Θεανώ Καρούτα : Επιστροφή από την κόλαση του Χαλιφάτου!

Επιστροφή από την κόλαση του Χαλιφάτου!

Η ιστορία του Βόσνιου Χίμλι, που, αντί για τον «παράδεισο», βίωσε στη Συρία τη φρίκη του Ισλάμ, αποκαλύπτει την κτηνωδία του ISIS.

Γράφει η Θεανώ Καρούτα

Ο Χίμλι, ένας Βόσνιος πιστός μουσουλμάνος, πήρε πριν από δύο χρόνια την απόφαση να ταξιδέψει στη Συρία, τρέφοντας βαθιά την ελπίδα πως η ζωή στο αυτοαποκαλούμενο Ισλαμικό Κράτος θα ήταν το ιδανικό περιβάλλον για να ζήσει τη ζωή του συμφωνά με τον νόμο και το γράμμα της σαρίας.

Δεκαέξι μήνες αργότερα κατάφερε να δραπετεύσει, αφήνοντας πίσω λιγότερο τυχερούς φίλους και οικείους, πλήρως απογοητευμένος από τη βιαιότητα, τη φτώχεια και την καταπίεση που βίωσε στους κόλπου του Χαλιφάτου. Τα χρήματα που πήρε μαζί του φεύγοντας από τη Βοσνία γρήγορα σπαταλήθηκαν σε τρόφιμα. «Αναγκάστηκα να δηλώσω ασθενής ώστε να δικαιούμαι ένα επίδομα της τάξεως των 50 δολαρίων τον μήνα, ενώ η σύζυγος μου αναλάμβανε να βοηθά ηλικιωμένες γυναίκες ώστε να παίρνει μια στο τόσο έναν υποτυπώδη μισθό» θυμάται ο νεαρός άντρας, ενώ ομολογεί ότι οι αρχικές ελπίδες του εξανεμίστηκαν σχεδόν με το που πάτησε το πόδι του στην εμπόλεμη Συρία. «Είχα καταντήσει σαν τρελός. Όλη την ώρα σκεφτόμουν πως έπρεπε να σώσω την οικογένεια μου και να φύγω από εκεί».

Ο Χίμλι είναι μόνο ένας από τους περίπου 250 ανθρώπους που επέστρεψαν στα Βαλκάνια έχοντας περάσει χρόνο στις εμπόλεμες ζώνες της Συρίας και του Ιράκ. Οι περισσότεροι από αυτούς γύρισαν πίσω με τις ψευδαισθήσεις τους γκρεμισμένες από τη φρίκη, τον πόνο, τις στερήσεις και τις κακουχίες, αλλά κυρίως από την άπουσία πνευματικότητας που αποζητούσαν. Πολλοί από αυτούς δεν παραδέχονται πως πήγαν να πολεμήσουν και να ενταχθούν στις τάξεις του Ισλαμικού Κράτους, ωστόσο τα κράτη στα οποία επέστρεψαν τους αντιμετωπίζουν συλλήβδην ως τρομοκράτες, συμφωνά με μια σειρά νόμων του 2015 που ποινικοποίησε κάθε είδους συμμετοχή σε αλλότριες συγκρούσεις.

Παρά το γεγονός ότι η επιστροφή στα πάτρια εδάφη συνεπάγεται αυτόματα επιτήρηση από τις Αρχές και ενδεχόμενες διώξεις, για τον Χίμλι είναι προτιμότερο από το να έμενε εκεί. Επιστρέφοντας στη χώρα του έχει ξεκινήσει μια «σταυροφορία», εντασσόμενος σε ομάδες που διοργανώνουν εκστρατείες μεταφέροντας αυτό που ο ίδιος αποκαλεί «την πραγματική αλήθεια». «Ενημερώνουμε άλλους μουσουλμάνους ώστε να μην κάνουν το ίδιο λάθος με εμάς που πήγαμε στα πεδία μάχης της Μέσης Ανατολής».

Όταν ξεκίνησε, προορισμός του ήταν μια επαρχία του Χαλεπίου όπου ζούσε ήδη ένας φίλος του από το Μαυροβούνιο. Το σχέδιο του ήταν να πάει, να βολιδοσκοπήσει την κατάσταση και εν συνεχεία να επιστρέψει στη χώρα του, να πουλήσει τα υπάρχοντα του και να εγκατασταθεί μόνιμα στη Συρία.

Όταν έφτασε, τον Φεβρουάριο του 2015, έμαθε ότι ο φίλος του είχε σκοτωθεί στο πεδίο της μάχης στο Κομπάνι. Καθώς οι συγκρούσεις εκεί εντείνονταν, το Ισλαμικό Κράτος κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, πήρε τα διαβατήρια όλων των νεοαφιχθέντων και τους πληροφόρησε πως δεν είχαν δικαίωμα πλέον να φύγουν, καθώς είχε έρθει το πλήρωμα του χρόνου για την «τέλεια κοινωνία» τους.

Έζησε εκεί 16 μήνες σε συνθήκες χειρότερες από αυτές που έχουν να αντιμετωπίσουν οι πρόσφυγες στα κέντρα φιλοξενίας. Η κατάσταση έγινε ακόμα χειρότερη -αν το χωρά ανθρώπου νους- όταν εντατικοποιήθηκαν οι βομβαρδισμοί από το καθεστώς του Ασαντ και των Ρώσων υποστηρικτών του. «Άνθρωποι πέθαιναν κάθε μέρα και στην πόλη έστεκαν μόνο ερείπια». Τότε κατάλαβε πως ήταν εντελώς ανίσχυρος. «Το μόνο που έκανα ήταν να προσεύχομαι στον Θεό να μας σώσει».

Ο Χίμλι έχει καταλάβει πλέον πως το να πάει εκεί ήταν το μεγαλύτερο λάθος που έχει κάνει. Χρειάστηκε να πουλήσει όντως όλα τα υπάρχοντα του πίσω στην πατρίδα, προκειμένου να πληρώσει το αντίτιμο της διαφυγής του σε έναν Σύρο, ο οποίος με το αζημίωτο προσφέρθηκε να τον βοηθήσει να δραπετεύσει. Χωρίς διαβατήριο, χωρίς χαρτιά, ύστερα από ένα ταξίδι γεμάτο δυσκολίες, κατάφερε να μπει σε τουρκικό έδαφος, όπου συνελήφθη και πέρασε δυόμισι μήνες στη φυλακή καταγεγραμμένος ως πρόσφυγας.

Οι τουρκικές Αρχές τον απελευθέρωσαν με την προϋπόθεση να επιστρέψει στην πατρίδα του ή σε κάποιο κράτος που δεχόταν πρόσφυγες. Ο Χίμλι επέλεξε να επιστρέψει στη Βοσνία. Με το που πάτησε το πόδι του συνελήφθη ως τρομοκράτης.

Σήμερα, διάγει μια -όσο το δυνατόν- ήρεμη καθημερινότητα, δίνει το «παρών» στις Αρχές και σαν άλλος ευαγγελιστής, κηρύσσει την αλήθεια για τη μεγάλη απάτη του Χαλιφάτου. «Δύο είδη Βαλκανίων συνάντησα εκεί. Αφελείς πιστούς μουσουλμάνους και κοινούς εγκληματίες που προσπαθούσαν να διαφύγουν από τον νόμο με κάθε κόστος. Μόνο οι δεύτεροι επιβίωσαν» θυμάται.

ΤΗΝ ΩΡΑ που το Ισλαμικό Κράτος αργοπεθαίνει, οι Αρχές της Ευρώπης σημαίνουν συναγερμό υπό τον φόβο πως πολλά από τα μέλη του θα έρθουν ή θα επιστρέψουν στη γηραιά ήπειρο.

Διεθνείς υπηρεσίες εκτιμούν ότι 1.200 έως 3.000 Ευρωπαίοι πολίτες που έζησαν και πολέμησαν με την τρομοκρατική οργάνωση ενδέχεται να επιστρέψουν στις χώρες τους. Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ενημέρωσης για τη Ριζοσπαστικοποίηση (Radicalization Awareness Network, RAN), που σύστησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απευθύνει έκκληση στις ευρωπαϊκές χώρες να είναι σε ετοιμότητα για να διαχειριστούν την επιστροφή αυτών των ατόμων.

Μάλιστα, ο αριθμός των μαχητών που επιστρέφουν αναμένεται να αυξηθεί, εφόσον το Ισλαμικό Κράτος, που έχει ήδη χάσει τους τελευταίους μήνες μεγάλο μέρος των εδαφών που είχε καταλάβει στη Συρία και στο Ιράκ, ηττηθεί σε στρατιωτικό επίπεδο ή καταρρεύσει.

Σύμφωνα με το RAN, περισσότεροι από 42.000 άνθρωποι από διάφορα μέρη του κόσμου (περίπου 5.000 από την Ευρώπη και κυρίως το Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Γερμανία και τη Βρετανία, την Αυστρία, τη Φινλανδία, την Ιταλία, την Ολλανδία, την Ισπανία και τη Σουηδία) άφησαν τα σπίτια τους για να ενταχθούν στους κόλπους του Ι.Κ., ενώ το 30% αυτών εκτιμάται ότι έχει ήδη επαναπατριστεί.

«Κυριακάτικη Δημοκρατία»

Νίκου Αμμανίτη : Αναπολήσεις

ΑΝΑΔΡΟΜΕΣ & ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

μέσα στον χρόνο

Αναπολήσεις

Tου Νίκου Αμμανίτη

Ο Αύγουστος σιγά σιγά φεύγει και μαζί του φεύγει και το γλυκό μας καλοκαιράκι. Είναι μια όμορφη βραδιά. Κάθομαι στη βεραντούλα μου, έρημος, βαρύς και μόνος, και στο μυαλό μου στροβιλίζουν οι στίχοι από τη «Θεία Κωμωδία» του Ντάντε Αλιγκέρι: «Δεν υπάρχει μεγαλύτερη θλίψη από το να θυμάσαι μέρες ευτυχισμένες, μέσα στη δυστυχία…». Έχω την αίσθηση πως οι στίχοι αυτοί γράφτηκαν προσωπικά για μένα.

Σε μιαν απόσταση όση πιάνει το μάτι, η Καλαμαριά είναι μια νεκρή πολιτεία. Ψυχή δεν κυκλοφορεί, ψυχή δεν κάθεται σε μπαλκόνι. Μονάχα πολυκατοικίες με τέντες κατεβασμένες και παράθυρα κλειστά συναντά η ματιά σου. Προφανώς άναψαν το κλιματιστικό και βλέπουνε τηλεόραση.

«Ο πολιτισμός στο σπίτι», που θα ’λεγε και η διαφήμιση…

Κάθομαι και αναπολώ. Αναπολώ ημέρες ευτυχισμένες, που λέει κι ο φτωχός ο Αλιγκέρι, και αβίαστα διαγράφεται στα χείλη μου ένα πικρό χαμόγελο. Αναπολώ σκηνές από τα περασμένα, με πρωταγωνιστή την αφεντιά μου.

Επιτρέψτε μου, σαν παραμύθι, να αφηγηθώ σήμερα ένα από αυτά τα περασμένα, μιας και το καλοκαίρι, που ακόμη «ζει», αποζητά κάτι ανάλαφρο. Είναι μια ιστορία κοινή, ανάμεσα σε δύο κοινούς ανθρώπους, που συνέβη ένα κοινό καλοκαιριάτικο βράδυ.

Βρισκόμαστε στα 1953. Εκείνος -δηλαδή εγώ- είναι φαντάρος. Αλλά φαντάρος περιωπής. Φρεσκοσιδερωμένος, γυαλισμένος, σενιαρισμένος. Ούτε υπασπιστής του βασιλέως την 25η Μαρτίου να ήμουνα. Τότε, με τον πόλεμο και το κατοπινό αντάρτικο, οι ένοπλες δυνάμεις ήσαν πολύ στο χάι τους. Εκείνη, η Λιλίκα, ήταν μια πρόσφατη γνωριμία. Μαζί γράφαμε την ιστορία μας. Ήταν πραγματικά μια πολύ αξιόλογη κοπέλα και χαιρόσουν τη γοητευτική παρέα της. Δύο λατρείες κουβαλούσε στην ψυχή, έως τα βαθιά γεράματά της. Την αγάπη της για το φεγγάρι και τις… γάτες. Έτσι και εγώ, της έκανα το χατίρι (καινούργιο κοσκινάκι γαρ) και συμφώνησα να πάμε να ρομαντζάρουμε και να απολαύσουμε εκείνο το λαμπερό αυγουστιάτικο φεγγάρι. Από την Ακαδημία πήραμε το λεωφορείο που έγραφε «Αθήναι- Γλυφάδα- Βούλα». Με μιαν υπέροχη διαδρομή, που δεν καταλάβαμε για πότε φτάσαμε, κατεβήκαμε σε μια στάση μετά το αεροδρόμιο που λεγότανε τότε «Χασάνι». Έρεβος και ερημιά. Από μακριά ακουγόταν ένα τριζόνι.

Εάν η γη ήταν επίπεδη, ακριβώς εκεί έπρεπε να είναι το τέλος της. Προχωρήσαμε πιασμένοι αγκαζέ και φτάσαμε στην ακρογιαλιά, όπου κυριαρχούσε απόλυτη γαλήνη. Το κυματάκι άφηνε έναν ανεπαίσθητο φλοίσβο με αφρούς, καθώς έγλυφε τα βραχάκια. Παντού απλωνόταν εκείνη η μοναδική μυρωδιά της θάλασσας, που συναντάς όταν βρεθείς κάπου απόμερα. Στο βάθος τρεμόσβηναν τα πυροφάνια από τα λίγα γρι-γρι που είχαν βγει για το μεροκάματο. Και το λαμπερό φεγγάρι έκανε τη νύχτα μέρα. Ήταν όλα τόσο όμορφα, που μόνον ένας μεγάλος ποιητής θα μπορούσε, ίσως, να περιγράψει με λόγια την ομορφιά τους. Περιπατούσαμε αμίλητοι, μαγεμένοι. Είναι στιγμές που, μπροστά στο θεϊκό που ζεις, χάνεις τη λαλιά και σιωπηλός ρουφάς τη μαγεία. Σε κάποια απόσταση υπήρχε μια παράγκα με μια λάμπα λουξ κρεμασμένη στα ψηλά, που φώτιζε τα τριγύρω. Τρία-τέσσερα τραπεζάκια βρίσκονταν απλωμένα στην άκρη του κύματος. Ήταν ένα από εκείνα τα κλασικά ταβερνάκια, τα σπαρμένα, όπου άγγιζε η στεριά τη θάλασσα. Ένα γραμμόφωνο με χωνί γρατζούνιζε σε δίσκο 78 στροφών το

«Λίγα λουλούδια αν θέλεις στείλε μου…». Όλα ήσαν τόσο γραφικά και πρωτόγονα. Αποφασίσαμε να καθίσουμε, αν και δεν υπήρχε άλλος πελάτης. Ο ταβερνιάρης, ένας τύπος βαρύμαγκα, μας υποδέχθηκε δύσθυμος. Ρωτήσαμε, χαζά χαζά, αν έχει μαριδούλες και καλαμαράκια. «Μόνον σαφρίδια», αποκρίθηκε κοφτά. Ανάγκα και θεοί πείθονται. Πιάσαμε ένα κάπως απόμερο τραπέζι. Παραγγείλαμε μια μπύρα ώσπου να ετοιμαστούν τα ψάρια και παραδοθήκαμε εξαϋλωμένοι στη σελήνη. Της σιγοτραγούδησα στο αφτί: «…Θα ‘ρθω μια νύχτα με φεγγάρι να σε ξυπνήσω, θα ‘ρθω μια νύχτα με φεγγάρι να σου πω πόσο αλήθεια σ’ αγαπώ!».

«Και γιατί δεν μου το λες τώρα, μην ξυπνήσεις και τον αδελφό μου;», είπε γελώντας. Εκείνη τη στιγμή ήρθε ο μαγαζάτορας με ένα πλοκάμι από χταπόδι στο πιάτο. Μόλις καψαλισμένο άχνιζε στη φεγγαράδα. «Το φύλαγα για πάρτη μου», μας είπε, «για το αυριανό ουζάκι μου, αλλά σας το κερνάω επειδή σας συμπάθησα…». Σε λίγο έφερε ένα ποτήρι ακόμη και τρεις μπύρες. «Τις κερνάει το κατάστημα», δήλωσε, και απρόσκλητος έκατσε πλάι μας. Αποζητούσε λίγη παρεούλα ο έρημος. Γέμισε τα ποτήρια, είπε «εβίβα» και άρχισε να μας εξιστορεί τον βίο του. Γεννήθηκε στους Μολάους. Ο πατέρας του ήταν κλητήρας στην κοινότητα. Είχαν σχέσεις με την υψηλή κοινωνία. Οι Μαυρομιχαλαίοι μπαινόβγαιναν σπίτι τους, μοναχά στις εκλογές βέβαια. Είχε δύο αδέρφια που σκοτώθηκαν στον εμφύλιο. Υπηρέτησε χωροφύλακας. Τη γυναίκα του την «έκλεψε», για να μην προλάβει και την πάρει κανένας άλλος…

Απότομα σταμάτησε, καθώς παρκάρισε παραπέρα μια μαύρη Σιτροέν, από εκείνες που βλέπουμε στις γαλλικές αστυνομικές ταινίες. Ένας τύπος με σκούρο παντελόνι και ανοιχτόχρωμο μπλέιζερ -λελές ή λαμόγιο- κατέβηκε και άνοιξε την πόρτα στη μανταμίτσα. Ο ταβερνιάρης σχολίασε: «Να ξέρεις. Όταν αυτός κατεβαίνει και ανοίγει την πόρτα να βγει η κερία, ή το αμάξι είναι καινούργιο ή η κερία!»

Ένα παρατεταμένο κουδούνισμα τηλεφώνου μάς προσγείωσε στη μιζέρια. Στη βεραντούλα μου…

ΤΟ ΠΑΡΟΝ

ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ : Εθνικιστική ή πατριωτική η ελληνική εξωτερική πολιτική;

Κυπριακό - εθνικά θέματα:

Εθνικιστική ή πατριωτική η ελληνική εξωτερική πολιτική;

Του ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ Πρέσβη ε.τ.

Kαι η Γενεύη ΙΙ ανήκει, πλέον, στην ιστορία των προσπαθειών επίλυσης του Κυπριακού, σαράντα τρία χρόνια μετά την εισβολή του «Αττίλα». Με εξαίρεση ασφαλώς τα τουρκικά και ορισμένα φιλοτουρκικά ΜΜΕ, τα περισσότερα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία απέδωσαν, άμεσα ή έμμεσα, την αποτυχία της διάσκεψης στην τουρκική στάση.

Σχολιάζοντας από αυτές τις στήλες την αρνητική έκβαση της διάσκεψης, την οποία πολλοί είχαν κρίνει ως άκαιρη λόγω της πολιτικής ρευστότητας που επικρατεί στην Τουρκία αλλά και της γενικότερης κατάστασης στον χώρο της Μέσης Ανατολής, παρατηρούσαμε ότι ήταν τουλάχιστο παρήγορο το συναινετικό κλίμα που επικράτησε κατά την ενημέρωση των εθνικών αντιπροσώπων στη Βουλή από τον πρωθυπουργό. Υπήρξαν όμως και μεμονωμένα σχόλια και αρθογραφίες που χαρακτήρισαν την υπεύθυνη αυτή στάση των πολιτικών δυνάμεων στη Βουλή ως συναίνεση προς εθνικιστικά αδιέξοδα. Οι στάσεις που τήρησαν η ελληνοκυπριακή και η ελληνική αντιπροσωπεία κρίθηκαν ως εθνικιστικές και θεωρήθηκε ότι συνετέλεσαν, μάλιστα, στο να περιορισθούν τα περιθώρια για υποχωρήσεις από την τουρκοκυπριακή και τουρκική πλευρά! Πρόκειται, ασφαλώς, για υπεραπλουστευμένες έως ακραίες ερμηνείες, που πιθανόν πηγάζουν από ιδεοληψίες ή και ελλιπή παρακολούθηση της ασκούμενης ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Σκόπιμο λοιπόν να αναφερθούμε συνοπτικά στις επικρατούσες θεωρητικές προσεγγίσεις σε ό,τι αφορά τους στόχους στους οποίους αποβλέπει η εξωτερική πολιτική, τη σταθερότητα ή το ευμετάβλητο των αρχών που τη διέπουν.

 Από τις πλέον εξειδικευμένες σχολές σκέψης σε Ευρώπη και Αμερική γίνεται γενικά αποδεκτό ότι δεν υπάρχει δυσκολότερος τομέας πολιτικής από εκείνον της εξωτερικής. Και τούτο επειδή οι διακρατικές σχέσεις, που είναι το αντικείμενο ενασχόλησής της, εμπλέκει οικονομικά, πολιτικά, στρατιωτικά, πολιτιστικά ακόμη και κοινωνικά συμφέροντα, τα οποία αλλάζουν συνεχώς σε έναν κόσμο που γίνεται όλο και μικρότερος και αλληλοεξαρτώμενος. Παλαιότερα επικρατούσε η άποψη ότι η εξωτερική πολιτική μιας χώρας καθορίζεται από την πολιτική της ιδεολογία. Μια τέτοια ερμηνεία ήταν ελάχιστα πειστική επειδή προσκρούει στη διεθνή πραγματικότητα. Σε αντίθεση με την ιδεαλιστική προσέγγιση, η αναλυτική θεωρία εκτιμάει ότι η εξωτερική πολιτική μιας χώρας καθορίζεται από τη γεωπολιτική της θέση, τα πληθυσμιακά της μεγέθη, τον εθνικό πλούτο της και άλλα συναφή μεγέθη. Ούτε όμως και αυτή η προσέγγιση απηχεί τη διεθνή πραγματικότητα και πρακτική. Επικρατέστερη θεωρείται η ρεαλιστική ερμηνεία των διεθνών σχέσεων, την οποία ασπαζόταν και ο Χένρι Κίσινγκερ, που εκτός από γνωστός ακαδημαϊκός διετέλεσε επί σειρά ετών υπουργός των Εξωτερικών των ΗΠΑ. Η ρεαλιστική θεωρία πρεσβεύει ότι η εξωτερική πολιτική μιας χώρας καθορίζεται από τα εθνικά της συμφέροντα, τα οποία άλλα είναι σταθερά και άλλα ευμετάβλητα και συναρτώνται και από τα συμφέροντα των άλλων χωρών. Στα πλαίσια αυτά διαγράφονται και ιδιαίτεροι χαρακτηρισμοί της εξωτερικής πολιτικής, όπως επιθετική, απομονωτική, ενδοτική, μονοδιάστατη κ.ά. Ο τελευταίος χαρακτηρισμός αποδιδόταν επί σειρά ετών στην ελληνική εξωτερική πολιτική, την οποία εξέφραζε επιγραμματικά η γνωστή ρήση του Κωνσταντίνου Καραμανλή: «Ανήκομεν εις την Δύσιν». Επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου επιχειρήθηκε μια διαφοροποίηση με ανοίγματα προς τον Ανατολικό Μπλοκ, τους Αδέσμευτους και τον Τρίτο Κόσμο. Από τη σημερινή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ και ειδικότερα τον θεσμικά υπεύθυνο για την εξωτερική πολιτική υπουργό επί των Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά γίνεται η χρήση του όρου -και εφαρμόζεται- «ΠΟΛΥΔΙΑΣΤΑΤΗ και ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΗ» ελληνική εξωτερική πολιτική, που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την εθνοκεντρική ή εθνικιστική… Ο όρος, μεταξύ άλλων, δηλώνει ότι δεν μένουμε προσδεδεμένοι και προσκολλημένοι αποκλειστικά στα συμμαχικά σχήματα στα οποία η Ελλάδα ανήκει όπως ΕΕ, ΝΑΤΟ κ.ά., αλλά επιδιώκουμε, χωρίς να απεμπολούμε τις συμμαχικές μας υποχρεώσεις, την ανάπτυξη σχέσεων και με άλλες χώρες και συνασπισμούς, στη βάση του σεβασμού των αρχών του διεθνούς δικαίου και των αμοιβαίων συμφερόντων. Είναι ακριβώς η αντίθετη έννοια προς τον εθνικισμό και την εθνικιστική ιδεολογία.

Η Ελλάδα είναι η μοναδική κοινοτική χώρα που αντιμετωπίζει χρόνια και σοβαρά προβλήματα εξωτερικής πολιτικής, που άπτονται ακόμη και της εδαφικής της ακεραιότητας. Αξίζει να τα απαριθμήσουμε πιστεύοντας στη σοφία της λατινικής ρήσης: «Επανάληψη, μήτηρ πάσης μαθήσεως».

Πρώτο και βασικό πρόβλημα το Κυπριακό, με την τουρκική κατοχή μεγάλου μέρους του νησιού, που ναι μεν την προκάλεσε η άφρων πολιτική της χούντας με το πραξικόπημα εναντίον του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, παρέχοντας την κατάλληλη αφορμή στην Τουρκία, όμως η διαιώνιση της κατοχής αποκαλύπτει τους βαθύτερους στόχους της Αγκύρας και τους συναφείς κινδύνους για τον κυπριακό Ελληνισμό.

Δεύτερο πρόβλημα, που συνδέεται με το πρώτο, είναι οι δύσκολες ελληνοτουρκικές σχέσεις, με τη συνεχή τουρκική παραβατικότητα στο Αιγαίο και την αμφισβήτηση του status quo, που έχει καθιερωθεί από διεθνείς συνθήκες.

Τρίτο μέλημα της εξωτερικής μας πολιτικής αποτελεί το λεγόμενο «Μακεδονικό», με την ΠΓΔΜ να επιδιώκει τον σφετερισμό της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της ελληνικής Μακεδονίας.

Τέταρτο πρόβλημα οι επίσης προβληματικές ελληνοαλβανικές σχέσεις, εξαιτίας των παραβιάσεων των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας και της έγερσης από τα Τίρανα ανύπαρκτων θεμάτων, όπως, π.χ., «Τσάμηδες - Τσαμουριά».

Τίθεται το ερώτημα αν τα παραπάνω προβλήματα είναι δημιουργήματα των ελληνικών κυβερνήσεων, και δη της σημερινής, από εθνικιστική διάθεση ή τα υφιστάμεθα συνεπεία των πολιτικών βλέψεων γειτονικών χωρών ή και εξυπηρέτησης συμφερόντων τρίτων; Επίσης, διερωτώμεθα αν η προάσπιση των εθνικών συμφερόντων που συνδέονται με τα παραπάνω προβλήματα συνιστούν εθνικιστική πολιτική ή την επιβάλλει το πατριωτικό καθήκον.

Για να επανέλθουμε στο Κυπριακό και την πρόσφατη Διάσκεψη της Γενεύης, μπορεί να λεχθεί ότι η ελληνοκυπριακή και η ελληνική αντιπροσωπεία επέτυχαν να μην επαναληφθούν οι διεθνείς αρνητικές κριτικές, προφανώς ενορχηστρωμένες, που είχαν ακολουθήσει την απόρριψη του Σχεδίου Ανάν από τον ελληνοκυπριακό λαό με δημοψήφισμα το οποίο είχε προκαλέσει ο τότε Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Τάσσος Παπαδόπουλος. Αντίθετα, πολλά διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία αλλά και επίσημοι κρατικοί φορείς, όπως Γαλλίας, Γερμανίας, Κίνας, Αιγύπτου και άλλων χωρών, άμεσα ή έμμεσα, επέκριναν την τουρκική στάση και αδιαλλαξία. Εξάλλου, τα καίρια και τεκμηριωμένα ερωτήματα που έθεσε ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών Ν. Κοτζιάς ανάγκασαν τον τούρκο ομόλογό του να ομολογήσει δημοσίως ότι η Τουρκία δεν προτίθεται να αποσύρει τα κατοχικά στρατεύματα και ότι αν χρειασθεί θα επέμβει και πάλι στρατιωτικώς!

Η εν γένει συμπεριφορά της Τουρκίας του Ερντογάν αρχίζει να προβληματίζει τις δυτικές χώρες αλλά και τη διεθνή κοινή γνώμη. Στον προβληματισμό πολύ πιθανόν να προστέθηκε και η στάση που η τουρκική αντιπροσωπεία τήρησε στη Διάσκεψη της Γενεύης. Το γεγονός αυτό αναβαθμίζει τον ρόλο της Ελλάδος ως παράγοντα σταθερότητας και σημείο αναφοράς των ανθρωπίνων αξιών. Ελπίζεται η διαφαινόμενη διαφορετική αντίληψη να ευνοήσει και τις μελλοντικές προσπάθειες για επίλυση του Κυπριακού.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΛΕΣΧΗ : ΚΑΙ ΜΑΖΙ ΚΑΙ ΜΟΝΟΙ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΛΕΣΧΗ

ΚΑΙ ΜΑΖΙ ΚΑΙ ΜΟΝΟΙ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ

Στην εποχή της (ιντερνετικής) απομόνωσης, τα φοιτητικά αναγνωστήρια εξακολουθούν να γνωρίζουν μεγάλες δόξες.

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΧΑΤΖΗ  

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΙΡΩΝΗΣ

Στο φοιτητικό αναγνωστήριο της Πανεπιστημιακής Λέσχης, ο... Vygotsky δικαιώνεται! Είναι εκείνος ο σπουδαίος Ρώσος ψυχολόγος που πριν από 80 χρόνια, πολύ προτού το Ιντερνέτ και τα άλλα τεχνολογικά επιτεύγματα δώσουν νέους ορισμούς στη μάθηση, είχε γράψει ότι «η κοινωνική αλληλεπίδραση δεν διευκολύνει απλώς τη νοητική ανάπτυξη, τη δημιουργεί». Όντως, όσοι έρχονται εδώ απαρνιούνται την απομόνωση πάνω από τα συγγράμματα και συμμετέχουν σε μια διαδικασία συλλογικής, «παραδοσιακής» μελέτης. Και η επιλογή τους αποδίδει.

Το παν όμως είναι να φτάσεις νωρίς. Έτσι, θα καταφέρεις να επιλέξεις την καταλληλότερη θέση, κάτι που στον συγκεκριμένο μικρόκοσμο έχει μεγάλη σημασία. Και σήμερα το κατάφερα. Μπαίνοντας στο αναγνωστήριο του δεύτερου ορόφου, για να ξεκινήσω για άλλη μια φορά ό,τι αποτελεί τα τελευταία χρόνια τη φοιτητική μου καθημερινότητα, βρίσκω την αίθουσα με τα αναλόγια σκούρου ξύλου να είναι ακόμα αρκετά άδεια. Επιλέγω, κάθομαι και ανοίγω μπροστά μου τις σημειώσεις.

Οι πρώτες σελίδες φεύγουν, άνθρωποι μπαίνουν. Ο χώρος γεμίζει. Το πρώτο μου διάλειμμα συμπίπτει με το τέλος μιας εξαιρετικά δυσνόητης παραγράφου. Κατευθύνομαι προς το κυλικείο - το ζητούμενο είναι να βρω μεν κάποιο φίλο να κουβεντιάσω, όχι όμως και να ξεμυαλιστώ και να αργήσω να επιστρέψω. Αντώνης και Έμμυ κάθονται σε ένα τραπεζάκι και μου γνέφουν. Μόλις πλησιάσω, μου επιτίθενται: «Ρε, ειλικρινά, πώς μπορείς και διαβάζεις με μουσική;». «Δεν έχω πρόβλημα, αν δεν υπάρχουν ελληνικοί στίχοι. Εσείς πώς μπορείτε και διαβάζετε με τόσο κόσμο δίπλα σας;» απαντάω και γελάμε. Ο Αντώνης βρίσκει την ευκαιρία να περιγράψει την τελευταία φορά που επιχείρησε να διαβάσει στο σπίτι. Αν και φοιτητής τής «ρεαλιστικής» Ιατρικής, το κάνει αρκετά ποιητικά: «Έβλεπα τον απέναντι τοίχο και δεν μπορούσα να συγκεντρωθώ καθόλου. Έστρεφα το κεφάλι μου και προσπαθούσα να αντικρίσω φάτσες που διαβάζουν, που ψιθυρίζουν, που χαμογελάνε». Στην παρέα προστίθεται ο Ορέστης. Μπαίνει στο θέμα ισχυριζόμενος ότι ο χώρος του σπιτιού είναι στο μυαλό του συνδεδεμένος με τη χαλάρωση και όχι με την προσπάθεια κατανόησης. Επίσης, είναι γεμάτος με αντικείμενα ικανά να σε αποσπάσουν. Η Έμμυ τα προσδιορίζει: «κινητό τηλέφωνο, σταθερό τηλέφωνο, τηλεόραση, Ιντερνέτ. Όλα ενεργά ανά πάσα στιγμή». Κουνάμε όλοι καταφατικά το κεφάλι και αφήνουμε τη φοιτήτρια Νομικής να ολοκληρώσει την «υπερασπιστική της γραμμή»: «Κι εγώ κάποτε δεν μπορούσα να διανοηθώ ότι θα διαβάζω πλάι σε τόσους ανθρώπους, αλλά το δοκίμασα και πέτυχε. Υπάρχει κίνητρο εδώ, διαβάζεις μία ώρα και μετά βγαίνεις και μιλάς με φίλους. Στο σπίτι τι να πεις; Θα διαβάσω μία ώρα και μετά θα ανοίξω τηλεόραση; Σιγά την πρόκληση». Ο Ορέστης επιχειρεί μια «πολυτεχνειακή» προσέγγιση στο θέμα: «Τα διαλείμματα εδώ, ειδικά όταν είναι ατομικά, ενισχύουν πραγματικά τη διαδικασία διαβάσματος. Σου δίνουν τη δυνατότητα, αν δεν παρασυρθείς σε κάποιον άσχετο συνειρμό, να επανεπεξεργαστείς τα όσα μελέτησες».

Επιστρέφουμε στο αναγνωστήριο. Διαβάζω για το πώς οι νέες τεχνολογίες μπορούν να αλλάξουν την κουλτούρα της μάθησης και ακούω τη μουσική της Καράίνδρου για την ταινία «Το λιβάδι που δακρύζει». Σκέφτομαι πως, αν και δεν έχω δει ποτέ τον Αντώνη, την Έμμυ και τον Ορέστη εκτός Πανεπιστημιακής Λέσχης, τους αισθάνομαι εντελώς οικείους. Οι ώρες περνούν και όλοι επιχειρούμε να γίνουμε σοφότεροι. Διακόσιοι είκοσι άνθρωποι στην αίθουσα του δεύτερου ορόφου και εκατόν τριάντα στην αίθουσα του τετάρτου. Είναι απόγευμα και το αναγνωστήριο διανύει την περίοδο αιχμής του.

Το διάβασμα διαρκεί αρκετές ώρες και διακόπτεται από τη συνεννόηση μας, με νοήματα, για νέο διάλειμμα. Με το που καθόμαστε στο κυλικείο, επανερχόμαστε αυτόματα στον προηγούμενο διάλογο. Στην παρέα έχει προστεθεί και ο Παναγιώτης, φοιτητής Φιλολογίας, που τονίζει τη σημασία τού να μοιράζεσαι προβληματισμούς. «Ακόμη και αν υπάρχει χάσμα γνωστικών αντικειμένων, θα πεις το πρόβλημα σου, θα ακούσεις τα προβλήματα άλλων. Νιώθεις ότι οι υπόλοιποι συμπάσχουν μαζί σου». Η Έμμυ υπερθεματίζει: «Στο σπίτι αισθάνεσαι ότι μόνο εσύ δυσκολεύεσαι. Στο αναγνωστήριο βλέπεις ότι και άλλοι αγκομαχάνε, ιδρώνουν και προσπαθούν. Παρηγοριέσαι».

«Πάντως, ρε παιδιά, υπάρχουν θαμώνες που δεν καταλαβαίνουν από εξεταστικές. Είναι πάντα εκεί», παρατηρεί ο Αντώνης, διακόπτοντας κάπως τη ροή. «Εμένα θα εννοείς. Είμαι ο Χρήστος», ακούμε μια φωνή από το διπλανό τραπέζι και στρέφουμε το βλέμμα σε μία από τις χαρακτηριστικότερες φυσιογνωμίες του αναγνωστηρίου. «Έρχομαι ασταμάτητα στη Λέσχη εδώ και δεκαέξι χρόνια, από το 1993. Είμαι παρών σχεδόν κάθε μέρα. Το αναγνωστήριο είναι το στέκι μου, η συνήθεια μου». Αρχίζουμε να τον ρωτάμε ακατάπαυστα, σχεδόν του παίρνουμε συνέντευξη. Τελειώνει την τρίτη κατά σειρά πανεπιστημιακή σχολή και ετοιμάζεται για νέες κατατακτήριες εξετάσεις. «Το οφείλω στο αναγνωστήριο. Ο χώρος με εμπνέει, με βοηθά να συγκεντρωθώ. Όσο παράξενο και αν ακούγεται, λόγω της πολυκοσμίας που επικρατεί, αυτό ακριβώς συμβαίνει».

«Έχεις απόλυτο δίκιο. Εδώ, οι τριγύρω παραστάσεις σού επιβάλλονται. Βλέπεις τους άλλους να διαβάζουν, και διαβάζεις κι εσύ», λέει ο Ορέστης και δίνει στον νέο συνομιλητή έναυσμα για περαιτέρω ανάλυση: «Μίμηση του προτύπου, που λέει και ο Καναδός ψυχολόγος Bandura. Η επιρροή που ασκεί στη συμπεριφορά μας η παρατήρηση της συμπεριφοράς κάποιου άλλου». Ο Χρήστος τελειώνει το σχόλιο του και επιστρέφει στα βιβλία. Οι υπόλοιποι μένουμε θαμπωμένοι από το πάθος του για γνώση.

Ο χρόνος έχει κυλήσει. Μέχρι τις 21.00, μέχρι δηλαδή το αναγνωστήριο να κλείσει, απομένουν πια λίγα λεπτά. Κάνεις από την παρέα δεν έχει όρεξη για περαιτέρω διάβασμα. Κανείς εκτός από τον Παναγιώτη, που θα κατευθυνθεί προς το αναγνωστήριο της Ιατρικής στο Γουδί. «Πάω για ολονυκτία. Θα ακολουθήσει κανείς;»

Πού να πάω για να διαβάσω;

Τα δημοφιλέστερα φοιτητικά αναγνωστήρια ή, αλλιώς, τα αναγνωστήρια που προσελκύουν φοιτητές σχεδόν όλων των τμημάτων είναι:

• Το αναγνωστήριο της Βιβλιοθήκης του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών, Ναβαρίνου 13Α.  

• Το αναγνωστήριο της Πανεπιστημιακής Λέσχης (2ος και 4ος όροφος), Ιπποκράτους 15,  

• Το Παπουλάκειο Αναγνωστήριο Ιατρικής, Γουδί. 

Οι «βετεράνοι» των αναγνωστήριων σάς συμβουλεύουν

• Όσο πιο πρωινό το ξύπνημα, τόσο καλύτερη η θέση που θα σου εξασφαλίσει (έτσι δεν γίνεται πάντα;). Ειδικά τα περιζήτητα ατομικά γραφεία στον 4ο όροφο της Πανεπιστημιακής Λέσχης αποτελούν για τους ξενύχτηδες όνειρο απατηλό.

• Σε περίοδο εξεταστικής, η αναζήτηση θέσης κατά τις μεσημεριανές ώρες (13.00 -16.00) αποτελεί συνήθως δραστηριότητα άρρηκτα συνδεδεμένη με το στοιχείο της υπομονής.

• Όσο πιο καινούργιος ο χώρος του αναγνωστηρίου, τόσο περισσότερα τα «απαγορεύεται». Στον 2ο όροφο της Πανεπιστημιακής Λέσχης επιτρέπεται να συνοδεύσεις το διάβασμα σου με καφέ ή σάντουιτς. Το ίδιο και στο Παπουλάκειο Αναγνωστήριο της Ιατρικής. Στον 4ο όροφο της Πανεπιστημιακής Λέσχης, καθώς και στο Αναγνωστήριο της Βιβλιοθήκης του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών η εν λόγω «συνοδεία» περιορίζεται στο νερό.

• Στο χώρο του αναγνωστηρίου του 2ου ορόφου της Πανεπιστημιακής Λέσχης στεγάζεται δανειστική βιβλιοθήκη πανεπιστημιακού ενδιαφέροντος.

“k” 2009