Πώς προήλθαν οι φράσεις:
"Του Κουτρούλη το πανηγύρι", "Του Κουτρούλη ο γάμος"; "Θα σε συγυρίσω"
Στα χρόνια του Βυζαντίου, στην Πόλη, όταν κάποιος έπεφτε σε σοβαρό παράπτωμα τον διαπόμπευαν.. Η διαπόμπευση συνίστατο καταρχάς στον να του κουρέψουν την κούτρα, δηλαδή το κεφάλι (τον έκαναν δηλαδή "κουτρούλη" ) και στη συνέχεια να τον περιφέρουν έτσι κουρεμένο στους δρόμους και τις πλατείες της Κωνσταντινούπολης.
Απ' όπου και αν περνούσε ο «αμαρτήσας» γινόταν πραγματικό πανδαιμόνιο. Το τι λεμόνια και άλλα σάπια φρούτα του πετούσαν δεν περιγράφεται. Αλλά δεν αρκούσε αυτό γιατί, στον δυστυχή αυτόν άνθρωπο, του κρεμούσαν και κουδούνια και από όπου περνούσε χτυπούσαν τις καμπάνες για να τον υποδεχτούν.
Υπήρχε ακόμη και η συνήθεια, ενώ τον περιέφεραν, να χορεύουν γύρω του κρατώντας μαντίλια και δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα ανάλογη με εκείνη του πανηγυριού ή του γάμου. Έτσι σήμερα, όταν πρόκειται για μεγάλη οχλοβοή και φασαρία λέμε ότι έγινε "του Κουτρούλη το πανηγύρι" ή "του Κουτρούλη ο γάμος".
Η πιο πάνω περιγραφή της "περιαγωγής του αμαρτήσαντος" λεγόταν συγύρισμα και από τη λέξη αυτή βγήκε και η φράση "θα σε συγυρίσω". Σε μερικά μάλιστα μέρη της Θράκης "συγυρισμένη" λέγεται η άτιμη γυναίκα ενώ η απειλή: "έννοια σου και θα σε συγυρίσω" έχει την αρχή της από τη διαπόμπευση αυτή.
Μια άλλη άποψη για την φράση έγινε του Κουτρούλη ο γάμος είναι και αυτή που αναφέρεται στην ιστοσελίδα
και έχει ως εξής:
«"Έγινε του Κουτρούλη ο γάμος" ή "Έγινε του Κουτρούλη το πανηγύρι" λέμε οι νεότεροι Έλληνες όταν πρόκειται για θορυβώδη συνάθροιση ή μεγάλη ακαταστασία. Ποιος είναι όμως αυτός ο Κουτρούλης και γιατί ο γάμος του να γίνει παροιμιώδης;»Ο καβαλλάριος [ιππότης] κυρ Ιωάννης ο Κουτρούλης, που πιθανώς ζούσε στη Μεθώνη, συγκατοίκησε με γυναίκα που είχε φύγει από το συζυγικό σπίτι μετά από σκάνδαλο, όπως φαίνεται. Η μη νόμιμη αυτή συγκατοίκηση τράβηξε την προσοχή της εκκλησίας, η οποία αφόρισε τη γυναίκα.
Πέρασαν εν τω μεταξύ δεκαεφτά χρόνια, και ο Κουτρούλης, μη εννοώντας να απομακρυνθεί από τη γυναίκα, πάντοτε προσπαθούσε να του επιτραπεί να την παντρευτεί νόμιμα. Πόσο μεγάλο θα ήταν το σκάνδαλο, και επομένως πόσο γνωστό στη μικρή κοινωνία της Μεθώνης, ο καθένας το φαντάζεται. Ο νόμιμος και πρώτος σύζυγος που αντιδρούσε, για δεκαεφτά χρόνια βασάνιζε τον Κουτρούλη.
Τα πράγματα όμως μεταβλήθηκαν το Μάιο του 1394. Ο Πατριάρχης Αντώνιος ο Δ', στον οποίο η αφορισθείσα παρουσίασε διαζύγιο που είχε γίνει επί του εν τω μεταξύ αποθανόντος επισκόπου Μεθώνης Καλογεννήτου, με το οποίο ο γάμος θεωρούνταν νομίμως διαλελυμένος, αναγνώρισε το δίκιο της και με γράμματά του και προς τον μητροπολίτη Μονεμβασίας και τον επίσκοπο Μεθώνης επίτρεψε την με τις ευχές της εκκλησίας τέλεση του γάμου, εάν όμως αποδεικνυόταν ότι ο Κουτρούλης δεν είχε καμιά ιδιαίτερη σχέση με τη γυναίκα, με την οποία συγκατοικούσε, για όσο αυτή ζούσε με τον πρώτο σύζυγό της. Τι αποδείχτηκε δεν ξέρουμε· φαίνεται όμως ότι η ανάκριση των ιεραρχών πιστοποίησε την αθωότητα του Κουτρούλη και έτσι ο γάμος έγινε.
Αν θα γίνει ή όχι ο γάμος, συζητιόταν για δεκαεφτά ολόκληρα χρόνια, και όταν επιτέλους έγινε, έγινε το ζήτημα της ημέρας. Στα στόματα των γυναικών και των περιέργων θα περιφερόταν αναμφίβολα η φράση "'Έγινε του Κουτρούλη ο γάμος", όπου όλη η σπουδαιότητα έπεφτε στο ρήμα "έγινε".»Κατά το γάμο ωστόσο, που μάλλον πανηγύρι ήταν, είναι φυσικό να έγινε έκτακτο και εξαιρετικό γλέντι, αφενός μεν σε πείσμα του πρώτου συζύγου, αφετέρου δε για ικανοποίηση του πολύπαθου και καταξοδεμένου δεύτερου συζύγου, ο οποίος δεν ήταν κάποιος άγνωστος, ήταν ο εξαιτίας των γεγονότων διαβόητος καβαλλάριος Ιωάννης Κουτρούλης.
»Στη φράση κατόπιν "Έγινε του Κουτρούλη ο γάμος" τονιζόταν όχι πλέον η λέξη "έγινε", αλλά η γενική "του Κουτρούλη", η οποία έγινε συνώνυμη με το "θορυβωδώς" και η οποία είναι σήμερα η ιδιαίτερη λέξη όλης της φράσης.»Όπως είπαμε, ο γάμος επιτράπηκε από τον Πατριάρχη το Μάιο του 1394, τίποτα δεν μας εμποδίζει να παραδεχτούμε ότι ο ανυπόμονος Κουτρούλης παντρεύτηκε την ίδια εποχή, και επομένως όταν άρχιζε ο ΙΕ' αιώνας ήταν παροιμιώδες το ότι "Έγινε του Κουτρούλη ο γάμος".»
[Φ. Κουκουλές, "Περί δύο παροιμιών", Β' Λαογραφία 2 (1910) σ. 554-556. Απόδοση Χαράλαμπος Γ. Κουτρούλης.Σημ.: Οι πληροφορίες του Κουκουλέ αντλούνται από δύο πατριαρχικά πιττάκια (επιστολές).]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου