Ο ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΠΛΟΕΣΤΙ

Στο BHMagazino της 12ης Ιουλίου διάβασα την συγκλονιστική εμπειρία ένός παιδιού της κατοχής , που τότε, στα 1943, είδε πολεμικά αεροπλάνα να πετούν σε σχηματισμό πάνω από την πόλη του και να κατευθύνονται βόρεια. Την εμπειρία του αυτή σας την μεταφέρω αυτούσια όπως δημοσιεύθηκε στο περιοδικό.

ΕΓΙΝΑ ΜΑΡΤΥΡΑΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Βασίλειος Χρ, Κατσουγιαννότιουλος

Ένα σμήνος αεροπλάνων!

Το Βέρμιο φαινόταν πολύ χαμηλό

για να τα σταματήσει. Πετούσαν

σαν μαύρα, ανώμαλα μικρά

σταυρουδάκια καρφωμένα

στο γαλάζιο του ουρανού

Ήταν καλοκαίρι. Το θυμάμαι γιατί δεν είχαμε σχολείο και έκανε ζέστη. Οι κάτοικοι της Νάουσας ήταν αφοσιωμένοι στις δουλειές τους, κλεισμένοι στα σπίτια τους ή στα επιταγμένα από τους κατακτητές εργοστάσια, τα γνωστά σε όλους υφαντουργεία Λαναρά. Λιγοστός κόσμος στους δρόμους, μερικοί στην αγορά και εμείς τα παιδιά στο παιχνίδι. Ο καιρός καλός, ζεστός, ο ουρανός καταγάλα­νος. Η πλατεία στο Ρολόγι ήταν γεμάτη μικρά παιδιά. Παντού φωνές. Τα αγόρια έπαιζαν μπά­λα. Μια μπάλα πάνινη, χιλιομπαλωμένη, γεμάτη ξεφτίδια, αυτό ήταν το κέντρο του κόσμου μας. Τα κορίτσια τραβηγμένα στις άκρες της πλατείας, κοντά σε σκιερά μέρη, έπαιζαν το «πατώ». Σκορπισμένοι και δυο-τρεις ηλικιωμένοι που τα πρόσεχαν. Άλλαξαν αμέσως θέση, σαν να κρύφτηκαν κάπως, καθώς μια γερμανική περίπολος με λίγους άντρες πέρασε βιαστικά τον κύριο δρόμο της πόλης. Και οι φωνές μας θαρρείς πως λιγόστεψαν στη θέα των κατακτητών.

Η μέρα προχωρούσε προς το μεσημέρι και όλη εκείνη η οχλοβοή, το ασταμάτητο τσιρομαχητό, φάνηκε να κοπάζει. Ένα βουητό άρχισε να σκεπάζει τα πάντα, ένας βόμβος, που γινόταν συνεχώς δυνατότερος, εξαπλωνόταν και διαχεόταν ολόγυρα. Εξουδετέρωσε κάθε άλλο θόρυβο και έφερε όλα τα παιδιά σε μια στάση προσοχής, αναμονής, περιέργειας, φόβου και δέους. Τότε ακούστηκε το «νάτα, εκεί». Ένα από τα μεγαλύτερα αγόρια έδειχνε τον ουρανό. Αεροπλάνα είχα δει δυο-τρεις φορές όλες κι όλες και ακόμη ένα σε σκίτσο στο αναγνωσματάριο της Λ Δημοτικού. Αυτό που είδα όμως εκείνο το πρωινό του 1943, στα επτά μου χρόνια, ήταν απίστευ­το, πρωτόγνωρο, αφύσικο, θα έλεγα υπερκόσμιο, έξω από τη δική μας τότε γνώση και εμπειρία. Ένα μεγάλο σμήνος αεροπλάνων! Πετούσαν ψηλά, πολύ ψηλά, με κατεύθυνση βόρεια και ανατολική. Το Βέρ­μιο φαινόταν πολύ χαμηλό για να τα σταματήσει.

Πετούσαν σαν μαύρα, ανώμαλα μικρά σταυρουδάκια καρφωμένα στο γαλάζιο του ουρανού. Πήγαιναν τρία τρία, όλα προς την ίδια κατεύθυνση. Όταν το σμήνος είχε πια περάσει, μερικά μεγάλα παιδιά μιλούσαν για 40, άλλα για 50 αεροσκάφη. Πού πήγαι­ναν άραγε; Άγνωστο. Πάντως προς τον Βορρά. Πετούσαν αργά, σταθερά, όλα με την ίδια ταχύτητα και με κάτι σαν αγκομαχητό, ασφαλώς θα ήταν βαρυφορτωμένα. Ο βρυχηθμός τους ήταν μονότονος και σκορ­πούσε τον φόβο αλλά και τον θαυμασμό. Ήταν άνθρωποι εκεί μέσα, στα σωθικά τους. Ένας μεγάλος είπε φωναχτά ότι είναι βομβαρδιστικά. Σε όλους έκανε εντύπωση που δεν σήμανε ο συναγερμός και οι σειρήνες στα εργοστάσια και στην πόλη δεν σφύριξαν. Ο κόσμος ένιωθε φοβισμένος, γιατί πιθανώς η έλ­λειψη συναγερμού να σήμαινε ότι τα αεροπλάνα ήταν γερμανι­κά. Λίγες ημέρες αργότερα σε όλη τη Νάουσα κυκλοφορούσε από στόμα σε στόμα το νέο. Οι Σύμμαχοι βομβάρδισαν με επι­τυχία το Πλοέστι στη Ρουμανία. Η πληροφορία ερχόταν από το δίκτυο της Εθνικής Αντίστασης.

Δώδεκα χρόνια αργότερα, φοιτητής πλέον, αποφάσισα να μάθω περισσότερα για το γεγο­νός του οποίου έγινα μάρτυρας. Σε μια δίτομη Ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου διάβασα ότι την 1η Αυγούστου 1943 απογειώθηκαν από τη Λιβύη 177 αμερικανικά βομβαρδιστι­κά Β-24 με 1.800 ιπτάμενους. Χωρισμένα σε μικρότερα σμήνη, πέταξαν επάνω από τη Μεσόγειο ως την Κέρκυρα και ύστερα έστριψαν λίγο βορινά, ώστε να μπουν στον εναέριο χώρο της Βουλγαρίας και ύστερα κατευθείαν προς τη Ρουμανία, το Πλοέστι. Ένα σμήνος, αυτό που είδαμε εμείς, πέταξε κάπως ανατολικότερα ως το Βέρμιο και ύστερα έστρι­ψε προς Βορρά.

Η γιγάντια εκείνη επιχείρηση στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία και καταστράφηκαν πλήρως τα διυλιστήρια του Χίτλερ στο Πλοέστι. Το τίμημα όμως ήταν βαρύ. Κάπου 44 αεροπλάνα και 600 ιπτάμενοι δεν γύρισαν ποτέ στις βάσεις τους και στα σπίτια τους. Εκείνο το σμήνος θα το θυμάμαι. Στη μνήμη όσων χάθηκαν τότε για την ελευ­θερία των λαών αλλά και στη μνήμη του πατέρα μου, παπά-Χρήστου, ο οποίος συνελήφθη τέσσερις φορές από τους κατακτητές, φυλακίστηκε τρεις φορές και γλίτωσε τον τουφεκισμό χάρη στη θεία Πρόνοια.

BHMagazino 12 Ιουλίου 2009 ·