Παρασκευή 20 Νοεμβρίου 2009

20 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1945 : Η ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΝΥΡΕΜΒΕΡΓΗΣ




Το δικατικό μέγαρο όπως είναι σήμερα


Η ΔΙΚΗ

Η κινητικότητα που παρατηρείται στην διεθνή κοινότητα την τελευταία εικοσαετία, γύρω από το θέματα εγκλημάτων πολέμου, και την συγκρότηση Διεθνών Δικαστηρίων στο όνομα της Ανθρωπότητας για την απονομή Δικαιοσύνης και τιμωρίας των ενόχων προσδίδει μια ιδιαίτερη επικαιρότητα στη Δίκη της Νυρεμβέργης, της πρώτης δίκης με τα χαρακτηριστικά της απονομής διεθνούς ποινικής δικαιοσύνης.

Το δεδικασμένο της δίκης αποτελεί προηγούμενο και εφαλτήριο για την συγκρότηση τέτοιων Δικαστηρίων. Παράλληλα όμως γεννά και ένα σοβαρό προβληματισμό σχετικά με την ίδρυση και τις πραγματικές προοπτικές του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.

Με τον όρο Δίκη της Νυρεμβέργης αναφέρεται η δίκη των Γερμανών ναζιστών εγκληματιών πολέμου που ξεκίνησε στο δικαστικό μέγαρο της Νυρεμβέργης στις 20 Νοεμβρίου του 1945, με κατηγορούμενους 24 μέλη του ναζιστικού κόμματος και οκτώ ναζιστικές οργανώσεις. Διήρκεσε έως την 1η Οκτωβρίου 1946.

Με την παράδοση της Γερμανίας, αλλά και αρκετά πριν από αυτήν, οι ηγέτες της Μ. Βρεταννίας, της Σοβιετικής Ένωσης και των Η.Π.Α. επικεντρώθηκαν στο ζήτημα της τιμωρίας των κυριοτέρων Γερμανών εγκληματιών πολέμου και κατέληξαν στις 8 Αυγούστου 1945 στο Λονδίνο στην σύσταση ενός ιδιότυπου και ad hoc διεθνούς δικαστηρίου για την δίκη και πιθανή καταδίκη όλων των εγκληματιών πολέμου των προερχόμενων από τον Άξονα.

Διάχυτο άλλωστε υπήρξε το «λαϊκό» αίτημα και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, προκειμένου να τιμωρηθούν οι πρωταίτιοι του πολέμου. Κατ' αυτόν τον τρόπο η Δίκη της Νυρεμβέργης σημαίνει για πολλούς την τυπική λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, με την καταδίκη του ναζισμού και την ηθική δικαίωση των ανά τον κόσμο πληγέντων από τον πόλεμο. Έτσι τουλάχιστον έχει καταγραφεί στην ιστορία.

Ωστόσο ελάχιστα είναι σήμερα γνωστό στο ευρύ κοινό ποιοι ήταν οι κατηγορούμενοι, ποιες οι κατηγορίες που τους προσάφθηκαν και γιατί τελικά καταδικάστηκαν. Στο τέλος του 20ου αιώνα, καθώς έχει μεσολαβήσει ο απαιτούμενος χρόνος για την άνευ πάθους και προκαταλήψεων αντιμετώπιση του θέματος, είναι καιρός να φωτισθούν όλες οι σκοτεινές πλευρές και διαδικασίες της πλέον πολύκροτης δίκης όλων των εποχών. Ήταν νόμιμη η Δίκη της Νυρεμβέργης; Ήταν ουσιαστικά βάσιμο το κατηγορητήριο που σχηματίστηκε εναντίον των 22 κατηγορουμένων φυσικών προσώπων και των 7 ναζιστικών οργανώσεων; Απονεμήθηκε πραγματική δικαιοσύνη ή εφαρμόστηκε υπό εκλεπτυσμένη μορφή το «δίκαιο των νικητών»;

Πάνω στα ερωτήματα αυτά έχουν γραφεί διάφορα βιβλία, έχουν παρουσιασθεί ντοκυμαντέρ και έχει γυρισθεί από το Χόλυγουντ μια αξιόλογη ταινία.

Αλλά ας επανέλθουμε στη δίκη και στα σχετικά με την συγκρότηση του Διεθνούς αυτού Δικαστηρίου.

Σε μια πόλη της Γερμανίας, κατεστραμμένη από τις βόμβες, άρχισε λοιπόν στις 20 Νοεμβρίου 1945, η συγκλονιστικότερη δίκη της ιστορίας. Στη δίκη της Νυρεμβέργης, οι νικητές δεν εκδικούνταν τους νικημένους, αλλά επιθυμούσαν να τους επιβάλουν μια παραδειγματική τιμωρία στο όνομα της ανθρωπότητας.

Η δίκη είχε προταθεί να γίνει :


1. στο Λονδίνο ή το Βερολίνο (πρόταση από τους Ρώσους)
2. στο Μόναχο (πρόταση από τους Άγγλους)
3. στο δικαστικό Μέγαρο της Νυρεμβέργης, στην Φύρτερ Στράσσε που είχε παραμείνει ανέπαφο από τους βομβαρδισμούς.

Τελικά αποφασίστηκε ομόφωνα η τρίτη και τελευταία πρόταση.Η πρώτη όμως συνεδρίαση του Διεθνούς Δικαστηρίου δεν έγινε στη Νυρεμβέργη αλλά στο Βερολίνο στις 18 Οκτωβρίου 1945,όπου και απαγγέλθηκε η κατηγορία των κατηγορουμένων.

Η συμφωνία των νικητών συμμάχων προέβλεπε ότι το Δικαστήριο θα απαρτιζόταν από τέσσερα μέλη, καθένα από τα οποία θα είχε και ένα αναπληρωματικό. Τόσο τα τακτικά, όσο και τα αναπληρωματικά μέλη, θα ορίζονταν από τις υπογράφουσες τη συμφωνία Κυβερνήσεις. Απαρτία δε θα είχε το Δικαστήριο μόνον όταν θα ήταν παρόντα και τα τέσσερα μέλη του (τακτικά ή αναπληρωματικά) ενώ αφέθηκε ανοικτό το θέμα να υπάρξουν και άλλες δίκες, αν προέκυπτε τέτοια ανάγκη κατά την ακροαματική διαδικασία.

Στο Δικαστήριο πέρα από την Αγγλία, τις ΗΠΑ και την Σοβιετική Ένωση συμμετείχε και η Γαλλία.

Οι αντιπρόσωποι των Μεγάλων Δυνάμεων ήταν :

Ην. Πολιτείες: Francis Biddle (τακτικό μέλος) , Δικαστής John Parker (αναπληρωματικό μέλος), με 11 (έντεκα) βοηθούς

Μ. Βρετανία: Αρχιδικαστής Sir Geoffrey Lawrence (τακτικό μέλος και Πρόεδρος του Δικαστηρίου),Δικαστής Sir Norman Birkett (αναπληρωματικό μέλος) και 11 (έντεκα) βοηθοί

Γαλλία: Καθηγητής Henri Donnedieu de Vabres, καθηγητής Διεθνούς Δημοσίου Δικαίου (τακτικό μέλος) και ο Εφέτης Robert Falco (αναπληρωματικό μέλος) και 2 (δύο) βοηθοί

Σοβιετική Ένωση: Αντιστράτηγος Iona Nikitchenko (τακτικό μέλος αντιπρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Μόσχας), Υποστράτηγος Alexander Volchkov (αναπληρωματικό μέλος) και 2 (δύο) βοηθοί

Δημόσιοι Κατήγοροι επελέγησαν οι εξής:

  • Sir Hartley Shawcross (Μ. Βρετανία)
  • Robert H. Jackson (ΗΠΑ)
  • François de Menthon και Auguste Champetier (Γαλλία)
  • R. A. Rudenko (Σοβ. Ένωση)

Το κατηγορητήριο αποτελείτο από 25.000 λέξεις και αφορούσε περιληπτικά:

1. Τη συνωμοσία για την κατάκτηση της απολύτου εξουσίας στη Γερμανία
2. Τα εγκλήματα εναντίον της ειρήνης (επιθετικοί πόλεμοι και παραβιάσεις,σε 64 περιπτώσεις,34 διεθνών συνθηκών),τα εγκλήματα Πολέμου (μαζικές δολοφονίες,βασανηστήρια,εξανδραποδισμός Εκατομμυρίων εργατών) και τα εγκλήματα εναντίον της ανθρωπότητας (εξόντωση των εθνικών,φυλετικών και θρησκευτικών μειονοτήτων).

Αναλυτικώτερα οι βασικές κατηγορίες πάνω στις οποίες κληθηκαν να λογοδοτήσουν οι υπόδικοι, ήταν:

  • Εγκλήματα κατά της Ειρήνης: Συγκεκριμένα ο σχεδιασμός, η προετοιμασία, η έναρξη, η εξαπόλυση πολέμου ή επίθεσης ή πολέμου κατά παράβαση των διεθνών συνθηκών, συμφωνιών ή διαβεβαιώσεων, ή συμμετοχή σε κοινό σχέδιο συνωμοσίας για την επίτευξη οποιουδήποτε από τους παραπάνω στόχους.
  • Εγκλήματα Πολέμου: Συγκεκριμένα, παραβιάσεις των νόμων και των κανόνων του πολέμου. Σε αυτά περιλαμβάνονται - δεν περιορίζονται όμως σε αυτά - δολοφονίες, κακομεταχείριση ή εκτόπιση για καταναγκαστική εργασία ή οποιοδήποτε άλλου σκοπό ιδιωτών από κατακτημένη χώρα, δολοφονία ή κακομεταχείριση αιχμαλώτων πολέμου ή ναυτικών, εκτέλεση ομήρων, λεηλασίες δημόσιας ή ιδιωτικής περιουσίας, απρόκλητη καταστροφή πόλεων, κωμοπόλεων ή χωριών ή καταστροφές μη υπαγορευόμενες από στρατιωτική ανάγκη.
  • Εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας: Συγκεκριμένα, δολοφονία, εξόντωση, υποδούλωση, εκτόπιση και άλλες απάνθρωπες πράξεις διαπράχθηκαν κατά πολιτών πριν ή κατά τη διάρκεια του πολέμου. διώξεις λόγω πολιτικών, φυλετικών ή θρησκευτικών αιτίων ή σχετικών με οποιοδήποτε έγκλημα το Δικαστήριο ήθελε κρίνει ότι, εκτελέσθηκε, είτε παραβίασε την τοπική νομοθεσία είτε όχι, της χώρας στην οποία διαπράχθηκε.
  • Συνωμοσία για το σχεδιασμό και την εξαπόλυση επιθετικών ενεργειών και άλλων εγκλημάτων κατά της Παγκόσμιας Ειρήνης.




ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΕΤΥΜΗΓΟΡΙΑ

1. Χέρμαν Γκαίριγκ (Hermann Göring): Ένοχος και για τις τέσσερεις κατηγορίες. Ποινή: Θάνατος δι' απαγχονισμού. Αυτοκτόνησε με υδροκυάνιο μια ημέρα πριν εκτελεστεί η απόφαση.

2. Άλφρεντ Γιοντλ (Alfred Jodl): Ένοχος και για τις τέσσερεις κατηγορίες. Ποινή: Θάνατος δι' απαγχονισμού.

3. Ερνστ Καλτενμπρούννερ (Ernst Kaltenbrunner): Ένοχος για τις κατηγορίες (Γ) και (Δ). Ποινή: Θάνατος δι' απαγχονισμού.

4. Βίλχελμ Κάιτελ (Wilhelm Keitel): Ένοχος και για τις τέσσερεις κατηγορίες. Ποινή: Θάνατος δι' απαγχονισμού.

5. Γκούσταφ Κρούπ φον Μπόλεν ουντ Χάλμπαχ (Gustav Krupp von Bohlen und Halbach): Δεν υπήρξε ετυμηγορία, καθώς απουσίαζε για λόγους υγείας. Παραπέφθηκε σε άλλη δίκη, όπως προβλεπόταν από τη συνθήκη ορισμού του Δικαστηρίου, ωστόσο πέθανε πριν παραστεί σε δικαστήριο.

6. Ρόμπερτ Λέι (Robert Ley): Αυτοκτόνησε στις 25 Οκτωβρίου 1945, πριν ολοκληρωθεί η ακροαματική διαδικασία.

7. Μάρτιν Μπόρμαν (Martin Bormann): Ένοχος και για τις τέσσερεις κατηγορίες. Ποινή: Θάνατος. Δικάσθηκε ερήμην, καθώς είχε εξαφανισθεί βγαίνοντας από το καταφύγιο του Χίτλερ στο Βερολίνο. Το πτώμα του δεν είχε βρεθεί μέχρι το 1998.

8. Κονσταντίν φον Νόϊρατ (Baron Konstantin von Neurath): Ένοχος και για τις τέσσερεις κατηγορίες. Ποινή: Κάθειρξη 15 ετών.

9. Καρλ Ντένιτς (Karl Dönitz): Ένοχος για τις κατηγορίες (Β) και (Γ). Ποινή: Κάθειρξη 10 ετών.

10. Φραντς φον Πάπεν (Franz von Papen): Αθωώθηκε.

11. Έριχ Ρέντερ (Erich Röder): Ένοχος για τις κατηγορίες (Α), (Β), (Γ). Ποινή: Ισόβια κάθειρξη.

12. Ιωακείμ φον Ρίμπεντροπ (Joachim von Ribbentrop]]: Ένοχος και για τις τέσσερεις κατηγορίες. Ποινή: Θάνατος δι' απαγχονισμού.

13. Άλφρεντ Ρόζενμπεργκ (Alfred Rosenberg): Ένοχος και για τις τέσσερεις κατηγορίες. Ποινή: Θάνατος δι' απαγχονισμού.

14. Φριτς Ζάουκελ (Fritz Saukel): Ένοχος για τις κατηγορίες (Γ) και (Δ). Ποινή: Θάνατος δι' απαγχονισμού.

15. Χιάλμαρ Σάχτ (Hjalmar Schacht): Αθωώθηκε.

16. Μπάλντουρ φον Σίραχ (Baldur von Schirach): Ένοχος για την κατηγορία (Δ). Ποινή: Κάθειρξη 20 ετών.

17. Άρτουρ Σέϋς-Ίνκβαρτ (Arthur Seyss-Inquart): Ένοχος για τις κατηγορίες (Β), (Γ) και (Δ). Ποινή: Θάνατος δι' απαγχονισμού.

18. Άλμπερτ Σπέερ (Albert Speer): Ένοχος για τις κατηγορίες (Γ) και (Δ). Ποινή: Κάθειρξη 20 ετών.

19. Γιούλιους Στράιχερ (Julius Streicher): Ένοχος για την κατηγορία (Δ). Ποινή: Θάνατος δι' απαγχονισμού.

20. Χανς Φρανκ (Hans Frank): Ένοχος για τις κατηγορίες (Γ) και (Δ). Ποινή: Θάνατος δι' απαγχονισμού.

21. Βίλχελμ Φρικ (Wilhelm Frick): Ένοχος για τις κατηγορίες (Β), (Γ) και (Δ). Ποινή: Θάνατος δι' απαγχονισμού.

22. Χανς Φρίτζε (Hans Fritzsche): Αθωώθηκε.

23. Βάλτερ Φουνκ (Walther Funk): Ένοχος για τις κατηγορίες (Β), (Γ) και (Δ). Ποινή: Ισόβια Κάθειρξη.

24. Ρούντολφ Ες (Rudolf Hess): Ένοχος για τις κατηγορίες (Α) και (Β). Ποινή: Ισόβια Κάθειρξη.

Έλειπαν επειδή αυτοκτόνησαν οι:
Αδόλφος Χίτλερ
Χάινριχ Χίμμλερ,αρχηγός των Ες Ες
Ιωσήφ Γκαίμπελς,υπουργός της "προπαγάνδας"

ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ :

Στις 11 Φεβρουαρίου 1946 παρουσιάσθηκε στο δικαστήριο και κατέθεσε εναντίον των Ναζί,ο αρχιστράτηγος Φρήντριχ Πάουλους.Πρόφερε την πιο "βαριά" κατηγορία που ακούσθηκε στη διάρκεια της δίκης από στόμα Γερμανού.Το παράδειγμα του αρχιστράτηγου ακολούθησε και ο στρατηγός Έριχ φον Λαχούζεν,που άνηκε στην ομάδα του ναύαρχου Κανάρη.

Ο Έριχ Ρέντερ ζήτησε να μετατραπεί η ποινή του,ισόβια κάθειρξη,σε θάνατο


ΤΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ

Η δίκη άρχισε στις 10.03,στις 20 Νοεμβρίου 1945.Διήρκησε 284 ημέρες.

Τα πρακτικά των συνεδριάσεων κάλυψαν 16.000 σελίδες.

Οι κατήγοροι υπέβαλαν 1.630 αποδεικτικά στοιχεία,η υπεράσπιση 2.700. 240 καταθέσεις έγιναν στο δικαστήριο και υπεβλήθησαν 300.000 ένορκες βεβαιώσεις από άτομα σε διάφορα μέρη της Ευρώπης.

Η μετάφραση σε 4 γλώσσες (Αγγλικά,Γαλλικά ,Γερμανικά,Ρώσικα) κάλυψε 20 τόνους χαρτί.

Τα φωτογραφικά εργαστήρια του δικαστηρίου εργάστηκαν νυχθημερόν και ετοίμασαν 700.000 αντίγραφα των εγγράφων και των στοιχείων.Για να αποφευχθεί οποιοδήποτε λάθος των στενογράφων,καταγράφηκαν σε μελανοταινίες μήκους 27.000 μέτρων και σε δίσκους 7.000 τεμαχίων όλα όσα ειπώθηκαν στο δικαστήριο.

Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΟΙΝΩΝ

Οι θανατικές ποινές εκτελέσθηκαν σε ειδικά στημένη αγχόνη στις 16 Οκτωβρίου 1946. Οι Γάλλοι εκπρόσωποι πρότειναν την εκτέλεση δια τυφεκισμού, αυτό όμως δεν έγινε δεκτό από τον Biddle και τους Σοβιετικούς, με το αιτιολογικό ότι οι κατηγορούμενοι είχαν προσβάλει το στρατιωτικό ήθος και δεν τους άρμοζε εκτέλεση που αρμόζει σε στρατιωτικούς. Οι καταδικασμένοι σε φυλάκιση μεταφέρθηκαν στη φυλακή του Σπάνταου.

Τη θέση του "εκτελεστή" ανέλαβε ο λοχίας Τζων Γουντς,που σε διάρκεια 15 ετών θητείας στον Αμερικάνικο στρατό,είχε απαγχονίσει 347 άτομα.

Εκτός από τον Γκαίρινγκ που αυτοκτόνησε στις 15 Οκτωβρίου 1946 (ξημερώματα 16ης) πίνοντας υδροκυάνιο,οι υπόλοιποι πήραν το δρόμο τους.Οι εκτελέσεις ξεκίνησαν στις 01.11 (16 Οκτωβρίου 1946) και τελείωσαν στις 02.57

Τα τελευταία λόγια των μελλοθάνατων ήταν :
Ρίμπεντροπ : "Η τελευταία μου επιθυμία είναι μια κατανόηση μεταξύ δύσεως και Ανατολής..."
Κάιτελ : "Πάνω από δύο εκατομμύρια Γερμανοί στρατιώτες πέθαναν για την πατρίδα.Τώρα ακολουθώ τα παιδιά μου."
Κάλτενμπρούνερ : "Αγάπησα το γερμανικό λαό και την πατρίδα μου μ'όλη μου την καρδιά.Καλή τύχη,Γερμανία!"
Ρόζενμπεργκ : -
Χανς Φρανκ : "Ευχαριστώ για την καλή μεταχείρηση που είχα στη διάρκεια της φυλακίσεως μου και παρακαλώ το Θεο να με δεχθεί Ευσπλαχνικά."
Βίλχελμ Φρικ : "Ζήτω η αιώνια Γερμανία!"
Στράιχερ : "Χάιλ Χίτλερ"
-"Ποιό είναι το όνομα σας;",ρωτήθηκε τυπικά.
-"Το γνωρίζετε ήδη.Μια μέρα οι κουμμουνιστές θα σας κρεμάσουν όλους."Όταν του πέρασαν τη θηλειά φώναξε : "Αδέλα,αγαπημένη μου γυναίκα."
Φριτς Ζάουκελ : "Πεθαίνω αθώος.Υποβάλλω τα σέβη μου στους αξιωματικούς και στους άνδρες του αμερικάνικου στρατού,όχι
όμως και στη δικαιοσύνη τους."
Γιοντλ : -
Ζέυς-Ίνκβαρτ : "Ελπίζω αυτή η εκτέλεση να είναι η τελευταία πράξη της
τραγωδίας του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου."
Μαζί με το φορείο του Γκαίρινγκ οδηγήθηκαν στο Ερλάνγκεν,απουσία δημοσιογράφων.Τα πτώματα τους κάηκαν και οι στάχτες τους σκορπίστηκαν στα νερά του ποταμού Ίζαρ.







ΔΙΚΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΕΚΥΨΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Οι Δίκες αυτές δεν εκδικάστηκαν από Διεθνές δικαστήριο, όπως η κύρια δίκη, αλλά την δίωξη εκκίνησαν και έφεραν σε πέρας οι ΗΠΑ.

ΠΗΓΕΣ:

ΙΝΤΕΡΝΕΤ

http://www.a33.gr/viewtopic.php?t=6677

http://el.wikipedia.org/wiki/Δίκη_της_Νυρεμβέργης

http://avalon.law.yale.edu/subject_menus/imt.asp (ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ ONLINE)

«Τι είδα στη δίκη της Νυρεμβέργης»

Ο Ρώσος μεταφραστής Εμβερ Μαμέντοφ θυμάται τη δίκη της Νυρεμβέργης, εξήντα χρόνια μετά

Συνέντευξη: Αχιλλέας Πατσούκας

Εξήντα χρόνια από την ημέρα που ολοκληρώθηκε η δίκη της Νυρεμβέργης, ο τότε επίσημος μεταφραστής της Σοβιετικής Ενώσεως και σήμερα σύμβουλος του γενικού διευθυντή του ειδησεογραφικού πρακτορείου ΡΙΑ - ΝΟΒΟΣΤΙ, Εμβερ Μαμέντοφ, θυμάται ξανά τη διασημότερη δίκη του 20ού αιώνα. Σε μια εφ' όλης της ύλης συζήτηση, εξομολογείται στην «Κ» τις εντυπώσεις του από τους διάσημους υπόδικους ναζί και τη συμπεριφορά τους στην αίθουσα του δικαστηρίου, ενώ εκφράζει τις εκτιμήσεις του ως προς το κατά πόσον υπήρξαν δίκαιες οι ποινές τους. Παράλληλα, παραθέτει τις προσωπικές του απόψεις για πρωταγωνιστές της εποχής, αποφεύγοντας τις απόλυτες κρίσεις και θυμίζοντάς μας τον καθοριστικό ρόλο του Στάλιν όχι μόνον στον πόλεμο κατά των ναζί, αλλά και στην οικοδόμηση της ρωσικής βιομηχανίας.

Εχοντας, άλλωστε, διατελέσει επί 15 χρόνια διευθυντής Τύπου για όλη τη Σοβιετική Ενωση και υπό τη σημερινή του ιδιότητα, μας αποκαλύπτει την κατάσταση του Τύπου στη Ρωσία, η οποία δεν είναι ακριβώς εκείνη που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς κρίνοντας από την παντοδυναμία του προέδρου Πούτιν.

Το ημερολόγιο έγραφε 1η Οκτωβρίου 1946. Ηταν η στιγμή που ύστερα από την εξέταση 240 μαρτύρων, τη μελέτη 5.060 αποδεικτικών στοιχείων και 300.000 περίπου ενόρκων καταθέσεων ο Βρετανός αρχιδικαστής Τζέφρι Λόρενς χτυπούσε -έπειτα από 216 συνεδριάσεις- για τελευταία φορά το σφυρί του στην έδρα του δικαστηρίου της Νυρεμβέργης, ανακοινώνοντας την ετυμηγορία του δικαστηρίου.

Σήμερα, 1η Οκτωβρίου 2006, ακριβώς 60 χρόνια μετά το τέλος της διασημότερης δίκης του 20ού αιώνα, ο 83χρονος Εμβερ Μαμέντοφ, επίσημος μεταφραστής της Σοβιετικής Eνωσης σε αποκλειστική του συνέντευξη στην «Κ», μας αφηγείται τις αναμνήσεις του από τις ιστορικές στιγμές που έζησε στη Νυρεμβέργη. Πέραν όμως της δίκης, ο Εμβερ Μαμέντοφ μας μιλάει για τον Μόλοτοφ, ο οποίος και τον διόρισε διπλωμάτη, και για τον Στάλιν. Τέλος, βάσει της σημερινής του ιδιότητας, αυτή του συμβούλου του γενικού διευθυντή του ειδησεογραφικού πρακτορείου ΡΙΑ-ΝΟΒΟΣΤΙ, απαντάει στο ερώτημα κατά πόσον υπάρχει ζήτημα ελευθερίας του Τύπου στη Ρωσία.

- Πώς σας επέλεξαν για διερμηνέα;

- Εντελώς απροσδόκητα για εμένα. Το 1943, με μετέφεραν από τον στρατό, όπου πολεμούσα, στο ΥΠΕΞ και αμέσως μετά τη συμφιλίωση με τους Αγγλoυς και Αμερικανούς μετέβην στην Ιταλία, όπου διετέλεσα σύμβουλος Τύπου, στην πρώτη ρωσική πρεσβεία της Ιταλίας. Είναι δύσκολο να σας πω γιατί διάλεξαν εμένα για μεταφραστή και όχι κάποιον άλλον. Ισως επειδή μιλούσα αρκετές ξένες γλώσσες -αγγλικά, γερμανικά, ιταλικά- γεγονός που το οφείλω στη γιαγιά μου. Οταν, λοιπόν, μου τηλεφώνησαν και με προσκάλεσαν να μεταβώ στη Νυρεμβέργη, πήγα ευχαρίστως γιατί από τα 18 μου πολεμούσα εναντίον των ναζί και ήθελα να δω από κοντά την αλήθεια.

Από την πρώτη ημέρα

- Στην πρώτη συνεδρίαση της 20ής Νοεμβρίου του 1945 ήσασταν εκεί;

- Ναι. Από τη πρώτη ημέρα ώς και την τελευταία ήμουν στην αίθουσα του δικαστηρίου.

- Η ατμόσφαιρα πώς ήταν;

- Ολοι τους είχαν τους καλύτερους δικηγόρους της Γερμανίας. Παρόλο το μέγεθος των εγκλημάτων, δικάστηκαν δίκαια βάσει τεκμηριωμένων αποδείξεων και στοιχείων. Μόνον όσον αφορά τέσσερα πρόσωπα, η ρωσική πλευρά ήθελε την εκτέλεσή τους σε αντίθεση με τις άλλες χώρες, που επέμεναν ή στη φυλάκισή τους ή ακόμα και στην αθώωσή τους. Παράδειγμα ο Γιάμαραλ Σαχτ, που ήταν υπεύθυνος για χρηματοδότηση όλων των ναζί και είχε και θέση συμβούλου του Χίτλερ για τα θέματα αυτά. Το δικαστήριο, παρά τις «κραυγές» της Ρωσίας, τον άφησε ελεύθερο. Τον Ρούντολφ Ες, που ήταν το νούμερο δύο στην ιεραρχία των ναζί μετά τον Χίτλερ και υπεύθυνος για την οικονομική τους οργάνωση, τον καταδίκασαν σε ισόβια.

- Πώς το ερμηνεύετε αυτό;

- Επειδή έφθασε στην Αγγλία πριν από τη λήξη του πολέμου, προσπαθώντας να συνάψει ειρήνη. Μέχρι σήμερα δεν έχουμε μάθει βασικές λεπτομέρειες για τις διαπραγματεύσεις του με την Αγγλία πριν από τη λήξη του πολέμου. Ενα άλλο παράδειγμα είναι αυτό του υπουργού Αμυνας, Νταΐντις. Αντί για την κρεμάλα, τον καταδίκασαν σε 20ετή φυλάκιση. Θεωρώ ότι, όπως έγινε με τον Σαχτ, και ο Σπέερ ως υπουργός Εξοπλισμού προπολεμικά είχε σχέση με δυτικές εξοπλιστικές εταιρείες που λειτουργούσαν μονοπωλιακά στη Γερμανία.

Ο Γκέρινγκ και το δηλητήριο

- Ο πιο σκληρός από τους κατηγορούμενους ποιος ήταν;

- Ο Χέρμαν Γκέρινγκ. Εκανε διάφορους μορφασμούς, είχε μια κουβέρτα του αμερικανικού στρατού με την οποία έκανε επιδεικτικές κινήσεις. Ηταν μάλιστα ο μόνος που του επέτρεψαν και του παραχώρησαν χρόνο να διηγηθεί την πολιτική των ναζί. Οι υπόλοιποι απλά υπερασπίζονταν τον εαυτό τους, αυτός υπερασπιζόταν όλους τους ναζί, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους κατηγορούμενους που τα φόρτωσαν όλα στον Χίτλερ. Θυμάμαι ακόμα ότι στην αίθουσα βρισκόταν και ο διοικητής της γερμανικής τράπεζας, ο οποίος αρχικά έλεγε «τι σχέση έχω εγώ με τα στρατόπεδα συγκέντρωσης»; Μέχρι που του έδειξαν έγγραφα, σύμφωνα με τα οποία στην τράπεζά του φυλασσόταν ο χρυσός από τα δόντια των εκτελεσθέντων στα στρατόπεδα.

- Πώς αντέδρασε;

- Σιώπησε.

- Ο Γκέρινγκ πώς βρήκε το δηλητήριο;

- Εχω την αίσθηση πως οι Αμερικανοί το έδωσαν στη γυναίκα του και αυτός ως αντάλλαγμα τους παρέδωσε σημαντικά έγγραφα.

- Αν και φαντάζομαι πως είναι δύσκολο, μπορείτε να ξεχωρίσετε κάποια στιγμή της δίκης που σας έμεινε χαραγμένη στο μυαλό;

- Πράγματι είναι δύσκολο. Θυμάμαι, ωστόσο, πως στη διάρκεια μιας συνεδρίασης, πρόβαλαν μια ταινία από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Τη στιγμή εκείνη έσβησαν τα φώτα και άναψαν μόνο κάποιους μικρούς προβολείς που εστίαζαν στα πρόσωπα των κατηγορουμένων.

- Θυμάστε τις εκφράσεις τους;

- Οι μισοί δεν κοίταζαν, μερικοί έκλαιγαν, αλλά εγώ μέχρι σήμερα αμφιβάλλω για τα δάκρυά τους.

- Θεωρείτε επιεική την απόφαση;

- Επρεπε να τους κρεμάσουν όλους.

Μόλοτοφ και Στάλιν

- Ο Μόλοτοφ ήταν ο άνθρωπος που σας έκανε διπλωμάτη. Κρίνετε πως έπρεπε να εκτελεστεί για τα εγκλήματα που διέπραξε;

- Φυσικά, όπως και ο Γκαγκανόβιτς, που έστειλε χιλιάδες ανθρώπους στη Σιβηρία.

- Αρα και ο Στάλιν, που ήταν ο ηθικός αυτουργός;

- Ο Στάλιν δεν μπορεί να κριθεί από μια πλευρά. Ηταν μια πολύπλευρη προσωπικότητα. Εμένα προσωπικά οι μέθοδοί του δεν μου άρεσαν. Ο ρόλος του, όμως, στην ανάπτυξη της βιομηχανίας στη Ρωσία και στον πόλεμο εναντίον των ναζί είναι γεγονός. Γι' αυτό η δική μας γενιά δεν είναι σε θέση να καταδικάσει τον Στάλιν, αλλά μόνον οι επόμενες.

Η ελευθερία του Τύπου στη Ρωσία

- Τελειώνοντας, θέλω να μου μιλήσετε για τη μακροχρόνια σχέση σας με τον Τύπο

- Επί μια δεκαετία διετέλεσα διευθυντής Τύπου με κύρια αρμοδιότητά μου τα εξωτερικά δημοσιεύματα για τη Σοβιετική Ενωση. Τα υπόλοιπα 15 χρόνια ήμουν διευθυντής του Τύπου συνολικά για όλη την ΕΣΣΔ. Από το Βλαδιβοστόκ μέχρι το Μινσκ, ενώ σήμερα εργάζομαι ως σύμβουλος του γεν. διευθυντή του ΡΙΑ-ΝΟΒΟΣΤΙ.

- Επειδή πολύς λόγος γίνεται τελευταία, με την πείρα που διαθέτετε, θέλω να που πείτε πώς κρίνετε την ελευθερία του Τύπου στη Ρωσία.

- Σε κάθε χώρα η ελευθερία του Τύπου ερμηνεύεται διαφορετικά. Στη Ρωσία ο Τύπος είναι αρκετά ελεύθερος. Ανοίγοντας μάλιστα αρκετές εφημερίδες ή τον ραδιοφωνικό σταθμό «Φωνή της Ρωσίας» θα δείτε και θα ακούσετε αρκετά αρνητικά σχόλια που γίνονται για τον πρόεδρο της χώρας.

Συνολικά δικάστηκαν 200 Γερμανοί εγκληματίες πολέμου

Οι δίκες της Νυρεμβέργης, οι δίκες των νικητών του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου άρχισαν το 1945 και ολοκληρώθηκαν το 1949.

Στην πρώτη και σημαντικότερη εξ αυτών, η οποία διήρκεσε από τις 20 Νοεμβρίου 1945 ώς την 1η Οκτωβρίου 1946, δικάστηκαν 24 ηγέτες της ναζιστικής Γερμανίας, μεταξύ των οποίων ο Ρούντολφ Ες, ο Χέρμαν Γκέρινγκ και ο Γιοάκιμ Ρίμπεντροπ.

Κατά τη διάρκεια τριών συνόδων, στην Τεχεράνη το 1943, στη Γιάλτα το 1945 και στο Πότσδαμ, επίσης το 1945, οι τρεις συμμαχικές δυνάμεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Σοβιετική Ενωση και η Βρετανία, αποφάσισαν τον τρόπο με τον οποίο θα δικαστούν οι υπεύθυνοι για τα εγκλήματα κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Στη Γαλλία εδόθη επίσης το δικαίωμα να συμμετάσχει στη σύνθεση του διεθνούς στρατιωτικού δικαστηρίου.

Τη νομική βάση για τις δίκες έδωσε η «Χάρτα του Λονδίνου», της 8ης Αυγούστου 1945, η οποία όριζε ότι το δικαστήριο «θα δικάσει τους σημαντικότερους εγκληματίες πολέμου των δυνάμεων του Αξονα στην Ευρώπη».

Συνολικά στις δίκες της Νυρεμβέργης δικάστηκαν 200 Γερμανοί εγκληματίες πολέμου.

Μεταξύ των λόγων για τους οποίους η Νυρεμβέργη επελέγη ως έδρα του δικαστηρίου, παρά την αντίθεση των Σοβιετικών, οι οποίοι προτιμούσαν το Βερολίνο, ήταν επειδή «ως πόλη των συγκεντρώσεων του ναζιστικού κόμματος» η Νυρεμβέργη θα συμβόλιζε και το τέλος του ναζισμού.

http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathextra_1_02/10/2006_166266








Ο ΑΠΟΗΧΟΣ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Στην Ομοσπονδιακή Γερμανία έχει γίνει ένας θετικός απολογισμός για την έρευνα των εγκλημάτων των Ναζί. Είτε ο ερευνητής του φασισμού κ. Martin Broszat, είτε ο κ. Adalbert Rlückert, που είναι επικεφαλής της Κεντρικής Υπηρεσίας, μία ολόκληρη φάλαγγα από επιστήμονες και νομικούς εκφράζουν την εκτίμησή τους για τις επιδόσεις της δικαιοσύνης στην Γερμανία. Και προσθέτω και μία παραπομπή του Günter Wieland, ενός εισαγγελέα της πρώην Ανατολικής Γερμανίας : "Στις τελευταίες τρεισήμισι δεκαετίες η γερμανική δικαιοσύνη έχει καταβάλει εξαιρετικές προσπάθειες για τη διαλεύκανση των αξιόποινων πράξεων των Ναζί γενικά και των εγκλημάτων πολέμου ειδικά".

Όμως αυτό το αποτέλεσμα έχει υποστεί και πριν και μετά αυστηρή κριτική. Θυμηθείτε έναν από τους διαπρεπείς κριτικούς Ralf Giordano, ο οποίος χαρακτήρισε την μη διαλεύκανση των εγκλημάτων των Ναζί ως "δεύτερη ενοχή": "Το κράτος δικαίου χρησιμοποιείται εδώ ως συνώνυμο για την ευνοϊκή μεταχείριση των ενόχων". Όποιος επιπλέον διαβάσει το βιβλίο του Ingo Müller για τους φοβερούς δικηγόρους, είναι αναγκασμένος να καταλήξει σε μια διαφορετική γνώμη από την

Κι’ όλα ξεκίνησαν αισιόδοξα με την πολύκροτη δίκη της Νυρεμβέργης και των επόμενων 12 δικών, που ακολούθησαν με πρωταγωνιστές τους Αμερικανούς, χωρίς τους Σοβιετικούς, τους Γάλλους και τους Άγγλους.

Θα αναφερθώ μόνο σε μία δίκη, η ονομαζόμενη "περίπτωση νούμερο 7" ενάντια στους στρατηγούς της Νότιο-Ανατολικής περιοχής, εκείνους που έδρασαν στη Βαλκανική, από τη Γιουγκοσλαβία έως την Ελλάδα. Ονομάζει κανείς τις δίκες, δίκες που αφορούν τις δολοφονίες ομήρων, όπως αποκαλούνται στη στρατιωτική και νομική ορολογία. Οι στρατηγοί αυτοί ήταν υπόλογοι για τις μαζικές δολοφονίες, όπως π. χ. Στα Καλάβρυτα, το Κομμενό, το Δίστομο και την Κλεισσούρα. Η διεξαγωγή των δικών αφορούσε δώδεκα στρατηγούς, από τους οποίους καταδικάστηκαν οχτώ.

Ο μικρός αριθμός των κατηγορουμένων στα δικαστήρια υποδηλώνει την πρόθεση των συμμάχων κατά την πρώτη δίκη εναντίον του Göring & Co. Οι δίκες όφειλαν να μη περιλάβουν όλους τους δράστες, αλλά να είναι πιλοτικές για την μελλοντική δημοκρατική δικαιοσύνη της Γερμανίας – ένα διδακτικό παράδειγμα για τη μελλοντική δικαιοσύνη.

Στην περίπτωση "νούμερο 7" καταδικάστηκαν κυρίως ο Wilhelm Speidel, ο ανώτατος στρατιωτικός διοικητής στην Ελλάδα σε 20 χρόνια και ο Helmut Felmy, στρατηγός της Αεροπορίας και διοικητής της Νοτίου Ελλάδας, σε 15 χρόνια. Τα αίτια της καταδίκης ήταν ορισμένα ολοκαυτώματα αθώων πολιτών, που διαπράχτηκαν ως εκδίκηση (ανταπόδοση) και εξιλέωση για επιθέσεις παρτιζάνων εναντίον των κατοίκων.

Το βασικό νομικό ερώτημα που τίθεται: "Δικαιολογείται νομικά η εκτέλεση πολιτών στα χωριά, ως εκδίκηση για επιθέσεις παρτιζάνων, κατά τις οποίες σκοτώθηκαν γερμανοί στρατιώτες; Όπως είναι γνωστό είχε εκδοθεί η διαταγή του γενικού διοικητή Keitel στις 16.09.1941: "Για έναν γερμανό στρατιώτη πρέπει να εκτελεστούν 100 κομμουνιστές αιχμάλωτοι., για έναν στρατιώτη που θα τραυματιστεί, 50 αιχμάλωτοι". Αυτός ο αριθμός έπαιζε και πολλές φορές δεν εφαρμόστηκε. Ήταν όμως η γενική δικαιολογία για γερμανούς νεκρούς κατά τη διάρκεια μαχών με τους παρτιζάνους, να σκοτώνουν πολίτες , είτε ήταν ανακατεμένοι σε επιθέσεις παρτιζάνων είτε όχι.

Αυτό ήταν και το κεντρικό νομικό θέμα, για το οποίο εκαλείτο ο δικαστής CharlesWennerström να αποφανθεί. Ο αμερικανός κατήγορος σ’ αυτές τις δίκες κατέθεσε τα ακόλουθα επιχειρήματα: "Επειδή τόσο ο πόλεμος εναντίον της Γιουγκοσλαβίας, Σερβίας όσο και εναντίον της Ελλάδας ήταν ένας επιθετικός πόλεμος και συνεπώς αντίθετος με το διεθνές δίκαιο, ήταν κάθε κατοχή και κατοχική συμπεριφορά εναντίον του διεθνούς δικαίου. Για το λόγο αυτό οποιαδήποτε εκτέλεση πολιτών δεν μπορεί να στηριχτεί νομικά".

Ο δικαστής Richter Wennerström δεν συμφωνούσε τότε και επιχειρηματολογούσε ως ακολούθως: "Σύμφωνα με τη συνθήκη πολέμου της Χάγης δεν υπάρχει καμία διαφορά ανάμεσα στην κατοχή που μπορεί να επιτρέπεται νομικά ή να μην επιτρέπεται και να μην δικαιολογείται. Για όλες τις περιπτώσεις ισχύει η συνθήκη πολέμου της Χάγης". Και παραπέρα: "Η εκτέλεση αιχμαλώτων επιτρέπεται κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις ως ένα απόλυτα τελευταίο μέσο".

Αυτό το θέμα ήταν τότε αντικείμενο διαμάχης. Αλλά σύμφωνα με τη γνώμη του ανωτέρω, η δράση των παρτιζάνων δεν μπορούσαν να θεωρηθούν ότι αντέκειντο στο δίκαιο. Επειδή όμως από την άλλη μεριά εθεωρείτο ότι στον αγώνα τους δεν είχαν πάντοτε το δίκαιο με το μέρος τους, δεν μπορούσαν πάντοτε να επικαλούνται την προστασία της συνθήκης της Χάγης. Ένα πρόβλημα που ακόμη και τότε δημιουργούσε διχογνωμία στην ερμηνεία του διεθνούς δικαίου.

Επιθυμώ να σας αναφέρω 1 παραδείγμα, για να δείτε συγκεκριμένα, πως έγιναν όλα αυτά.

Αφορά τη σφαγή των Καλαβρύτων στην Πελοπόννησο, που έπαιξε κάποιο ρόλο της δίκης της Νυρεμβέργης, για την εκτέλεση ομήρων και αποτέλεσε τη βάση για την καταδίκη του στρατηγού Felmy.

Η βόρεια Πελοπόννησος ήταν το καλοκαίρι του 1943 κέντρο δραστηριότητας των παρτιζάνων. Τότε είχε σταλεί το πρώτο τάγμα του συντάγματος ορεινών καταδρομών, βέβαια χωρίς επαρκή εξοπλισμό, για μια αναγνωριστική επιχείρηση στην περιοχή των Καλαβρύτων. Τα πράγματα έγιναν όπως έγιναν. Τον Οκτώβριο του 1943 αιχμαλωτίστηκαν 78 στρατιώτες αυτού του αποσπάσματος από τους παρτιζάνους. Ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις ανάμεσα στους Έλληνες και τους Γερμανούς, κατά τις οποίες οι Γερμανοί επέμεναν, να ανταλλάξουν έναν προς ένα, ένας παρτιζάνος για έναν Γερμανό κ.λπ. Αυτή η διαδικασία τράβηξε μακριά και στους Έλληνες δημιουργήθηκε η υποψία, ότι οι Γερμανοί προσπαθούσαν να ανασυνταχθούν ξανά στρατιωτικά, για να επιχειρήσουν επίθεση. Και έτσι έγινε.

Συγκέντρωσαν 3.000 άνδρες, οι οποίοι ξεκίνησαν μια μεγάλη επιχείρηση αντιποίνων. Με γεγονός την προσέγγιση των 3.000 ανδρών εκτέλεσαν οι παρτιζάνοι όλους τους Γερμανούς αιχμαλώτους. Αυτό συνέβη στις 7. Δεκεμβρίου, ενώ στις 8. Δεκεμβρίου ήρθε η διαταγή, να ισοπεδώσουν τους οικισμούς Μαζαίικα και Καλάβρυτα.

Στη δίκη της Νυρεμβέργης αναφέρθηκαν 758 φονευθέντες, όλοι άμαχοι πολίτες, η γενική διοίκηση του στρατού μίλησε για 695 θανάτους – αλλά αυτό δεν είναι το καθοριστικό. Στη δίκη της Νυρεμβέργης ο δικαστής Wennerström αποφάσισε: Αυτό ήταν "plain murder", καθαρός φόνος" , που δεν δικαιολογείται με κανένα επιχείρημα.

Για το λόγο αυτό δεν μπορούσαν να επικαλεστούν ούτε μεταμέλεια ούτε να κατοχυρώσουν τον εαυτό τους νομικά και γι’ αυτό καταδικάστηκαν. Βέβαια η όλη διαδικασία κατέληξε, όπως οι πλείστες καταδίκες εναντίον των Ναζί - εγκληματιών: Καταδικάστηκαν μεν, αλλά μετά την αμνηστία από τον McCloy το 1951 δεν εξέτησε κανείς από τους καταδικασθέντες την ποινή του.

Όλοι στην "περίπτωση νούμερο 7" καταδικασθέντες απελευθερώθηκαν το 1951, δηλαδή μετά από δύο χρόνια. Αυτή η αμνηστία - και όχι η καταδίκη - αποτέλεσε αργότερα για τη γερμανική για τη γερμανική δικαιοσύνη και τις δικαστικές αρχές το άλλοθι, ώστε να μην εφαρμόσουν με ακρίβεια και επισταμένη δικαστική προσπάθεια την αυστηρή ποινική δίωξη, που ήταν απαραίτητη, για να εξιλεώσουν μέσω ποινών και άλλα εγκλήματα. Υπήρξε φυσικά η δίκη εναντίον των εικικών δυνάμεων που επιτέθηκαν στην Λετονία, υπήρξε και δίκη του Άουσβιτς, αλλά τα συνηθισμένα εγκλήματα πολέμου του στρατού αγνοήθηκαν παντελώς.


Μετάφραση εισήγησης του καθηγητή Norman Paech

Για το συνέδριο των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα

Από 02.12. – 04.12.2005 στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

http://holocaust.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=30&Itemid=31







στις

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου