λόγω διαφωνίας των ειδικών για την τοποθέτηση της ζωφόρου
Οι συνθήκες για τόσο μεγάλης σημασίας έργα δεν είναι οι πλέον ιδανικές στον Ιερό Βράχο. Το προσωπικό από το καλοκαίρι μειώθηκε κατά 20 άτομα, τα κονδύλια προέρχονται πια μόνο από τις δημόσιες επενδύσεις, ενώ το άγχος για τη χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ, προκαλεί σε όλους πονοκέφαλο. Τα έργα παρ’ όλα αυτά συνεχίζονται. Προγράμματα τελειώνουν όπως αυτό στα Προπύλαια, άλλα συνεχίζονται και άλλα ετοιμάζονται να ξεκινήσουν.
Παραφωνία σε όλα αυτά είναι η Αθηνά Νίκη. Νέα προβλήματα εμποδίζουν την ολοκλήρωσή της που θα έπρεπε να ήταν έτοιμη από το 2004. Οι περιπέτειες αυτή τη φορά δεν σχετίζονται με όσα αποκάλυψε το μνημείο με την αποσυναρμολόγησή του, αλλά με την επιστημονική διαφωνία για το πώς θα τοποθετηθούν οι πλάκες της ζωφόρου σε αυτό. Οι ειδικοί βέβαια εξηγούν πως όταν ολοκληρωθεί το μνημείο θα έχουμε εκπλήξεις όπως το μάρμαρο (αντί για το χυτό υλικό) με το οποίο έγιναν τα αντίγραφα των λεοντοκεφαλών τα οποία κοσμούσαν τη στέγη του μνημείου. Ως τότε όμως κανείς δεν γνωρίζει τι θα γίνει με την Αθηνά Νίκη, η τελευταία διορία της οποίας όλοι πιστεύαμε πως θα ήταν τον περασμένο Σεπτέμβριο.
Ευτυχώς τελειώνουν όπου να ’ναι τα Προπύλαια. Η μνημειώδης είσοδος, που κατασκευάστηκε από τον Μνησικλή και πέρασε πολλές περιπέτειες στα 2.500 χρόνια της ιστορίας της, ήδη προκαλεί τον θαυμασμό των επισκεπτών. Οι οροφές που παρέμεναν στη θέση τους μέχρι και το 1640, όταν η έκρηξη της πυρίτιδας που αποθήκευσαν οι Τούρκοι στο Κεντρικό Κτίριο του μνημείου προκάλεσε την κατάρρευση του μεγαλύτερου μέρους τους, δίνουν πια μια ολοκληρωμένη εικόνα στον επισκέπτη για τη μορφή τους στην αρχαιότητα.
Η σημερινή αναστήλωση είναι μεγαλύτερη από εκείνη του Ν. Μπαλάνου. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι αρχικά έξι ήταν τα δοκάρια που κατέβηκαν από τα Προπύλαια όταν άρχισε η αποσυναρμολόγηση και τώρα στέκουν 13, ενώ τα φατνώματα από 46 έγιναν 72.
Εύλογη λοιπόν ήταν σε όλους η συγκίνηση την περασμένη Παρασκευή, όταν τοποθετήθηκε η τελευταία από τις 13 δοκούς στη θέση της. Το δοκάρι βάρους 11 τόνων δεν ήταν εύκολη υπόθεση να ανέβει ψηλά. Ολα όμως έγιναν όπως είχαν υπολογιστεί, και όπως διαβεβαιώνει η διευθύντρια της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως, μπορεί σιγά σιγά να ξεκινήσει η αφαίρεση των ικριωμάτων από την αν. στοά του μνημείου. Από τη δυτική αίθουσα οι σκαλωσιές έχουν ήδη απομακρυνθεί. Στόχος, τα Χριστούγεννα τα Προπύλαια να μην έχουν ικριώματα.
Μετά την ολοκλήρωση της αναστήλωσης, 335 αρχιτεκτονικά μέλη εντάσσονται στα Προπύλαια (252 είχαν αποσυναρμολογηθεί τις χρονικές περιόδους 1990 -1992 και 2002 - 2003). Οι επισκέπτες της Ακρόπολης, διερχόμενοι την Κεντρική Διάβαση, προσλαμβάνουν πληρέστερη την εντύπωση του πολυτελούς στεγασμένου χώρου στο Κεντρικό Κτίριο των Προπυλαίων. Τα καινούργια κιονόκρανα από νέο μάρμαρο είναι ακριβή αντίγραφα των αρχαίων. Κατασκευάστηκαν στο χέρι από τους μαρμαροτεχνίτες των Προπυλαίων, ενώ το παλιό, της προηγούμενης αναστήλωσης, θα εκτεθεί στο Μουσείο. Ο απολογισμός της δουλειάς, με τη λήξη των εργασιών στα Προπύλαια, περιλαμβάνει τη χρήση 30% νέου υλικού στην ανατολική πλευρά και 45% στη δυτική. Συνολικά 252 μέλη κατέβηκαν από το μνημείο, ενώ τοποθετήθηκαν 335. Οσο για το κόστος όλων αυτών είναι 6,5 εκατ. ευρώ από το Γ΄ ΚΠΣ.
Νέο μέτωπο
Τι γίνεται όμως με τα υπόλοιπα μέτωπα στην Ακρόπολη; Στον Παρθενώνα, η βόρεια πλευρά απαιτεί το πολύ 30 ακόμη μέλη να ανέβουν στο μνημείο για να τελειώσει και να φύγουν και από εκεί οι σκαλωσιές. Επόμενη στάση με το νέο χρόνο είναι η δυτική πλευρά από την οποία θα απομακρυνθούν τα σκουριασμένα σίδερα, αλλά και οι οκτώ μετόπες της που θα μεταφερθούν στο μουσείο για να μπουν στη θέση τους αντίγραφα. Από το 2005, νέα προγράμματα προστέθηκαν στα ήδη εκτελούμενα από την ΥΣΜΑ, ενώ η κοινοτική χρηματοδότηση συνεχίσθηκε. Η συνολική χρηματοδότηση, κατανεμημένη σε 14 υποέργα, έφθασε τα 32.645.194,42 ευρώ. Η συνολική απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων υπολογίζεται με το τέλος του έργου στο 99,9%. Τα τελευταία εννέα χρόνια: Πάνω από 1.000 μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη αποσυναρμολογήθηκαν από τα μνημεία, 1.102 μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη θα αναστηλωθούν, 1.200 συγκολλήσεις αρχαίων θραυσμάτων πραγματοποιήθηκαν, κατασκευάστηκαν πάνω από 1.200 συμπληρώματα από νέο μάρμαρο, τα οποία και συγκολλήθηκαν με αρχαία θραύσματα, καθώς και 120 αρχιτεκτονικά μέλη από νέο μάρμαρο. Χρησιμοποιήθηκαν, τέλος, πάνω από 500 κυβικά μέτρα μαρμάρου από τα λατομεία Πεντέλης - Διονύσου.
Της Γιωτας Συκκα
Πηγή:
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_316_03/11/2009_335740
Προπύλαια
Τα Προπύλαια της Ακρόπολης των Αθηνών κτίσθηκαν στη δυτική πλευρά του βράχου, στη θέση όπου τοποθετείται και η πύλη του οχυρού της μυκηναϊκής ακρόπολης. Γύρω στα μέσα του 6ου αι. π.Χ., την εποχή των Πεισιστρατιδών, και ενώ ο χώρος είχε ήδη διαμορφωθεί σε ιερό αφιερωμένο στη θεά Αθηνά, κτίσθηκε το πρώτο πρόπυλο. Ένα νέο πρόπυλο κατασκευάσθηκε μεταξύ των ετών 510-480 π.Χ., αλλά καταστράφηκε από τους Πέρσες το 480 π.Χ. Μετά τα Περσικά επισκευάσθηκε ή ξαναοικοδομήθηκε κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του προγράμματος τειχισμού της Ακρόπολης, από το Θεμιστοκλή και τον Κίμωνα. Τα μνημειώδη Προπύλαια των κλασικών χρόνων, που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης, αποτελούν μέρος του μεγαλεπίβολου οικοδομικού προγράμματος που συντελέσθηκε στην Ακρόπολη από τον Περικλή. Κτίσθηκαν μεταξύ των ετών 437-432 π.Χ., μετά την ολοκλήρωση του Παρθενώνα, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Μνησικλή. Το αρχικό σχέδιο του οικοδομήματος ήταν πρωτοποριακό από αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική άποψη, αλλά δεν ολοκληρώθηκε ποτέ στο σύνολό του.
Το οικοδόμημα έχει κατασκευασθεί κυρίως από πεντελικό μάρμαρο και χωρίζεται σε τρία τμήματα. Το κεντρικό ορθογώνιο τμήμα είναι το κυρίως πρόπυλο. Στην ανατολική και δυτική όψη έχει δύο εξάστυλες στοές δωρικού ρυθμού, μεταξύ των οποίων παρεμβάλλεται εγκάρσιος τοίχος με πέντε θύρες. Η δίοδος προς την Ακρόπολη γινόταν από την κεντρική θύρα, που πλαισιώνεται, μεταξύ της δυτικής στοάς και του εγκάρσιου τοίχου, από τρεις κίονες ιωνικού ρυθμού σε κάθε πλευρά. Το κεντρικό οικοδόμημα ακολουθούσε την ανωφέρεια του εδάφους και η ανατολική στοά βρισκόταν ψηλότερα από τη δυτική, το ίδιο και η αετωματική στέγη, ενώ τα δύο πλευρικά οικοδομήματα ήταν χαμηλότερα. Το πρόβλημα της ανωφέρειας του εδάφους αντιμετωπιζόταν και στο εσωτερικό του κτηρίου, με βαθμίδες που υπήρχαν στην πρόσοψη και στον εγκάρσιο τοίχο. Η βόρεια πτέρυγα των Προπυλαίων αποτελείται από ένα δωμάτιο, γνωστό από την περιγραφή του περιηγητή Παυσανία ως Πινακοθήκη (1.22.6), επειδή η αίθουσα ήταν κοσμημένη με ζωγραφικούς πίνακες, ανάμεσα στους οποίους και έργα των ζωγράφων Πολυγνώτου και Αγλαοφώντος. Μπροστά του έχει μία μικρή δωρική στοά από τρεις κίονες και η είσοδος σε αυτό γινόταν από πόρτα που πλαισιώνεται από δύο παράθυρα. Σύμφωνα με ορισμένους μελετητές, η αίθουσα αυτή ήταν χώρος ανάπαυσης ή εστιάσεων των επισκεπτών της Ακρόπολης και στο εσωτερικό της πιθανολογείται ότι υπήρχαν κλίνες. Η νότια πτέρυγα των Προπυλαίων αρχικά φαίνεται να σχεδιάσθηκε όμοια με τη βόρεια, η ύπαρξη, όμως, του προγενέστερου ιερού της Νίκης ανάγκασε τον αρχιτέκτονα να μην υλοποιήσει το αρχικό σχέδιο. Για το λόγο αυτό κατασκευάσθηκε μόνο μία στοά, σε αντιστοιχία με τη βόρεια, αποτελούμενη από τρεις κίονες. Από τη δυτική πλευρά της ήταν δυνατή η πρόσβαση στο ναό της Αθηνάς Νίκης. Το αρχικό σχέδιο του οικοδομήματος φαίνεται ότι προέβλεπε την κατασκευή πλευρικών δωματίων και στην ανατολική πλευρά, αυτά, όμως, δεν κατασκευάσθηκαν ποτέ.
Η μορφή των Προπυλαίων παρέμεινε ίδια μέχρι την παλαιοχριστιανική περίοδο (4oς-7ος αι. μ.Χ.), οπότε η νότια πτέρυγα μετατράπηκε σε εκκλησία, ενώ τον 10ο αιώνα το κεντρικό τμήμα επίσης λειτούργησε ως εκκλησία αφιερωμένη στους Ταξιάρχες. Κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας (13-14ος αι.) τα Προπύλαια αποτέλεσαν την κατοικία του Φράγκου ηγεμόνα, και την ίδια εποχή, για την ενίσχυση της οχύρωσης της Ακρόπολης, στη δεξιά πτέρυγα του οικοδομήματος κατασκευάσθηκε ο πύργος, ο γνωστός ως Κουλάς, που δεν υπάρχει σήμερα. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας (1458-1830) τα Προπύλαια έγιναν η έδρα του Τούρκου φρούραρχου. Το κεντρικό κτήριο χρησιμοποιήθηκε ως πυριτιδαποθήκη, χρήση στην οποία οφείλεται η πρώτη μεγάλη καταστροφή του μνημείου, που ανατινάχθηκε από έκρηξη το 1640. Μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους κατεδαφίστηκαν οι μεσαιωνικές και τουρκικές προσθήκες και έγιναν ανασκαφές στην περιοχή των Προπυλαίων. Αναστηλωτικές επεμβάσεις στο μνημείο πραγματοποιήθηκαν μεταξύ των ετών 1909 και 1917 από το μηχανικό Νικόλαο Μπαλάνο. Το σύγχρονο έργο αποκατάστασης των Προπυλαίων άρχισε το 1982, στο πλαίσιο του ευρύτερου αναστηλωτικού προγράμματος που πραγματοποιείται στην Ακρόπολη από το 1975 από την Υπηρεσία Αναστήλωσης Μνημείων Ακροπόλεως σε συνεργασία με την Α΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, υπό την επίβλεψη της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως.
| Συντάκτης |
| Ιωάννα Βενιέρη, αρχαιολόγος |
Πηγή:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου