http://archive.cyark.org/
Ψηφιακή κιβωτός για την αρχειοθέτηση μνημείων
Πρόγραμμα δημιουργεί ηλεκτρονικά αντίγραφα μουσείων, αγαλμάτων 
Την επόμενη ημέρα του σεισμού στη Λ’ Ακουιλα της Ιταλίας, όταν οι υπεύθυνοι ξεκίνησαν τον απολογισμό των καταστροφών, διαπίστωσαν πως σε αυτές δεν συμπεριλαμβάνονταν μόνον εκατοντάδες κατοικίες που είχαν μετατραπεί σε σωρούς από μπάζα. Ανάμεσα στα κτίρια που είχαν υποστεί σοβαρές ζημίες ήταν και σημαντικά ιστορικά μνημεία της γειτονικής χώρας, όπως ο καθεδρικός ναός της Santa Maria di Collemaggio –η εκκλησία του 13ου αιώνα στην οποία έγινε η στέψη του Πάπα Σελεστίνου Ε΄ το 1924– και η Porta Napoli, η πύλη που χτίστηκε το 1548 προς τιμήν του αυτοκράτορα Καρόλου Ε΄.
Βέβαια, το ιταλικό υπουργείο Πολιτισμού έχει ήδη καταρτίσει ένα εκτεταμένο πρόγραμμα αποκατάστασης όλων των ιστορικών κτιρίων. Αν όμως υπήρχαν τρισδιάστατα ψηφιακά μοντέλα για κάθε μνημείο τα οποία θα καθοδηγούσαν τους συντηρητές και τους αρχαιολόγους στις εργασίες τους, τότε η αποκατάσταση θα γινόταν ακόμη πιο γρήγορα και με τη μεγαλύτερη δυνατή πιστότητα ως προς την παραμικρή λεπτομέρεια κάθε μνημείου ξεχωριστά.
Αυτό το κενό έρχεται να καλύψει η CyArk («Ψηφιακή Κιβωτός»), η μη κερδοσκοπική οργάνωση που ίδρυσε το 2002 ο ιρακινής καταγωγής επιστήμονας Ben Kacyra, με στόχο να δημιουργηθεί μία βάση δεδομένων όπου θα φυλάσσονται οι «ψηφιακοί κλώνοι» σημαντικών μνημείων της παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς. Αλλωστε, η τεχνολογία που χρησιμοποιεί η CyArk για να «παράγει» αυτά τα ηλεκτρονικά αντίγραφα επινοήθηκε από τον ίδιο τον ιδρυτή της: λέγεται «τρισδιάστατη σάρωση με λέιζερ» και βασίζεται σε μία φορητή συσκευή η οποία εκτοξεύει δέσμες λέιζερ για να σκανάρει την επιφάνεια που βρίσκεται μπροστά της, υπολογίζοντας τις αποστάσεις δισεκατομμυρίων σημείων. Ετσι, ο σαρωτής μπορεί όχι μόνο να ψηφιοποιήσει σε τρεις διαστάσεις κτίρια ή αγάλματα οποιωνδήποτε διαστάσεων, αλλά και να αποτυπώσει λεπτομέρειες από το ανάγλυφό τους οι οποίες δεν ξεπερνούν σε μέγεθος το ένα χιλιοστό.
Πίσω στη δεκαετία του ’90, την εποχή όπου ο Kacyra εφηύρε αυτήν την τεχνολογία, ο πρωταρχικός του στόχος δεν ήταν να δημιουργήσει ψηφιακά ομοιώματα μνημείων με ιδιαίτερη ιστορική αξία. Η τρισδιάστατη σάρωση με λέιζερ επινοήθηκε αρχικά για να βοηθήσει τους τοπογράφους να αποτυπώνουν γέφυρες ή αυτοκινητόδρομους, αλλά και τους μηχανολόγους για να επιθεωρούν μεγάλες κατασκευές, όπως δεξαμενές άντλησης πετρελαίου. Ωστόσο, όταν ο Kacyra παραχώρησε την εμπορική εκμετάλλευση της τεχνολογίας στην εταιρεία Leica Geosystems, σκέφτηκε πως η ίδια μέθοδος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί επίσης και για την ηλεκτρονική διαφύλαξη κτιρίων ή αγαλμάτων. Και η αφορμή για την υλοποίηση της «Ψηφιακής Κιβωτού» στάθηκε η καταστροφή των αγαλμάτων του Βούδα, το 2001, από τους Ταλιμπάν – καταστροφή που τον έκανε να συνειδητοποιήσει πως αν με την τρισδιάστατη σάρωση είχαν δημιουργηθεί ηλεκτρονικά αντίγραφα των αγαλμάτων, ίσως κάποια στιγμή μπορούσαν να ανακατασκευαστούν στην αυθεντική τους μορφή.
Στην πορεία, βέβαια, στο πρότζεκτ της CyArk προστέθηκαν και κτίρια τα οποία κινδυνεύουν από πολλές άλλες αιτίες: ήδη η μη κερδοσκοπική οργάνωση έχει ψηφιοποιήσει δεκάδες μνημεία, όπως την αρχαία Πομπηία, τα κτίρια των Μάγια στην αρχαιολογική ζώνη Chichen Itza στο Μεξικό, τον πύργο της Πίζας και την πόλη του Λούξορ στην Αίγυπτο. Αλλωστε, πέρα από το γεγονός ότι όσα από αυτά τα κτίρια βρίσκονται κοντά σε αστικά κέντρα φθείρονται από την όξινη βροχή, σχεδόν όλα τα μνημεία απειλούνται από φυσικές καταστροφές – οι οποίες μάλιστα αναμένεται να πολλαπλασιαστούν τα επόμενα χρόνια, λόγω των κλιματικών αλλαγών. Γι’ αυτό και το μνημείο που ψηφιοποιεί αυτή τη στιγμή η CyArk είναι τα πρόσωπα των τεσσάρων Αμερικανών προέδρων που βρίσκονται λαξευμένα στο όρος Rushmore στη Νότια Ντακότα, καθώς οι αυξανόμενες ισχυρές βροχοπτώσεις αλλοιώνουν όλο και περισσότερο τα χαρακτηριστικά των γλυπτών.
Ισως όμως η σημαντικότερη επιτυχία της οργάνωσης του Kacyra είναι πως ήδη έχει ευαισθητοποιήσει δεκάδες ινστιτούτα και πανεπιστήμια απ’ όλο τον κόσμο, τα οποία διαθέτουν κονδύλια και επιστήμονες ειδικούς στις τεχνολογίες λέιζερ ώστε να βοηθήσουν στην προσπάθεια της CyArk: για παράδειγμα, η ψηφιοποίηση των γλυπτών στη Νότια Ντακότα γίνεται με τη συνεργασία καθηγητών της Σχολής Καλών Τεχνών της Γλασκώβης, οι οποίοι θεωρούνται παγκοσμίως από τους πλέον έμπειρους στην τρισδιάστατη σάρωση. Γι’ αυτό και, όπως ελπίζει ο Kacyra, μέσα σε πέντε μόλις χρόνια η «Ψηφιακή Κιβωτός» θα έχει εμπλουτισθεί με τα 500 σημαντικότερα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως αυτά έχουν χαρακτηρισθεί από την UNESCO.
Yλικό στο www.cyark.org
Παρ’ όλο που τα δεδομένα από την ψηφιοποίηση κάθε μνημείου ανήκουν στον εκάστοτε κρατικό φορέα που έχει αναλάβει τη διαχείρισή του, η CyArk αναρτά στο site της (www. cyark. org) εικόνες από τα τρισδιάστατα αντίγραφα –όπως αυτές προκύπτουν από την επεξεργασία των μετρήσεων– αλλά και, σε κάποιες περιπτώσεις, πλήρη εικονικά μοντέλα των κτιρίων.
Αλλωστε, πέρα από τη διαφύλαξη της κληρονομιάς που έχουν αφήσει πίσω τους πολιτισμοί οι οποίοι μεγαλούργησαν ανά τους αιώνες, στόχος της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης είναι να δώσει τη δυνατότητα σε κάθε χρήστη του Ιντερνετ να γνωρίσει αυτή την κληρονομιά από τον υπολογιστή του, σε όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστική μορφή.
Γι’ αυτό και στο ίδιο site υπάρχει επίσης έτοιμο εκπαιδευτικό υλικό, στην αγγλική γλώσσα, το οποίο απευθύνεται σε μαθητές του Δημοτικού για να τους δείξει ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες της διάβρωσης σε ένα ιστορικό κτίριο ή πώς αναμένεται να επηρεάσουν οι κλιματικές αλλαγές τους αρχαιολογικούς χώρους σε όλες τις γεωγραφικές ηπείρους.
Στα σχέδια της CyArk είναι, άλλωστε, να χρησιμοποιήσει τα ψηφιακά αντίγραφα σαν προπλάσματα για ένα εικονικό ταξίδι πίσω στο χρόνο, ανασυνθέτοντας, δηλαδή, ψηφιακά κάθε μνημείο στην αυθεντική μορφή που είχε αυτό σε διάφορες ιστορικές περιόδους.
Tου Κωστα Δεληγιαννη
Πηγή:
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_1_15/11/2009_337378
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου