Γράφει ο
Ιωάννης Παρίσης
Ιωάννης Παρίσης
Στις 19 Νοεμβρίου 2010 η ρωσική Δούμα επικύρωσε την διακυβερνητική συμφωνία με την Τουρκία για την κατασκευή και λειτουργία σταθμού παραγωγής πυρηνικής ενέργειας στο όρμο του Akkuyu, στη νότια τουρκική ακτή. Η υπογραφή του σχετικού συμβολαίου συνεργασίας ύψους 20 δισ. δολαρίων για την κατασκευή του πρώτου εργοστασίου πυρηνικής ενέργειας στην Τουρκία, είχε γίνει στις 12 Μαΐου 2010, ενώ η τουρκική Εθνοσυνέλευση επικύρωσε τη συμφωνία από τα μέσα Ιουλίου.
Είναι προφανές ότι η συμφωνία αυτή δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη από ελληνικής πλευράς. Η επιλογή του Akkuyu μας φέρνει στη μνήμη τις ανάλογες προσπάθειες του 2000. Πέντε φορές στο παρελθόν, στην περίοδο 1960-2000, η Τουρκία προσπάθησε να θέσει τις βάσεις για την απόκτηση εγκαταστάσεων πυρηνικής ενέργειας. Η τελευταία προσπάθεια έγινε στην περίοδο 1997-2000, ύστερα από τις προσφορές που ζήτησε τον Δεκέμβριο 1996, η τουρκική κρατική εταιρία ηλεκτρικής ενέργειας TEAS για την κατασκευή σταθμού πυρηνικής ενέργειας στον όρμο Akkuyu.
Στο διαγωνισμό συμμετείχαν τρεις κοινοπραξίες: 1) Westinghouse (ΗΠΑ) και Mitsubishi Heavy Industries (Ιαπωνία), Raytheon (ΗΠΑ), Enka (Τουρκία), 2) Atomic Energy of Canada Limited (AECL), στην οποία επίσης συμμετείχαν περίπου δέκα εταιρίες από διάφορες χώρες περιλαμβανομένων τριώ τουρκικών. 3) Nuclear Power International (NPI), με τη συμμετοχή επίσης των εταιριών Siemens (Γερμανία), Framatone (Γαλλία) και πέντε τουρκικών/ευρωπαϊκών συμφερόντων. Τελικά, το 2000, το συμβόλαιο κέρδισε η καναδική κοινοπραξία AECL.
Το Akkuyu βρίσκεται στη νότια μεσογειακή ακτή της Τουρκίας, έναντι της Κύπρου. Σύμφωνα με επίσημες τουρκικές δημοσιεύσεις, το Akkuyu προσφέρει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ώστε να είναι κατάλληλο ως τόπος εγκατάστασης εργοστασίου παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, όπως: δυνατότητες θαλασσίων μεταφορών, εγγύτητα σε κέντρα κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα στην περιοχή. Τον Μάρτιο του 1998, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας απέρριψε ενστάσεις κατά της εγκατάστασης στο Akkuyu, αφήνοντας ανοικτό το έδαφος για συμβάσεις με ξένες εταιρίες.
Το θέμα προκάλεσε αντιδράσεις, ιδιαίτερα στον Καναδά, οι οποίες έφθασαν μέχρι το Κοινοβούλιο της χώρας. Στις αντιδράσεις πρωτοστάτησε το Nuclear Awareness Project (ΝΑΡ) που εδρεύει στο Οντάριο. Ο Διευθυντής Ερευνών του ΝΑΡ David H. Martin συνέταξε, τον Ιανουάριο 2000, εκατοντασέλιδη μελέτη, με τίτλο: “Nuclear Threat in the Eastern Mediterranean. The Case Against Turkey’s Akkuyu Nuclear Plant”, με την οποία παρουσίασε με επιστημονικά επιχειρήματα, τους λόγους για τους οποίους δεν θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί η κατασκευή του πυρηνικού σταθμού, επισημαίνοντας ιδιαίτερα τα σεισμογενή χαρακτηριστικά της περιοχής που είχε επιλεγεί.
Αντιδράσεις υπήρξαν και από τουρκικές οργανώσεις και από τον τοπικό πληθυσμό. Τελικά, στις 24 Ιουλίου 2000, ο τότε πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετσεβίτ, ακύρωσε την κατασκευή. Ωστόσο, οι σχεδιασμοί δεν εγκαταλείφτηκαν. Στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας έλαβαν χώρα μελέτες και διαπραγματεύσεις με ξένες κυβερνήσεις και εταιρίες, με κατάληξη την πρόσφατη συμφωνία με την Ρωσία.
Προβληματισμός έχει διατυπωθεί και από τον επιστημονικό κόσμο στην Τουρκία, σχετικά με το ενδεχόμενο μιας πυρηνικής εγκατάστασης στη χώρα. Ενδιαφέρον έχει άρθρο του Οκτωβρίου 2009, με τίτλο: “The Case of Nuclear Energy in Turkey: From Chernobyl to Akkuyu Nuclear Power Plant”, του B. Akcay του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης που δημοσιεύθηκε στην τριμηνιαία έκδοση ENERGY SOURCES (Energy Sources, Part B: Economics, Planning, and Policy, Volume 4, Issue 4 October 2009, pages 347-355).
Ήδη, μετά την ρωσοτουρκική συμφωνία το Akkuyu έρχεται και πάλι στην επικαιρότητα, ως ο χώρος εγκατάστασης της τουρκικής παραγωγής πυρηνικής ενέργειας.
--Ο κ. Ιωάννης Παρίσης είναι Υποστράτηγος ε.α., Διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης - Διεθνών Σχέσεων, αναλυτής θεμάτων αμυντικής πολιτικής & στρατηγικής
Είναι προφανές ότι η συμφωνία αυτή δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη από ελληνικής πλευράς. Η επιλογή του Akkuyu μας φέρνει στη μνήμη τις ανάλογες προσπάθειες του 2000. Πέντε φορές στο παρελθόν, στην περίοδο 1960-2000, η Τουρκία προσπάθησε να θέσει τις βάσεις για την απόκτηση εγκαταστάσεων πυρηνικής ενέργειας. Η τελευταία προσπάθεια έγινε στην περίοδο 1997-2000, ύστερα από τις προσφορές που ζήτησε τον Δεκέμβριο 1996, η τουρκική κρατική εταιρία ηλεκτρικής ενέργειας TEAS για την κατασκευή σταθμού πυρηνικής ενέργειας στον όρμο Akkuyu.
Στο διαγωνισμό συμμετείχαν τρεις κοινοπραξίες: 1) Westinghouse (ΗΠΑ) και Mitsubishi Heavy Industries (Ιαπωνία), Raytheon (ΗΠΑ), Enka (Τουρκία), 2) Atomic Energy of Canada Limited (AECL), στην οποία επίσης συμμετείχαν περίπου δέκα εταιρίες από διάφορες χώρες περιλαμβανομένων τριώ τουρκικών. 3) Nuclear Power International (NPI), με τη συμμετοχή επίσης των εταιριών Siemens (Γερμανία), Framatone (Γαλλία) και πέντε τουρκικών/ευρωπαϊκών συμφερόντων. Τελικά, το 2000, το συμβόλαιο κέρδισε η καναδική κοινοπραξία AECL.
Το Akkuyu βρίσκεται στη νότια μεσογειακή ακτή της Τουρκίας, έναντι της Κύπρου. Σύμφωνα με επίσημες τουρκικές δημοσιεύσεις, το Akkuyu προσφέρει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ώστε να είναι κατάλληλο ως τόπος εγκατάστασης εργοστασίου παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, όπως: δυνατότητες θαλασσίων μεταφορών, εγγύτητα σε κέντρα κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα στην περιοχή. Τον Μάρτιο του 1998, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας απέρριψε ενστάσεις κατά της εγκατάστασης στο Akkuyu, αφήνοντας ανοικτό το έδαφος για συμβάσεις με ξένες εταιρίες.
Το θέμα προκάλεσε αντιδράσεις, ιδιαίτερα στον Καναδά, οι οποίες έφθασαν μέχρι το Κοινοβούλιο της χώρας. Στις αντιδράσεις πρωτοστάτησε το Nuclear Awareness Project (ΝΑΡ) που εδρεύει στο Οντάριο. Ο Διευθυντής Ερευνών του ΝΑΡ David H. Martin συνέταξε, τον Ιανουάριο 2000, εκατοντασέλιδη μελέτη, με τίτλο: “Nuclear Threat in the Eastern Mediterranean. The Case Against Turkey’s Akkuyu Nuclear Plant”, με την οποία παρουσίασε με επιστημονικά επιχειρήματα, τους λόγους για τους οποίους δεν θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί η κατασκευή του πυρηνικού σταθμού, επισημαίνοντας ιδιαίτερα τα σεισμογενή χαρακτηριστικά της περιοχής που είχε επιλεγεί.
Αντιδράσεις υπήρξαν και από τουρκικές οργανώσεις και από τον τοπικό πληθυσμό. Τελικά, στις 24 Ιουλίου 2000, ο τότε πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετσεβίτ, ακύρωσε την κατασκευή. Ωστόσο, οι σχεδιασμοί δεν εγκαταλείφτηκαν. Στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας έλαβαν χώρα μελέτες και διαπραγματεύσεις με ξένες κυβερνήσεις και εταιρίες, με κατάληξη την πρόσφατη συμφωνία με την Ρωσία.
Προβληματισμός έχει διατυπωθεί και από τον επιστημονικό κόσμο στην Τουρκία, σχετικά με το ενδεχόμενο μιας πυρηνικής εγκατάστασης στη χώρα. Ενδιαφέρον έχει άρθρο του Οκτωβρίου 2009, με τίτλο: “The Case of Nuclear Energy in Turkey: From Chernobyl to Akkuyu Nuclear Power Plant”, του B. Akcay του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης που δημοσιεύθηκε στην τριμηνιαία έκδοση ENERGY SOURCES (Energy Sources, Part B: Economics, Planning, and Policy, Volume 4, Issue 4 October 2009, pages 347-355).
Ήδη, μετά την ρωσοτουρκική συμφωνία το Akkuyu έρχεται και πάλι στην επικαιρότητα, ως ο χώρος εγκατάστασης της τουρκικής παραγωγής πυρηνικής ενέργειας.
--Ο κ. Ιωάννης Παρίσης είναι Υποστράτηγος ε.α., Διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης - Διεθνών Σχέσεων, αναλυτής θεμάτων αμυντικής πολιτικής & στρατηγικής
http://www.elzoni.gr/html/ent/630/ent.4630.asp
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου