Ο φόρος των αγάμων

Ο φόρος των αγάμων

Οι προσπάθειες του κράτους να εισπράξει χρήματα από παντού!

Από τον ΕΛΕΥΘΕΡΙΟ ΣΚΙΑΔΑ

Τουλάχιστον τρεις φορές στην Ιστορία του νεοελληνι­κού κράτους, πριν ή μετά τις πτωχεύσεις του 1893 και του 1932, επιχειρήθηκε ανεπιτυχώς να επιβληθεί φορολογία στους άγαμους άνδρες! Ενεπλάκησαν με την προσπάθεια αυτή σπου­δαίες κοινοβουλευτικές και επιστημονικές φυσιογνωμί­ες, όπως οι Ευστάθιος Κοκέ­βης και Απόστολος Δοξιά­δης, συντάχθηκαν νομο­σχέδια, σημειώθηκαν ανα­δράσεις και εντάσεις και χύθηκε ατελείωτο μελάνι. Ηταν ένας από τους φόρους που σκαρφίστηκαν ευφυείς πολιτικοί και επιστήμονες έχοντας διπλό σκοπό, σύμ­φωνα τουλάχιστον με όσα δήλωναν. Αφενός, να αυξή­σουν τις προσόδους του αδηφάγου κράτους κατ, αφετέρου, να εξαναγκάσουν τους αγάμους να παντρευ­τούν!

Η ιδέα

Γεννήτορας του ευρηματι­κού φόρου, είναι ο παραδο­σιακός βουλευτής Ευστάθι­ος Κοκέβης ο οποίος διετέ­λεσε και αντιπρόεδρος της Βουλής. Στις αρχές της δε­καετίας του 1890, λίγο πριν από την πτώχευση του Τρι­κούπη, υπολόγιζε πως το κράτος, φορολογώντας τους αγάμους, θα αύξανε τις ει­σπράξεις του κατά πολλά εκατομμύρια δραχμές. Ο Κοκέβης μελετούσε την ελ­ληνική νομοθεσία, συζη­τούσε τα νομοσχέδια που υποβάλλονταν και, γνωρί­ζοντας την ελληνική πραγ­ματικότητα, προκαλούσε σοβαρές τροπολογίες. Μία από τις προτάσεις του, την οποία δεν αποδεχόταν ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης, γεγο­νός που προκαλούσε τριβές ανάμεσα τους, ήταν η φορολογία των αγάμων και όσων σύχναζαν «εις τους ελευθέ­ρους οίκους ή οίκους ανο­χής». Η θεωρία του βασιζό­ταν σε σοβαρά επιχειρήμα­τα. Υποστήριζε πως οι έγγαμοι υποβάλλονται στην καταβολή άμεσων ή έμμε­σων φόρων, λόγω των ανα­γκών που δημιουργούσε η οικογένεια τους. Οι άγαμοι ωστόσο, από τους οποίους δεν εξαιρούσε τον Θεόδω­ρο Δηλιγιάννη και τον Αλέ­ξανδρο Ζαΐμη, ήταν απαλ­λαγμένοι από τέτοια βάρη.

Τρεις ήταν οι βασικές πα­ράμετροι που έθιγε στα κεί­μενα του ο Κοκέβης. Έλεγε πως με το αφορολόγητο των αγάμων ενθαρρυνόταν η αγαμία, οπότε ακυρωνό­ταν ο κύριος σκοπός του αν­θρώπινου γένους. Επίσης ότι οι άγαμοι αποτελούσαν κίνδυνο για την οικογενεια­κή γαλήνη και πως λόγω της αποχής από τον γάμο μαραι­νόταν πλήθος γυναικών που δεν έβρισκε γαμπρούς! Επο­μένως, η φορολόγηση τους θα συντελούσε στην αύξη­ση των γάμων και του πλη­θυσμού και στον πολλα­πλασιασμό των πόρων του κράτους. Εξαιρούσε βεβαί­ως από τη φορολογία αυτή όσους η φύση είχε καταστή­σει ανίκανους για την αύξη­ση του ανθρώπινου γένους. Στην εποχή του λοιπόν, από ηθική και οικονομική άπο­ψη, οι θεωρίες του Κοκέβη εμφανίζονταν ακαταμάχη­τες. Όσο για την ειδική φο­ρολογία που ζητούσε να επι­βληθεί σε όσους σύχναζαν στους οίκους ανοχής, υπο­στήριζε πως το κράτος θα χρησιμοποιούσε τις εισπρά­ξεις για την οργάνωση και επιτήρηση τους προς όφε­λος της υγείας και την απο­φυγή των μεταδοτικών νο­σημάτων.

Δύο φορές κατέθεσε σχετικά νομοσχέδια ο Κο­κέβης, αλλά η Βουλή δεν έδειχνε διάθεση να εισαγά­γει τέτοιους θεσμούς. Ισχυ­ρά γεροντοπαλίκαρα της εποχής και ιδεολόγοι εργένηδες αντιδρούσαν δυναμι­κά στις απόψεις του Κοκέβη, οι οποίες δεν αξιώθηκαν να φτάσουν σε συζήτηση, ώστε να γνωρίζουμε τον αντίλο­γο. Σίγουρα, πάντως, ήταν ένας από τους λόγους που εγκατέλειψε τον Δηλιγιάν­νη (τον οποίο ακολουθού­σε πολιτικά) στην τελευταία πρωθυπουργική θητεία του.

Ο Πάγκαλος

Μπορεί να μην προωθήθη­κε η ιδέα του Κοκέβη, αλ­λά το θέμα δεν ξεχάστηκε. Επανήλθε δριμύτερο στα χρόνια της δικτατορίας του Πάγκαλου. Όταν εφαρμοζό­ταν το μέτρο για την απαγό­ρευση της κοντής φούστας, συντασσόταν και το νομο­σχέδιο για τη φορολόγηση των αγάμων. Τότε, έγιναν όλες οι απαραίτητες  προεργασίες και διοικητικές πρά­ξεις, αλλά και αυτή τη φο­ρά οι πολιτικές εξελίξεις και η ανατροπή του Πάγκαλου δεν επέτρεψαν τη νομοθέ­τηση του.

Ο Δοξιάδης

Το θέμα επανήλθε με σο­βαρότερη μορφή. Αυτή τη φορά εισηγητής της ιδέ­ας ήταν ο υπουργός Υγιει­νής Απόστολος Δοξιάδης, ο οποίος το 1928 κατέθε­σε και τη σχετική εισήγηση, την οποία έκανε αποδεκτή και ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Η αποχώρηση του Δοξιάδη από το υπουργείο προκάλε­σε και τη ματαίωση ψήφισης του νομοσχεδίου. Ωστόσο, ο ίδιος επέμεινε, ιδιαίτερα στις αρχές της δε­καετίας 1930, όταν ξέσπασε η διεθνής οικονομική κρί­ση. Παρουσιάζοντας τα οι­κονομικά μέτρα που λαμ­βάνονταν στη Γερμανία για την αντιμετώπιση της κρί­σης (μείωση δαπανών, ελάτ­τωση μισθών κ,ά.), ο Δοξιά­δης ζητούσε να επιβληθεί άμεσα ο φόρος, συνδυάζο­ντας πάντα το μέτρο με την πρόνοια και την κοινωνική ασφάλιση.

Οι σχετικές συζητήσεις συνεχίστηκαν μέχρι και το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμί­ου Πολέμου, αλλά η φορο­λογία των αγάμων δεν ευ­δοκίμησε στη χώρα μας.

Πηγή:

Εφημερίδα "ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ" 24.9.2011