Όσα πρέπει να ξέρεις για την αντιβίωση

 

Σε ποιές περιπτώσεις είναι απαραίτητη η αντιβίωση και πότε θεωρείται επιβλαβής ή αναποτελεσματική; Μάθε τα υπέρ και τα κατά των αντιβιοτικών, καθώς και τις συνέπειες από την αλόγιστη χρήση τους.

Η πραγματικότητα: τα αντιβιοτικά έχουν προσφέρει τεράστιες υπηρεσίες στην καταπολέμηση των λοιμώξεων. Ωστόσο, στην Ελλάδα η κατανάλωση αντιβιοτικών είναι 4-28 φορές μεγαλύτερη σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Ειδικά στην περίπτωση των παιδιών, όπως επισημαίνει ο πρόεδρος της Πανευρωπαϊκής και της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας, καθηγητής Παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, "2 στους 10 γονείς συνηθίζουν με την παραμικρή ίωση του παιδιού τους να καταφεύγουν για τη θεραπεία του στα αντιβιοτικά, χωρίς να συμβουλευτούν γιατρό".

Πότε μας χρειάζονται πραγματικά;

 Η αντιβίωση δεν ενδείκνυται χωρίς σοβαρό λόγο. Για παράδειγμα, γρίπη, κρυολογήματα, βήχας, πονόλαιμος και διάφορες ασθένειες που προέρχονται από ιογενείς λοιμώξεις δεν χρειάζονται αντιβιοτικό για να θεραπευτούν. 

Η αντιβίωση χρειάζεται μόνο στην περίπτωση που οι ιώσεις ακολουθούνται από μικροβιακές λοιμώξεις. Όμως αυτό είναι κάτι που θα το κρίνει ο γιατρός. Επομένως η χρήση τους είναι δικαιολογημένη μόνο εάν διαπιστωθεί επιμόλυνση από μικρόβιο, ενώ συνιστώνται και στη θεραπεία κάποιας ασθένειας που έχει προκληθεί από μικρόβιο, όπως είναι η στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα, η μικροβιακή πνευμονία, η μηνιγγίτιδα, η οστεομυελίτιδα, οι ουρολοιμώξεις ή τα αποστήματα.

Τα είδη των αντιβιοτικών και η δράση τους:

 Τα αντιβιοτικά είναι ουσίες από διάφορους μύκητες και μικροοργανισμούς που ήδη υπάρχουν στη φύση ή παράγονται τεχνητά στα ερευνητικά εργαστήρια. Όπως είναι γνωστό, η πρώτη αντιβιοτική ουσία που χρησιμοποιήθηκε ήταν η πενικιλίνη, η οποία βρίσκεται κυρίως στους μύκητες που αναπτύσσονται στο ψωμί και το τυρί. Σήμερα, βέβαια, υπάρχουν πολλά είδη αντιβιοτικών, τα οποία γενικά διαχωρίζονται στα ευρέος και στα στενού φάσματος. 

Τα πρώτα καταπολεμούν περισσότερα και διαφορετικά μικρόβια, ενώ τα στενού φάσματος συνιστώνται για συγκεκριμένα μικρόβια. Ανάλογα με την αντιβακτηριακή τους δράση, τα αντιβιοτικά ταξινομούνται σε δύο κατηγορίες: στα βακτηριοκτόνα και στα βακτηριοστατικά. 

Βακτηριοκτόνα χαρακτηρίζονται αυτά που προκαλούν το θάνατο των μικροβίων, ενώ βακτηριοστατικά τα αντιβιοτικά που αναστέλλουν τον πολλαπλασιασμό και την ανάπτυξή τους, δίνοντας στη συνέχεια στον οργανισμό μας την ευκαιρία να τα εξοντώσει με τα δικά του αμυντικά μέσα. 

Τα αντιβιοτικά αυτής της κατηγορίας χρησιμοποιούνται στις σοβαρές λοιμώξεις (συνήθως εκεί που έχουν αποτύχει άλλα φάρμακα), π.χ. στον τυφοειδή πυρετό, στην πνευμονία, στη μηνιγγίτιδα.

Μικρόβια με... ανοσία:

 Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται το εξής πρόβλημα: μερικά από τα «σωτήρια» αντιβιοτικά, μεταξύ αυτών οι σουλφοναμίδες και η πενικιλίνη, έχουν σχεδόν αχρηστευτεί από την ανθεκτικότητα των μικροβίων. Έτσι, ασθένειες που θεωρούνταν ιάσιμες πριν από 15-20 χρόνια τώρα επανεμφανίζονται απειλητικές. Μία από αυτές είναι η φυματίωση, η οποία αντιστέκεται πολύ σθεναρά στα αντιβιοτικά και μοιάζει ανίκητη. Προβληματική είναι το τελευταίο διάστημα και η αντιμετώπιση σχετικά απλών λοιμώξεων, όπως π.χ. οι αμυγδαλίτιδες, ενώ από τα μικρόβια που εμφανίζουν τη μεγαλύτερη αντίσταση στα αντιβιοτικά είναι του στρεπτόκοκκου της πνευμονίας, οι κλεμπσιέλες, οι ψευδομονάδες, τα ασινετομπάκτερ και ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος.

Ποιές ουσίες φέρνουν αλλεργία;

Ένα βασικό μειονέκτημα των περισσότερων αντιβιοτικών σήμερα (κυρίως, όσων στηρίζονται στην πενικιλίνη) είναι η πιθανότητα να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις, γαστρεντερικά προβλήματα ή μυκητιάσεις. Οι γιατροί ανησυχούν πιο πολύ για τις αλλεργικές αντιδράσεις, επειδή είναι οι πιο σοβαρές και δυστυχώς, δεν υπάρχει καμία βέβαιη μέθοδος πρόβλεψης. Τα τεστ που υπάρχουν αφορούν μόνο την πενικιλίνη, αλλά ακόμα και αυτά δεν είναι πάντα αξιόπιστα. Γι’ αυτό:

1. Οι αντιβιοτικές ουσίες με πενικιλίνη πρέπει να δίνονται πάντα με προσοχή για τις τυχόν αλλεργικές αντιδράσεις τους, κυρίως όταν το παιδί έχει ιστορικό αλλεργίας.

2. Οι στρεπτομυκίνες μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες στα αφτιά και την ακοή.

3. Τέλος, η στοματίτιδα που παρουσιάζεται καμιά φορά με τη χορήγηση αντιβιοτικού οφείλεται σε μόλυνση από ένα μύκητα (τον Candita ΑΙbicans) ή σε άμεσο ερεθισμό του βλεννογόνου του στόματος από την αντιβίωση.

Το παιδί και τα αντιβιωτικά:

«Ναι» στη χρήση αλλά «όχι» στην κατάχρηση των αντιβιοτικών, τόνισαν ακόμα μια φορά οι επιστήμονες στις Ελληνίδες μητέρες. Σύμφωνα με μελέτες παιδιάτρων όλης της χώρας, οι οποίες παρουσιάστηκαν πρόσφατα το 47ο Πανελλήνιο Παιδιατρικό Συνέδριο, προκύπτουν τα εξής:

Α. Οι περισσότερες από τις μισές μητέρες έχουν εφεδρικά αντιβιοτικά στο φαρμακείο του σπιτιού.

Β. Σε ποσοστά που κυμαίνονται μεταξύ 30-40%, χορηγούν αντιβιοτικά μόνες τους στα παιδιά τους και μάλιστα χωρίς τη συμβουλή του παιδιάτρου.

Γ. Ακόμη και στις περιπτώσεις που ο παιδίατρος αρνείται να χορηγήσει αντιβιοτικά, ένα 20% των μητέρων του ασκεί πίεση ή αλλάζει ακόμη και παιδίατρο.

Από τη ΣΗΛΙΑ ΓΑΛΗΝΟΥ 

http://www.e-go.gr/cinemag/summary1.asp?catid=10167&subid=2&pubid=5001761 

Αντιβίωση;

Για σοβαρό λόγο μόνο

Στα ύψη έχει φτάσει η ανθεκτικότητα των μικροβίων στα αντιβιοτικά και οι ειδικοί εντείνουν τις προσπάθειες για να μας πείσουν να πάψουμε να τα παίρνουμε για ψύλλου πήδημα.

Πριν από λίγες ημέ­ρες δόθηκαν στη δημοσιότητα νέα στοιχεία που έδει­ξαν ότι η τάση μας να παίρνουμε αντιβιοτικά με τον πρώτο βήχα έχει οδη­γήσει στη μεγάλη ανθεκτικότητα των μικροβίων.

Έρευνα της Υπηρεσίας Προστασί­ας της Υγείας (ΗΡΑ) στη Βρετανία έδειξε πως ο ένας στους τέσσερις ενηλίκους εξακολουθεί να πιστεύ­ει ότι κάθε βήχας και κρυολόγημα πρέπει να αντιμετωπίζεται με αντι­βιοτικά και πως ο ένας στους δέκα τα αγοράζει χωρίς συνταγή γιατρού. Όμως το κρυολόγημα και οι άλλες χειμερινές λοιμώξεις του αναπνευ­στικού προκαλούνται από ιούς και τα αντιβιοτικά δεν καταπολεμούν ιούς παρά μόνο βακτήρια.

Την ίδια ώρα, το Ευρωπαϊκό Κέ­ντρο Πρόληψης και Ελέγχου Ασθε­νειών (ΕCDC) ανακοίνωσε ότι η αντί­σταση των μικροβίων στα αντιβιοτι­κά αποτελεί πλέον ένα από τα σοβα­ρότερα προβλήματα δημόσιας υγεί­ας, που κοστίζει ετησίως στην Ευρω­παϊκή Ενωση χιλιάδες ζωές.

Η έρευνα της ΗΡΑ πραγματοποιή­θηκε σε 1.800 εθελοντές, το 70% από τους οποίους δεν γνώριζε καν πως πλέον χάνονται άνθρωποι επειδή δεν τους «πιάνουν» τα αντιβιοτικά. Σύμφωνα με τα στοιχειά του ΕCDC, η χώρα μας παραμένει πρωταθλήτρια σε μικρόβια ανθεκτικά στα πιο προ­ηγμένα αντιβιοτικά που υπάρχουν.

Είναι χαρακτηριστικό ότι περισσό­τεροι από ένας στους τρεις ασθενείς που νοσηλεύτηκαν πέρυσι στα ελλη­νικά νοσοκομεία με πνευμονία από το βακτήριο κλεμπσιέλλα είχαν κολ­λήσει στέλεχος ανθεκτικό στις καρμπαπενέμες - το τελευταίο όπλο ενα­ντίον του συγκεκριμένου μικροβίου.

Πριν από λίγα χρόνια, εξάλλου, πανευρωπαϊκή μελέτη κατέληγε πως όχι μόνο παίρνουμε αντιβιο­τικά με τις... χούφτες αλλά προτι­μάμε και τα πιο εξελιγμένα - τακτι­κή που εγγυάται την ανθεκτικότη­τα των μικροβίων.

Όπως εξηγεί ο γενικός γιατρός Στάθης Σκληρός, πρόεδρος της Ελ­ληνικής Εταιρείας Ερευνάς και Εκ­παίδευσης στην Πρωτοβάθμια Φρο­ντίδα Υγείας, υπάρχουν περισσότε­ρα από 250 είδη ιών που προκαλούν τα ίδια συμπτώματα, δηλαδή καταρροή, βήχα, συνάχι, πονόλαιμο, δα­κρύρροια και χαμηλό πυρετό (κάτω από 38 βαθμούς).

«Οι περισσότερες από τις λοιμώ­ξεις που προκαλούν θεραπεύονται από μόνες τους μέσα σε διάστημα λίγων ημερών», επισημαίνει. «Από τη στιγμή που ο βήχας και ο πονό­λαιμος δεν οφείλονται σε κάποια βακτηριακή λοίμωξη, θα κάνουν τον κύ­κλο τους και θα υποχωρήσουν, χω­ρίς να χρειαστεί να καταφύγει κά­ποιος στην αντιβίωση».

Σύμφωνα με την ΗΡΑ, η δικλί­δα ασφαλείας για να μην παίρνου­με άνευ λόγου αντιβιοτικά είναι να συμβουλευόμαστε τον γιατρό. Κα­τά τα άλλα, πρέπει όλοι να θυμόμα­στε τα εξής:

Ο Οι περισσότερες ιώσεις υποχω­ρούν από μόνες τους και τα αντιβιο­τικά δεν επιταχύνουν την ανάρρωση.

Ο Τα φλέγματα από μόνα τους δεν είναι επαρκής λόγος για να πάρει κανείς αντιβιοτικό, ακόμα και αν έχουν κίτρινο χρώμα.

Ο Σε αντίθεση με ό,τι πιστεύει ο πε­ρισσότερος κόσμος, ο πονόλαιμος σε συνδυασμό με συνάχι και φλέγματα υποδηλώνει πως η ασθένεια που έχει κάποιος πιθανότατα δεν θα ανταποκριθεί στα αντιβιοτικά, ακό­μα και αν τα συμπτώματα συνοδεύ­ονται από χαμηλό πυρετό.

Ο Αν στην πορεία μιας ίωσης του αναπνευστικού προστεθεί υψηλός πυρετός, υπάρχει φόβος για μικρο­βιακή επιπλοκή, οπότε απαιτείται ιατρική συμβουλή για να γίνει πιθανό­τατα έναρξη αντιβιοτικής αγωγής.

Ο Αν στην πορεία της ίωσης εμφα­νιστούν πυώδεις εκκρίσεις από τη μύτη (πράσινες ή κίτρινες) δεν ση­μαίνει πως έχει αναπτυχθεί ιγμορί­τιδα και δεν χρειάζεται αντιβιοτικό. Ο Αν οι πυώδεις εκκρίσεις από τη μύτη επιμένουν περισσότερο από μία εβδομάδα, ο ασθενής πρέπει να συμβουλευτεί τον γιατρό του, διότι τότε υπάρχει υποψία ιγμορίτιδας.

Ο Αντιβιοτικό ενδεχομένως χρειά­ζεται και όταν ο ασθενής εξ αρχής έχει υψηλό πυρετό, κόκκινο λαιμό και πραγματικά νιώθει χάλια - αλ­λά και πάλι, μόνο ένας γιατρός μπο­ρεί να το κρίνει.

Ο Εάν λάβατε από μόνοι σας αντι­βιοτικό και το σταματήσατε σε λί­γες ημέρες επειδή νιώθατε «περδί­κι», πιθανότατα δεν έπρεπε εξ αρ­χής να το πάρετε.

Ο Μη διακόπτετε πρόωρα τη λήψη του αντιβιοτικού, επειδή αισθάνεστε καλύτερα. Να παίρνετε πάντοτε όσες δόσεις και για όσο καιρό έχει συστή­σει ο γιατρός.

Ο Μην παίρνετε όποιο αντιβιοτικό βρίσκετε μπροστά σας. Το καθένα έχει την ένδειξη τον και έτσι ένα αντιβιο­τικό που πήρατε για μία λοίμωξη μπο­ρεί να είναι εντελώς ακατάλληλο για κάποια άλλη.

Ο Να θυμάστε πως κάθε ενήλικος μπο­ρεί να αρρωσταίνει 3-4 φορές τον χρό­νο, αλλά ειδικά τον χειμώνα είναι τό­σο αυξημένη η συχνότητα των ιώσεων ώστε νομίζει κανείς πως υποτροπιάζει όλη την ώρα. Αυτό είναι λάθος - χώ­ρια που οι περισσότερες ιώσεις κά­νουν τον κύκλο τους και υποχωρούν.

Ο Τα αντιβιοτικά δεν δρουν προστα­τευτικά εναντίον των βακτηριακών επιπλοκών των ιώσεων. Πολλές με­λέτες, λ.χ., έχουν δείξει πως οι Έλληνες παίρνουν αντιβιοτικά για να προ­λάβουν τυχόν επιπλοκές μιας ίωσης, όπως την ωτίτιδα, την ιγμορίτιδα ή την πνευμονία. Όμως τα αντιβιοτικά δεν δρουν προληπτικά, οπότε αυτό που κάνουν δεν έχει νόημα, ούτε και αποτέλεσμα.

Τι πρέπει συνεπώς να κάνετε; Να ξε­κουράζεστε, να τρώτε υγιεινά, να κοι­μάστε αρκετά όσο έχετε ίωση και να πάρετε κάτι που μπορεί να ανακουφί­σει τα συμπτώματα σας - λ.χ. κάποιο σπρέι για το μπούκωμα.

ΡΟΥΛΑ ΤΣΟΥΛΕΑ

WEEKEND/ΨΥΧΗ & ΣΩΜΑ