Η ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ ΚΑΙ ΤΑ ΚΟΥΛΟΥΜΑ

  Καθαρά Δευτέρα
 

Είναι η πρώτη μέρα της μεγάλης Σαρακοστής, γι' αυτό λέγεται και πρωτονηστίσιμη Δευτέρα. Είναι αργία και απαγορεύεται κάθε εργασία, εκτός από το καθάρισμα των μαγειρικών σκευών από τα λίπη - γι' αυτό και ονομάστηκε "Καθαρή". Συμβολίζει την ψυχική "κάθαρση" κάθε χριστιανού πριν από την κατάνυξη της Μεγάλης Σαρακοστής και αποτελεί την τελευταία ευκαιρία για γλέντι, χορό και αστεία.

Η Καθαρή Δευτέρα είναι μια μέρα ιδιαίτερα σημαντική κυρίως για τα μικρά παιδιά. Μέρα χαλάρωσης και εκδρομής.

Κλασικό έθιμο της μέρας, είναι τα «κούλουμα» και το πέταγμα του χαρταετού! Εξαιτίας του ότι έχει καθιερωθεί από τα παλιά ακόμα χρόνια, η Καθαρά Δευτέρα να είναι μέρα «Καθαρμού» τα φαγητά της μέρας αυτής είναι νηστίσιμα, όπως θαλασσινά, όσπρια, λαχανικά, οστρακοειδή και άλλα και η παραδοσιακή λαγάνα. Όλα αυτά λέγονται «κούλουμα».

Έκτος όμως από το χαρταετό, ένα ακόμα παραδοσιακό έθιμο που γίνεται στην χώρα μας την Καθαρά Δευτέρα, είναι και τα «αλευρομουτζουρώματα». Το έθιμο αυτό λαμβάνει χώρα στο Γαλαξίδι! Είναι μια παράδοση χρόνων, όπου οι κάτοικοι χωρίζονται σε ομάδες… και αρχίζει ο πόλεμος. Τα πυρά είναι αλεύρι και χρωματιστή σκόνη!

Την Καθαρή Δευτέρα, ξεκινά και η νηστεία των σαράντα ημερών, η λεγόμενη «Σαρακοστή»! Οι μέρες αυτές της νηστείας, συμβολίζουν και τις αντίστοιχες ημέρες νηστείας, του Χριστού στην Έρημο.

Ετοιμάστε λοιπόν τον χαρταετό σας, με ιδιαίτερη προσοχή για το σωστό «ζύγι» και το σωστό μήκος της «ουράς» για να έχει εκείνο το απαιτούμενο ύψος που θα τον κάνει κυρίαρχο ανάμεσα στους άλλους!

Καλή διασκέδαση σε όλους!!!!

http://www.my-family.gr/

Κούλουμα

Με την ονομασία 'κούλουμα χαρακτηρίζεται ο υπαίθριος πανηγυρισμός της «Καθαρής Δευτέρας».

Δεν έχει εξακριβωθεί η αρχαία προέλευση της εορτής αυτής που αποτελεί θρησκευτική εορτή κατά την οποία εορτάζεται η αμέσως μετά της Αποκριάς έναρξη της Τεσσαρακοστής. Οι γιορτάζοντες τα «Κούλουμα» τρώνε άζυμο άρτο «λαγάνες» ενώ καταναλώνουν κυρίως νηστίσιμα φαγητά λεγόμενα σαρακοστιανά όπως π.χ. ταραμά, ταραμοσαλάτα, θαλασσινά, ελιές, κρεμμύδια, διάφορα λαχανικά, χαλβά κ.ά..

Η γιορτή αυτή είναι πανελλήνια και κατ΄ άλλους έχει αθηναϊκή καταγωγή, ενώ κατ΄ άλλους βυζαντινή. Στην Κωνσταντινούπολη γιορταζόταν έντονα από πλήθος κόσμου που συνέρρεε σε ένα από τους επτά λόφους της πόλης και συγκεκριμένα σ΄ εκείνο του ελληνικότατου οικισμού των «Ταταούλων».

Στην Αθήνα από πολλές δεκαετίες προ του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου τα Κούλουμα γιορταζόταν στις πλαγιές του λόφου του Φιλοπάππου όπου οι Αθηναίοι «τρωγόπιναν» καθισμένοι στους βράχους από το μεσημέρι μέχρι τη δύση του Ήλιου. Οι περισσότεροι χόρευαν από τους ήχους πλανόδιων μουσικών, κατά παρέες, είτε δημοτικούς είτε λαϊκούς χορούς υπό τους ήχους «λατέρνας».

Το σούρουπο όλοι οι Ρουμελιώτες γαλατάδες της Αθήνας έστηναν λαμπρό χορό κυρίως τσάμικο γύρω από τους στύλους του Ολυμπίου Διός παρουσία των Βασιλέων και πλήθους κόσμου.

Σήμερα τα Κούλουμα γιορτάζονται σχεδόν σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας μαζί με το κύριο της ημέρας έθιμο του πετάγματος του «χαρταετού». Ειδικότερα στην Αθήνα με την ιστορική συνέχεια της παρουσίας του ανώτατου άρχοντα τονίζεται ιδιαίτερα η λαογραφική αξία του εθίμου αυτού στο Λόφο του Φιλοπάππου.

Για την ετυμολογία του ονόματος που παραμένει άγνωστη όπως και η αρχή του εορτασμού υπάρχουν πολλές απόψεις. Κατά μερικούς προήλε από τον αναγραμματισμό της λατινικής λέξης cumulus που σημαίνει σωρός, αφθονία ή επίλογος, υποδηλώνοντας έτσι το πολύ "φαγοπότι" με πολύ χορό, ή το τέλος της εορταστικής περιόδου της αποκριάς. Ειδικότερα όμως ο Α. Καμπούρογλου σημειώνει ότι ο όρος είναι καθαρά αθηναϊκός και προέρχεται από τις κολώνες του ναού του Ολυμπίου Διός που τις αποκαλούσαν στη νεότερη ιστορία οι Αθηναίοι columna, κόλουμνα, κούλoυμνα, κούλουμα, χωρίς όμως αυτό και να προσδιορίζει την αρχή της εορτής που πιθανολογείται κατά τη περίοδο της τουρκοκρατίας.Ο ίδιος όμως προσθέτει στις σημειώσεις του ότι ο λόφος επί του οποίου βρίσκεται το Θησείο ονομάζονταν στην αρχή της εποχής του Όθωνα "τριανταδυό κολώνες".

Χαρακτηριστικό επίσης είναι ότι στα τούρκικα η γιορτή ονομάζεται «Μπακλά χουράν» από τη λέξη «μπακλά» που σημαίνει κουκιά.

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια