Το αβέβαιο μέλλον της Ε.E. και του ευρώ

Το αβέβαιο μέλλον της Ε.E. και του ευρώ

Ερωτήματα και εκτιμήσεις από τον οικονομικό αναλυτή Γιόχαν βαν Οβερτβελντ

 
Του Θαναση Bασιλειου

Με αφορμή το βιβλίο του JOHAN VAN OVERTVELDT "Το τέλος του ευρώ"

Τελικά, θα έχει το ευρώ στις αρχές του 21ου αιώνα την τύχη που είχε η Κοινωνία των Εθνών στις αρχές του 20ού; Θα μείνει στην Ιστορία ως θαυμάσια ιδέα που «ορφάνεψε» πολιτικά και οδηγήθηκε στην κατάρρευση;

Αυτό είναι το βασικό ερώτημα στην Ευρώπη, που σηματοδοτεί εξελίξεις οι οποίες, σίγουρα, επηρεάζουν την Ελλάδα.

Ο Ολλανδός οικονομικός αναλυτής και αρχισυντάκτης του βελγικού οικονομικού περιοδικού Trends, Γιόχαν βαν Οβερτβελντ, δίνει καταφατική απάντηση στα όρια, ίσως, της βεβαιότητας. Εκτός κι αν… Ομως, πληθαίνουν οι ολέθριες προβλέψεις, του Κόνολι, του Ρουμπινί και, τελευταία, …του Πολ Κρούγκμαν για τις αδυναμίες του ευρώ. Και όλες αποτυπώνουν την κόπωση των πολιτικών και οικονομικών ελίτ και την αδυναμία ουσιαστικών απαντήσεων για την τύχη του.

Kατάρρευση βεβαιοτήτων

Ο Βαν Οβερτβελντ, μέσα στην επικαιρότητα, αρχίζει με μια επισκόπηση της ιστορίας του ευρώ ως αναγκαίας προϋπόθεσης για την κατανόηση του λαβύρινθου στο σκεπτικό γένεσης και των ανωμαλιών που ενσωματώθηκαν στο πρόγραμμα της ΟΝΕ από την αρχή.

Αυτές οι ανωμαλίες αποτελούν το αντικείμενο του δεύτερου κεφαλαίου, μαζί με την κουλτούρα που μετέτρεψε την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία σε περιοχές κοινωνικοοικονομικού ολέθρου και καταστροφής της Ευρωζώνης.

Το τρίτο κεφάλαιο δείχνει πως οι εξελίξεις αυτές δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία, αφού η Ιστορία της Ευρώπης είναι γεμάτη με τις προηγούμενες αποτυχημένες προσπάθειες για τη δημιουργία νομισματικών ενώσεων.

Στο τέταρτο κεφάλαιο, ο Βαν Οβερτβελντ επικεντρώνεται στη Γερμανία, την πιο σημαντική χώρα στην ΟΝΕ, και εξηγεί γιατί είναι πολύ πιθανό το σενάριο αποχώρησης πρώτης της Γερμανίας από το ευρώ. Το βιβλίο καταλήγει με ανάλυση-προβολή της εικόνας που θα αναδυθεί από τα ενδεχόμενα λείψανα της νομισματικής ένωσης: μια βαθιά διχασμένη και τραυματισμένη Ευρώπη. Εκτός… αν η ΟΝΕ μεταμορφωθεί ριζικά.

Στα μαθήματα της Ιστορίας, η Λατινική Νομισματική Ενωση ή η Σκανδιναβική Νομισματική Ενωση κατέρρευσαν γιατί έλειπε το ζητούμενο της οικονομικής εξισορρόπησης, της αλληλεγγύης και της πολιτικής ένωσης – ό,τι απουσιάζει σήμερα.

Και αν το σχέδιο των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης με την «αδήριτη νομισματική ένωση» φαινόταν ελκυστικό μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα θεμέλιά του εξυπηρετούσαν πολλαπλά συμφέροντα. Ορισμένα υπερέβαιναν τα ευρωπαϊκά όρια, όπως ήταν η ψυχροπολεμική λογική. Ορισμένα άλλα ήταν απότοκα των δύο παγκοσμίων πολέμων. Ακόμα και σήμερα, τα εθνικά αντανακλαστικά εμποδίζουν την πολιτική ένωση των μεγάλων χωρών. Η Γαλλία πάντα ήθελε να περιορίσει την κυριαρχία της γερμανικής Bundesbank και η Γερμανία ήταν σταθερά απρόθυμη να εγκαταλείψει το μάρκο.

Η εμμονή, σήμερα, της Γερμανίας σε άκαμπτες πολιτικές δημοσιονομικής συμπεριφοράς και η προσφυγή στην ανάγκη για πολιτική ένωση –έστω και με επικυριαρχία των «άτακτων και σπάταλων»– είναι ένας τρόπος υπονόμευσης της νομισματικής ένωσης, δεδομένου ότι μια ετεροβαρής και ανισότιμη πολιτική ένωση είναι μάλλον ανέφικτη.

Οπως είχε πει κάποτε η Τζορτζ Ελιοτ, «δεν κερδίζεις τίποτα ποτίζοντας τη σοδειά της περασμένης χρονιάς». Αυτό όμως φαίνεται πως κάνουν στα σαλόνια της Ευρώπης, με ανεπαρκείς και καθυστερημένες αποφάσεις (too little, too late). Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποφεύγουν συστηματικά τα ζητήματα ταμπού και αρνούνται να δουν τις αντιφάσεις των προγραμμάτων που επιβάλλουν σε κράτη-μέλη.

Η κρίση του ευρώ, λέει ο Βαν Οβερτβελντ, θα συνεχιστεί μέχρι να συμβεί ένα από τα δύο: είτε η ΟΝΕ θα γίνει μια πλήρης πολιτική (και άρα) δημοσιονομική ένωση και ένωση μεταφοράς κονδυλίων είτε θα γκρεμιστεί το όλο οικοδόμημα. Οι οξύτατες κρίσεις σε Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία είναι σοβαρές, αλλά δεν αποτελούν κίνδυνο για το ευρώ. Αν, όμως, εκδηλωθεί η κρίση σε μεγαλύτερες και πολυπληθέστερες χώρες, το σκηνικό θ’ αλλάξει. Ο Βαν Οβερτβελντ υποστηρίζει ότι το πιο πιθανό σενάριο είναι η Γερμανία να αφήσει πρώτη το ευρώ.

Ο γερμανικός λαός, ήδη, αντιμετωπίζει εχθρικά την Ενωση και το νόμισμα, παρότι το στηρίζουν ρητορικά οι Γερμανοί πολιτικοί. Αντί για προσπάθεια διάσωσης του ευρώ, προτείνει αλλαγή πλεύσης προκειμένου να σωθούν οι λαοί της Ευρώπης.

Οι λαοί της Ευρώπης, υποστηρίζει, μπορούν να κάνουν και χωρίς το ευρώ, ακόμη κι αν χρειαστεί αίμα για να το ξεφορτωθούν. Αλλά το ευρώ μακροπρόθεσμα θα είναι θανατηφόρο για το μέλλον της Ευρώπης. Απόψεις που, πριν από μερικά χρόνια, έμοιαζαν με επιστημονική φαντασία, είναι σοβαρές για να τις αγνοούμε σήμερα. Κοντός ψαλμός… ίδωμεν.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_2_26/02/2012_473940