Πέμπτη 12 Απριλίου 2012

Μεγάλη Πέμπτη: "Σήμερα κρεμάται επί ξύλου"

Μεγάλη Πέμπτη: "Μέρα τρεμάμενη όμορφη σαν νεκροταφείο"

Μ. ΠΕΜΠΤΗ, 23
Μέρα τρεμάμενη όμορφη σαν νεκροταφείο
με κατεβασιές ψυχρού ουρανού
Γονατιστή Παναγία κι αραχνιασμένη
...
Τα χωματένια πόδια μου άλλοτε
(Πολύ νέος ή και ανόητα όμορφος θα πρέπει να ήμουν)
Οι και δύο και τρεις ψυχές που δύανε
Γέμιζαν τα τζάμια ηλιοβασίλεμα.

Μ. ΠΕΜΠΤΗ, 23 β
Σωστός θεός. Όμως κι αυτός έπινε το φαρμάκι του
γουλιά γουλιά καθώς του είχε ταχθεί
εωσότου ακούστηκε η μεγάλη έκρηξη.
Χάθηκαν τα βουνά. Και τότε αλήθεια φάνηκε
πίσω από το πελώριο πηγούνι ο κύλικας
Κι αργότερα οι νεκροί μες στους ατμούς, εκτάδην.

(ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ, Απόσπασμα από "Το ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου")

ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ,
«Η Σταύρωση», Περίπου 1600-1605,
Ελαιογραφία σε πανί, Μουσείο Πράδο, Μαδρίτη.

Η Σταύρωση μέσα από τη Βυζαντινή Μικροτεχνία των κειμηλίων 

του Αγίου Όρους 

 

Εσταυρώθης δι’ εμέ, ίνα εμοί πηγάσης την άφεσιν
 
 
Κάλυμμα σταυροθήκης, 11ος αι., Πρωτάτο, Άγιον Όρος,
Επιχρυσωμένος Άργυρος με ανάγλυφο 17,8Χ14,2 εκ. πάχος 1,2 εκ.
Κάλυμμα αργυροεπίχρυσης σταυροθήκης που έχει προστεθεί παραλληλόγραμμο διάχωρο από ενιαίο έλασμα αργύρου που έχει δεχτεί με την τεχνική του έξεργου ανάγλυφου (au repousse) την παράσταση της Σταυρώσεως. Στις κάθετες πλευρές διατηρούνται ταινίες με κυματοειδώς ελισσόμενους βλαστούς, ένω στην κάτω πλευρά δύο φυτικες ελικες με φύλλα και καρπούς πλαισιώνουν τριγωνικό αδιακόσμητο διάχωρο. Οι ταινίες αυτές ανήκουν στη σταυροθήκη, που σύμφωνα με επι­γραφή που την περιβάλλει προσφέρθηκε από κελιώτες στη "μεγάλη εκκλησία του Πρωτάτου" το 1758 (Mil1et - Pargoire - Petit 1904, αρ. 26, σ. 10). Το διάχωρο με την παράσταση της Σταυρώσεως είναι επίσης δωρεά του μοναχού Ζωσιμά, σύμφωνα με επιγραφές που το συνοδεύουν, ό οποίος  εικονίζεται γονυπετής  εμπρός από τα πόδια της Θεοτόκου. Πάνω του, σε πέντε στίχους η εγχάρακτη επιγραφή +Κ( υρΙ)Ε ΒΟΗ/ΘΕΙ Ζω/CIΜΑ ΜΟΝΑ/Χω. Στο πλαίσιο του διαχώρου, με μεγαλογράμματη πάντα γραφή και κάθε γράμμα με διπλή εγχάραξη, υπάρχει η επιγραφή, που αρχίζει από την άνω πλευρά και συνεχίζει κιονιδόν στις πλάγιες (πρώτα δεξιά, κατόπιν αριστερά) TOYC ΖωΟΠΟΙΟΥC ΕΚ ΤΟΠωΝ CEBACMIωN/ΠIΣTEI ZEOYCH ZωCIMAC ΠΛΟΥΤΕΙ ΛΙΘΟΥΣ/ KOCMEI ΔΕ NIKOΛAOC ΤΗΝ ΘΗΚΗΝ ΠΟΘω, από όπου φαίνεται ότι καταοκευαστής της διακοσμήσεως υπήρξε κάποιος Νικόλαος. Συνδεδεμένες με την εικονογραφία και με στοιχεία όμοια με την πρώτη επιγραφή του Ζωσιμά, αποδίδονται στο βάθος του διαχώρου, κάτω από τις οριζόντιες κεραίες του Σταυρού, οι επιγραφές ΙΔΕ Ο YIOC COY - ΙΔΟΥ Η ΜΗΤΗΡ COY. Αναλογίες στη μορφή των γραμμάτων της επιγραφής του πλαισίου παρουσιάζουν σταυροθήκες του 110υ αιώνα στο Μουσείο του Λούβρου και του τέλους 11ου-12ου αιώνα του Hennitage, (Byzance 1992, αρ. 237, σ. 322-323. Bank 19852, αρ. 205-206), με τις οποίες παράλληλα παρατηρούνται τεχνοτροπικές και εικονογραφικές ομοιότητες. 
 
ΠΗΓΗ: Θησαυροί του Αγίου Όρους, Θεσσαλονίκη 1997, © Ιερά Κοινότης Αγίου Όρους Άθω
Ψηφιοποίηση: Ιστολόγιο

Επιλογή: MERABELLO LIBRO D' ORO

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου