Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΦΩΤΟΤΥΠΙΑΣ

Φωτοτυπία

Η ιστορία ενός αντικειμένου που δεν ήταν πάντα συνηθισμένο

(πάνω που την ξεχνάγαμε αλλά ας είναι καλά η κα Διαμαντοπούλου)

Η ΑΦΙΣΑ ΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΑΚΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΛΙΑ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΠΙΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟΤΕ ΠΟΥ Η ΤΕΩΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ κα ΑΝΝΑ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕ ΠΩΣ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΘΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΜΕ ΦΩΤΟΤΥΠΙΕΣ.ΚΑΙ ΜΠΟΡΕΙ ΑΥΤΗΝ ΤΗ ΣΤΙΓΜΗ ΔΑΣΚΑΛΟΙ, ΜΑΘΗΤΕΣ, ΓΟΝΕΙΣ ΚΙ ΟΛΟΙ ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΞΑΓΡΙΩΜΕΝΟΙ ΜΕ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΥ ΑΝΑΙΣΧΥΝΤΑ ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΕΙ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΕ ΑΠΑΞΙΩΣΗ ΚΑΙ ΕΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΕ ΕΜΜΕΣΗ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ, ΑΞΙΖΕΙ ΟΜΩΣ, ΓΙΑ ΝΑ ΣΚΑΣΕΙ ΛΙΓΟ ΤΟ ΧΕΙΛΑΚΙ ΜΑΣ ΚΑΙ ΝΑ ΡΙΞΟΥΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΤΗΣ ΦΩΤΟΤΥΠΙΑΣ.

ΚΕΙΜΕΝΟ : ΝΤΙΝΑ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ
(dida@enet.gr)

Ο μπαμπάς της λεγάταν Chester Carlson  κι ήταν ένας δικηγόρος που ασχολούνταν με κατοχυρώσεις εφευρέσεων και ανακαλύψεων. Καθόλου τυχαία, στον ελεύθερο του χρόνο χαρχάλευε μηχανήματα στην κουζίνα του προσπαθώντας να βρει την εφεύρεση που θα άλλαζε και τη δική του ζωή.

Ο Τσέστερ λόγω της δουλειάς του έπρεπε να φτιάχνει στο χέρι πάρα πολλά αντίγραφα ντοκουμέντων, ενώ την ίδια στιγμή έπασχε από αρθρίτιδα. Καθόλου τυχαία η ερευνά του στράφηκε στο πώς θα καταφέρει να φτιάξει ένα μηχάνημα που θα αντέγραφε μόνο του τον τεράστιο όγκο των εγγράφων που τον έπνιγαν.

Στα 1938 ο Τσέστερ έφτασε επιτέλους στην προσωπική του Ιθάκη: κατέθεσε αίτηση ευρεσιτεχνίας για το πρώτο φωτοτυπικό μηχάνημα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Οι λέξεις «10-22-38 Astoria»τυπώθηκαν στην πρώτη φωτοτυπία της ιστορίας. Τότε ανέκυψε η δεύτερη μεγάλη δυσκολία για τον «πατέρα» της... Ο Τσέστερ έπρεπε να αναζητήσει εταιρεία που θα αγόραζε την πατέντα του και θα ξεκινούσε τη βιομηχανική παραγωγή του μηχανήματος.

Από το 1939 μέχρι το 1944 χτυπάει πόρτες και... του τις κλείνουν κατάμουτρα. Είκοσι εταιρείες γύρισε (ανάμεσα τους η ΙΒΜ και η General Electric), είκοσι απανωτές απορρίψεις μέτρησε. Κανείς δεν πίστευε ότι υπάρχει αγορά για ένα τέτοιο μηχάνημα...

Η τελευταία ευκαιρία για τον Τσέστερ ήταν να απευθυνθεί σε κάποιο ερευνητικό ίδρυμα που θα ανέπτυσσε περαιτέρω την ανακάλυψη του. Έτσι, στα 1944, το Battelle Memorial Institute, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός στο Ohio, υπέγραψε συμβόλαιο με τον Κάρλσον και για 5 χρόνια έκανε πειράματα με την τεχνική της ηλεκτροφωτογραφίας.

Στα 1947 η Haloid Corporation, μια μικρή εταιρεία της Ν. Υόρκης που παρασκεύαζε και πουλούσε φωτογραφικό χαρτί, ζήτησε την άδεια να εμπορευθεί την πατέντα του φωτοτυπικού μηχανήματος. Ο δρόμος για την επιτυχία είχε πια ανοίξει.

Ομως κανένα εμπόρευμα, όσο χρήσιμο και καλό κι αν είναι, δεν κάνει επιτυχία χωρίς το καλό μπραντ. Ο Haloid πίστευε ακράδαντα πως με το όνομα «ηλεκτροφωτογραφία» το μηχάνημα δεν θα περπατήσει. Για να το βαφτίσει απευθύνθηκε σε έναν καθηγητή Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ohio. Ο καθηγητής, ελληνιστής γαρ, πρότεινε τη λέξη ξηρογραφία (xerography). Ο Haloid ονόμασε τα μηχανήματα "Xerox Machines" και στα 1948 κατοχύρωσε τη λέξη "Xerox", ενώ μετονόμασε την εταιρεία του σε Xerox Corporation.

Ένα χρόνο αργότερα η εταιρεία λάνσαρε το πρώτο φωτοτυπικό που ονόμασε Model Α. Την ίδια περίοδο κι άλλα μηχανήματα άλλων εταιρειών έβγαζαν αντίγραφα κειμένων, κανένα όμως δεν ήταν τόσο φτηνό όσο αυτό με τη μέθοδο της ξηρογραφίας: το 1969 ένα αντίγραφο με τη μέθοδο Kodak's Verifax κόστιζε 15 σεντς κι ένα Thermofax 25 cents, την ώρα που η τιμή μιας φωτοτυπίας Xerox δεν ξεπερνούσε τα 3 σεντς, συμπεριλαμβανομένου του χαρτιού και της εργασίας. Τα μηχανήματα έγιναν τόσο δημοφιλή που στα τέλη του 1961 η Xerox παρουσίασε κέρδη 60 εκατομμυρίων, που τέσσερα μόλις χρόνια αργότερα σκαρφάλωσαν στα 500 εκατομμύρια!

Τώρα πια δεν υπάρχει γραφείο στον πλανήτη που να μη διαθέτει φωτοτυπικό μηχάνημα (στην Ελλάδα, όπως τα κατάφερε η υπουργός Παιδείας, δεν θα υπάρχει και σπίτι χωρίς φωτοτυπικό σε λίγο καιρό). Και η Xerox αντιμετωπίζει πια το εξής παράδοξο: το όνομα της εταιρείας έχει τόσο πολύ ταυτιστεί με το Προϊόν της, που οι Αμερικανοί το χρησιμοποιούν ως ουσιαστικό και ρήμα («Please make a xeroxed copy of the articles» ή «I xeroxed the document») Η εταιρεία, φοβούμενη ότι θα χάσει το trademark, κάνει καμπάνιες ώστε να πείσει τους καταναλωτές να χρησιμοποιούν το ουσιαστικό «φωτοτυπία» και το ρήμα «φωτοτυπώ». Παρ' όλα αυτά, η λέξη xerox τόσο ως ουσιαστικό όσο και ως ρήμα περιλαμβάνεται στα εγκυρότερα λεξικά του κόσμου, όπως αυτό της Οξφόρδης.-

Πηγή: "Ε" της ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ