Το Βυζαντινό Μουσείο μεταμορφώνει 20 στρέμματα υπαίθριου χώρου σε πάρκο

Κοντά στον Εθνικό Κήπο και λίγα μόλις μέτρα από το πάρκο Ριζάρη, ο περιβάλλων χώρος του Βυζαντινού Χριστιανικού Μουσείου αλλάζει μορφή, με σκοπό να μετατραπεί σε ιδανικό χώρο περιπάτου μέσα σε δέντρα, καλλωπιστικά φυτά και μνημεία.

Το Βυζαντινό Μουσείο μεταμορφώνει τα 20 στρέμματα, που αποτελούν τον υπαίθριο χώρο του, σε κήπο με χαρακτήρα που περιβάλλει έναν δραστήριο ιστορικό μουσειακό οργανισμό αλλά και τόπο, ο οποίος μπορεί να λειτουργεί ανεξάρτητα και να αποτελεί για τον ελεύθερο χρόνο μας, επίσκεψη-εμπειρία.


Αυτή την αλλαγή στη φυσιογνωμία του επιδιώκει να επιφέρει η διευθύντρια του μουσείου, δρ Αναστασία Λαζαρίδου, μετά την ολοκλήρωση της μόνιμης έκθεσης των συλλογών του μουσείου και την παράδοση στο κοινό του Μεγάρου της Δούκισσας της Πλακεντίας ως νέου εκθεσιακού χώρου. Η ολοκλήρωση της διαμόρφωσης και ανάδειξης του περιβάλλοντος χώρου σε κήπο είναι το νέο στοίχημα του μουσείου που εμπνέεται από τη βυζαντινή κοσμοθεωρία για τη φύση, τους κήπους, τις πηγές και το τοπίο.

«Αισθητική και πνευματική ανάταση μέσα στον ταραγμένο αστικό ιστό της Αθήνας», με το διπλανό διεθνούς φήμης μνημείο, το Λύκειο του Αριστοτέλη, να ενισχύει την ιδιαιτερότητα αυτού του ξεχωριστού κήπου. Η συνένωσή τους είναι παλιό όνειρο των κατοίκων της Αθήνας που επιτέλους βλέπουν όσοι επισκέπτονται τον χώρο να υλοποιείται, έστω μετά από μεγάλη καθυστέρηση. Η καθαίρεση άλλωστε μέρους της περίφραξης (περίπου 6 μ.) ανάμεσα στους δύο χώρους, δίνει μαζί με τις εργασίες που εκτελούνται στο γειτονικό 11 στρεμμάτων Λύκειο πολλές ελπίδες ότι πράγματι το καλοκαίρι με την ευκαιρία του 23ου Παγκοσμίου Συνεδρίου Φιλοσοφίας, ο χώρος θα φιλοξενήσει όσους έρθουν για την εναρκτήρια συνεδρία.

Η ανάδειξη του περιβάλλοντος χώρου του ΒΧΜ (με τη βοήθεια του ΕΣΠΑ) σε κήπο ενέπνευσε και το φετινό ημερολόγιο του μουσείου που εκδόθηκε με τη βοήθεια των Φίλων. «Κήπος και παράδεισος, μεταφορά και πραγματικότητα», ταξιδεύει τους αναγνώστες σε τοπία που προβάλλουν τον άνθρωπο ανάμεσα σε δέντρα, λουλούδια, νερά, πηγές, συνθέτοντας το ιδανικό περιβάλλον όπως το αντιμετώπισε η βυζαντινή τέχνη. Επιλέγοντας μια σειρά αντιπροσωπευτικών τέτοιων έργων από τις συλλογές του μουσείου, η δρ Ελενα Παπασταύρου σχολιάζει την ιδέα του παραδείσου στην πολυσέλιδη έκδοση με δεκάδες παραδείγματα.

Ανοίγει το πωλητήριο

Οι δύο αρχαιολογικές υπαίθριες εκθέσεις είναι έτοιμες. Οπως επισημαίνει, όμως, στην «Κ» η διευθύντρια του ΒΧΜ, είναι ασύνδετες. «Επρεπε να δημιουργηθεί ένας συνεκτικός ιστός και να συγκροτηθεί ένα μουσειολογικό σκεπτικό». Προς αυτήν την κατεύθυνση εργάζεται ομάδα αρχαιολόγων του μουσείου, ώστε να τονιστεί «η έννοια του παριλίσιου τοπίου όπως σωστά είχε διατυπωθεί από τον αείμνηστο Δημήτρη Κωνστάντιο αλλά και του παραδείσιου τοπίου». «Το νερό αναδεικνύεται πρωταγωνιστής αυτής της διαδρομής και μαζί η έννοια του παραδείσου και ο συμβολισμός τού επέκεινα». Ενας άλλος τάφος που βρέθηκε στον χώρο μπορεί να αποτελέσει την αφορμή για ενδιαφέροντα εκπαιδευτικά προγράμματα με την έννοια της ανασκαφής και του μουσείου.

Η φύτευση, πιο οργανωμένη, θα αναδεικνύει τη σχέση με το βυζαντινό τοπίο, ενώ με τον κατάλληλο σχολιασμό των φυτών και της δεξαμενής που βρίσκεται στην πλευρά της Βασιλίσσης Σοφίας, θα προβάλλεται η ιστορία της ύδρευσης της Αθήνας από τα πρώτα χρόνια ώς τα νεότερα. «Δεν θέλουμε να παραδώσουμε ένα απρόσωπο πάρκο αλλά ένα κήπο με χαρακτήρα στο κοινό», υπογραμμίζει η κ. Λαζαρίδου.

Αν η βίλα της Δούκισσας θα στεγάσει τις περιοδικές αρχαιολογικές εκθέσεις που ετοιμάζονται φέτος, καθώς κι εκείνες που δρομολογούνται για τα 100 χρόνια του μουσείου το 2014, το πωλητήριο παραμένει αγκάθι από το φθινόπωρο που ολοκληρώθηκε. «Θα το ανοίξουμε τον επόμενο μήνα», επιμένει η διευθύντρια του ΒΧΜ.

Οσο ο υπαίθριος χώρος του ΒΧΜ είναι υπό διαμόρφωση, και οι φύλακες δεν περισσεύουν, δεν μπορεί να ενοποιηθεί ακόμη με τον χώρο του Λυκείου.

Πάντως, η είσοδος των επισκεπτών σε ένα από τα σπουδαιότερα γυμνάσια της αρχαίας Αθήνας θα λειτουργεί στη Βασιλίσσης Σοφίας, δίπλα στο μνημείο των πεσόντων του γλύπτη Λάζαρου Σώχου, ενώ στο ανενεργό φυλάκιο το κοινό θα προμηθεύεται πληροφοριακό υλικό. Η πρόσβαση από τη Ρηγίλλης θα είναι μόνο για εργοταξιακές ανάγκες. Το κοινό, με ένα μονοπάτι από την επίσημη είσοδο, θα οδηγείται σε ένα καλόγουστο μπελβεντέρε το οποίο προσφέρεται για συνέδρια, ομιλίες και συγκέντρωση επισκεπτών (έως 130 άτομα) που θα φτάνουν με οργανωμένα γκρουπ και ξεναγούς.

Χωρίς εισιτήριο

Oι φυτεύσεις ήδη μεταμόρφωσαν τον χώρο. Ροδιές, ελιές, κυπαρίσσια, δάφνες, ακακίες και αρωματικά φυτά: θυμάρι, ρίγανη, δενδρολίβανο, λεβάντα, μαντζουράνα μαζί με διαδρομές για το κοινό (τώρα εκτελείται η άνω επίστρωση), γκαζόν αντοχής (για να πατιέται από το κοινό) ήδη δίνουν τη νότα αισιοδοξίας που όλοι μας έχουμε ανάγκη στην Αθήνα.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει και τρία γυάλινα λιτά στέγαστρα που θα αντικαταστήσουν τα υπάρχοντα. Η κ. Ελένη Μπάνου, προϊσταμένη της Γ΄ Εφορείας Αρχαιοτήτων, είναι αισιόδοξη για τις εργασίες που θα παραδώσουν ώς το καλοκαίρι αυτόν τον σπουδαίο καινούργιο χώρο στο κοινό. Δεκαέξι χρόνια μετά την αποκάλυψη των καταλοίπων της Παλαίστρας του Γυμνασίου του Λυκείου (η είδηση έκανε τον γύρο του κόσμου), θα μπορούμε να περιηγηθούμε στον χώρο της σχολής στην οποία δίδαξε ο Αριστοτέλης. Ενα νέο αρχαιολογικό χώρο στην Αθήνα, για τον οποίο η εφορεία προτείνει να μην υπάρχει εισιτήριο για το 2013 προκειμένου να τον γνωρίσει και να τον αγαπήσει το κοινό.

της Γιωτας Συκκα για την καθημερινή