Για την Βιβλιοθήκη Ανδρίτσαινας και το διαπραττόμενο πολιτιστικό έγκλημα

Σαν βόμβα έσκασε σήμερα η μελετώμενη από την  τρόικα εσωτερικού  κατάργηση της Ιστορικής Βιβλιοθήκης της Ανδρίτσαινας . Η είδηση σόκαρε  όχι μόνον τους κατοίκους της  Ανδρίτσαινας αλλά ολόκληρη την  Ηλεία, την Πελοπόννησο και τους ανά τον κόσμο φίλους της ιστορικής βιβλιοθήκης που βλέπουν την ελληνική τρόικα εσωτερικού να ισοπεδώνει τα πάντα χωρίς τον παραμικρό δισταγμό και με πλήρη ασέβεια προς την πολιτιστική κληρονομιά των Ελλήνων.

Τι πράττουν οι ανιστόρητοι...

Φυσικά δεν μιλάμε για μια τυχαία βιβλιοθήκη αντιθέτως μάλιστα μιλάμε για μια ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της οποίας  το  Ιστορικό Αρχείο της περιέχει προεπαναστατικά, επαναστατικά και  μετεπαναστατικά  έγγραφα χειρόγραφα και φιλοξενεί  το αξιόλογο αρχείο του Αγαθόφρωνα  Νικολόπουλου (Κωνσταντίνου Νικολοπουλου - Αγαθόφρωνα) που περιέχει επίσης επιστολές με υπογραφή του Ζαν Ζακ Ρουσό, του βασιλιά Όθωνα, του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, των Αναγνώστη και Παναγιώτη Κανελλόπουλου, των Πάνου, Γενναίου και Μάρκου Κολοκοτρώνη, υλικό της οικογένειας Πλαπούτα, Πρακτικά της Πελοποννησιακής Γερουσίας και το αρχείο του Χαράλαμπου Χριστόπουλου. Επίσης σε αυτήν υπάρχουν παλιά βιβλία και χειρόγραφα Φράγκων, Ενετών και οπλαρχηγών του ’21, αλλά και αντίγραφα των αετωμάτων του Επικούρειου Απόλλωνα του Αλκαμένη που κοσμούν τους διαδρόμους της (οι περίφημες «αμαζονομαχία» και «κενταυρομαχία»).

Δεν καταλαβαίνω λοιπόν οι ανιστόρητοι τροικάνοι εσωτερικού και εξωτερικού  τι επιδιώκουν να κερδίσουν .

Να κερδίσει το «κράτος» τι από την μείωση  της δαπάνης των δύο υπαλλήλων της βιβλιοθήκης που παράγουν έργο για 10  και  αμείβονται με τις χαμηλότερες αποδοχές σ’ όλο το Δημόσιο; (Θα αρκούσε η απόλυση ενός από τους καλοπληρωμένους συμβούλους υπουργών και βουλευτών για να καλύψει την δαπάνη και των δύο υπαλλήλων της βιβλιοθήκης. Αλλά θα μου πείτε που τέτοιες ευαισθησίες..).

Η μήπως επιδιώκουν κέρδη πολλά από την αστεία επιχορήγηση, που ντρεπόμαστε και να την αναφέρουμε όταν μάλιστα θέλουμε να λεγόμαστε κράτος με τεράστια πολιτιστική κληρονομιά και ότι επιδιώκουμε μάλιστα να αναπτύξουμε και τουριστική βιομηχανία;

Οι αγράμματοι και άσχετοι από πολιτισμό δεν γνωρίζουν ότι γενικότερα οι βιβλιοθήκες  προσφέρουν θαυμάσιο, απαραίτητο και μετρήσιμο έργο, εξυπηρετώντας  εκατομμύρια  πολίτες, με  αστείες  επιχορηγήσεις που κινούνται από 2.000 – 10.000 € ετησίως για κάθε βιβλιοθήκη;

Το μόνο που μπορεί να  καταφέρουν  είναι να ακυρώσουν ότι έγινε χρόνια ολόκληρα με την   προσφορά κάποιων πατριωτών  ευεργετών και την εργατικότητα  ελάχιστων ρομαντικών  ευσυνείδητων που με περισσό μεράκι έκαναν την βιβλιοθήκη Ανδριτσαίνας «σπίτι» τους και όαση  πολιτισμού.

Φαίνεται όμως ότι οι ανιστόρητοι τροικάνοι εσωτερικού δεν γνωρίζουν και κάτι ακόμα,  ότι στις σημερινές άθλιες συνθήκες για τους πολίτες  οι βιβλιοθήκες μας είναι καταφύγιο και μόνη  διέξοδος σαν κέντρα πληροφόρησης και πνευματικής ανάτασης. Αλλά είπαμε, που τέτοιες ευαισθησίες...

Αν όλα αυτά όμως δεν τα καταλαβαίνουν οι αρμόδιοι θα περίμενα ότι  ο καταγόμενος από την Ζαχάρω  φίλος κ. Λάμπρος Κανελλόπουλος, Πρόεδρος της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής UNICEF και πρώην βουλευτής του ΠΑΣΟΚ θα είχε την ευαισθησία (που δεν του λείπει) να αντιδράσει αποτελεσματικά στο πολιτιστικό έγκλημα που διαπράττεται εις βάρος της  Ανδρίτσαινας και του Νομού Ηλείας γενικότερα.

Όσον αφορά την αξία της Βιβλιοθήκης Ανδρίτσαινας για τον ελληνικό τουρισμό αξίζει να διαβάσετε την επιστολή του  Martin McDarren που δημοσίευσα σε παλαιότερη ανάρτησή μου για την Ανδρίτσαινα και αξίζει  πολύ περισσότερο από όλα αυτά που εγώ έγραψα  παραπάνω.

(http://boraeinai.blogspot.gr/2012/07/blog-post_9717.html - Η Αρχόντισα της πέτρας και η Βιβλιοθήκη της Ανδρίτσαινας)

Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΑΝΔΡΙΤΣΑΙΝΑΣ

«Δεν ξέρω αν θα μπορεί να  γίνει επανεκκίνηση της οικονομίας της Ελλάδας και δεν ξέρω αν η κρίση της πολιτικής μπορεί να οδηγήσει σε πολιτειακό εκφυλισμό.

Μήτε ξέρω αν η κρίση του συστηματικά ηλίθιου κοινοβουλευτισμού και η διαπλεγμένη διαφθορά θα φέρει στο τέλος την απάλειψη  των όποιων ισχνών υπολειμμάτων δημοκρατίας.

Αυτό που ξέρω στα σίγουρα είναι ότι τίποτα δεν μπορεί να εκκινήσει από ένα έθνος που έχει χώσει τον πολιτισμό του βαθιά στον βόρβορο της αμάθειας και του αυτοεξευτελισμού».

Ήταν 3.696 σπάνιοι τίτλοι, μαζεμένοι ένας προς έναν και φυλαγμένοι με ευλαβική επιμέλεια από τον Έλληνα βιβλιοθηκάριο του Ινστιτούτου της Γαλλίας στο Παρίσι, Αγαθόφρωνα Νικολόπουλο και τον πατέρα του.

Γραφτά που ξεκινάνε από το 1502 μ.Χ. και κάποιοι τόμοι ανάμεσα τους δυσεύρετοι ή και μοναδικοί στον κόσμο.  Ένας θησαυρός που το μόνο που χρειάζεται, είναι τα κατάλληλα μάτια για να τον δουν. Μια δωρεά, από κείνες που ορίζουν το νόημα της λέξης ευεργέτης.

Τούτα αποτελούν καρπούς των κόπων ενός Ανθρώπου, που πείνασε  και κακοπάθησε για τούτο το έργο. Το έργο που στο τέλος κόστισε την ίδια τη ζωή του και του στέρησε την ευκαιρία να δει τη γη που έθρεψε τους προγονούς του.

Η Ιδιωτική βιβλιοθήκη που στέριωσε από τα ακάματα χέρια του Αγαθόφρωνα, ήταν μια από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη του 18ου αιώνα, κι εξακολουθεί να είναι ένας πανέμορφος ανθός στον κήπο της παγκόσμιας βιβλιολογίας.

Το 1838, ο Αγαθόφρων Νικολόπουλος αποφάσισε να δωρίσει μια από τις σημαντικότερες ιδιωτικές συλλογές βιβλίων που γνώριζε η Ευρώπη εκείνης της εποχής. Αποφάσισε να δώσει στη γενέτειρα που δεν πρόλαβε να δει και να ζήσει, το μεγαλύτερο δώρο που μπορεί να κάνει κάποιος σε μια κοινωνία.

Προσπάθησε να εμφυσήσει τα υψηλότερα ιδανικά της ανθρώπινης διάνοιας στην πονεμένη πατρίδα του κι αυτά ήταν η γνώση κι ο πολιτισμός, η αγάπη για τη μάθηση και τις τέχνες, το πνεύμα και η χάρη της μουσικής και της καλλιέργειας.

Απόκτημα δύσκολο, σχεδόν θείο είναι η καταγραμμένη γνώση, που στις προθέσεις του Αγαθόφρωνα ήταν να αποτελέσει το εναρκτήριο λάκτισμα για την αναβίωση της παιδείας και των ιδανικών των  Ελλήνων.  Ήταν στόχος του να αποκτήσει η πόλη της Ανδρίτσαινας κι η τότε μικρή Ελλάδα (που περιορίζονταν στην Πελοπόννησο και τη Ρούμελη) έναν ανεκτίμητο θησαυρό, μα όχι μόνο αυτό.

47 κιβώτια ήταν κατάμεστα με τα βιβλία που ετοίμασε ο Κωνσταντίνος Αγαθόφρων Νικολόπουλος όταν ένα καρφί που εξείχε από μια σανίδα του έσκισε το χέρι. Ο τέτανος έφαγε τις σάρκες του κι ο θάνατος τον βρήκε στο Παρίσι.

Δεν πρόλαβε να γυρίσει και να συνοδέψει την δωρεά του στα πατρογονικά χώματα. Δεν είδε ποτέ την περιπόθητη Γη των Αρκάδων και τους μυριοπόθητους ανθρώπους της. Μα η κληρονομιά του έμελλε να ζήσει την δική της οδύσσεια... και πολύ φοβάμαι ότι αν και είδε τελικά τον προορισμό της, δεν έφτασε ακόμα στην Ιθάκη της.

Ο Νικολόπουλος, περισσότερο πιστεύω πως ήθελε να βοηθήσει με την προσφορά του στην επανεκκίνηση της τιτάνιας πολιτισμικής κληρονομιάς που φέρουν στη πλάτη τους οι άνθρωποι τούτης της βασανισμένης Αρκαδικής χώρας, παρά να αναγνωριστεί με τιμές και δόξες.

Δεν ξέρω η θα γινόταν και πώς, αν ο Αγαθόφρων επιζούσε και εκπλήρωνε το όνειρο του να δει τη Γη των προγόνων του. Δεν ξέρω πόσο θα προστάτευε την περιουσία του από την κωλυσιεργία και την αμορφωσιά των τοπικών προυχόντων του νεότευκτου ελληνικού κράτους.

Δεν ξέρω τι άλλο φορτίο είχε να δώσει η καρδιά του για να κάνει πράξη το όνειρο του. Μα πέρασαν τριάντα εννιά χρόνια πριν τα βιβλία που ταξίδεψαν από τον έκτο όροφο της οδού Καστιλιόν 12 στο Παρίσι, φτάσουν στην Ανδρίτσαινα, βγουν από την σκοτεινή φυλακή τους και ταχτοποιηθούν σε ράφια.

Για τριάντα εννιά ολόκληρα χρόνια σάπιζαν και πολλά απ' αυτά καταστράφηκαν μέσα στο ναό της Αγίας Βαρβάρας που παραχώθηκαν και σχεδόν ξεχάστηκαν. Άχρηστα κι ανεκμετάλλευτα κατά τη διάρκεια που το έθνος την Ελλήνων τα χρειάζονταν περισσότερο από ποτέ.

Λένε ότι πολλοί τόμοι που είχαν ανεκτίμητη αξία, κλάπηκαν και πουλήθηκαν από ντόπιους και ξένους κάπηλους. Μα δεν μπορώ να διασταυρώσω τούτη την πληροφορία. Συναντάω στόματα ερμητικά κλειστά κι εύθικτους εγωισμούς. 

Τα χρόνια κύλισαν και πέρασαν κι η ευθύνη βάρυνε στους ώμους των ανθρώπων.

Το 1875 ξεκίνησαν να κτίζονται τα Διδακτήρια που σχεδίασε ο Μιλτιάδης Κανελλόπουλος, καθηγητής στη σχολή ευελπίδων και καλός μηχαντκός. Τα έφτιαξε σε σχήμα Π με ανοιχτή την Β.Α. πλευρά τους, για να έχουν φως από τον ήλιο.

Τα λεφτά που χρειάστηκαν, συγκεντρώθηκαν από έρανο κι από τη γενναία δωρεά του Αγγέλου Γιαννικέση, Πρόξενου της Ελλάδας στην Τεργέστη.

Το έργο τελείωσε και παραδόθηκε το 1879, έγιναν τα εγκαίνια και τα βιβλία του Αγαθόφρωνα Νικολόπουλου βρήκαν επιτέλους στέγη στον πρώτο όροφο του κτιρίου.

Από το 1998 η βιβλιοθήκη στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό κτήριο που είναι δίπλα στο ιστορικό Γυμνάσιο της Ανδρίτσαινας.

Στις μέρες μας, δεν υπάρχει πετρέλαιο νια να πολεμηθεί το βουνίσιο κρύο της Ανδρίτσαινας και το όποιο σύστημα αφύγρανσης δεν μοιάζει να δουλεύει. Η μπογιά από τα ταβάνια πέφτει σε φαρδιές φλούδες και σχεδόν ακούω παράπονα από τα βιβλία που μπορεί να αυγάτισαν αλλά δεν καλοπερνάνε.

Έγγραφα με την υπογραφή του Ζαν Ζακ Ρουσό, κείμενα και αφιερώσεις διάσημων ανδρών (βιβλιόσημα, οικόσημα Δουκών, Βαρώνων κ.λ.π., επιστολές του βασιλιά Όθωνα, του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, των Αναγνώστη και Παναγιώτη Κανελλόπουλου, των Πάνου, Γενναίου και Μάρκου Κολοκοτρώνη, υλικό της οικογένειας Πλαπούτα, Πρακτικά της Πελοποννησιακής Γερουσίας και άλλα σημαντικά έγγραφα βρίσκονται στο έλεος της κρίσης, όχι της οικονομίας όσο των αξιών.

Ξέρω ότι είναι κάποιοι που έχουν κάνει σκοπό της ζωής τους την συντήρηση και την ευζωία των βιβλίων του Αγαθόφρωνα. Μα δεν μπορούν να σηκώσουν όλο το τεράστιο βάρος της κληρονομιάς στους ώμους τους. Έστω κι αν είναι ταγμένοι, είναι απελπιστικά λίγοι και φτωχότεροι από ποτέ.

Αλλά κοιτάω γύρω μου και βλέπω μάντρες να χτίζονται ασύστολα και καλλωπιστικές φανφάρες να πληρώνονται αδρά. Ακούω για γρηγορόσημα και μπαγαποντικές πρακτικές που τρώνε χρήμα και κόπους. Μαθαίνω για πυρόπληκτα που δεν κάηκαν ποτέ κι αποζημιώθηκαν. Ξέρω για δωρεές που πεθαίνουν στα συρτάρια κι ανακαλούνται...

Αυτό που θέλω όμως, είναι να δω κάποιον μεγαλοπιασμένο να πάρει τη σκυτάλη από τον Αγαθόφρωνα και να τιμήσει το κληροδότημα του. Να δω κάποιον προύχοντα να κάνει πράξεις για το Πνευματικό απόκτημα της Ανδρίτσαινας, Να δω ανθρώπους εκλεγμένους, να καταλαβαίνουν ότι η μοναδική πραγματική τους περιουσία δεν είναι αυτά που χωράνε οι τσέπες τους, μα εκείνα που γεμίζουν το μυαλό και την καρδιά τους.

Θέλω επιτέλους να δω φιλέλληνες Έλληνες.

Ευχή και δώρο, αν είσαι ικανός και ισάξιος, είναι η κληρονομιά του πνεύματος, μα κατάρα τρομερή αν υπολείπεσαι σθένους αυτών που στην κληροδότησαν.

«Εν τοσούτω δε φροντίσατε ίνα καταστήσητε τάχιστα τουλάχιστον κατά το παρόν, σχολείον ελληνικόν και άξιόλογον, οπέρ αφ'ου συν θεώ έλθω εις Ανδρίτζαιναν κατά τον μέγα μου πόθόν, κατασταθήσεταί, ως ελπίζω, κοινή Ακαδημία δι' όλην την Πελοπόννησον».

Martin McDarren

Δημόσια Ιστορική Βιβλιοθήκη Ανδρίτσαινας από andritsainβιβλιοθήκηlib

Ένα βιβλίο για το χειρόγραφα του αρχείου της βιβλιοθήκης θα το κατεβάσετε εδώ:

http://www.grammaeditions.gr/downloads/andritsaina.pdf