Όταν νιώθω την ανάγκη μιας διαδρομής με το αυτοκίνητο για χαλάρωση και δραπέτευση, ο προορισμός που σκέφτομαι αμέσως είναι ο αρχαιολογικός χώρος του Αμφιάρειου στον Ωρωπό.
Γενική όψη του ναού από την είσοδο
Άγνωστος στο ευρύ κοινό, αν και όχι μόνο είναι πολύ κοντά στην Αθήνα, αλλά είναι και ένα από τα σημαντικότερα ιερά των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, και το μεγαλύτερο ιερό αφιερωμένο στον ήρωα Αμφιάραο. Οι αρχαιολόγοι εργάζονται ακόμη για τη συντήρηση του χώρου, ο επισκέπτης όμως μπορεί να περιηγηθεί σε ένα καταπράσινο περιβάλλον και να δει ό,τι έχει απομείνει από το ναό του Αμφιάραου, τα ενεπίγραφα βάθρα των αγαλμάτων, το θέατρο, τη μεγάλη στοά και τις διάσπαρτες πέτρες που κάποτε ήταν κατοικίες, καταστήματα, γραφεία.
Ποιος ήταν όμως ο Αμφιάραος; Λιγότερο γνωστός σε εμάς από τους megastars ήρωες της ελληνικής μυθολογίας (Θησέας, Ηρακλής, Ιάσων), καταγόταν από το Άργος και ήταν αρχηγός της τοπικής βασιλικής οικογένειας. Διακρινόταν για τις επιδόσεις του στο άλμα, την μαντική τέχνη και τη σοφία του. Παντρεύτηκε την Εριφύλη, κόρη του Άδραστου και έλαβε μέρος σε σημαντικά μυθολογικά γεγονότα: την Αργοναυτική Εκστρατεία, το κυνήγι του Καλυδώνιου Κάπρου και την εκστρατεία των Επτά επί Θήβας. Την αδελφοκτόνα εκστρατεία των Επτά επί Θήβας είχε οργανώσει ο πεθερός του Αμφιάραου και δεσμευμένος από όρκους στην Εριφύλη, ο ήρωας υποχρεώθηκε να συμμετάσχει, παρόλο που προέβλεπε το τέλος το δικό του και των υπόλοιπων πολεμάρχων. Ο Δίας όμως, που τον αγαπούσε ιδιαίτερα, πριν τον σκοτώσει ο αντίπαλός του, έσκισε τη γη και δέχτηκε ολόσωμο τον Αμφιάραο και το άρμα του. Έτσι, λατρεύτηκε ως θεός θαυματουργός και μάντης που θεραπεύει σώμα και ψυχή.
Μετάβαση
Η πρόσβαση είναι πανεύκολη. Πηγαίνουμε από την εθνική οδό Αθηνών-Λαμίας. Μετά τα διόδια Αφιδνών, βγαίνουμε στην έξοδο Ωρωπού, που υπάρχει και μικρή ταμπέλα «Αμφιάρειο» στο χαρακτηριστικό καφέ χρώμα σηματοδότησης μνημείων. Από κει και πέρα, είναι μια ευθεία και στο μοναδικό σημείο που πρέπει να στρίψουμε δεξιά, θα συναντήσουμε ακόμη μια ταμπέλα «Αμφιάρειο». Στο δρόμο μας προς το Αμφιάρειο, προσπερνάμε το μουσείο τεχνολογίας «Φαέθων» και την είσοδο της μονής Εισοδίων Θεοτόκου. Τα τελευταία 3-4 χιλιόμετρα, η διαδρομή είναι πανέμορφη, μέσα στο πευκόφυτο δάσος. Με μέση ταχύτητα περίπου τα 90 χιλιόμετρα, ήμουν εκεί σε 1 ώρα.Ο αρχαιολογικός χώρος
Το Αμφιάρειο βρίσκεται σε μια μικρή κοιλάδα, το Μαυροδήλεσι, στις όχθες του χειμάρρου Χαράδρα και δεν είναι ορατό από το δρόμο. Πάνω στο δρόμο, είναι το περίπτερο του φύλακα για τα εισιτήρια. Η είσοδος είναι διαμορφωμένη σε μικρό πάρκινγκ, υπεραρκετό για τους απειροελάχιστους επισκέπτες.Το ιερό
Το λουτρό, ο βωμός και στο βάθος ο ναός του Αμφιάραου
Κατηφορίζοντας από την είσοδο προς τα μνημεία, στην αριστερή όχθη της Χαράδρας, το πρώτο που βλέπουμε είναι οι κίονες από το ναό αφιερωμένο στον ήρωα. Κτίσμα του 4ου αιώνα π.Χ., ήταν εξάστυλος δωρικός και το νότιο τμήμα του παρασύρθηκε από το χείμαρρο στους ύστατους χρόνους της αρχαιότητας (περίπου τον 6ο αιώνα μ.Χ.). Ο μεγάλος βωμός του βρίσκεται πολύ κοντά στην πηγή που αναβλύζει ακόμη και σήμερα και κατά τους προγόνους μας ήταν ιερή. Ο βωμός και τα λουτρά, που επίσης είναι ορατά κάτω από σκιερά πλατάνια, είναι και αυτά κατασκευασμένα τον 4ο αιώνα π.Χ. Προσοχή όμως σε μια μικρή λεπτομέρεια: αν και ο ναός κτίστηκε τον 4ο αιώνα, ο ιερός χώρος ιδρύθηκε ήδη από τον 5ο αιώνα π.Χ. από την πανίσχυρη Αθήνα, στην κορυφαία δηλαδή στιγμή της κλασικής αρχαιότητας.
Τα βάθρα των αγαλμάτων
Τα αγάλματα πλαισίωναν το δρόμο που ένωνε το ιερό με τη μεγάλη στοά. Σήμερα, βλέπουμε τα βάθρα τους στα αριστερά μας, καθώς συνεχίζουμε την περιήγηση. Έχουν σωθεί πάνω από 25 βάθρα με επιγραφές στα ελληνικά, που πάνω τους στέκονταν αγάλματα αναθημάτων (αφιερωμάτων δηλαδή στον Αμφιάραο), ηρώων, ιερέων, του βασιλιά της Αιγύπτου Πτολεμαίου Δ’, των συζύγων τους, ευεργετών του ιερού, ενώ αναγράφονταν ψηφίσματα του Ωρωπού και των Βοιωτών και αθλητικοί κατάλογοι. Το ιερό είχε διατηρήσει την αίγλη του και στους ρωμαϊκούς χρόνους και έτσι Ρωμαίοι αξιωματούχοι είχαν τιμηθεί για τις δωρεές τους. Ανάμεσα στα βάθρα που σώζονται είναι και αυτό που κάποτε στήριζε το άγαλμα του Βρούτου, του δολοφόνου του Ιούλιου Καίσαρα. Δυστυχώς για εκείνον έτσι τον θυμόμαστε και από τη φράση του θύματός του «κι εσύ τέκνον Βρούτε» (δεν του φταίει κανείς, ας συμπεριφερόταν καλύτερα).Και ένα άσχετο σχόλιο: ήδη ανάφερα ότι τα βάθρα φέρουν επιγραφές και κείμενα στα ελληνικά με το ίδιο ακριβώς αλφάβητο, που χρησιμοποιούμε κι εμείς σήμερα. Προσωπικά, συγκινούμαι πολύ όταν βλέπω τη σημερινή γραφή, τη γλώσσα μας, να διατρέχει χιλιάδες χρόνια και να την βρίσκουμε σε μνημεία, γραμμένη από ανθρώπους που έζησαν αιώνες πριν από εμάς. Ας το αναλογιστούμε αυτό κάθε φορά που άσκοπα γράφουμε greeklish ή που ακόμη χειρότερα χρησιμοποιούμε την αγγλική γλώσσα, για να επικοινωνήσουμε μεταξύ μας, ειδικά στα περίφημα…professional e-mails. Κάθε φορά που λαμβάνω mail στην αγγλική γλώσσα, απαντάω στα ελληνικά και σχηματίζω την ιδέα ότι ο συνομιλητής μου ή δεν ξέρει να χειριστεί την ελληνική γλώσσα ή η χρήση την αγγλικής τον βοηθάει στη φαντασίωση διεθνούς καριέρας! Προκατάληψη θα μου πείτε και ίσως έχετε δίκιο, αλλά δεν μπορώ να βρω άλλη εξήγηση.
Το θέατρο
Το περιστήλιον μπροστά από τη σκηνή
Ανηφορίζοντας τα σκαλοπατάκια που έχουν σχηματίσει οι αρχαιολόγοι, στο τέλος της σειράς των βάθρων, φτάνουμε στο θέατρο του ιερού. Μικρή υπενθύμιση ότι στην αρχαιότητα το θέατρο ήταν συνδεδεμένο με την άσκηση της λατρείας. Η κιονοστοιχία του «προσκηνίου», του χώρου μπροστά από το οικοδόμημα της σκηνής, έχει αναστηλωθεί. Σώζονται ακόμη πέντε μαρμάρινοι θρόνοι με ανάγλυφη διακόσμηση του 1ου αιώνα π.Χ. , ενώ το «κοίλον», ο χώρος που κάθονταν οι θεατές, είναι σε κακή κατάσταση. Από το θέατρο, απολαμβάνουμε όμορφη πανοραμική εικόνα όλου του αρχαιολογικού χώρου.
Η μεγάλη στοά
Η στοά από το θέατρο
Κατεβαίνουμε από το θέατρο και συνεχίζουμε τον περίπατό μας. Περπατάμε κατά μήκος της μεγάλης στοάς, κτίσμα δωρικού ρυθμού του 4ου αιώνα π.Χ., που έχει μήκος 110 μέτρα. Σε αυτή τη στοά διέμεναν οι επισκέπτες και οι ασθενείς του ιερού, που έρχονταν να προσευχηθούν στον Αμφιάραο για τη θεραπεία τους. Σε ειδικά διαμορφωμένα δωμάτια, στα δύο άκρα της στοάς, κοιμόντουσαν οι ασθενείς και ο θεοποιημένος ήρωας εμφανιζόταν στα όνειρά τους και χάριζε την υγεία σε κάποιους τυχερούς, ενώ στους περισσότερους περιοριζόταν σε συμβουλές.
Στο τέρμα της στοάς, βρίσκεται ένα τετράγωνο κτήριο, που μάλλον χρησίμευε ως λουτρό, ενώ είναι σίγουρο ότι στους χριστιανικούς χρόνους είχε μετατραπεί σε θέρμες.
Ο βωμός και τα πλατάνια
Η συνοικία
Κατηφορίζοντας την αριστερή όχθη, που μόλις ολοκληρώσαμε την περιήγηση και περνώντας τη Χαράδρα, δεδομένου ότι δεν τρέχει πια νερό, μπορούμε να ανηφορήσουμε στη δεξιά όχθη του χειμάρρου. Εκεί βρισκόταν η συνοικία με τις κατοικίες, τα ξενοδοχεία, καταστήματα και το υδραυλικό ρολόι (κλεψύδρα). Η ανάπτυξη του ιερού προσέφερε οικονομική ευμάρεια και βοήθησε στην ανάπτυξη της περιοχής (όπως συμβαίνει ακόμη και στην εποχή μας με το θρησκευτικό τουρισμό). Σήμερα, στο σημείο αυτό βρίσκονται μόνο διάσπαρτα λείψανα από πέτρες και μάρμαρα.Μικρές συμβουλές και χρήσιμες πληροφορίες
Ήδη έχει αναφερθεί η μοναδική ομορφιά του τοπίου με το πολύ πράσινο. Επειδή τα νερά της πηγής, τα πλατάνια και τα πεύκα προσφέρουν καταφύγιο σε διάφορα ζούδια που έρπονται ή ίπτανται (κοινώς έντομα και σαύρες), καλό είναι να επισκεφθείτε το χώρο με παντελόνι και μακρύ μανίκι. Οπωσδήποτε αθλητικά παπούτσια. Αν πάτε καλοκαίρι, θυμηθείτε να πάρετε καπελάκι, καθώς ο χώρος είναι αρκετά μεγάλος. Ένα μπουκαλάκι με νερό θα σας φανεί επίσης χρήσιμο (στο χώρο υπάρχει αυτόματος πωλητής).
Γενική άποψη του χώρου
Οι κάτοικοι της περιοχής προσπαθούν να αναδείξουν το σημαντικό αυτό μνημείο. Έτσι, κατά καιρούς διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις, ξεναγήσεις, ενώ καταβάλλεται προσπάθεια να συγκεντρωθούν χρήματα για την πλήρη ανασκαφή και αναστύλωση του αρχαίου θεάτρου.
http://www.blogtravels.gr/2012/11/amfiareio-oropos/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου