25.11.1973 ΣΑΡΑΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΝΤΙΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΙΔΗ

ΑΝΤΙΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ

Παπαδόπουλος, Ιωαννίδης και ο πόλεμος Γιομ Κιπούρ

Το παραμύθι που συνδέει την εξέγερση στο Πολυτεχνείο με την «αλλαγή χουντικής φρουράς», τις ΗΠΑ και τον αραβοϊσραληνό πόλεμο στα τέλη 1973 - αρχές 1974

Γκιζίκης, Παπαδόπουλος, Ιωαννίδης πριν τα «τσουγκρίσουν» με αφορμή τη «φιλελευθεροποίηση Μαρκεζίνη».

Σήμερα, οι κάθε είδους νοσταλγοί εξωκοινοβουλευτικών λύσεων, προκειμένου να παρακάμψουν την εσχάτη προδοσία, διαχωρίζουν τη χούντα του Παπαδόπουλου από εκείνη του Ιωαννίδη.
Φορτώνουν στην τελευταία την αυταπόδεικτη εθνική προδοσία και τα εγκλήματα της τελευταίας δικτατορικής περιόδου. Ολα εκείνα τα αποτρόπαια, τα οποία μαζί προετοίμασαν και διέπραξαν οι δύο χούντες. Το παραμύθι του «καλού» και του «κακού» δικτάτορα επαναλαμβάνεται με αστεία επιχειρήματα, ανοησίες και παραχάραξη των ιστορικών γεγονότων.

Καθώς το αντιπραξικόπημα Ιωαννίδη εκδηλώθηκε μία βδομάδα μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου, τα δύο γεγονότα συσχετίστηκαν από νωρίς και πολλά σχετικά παραμύθια είδαν το φως. Μερικά από αυτά εξακολουθούν να διακινούνται και να εκσυγχρονίζονται από τους αρνητές και επίδοξους αναθεωρητές της εξέγερσης του Νοέμβρη. Ακροδεξιούς, αλλά όχι μόνο, αφού το Πολυτεχνείο και η Μεταπολίτευση είναι κομβικό σημείο της σύγχρονης Ιστορίας μας.

Σύμφωνα με ένα από τα βασικά σενάρια, πίσω από τον ξεσηκωμό του Πολυτεχνείου ή τουλάχιστον το αιματοκύλισμα βρισκόταν ο Ιωαννίδης και η ομάδα των στρατιωτικών, που ήθελαν να ανατρέψουν τον Παπαδόπουλο. Τα γεγονότα στις 14-17 Νοεμβρίου προκάλεσε ο «αόρατος δικτάτορας», είτε με προβοκάτορες είτε με την ΕΣΑ κι άλλους μηχανισμούς, ώστε να επιβάλλει τη δική του χούντα.

Τανκς στους δρόμους της Αθήνας μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Αυταπάτες προκάλεσε το αντιπραξικόπημα τα πρώτα εικοσιτετράωρα. Πολύ γρήγορα διαψεύστηκαν οικτρά.

Εκμετάλλευση

Οπως έχουμε δει την περασμένη Κυριακή στο «Εθνος», η εκδοχή αυτή ανήκει στον χώρο της μυθιστορίας. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, δεν υπάρχει κάποια «αιτιακή σχέση» μεταξύ των δύο γεγονότων. Η χούντα Ιωαννίδη, όπως είναι τεκμηριωμένο, προετοιμαζόταν από το καλοκαίρι του 1973. Είχε μάλιστα προγραμματιστεί η εκδήλωση του αντιπραξικοπήματος αρχικώς πριν από το Πολυτεχνείο. Προφανώς η ομάδα Ιωαννίδη εκμεταλλεύτηκε την τελευταία.

Σε μία από τις πιο γνωστές παραλλαγές του ίδιου σεναρίου προστίθεται και ο αμερικανικός παράγοντας. Παραπέμποντας εκτός των άλλων στην εκδοχή ότι η νέα χούντα, σε αντίθεση με την «αντιαμερικανική» (!) παλιά, χρησιμοποιήθηκε ή ήταν όργανο αμερικανικών υπηρεσιών. Αλλωστε οι ομολογίες Ιωαννίδη ότι προτιμούσε να είναι πράκτορας της CIA, παρά να πηγαίνει σε δεξιώσεις, είτε ότι «ξεγελάστηκε» και «προδόθηκε», είναι ανοιχτές και σε παρόμοιες αναγνώσεις.

Οι πρωτεργάτες του πραξικοπήματος στο εδώλιο. Ο Γκιζίκης δεν βρισκόταν ανάμεσά τους.

Αιτία της ανατροπής, λοιπόν, σύμφωνα με την παραλλαγή αυτή ήταν η ουδέτερη, αν όχι εχθρική στάση που κράτησε το καθεστώς Παπαδόπουλου απέναντι στον αραβοϊσραηλινό πόλεμο. Υποτίθεται ότι δεν επέτρεψε στις στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ στη Μεσόγειο να χρησιμοποιήσουν την Ελλάδα ως προγεφύρωμα για βοήθεια προς το Τελ Αβίβ.

Πατέρας της θεωρίας αυτής ήταν ο Σπύρος Μαρκεζίνης. Ο «δοτός» πρωθυπουργός (Οκτώβριος - Νοέμβριος 1973), που ανέλαβε να «φιλελευθεροποιήσει» το δικτατορικό καθεστώς, αποδίδει την ανατροπή του ίδιου και του Παπαδόπουλου ευθέως στην ελληνική στάση στον πόλεμο Γιομ Κιπούρ. Στις αναμνήσεις του αναφέρεται αναλυτικά σε αυτήν την πτυχή. Ιδιαίτερα στο «πιεστικό και επείγον» αμερικανικό αίτημα για παραχώρηση εναέριων και θαλάσσιων «διευκολύνσεων». Είπε όχι και «την επομένη, όπως γράφει, η κυβέρνησίς μου είχεν ανατραπεί».

Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι είναι ακριβής, πάλι δεν συνδέονται Πολυτεχνείο και αντιπραξικόπημα. Δεδομένου ότι το «επείγον αίτημα» υποβλήθηκε, όπως υποστηρίζει επικαλούμενος έγγραφα, στις 20-21 Νοεμβρίου και είπε «όχι» τις δύο επόμενες μέρες. Πέραν, όμως, αυτής της μη συσχέτισης (Πολυτεχνείου - αντιπραξικοπήματος) δεν προκύπτει ότι το καθεστώς Παπαδόπουλου - Μαρκεζίνη εμπόδισε να γίνει η Ελλάδα αμερικανικό προγεφύρωμα. Στα αμερικανικά αρχεία υπάρχουν «οι άδειες» που είχαν δοθεί για τη χρήση του ελληνικού χώρου. Υπάρχει ακόμη και ευχαριστήριο μήνυμα του αρχηγού των αμερικανικών δυνάμεων της Μεσογείου για τη συμβολή, τη βοήθεια που έδινε το καθεστώς Παπαδόπουλου προς τις ΗΠΑ κατά τον πόλεμο.

Το «προγεφύρωμα», επομένως, λειτουργούσε κανονικά. Φυσικά, αυτό δεν αποκλείει η χούντα του Ιωαννίδη να έδωσε στις αμερικανικές υπηρεσίες περισσότερες και χωρίς προσχήματα νέες διευκολύνσεις έως το τέλος του πολέμου (Ιανουάριος 1974). Ούτε να υπηρέτησε συνειδητά ή όχι ευρύτερους αμερικανικούς σχεδιασμούς στη Μεσόγειο το επόμενο διάστημα (βλέπε Κύπρος με πραξικόπημα, εισβολή και τετελεσμένα). Κάθε άλλο μάλιστα, όπως αποδεικνύεται, εκτός των άλλων, από το πόρισμα της κυπριακής Βουλής των Αντιπροσώπων για την προδοσία της Κύπρου?

ΠΑΤΡΙΔΟΚΑΠΗΛΙΑ

Ο συντομότερος δρόμος της εσχάτης προδοσίας

Σαράντα χρόνια συμπληρώνονται από την ανατροπή της χούντας του Παπαδόπουλου και την αντικατάστασή της από τη χούντα του Ιωαννίδη (25 Νοεμβρίου 1973). Αν έχει κάποια σημασία η υπενθύμιση μιας τέτοιας επετείου σήμερα, αυτή δεν βρίσκεται τόσο στην ακριβή γνώση της διαδοχής μιας δικτατορίας από την άλλη. Ούτε στην επισήμανση ότι ο Ιωαννίδης έπιασε στον ύπνο τον Παπαδόπουλο, όπως και οι δύο, μαζί με άλλους, την κοινοβουλευτική κυβέρνηση την 21η Απριλίου 1967.

Πανομοιότυπα σχεδόν εξελίχτηκαν τα γεγονότα, με άλλους πρωταγωνιστές και διαφορετικούς στόχους. Εκείνη η «αλλαγή φρουράς» υπενθυμίζει, όμως, πάντα κάτι σημαντικό, πέραν των κλασικών εκτιμήσεων για τις χούντες..

Σε ποιες καταστάσεις μπορεί να καταλήξει ο ψευτο-πατριωτισμός και σε τελευταία ανάλυση η πατριδοκαπηλία. Με πολιτικούς όρους, η ακροδεξιά αντίληψη και πρακτική για την πατρίδα και το έθνος. Δεν ήταν η πρώτη φορά στην Ιστορία που μας οδηγούσε στην εσχάτη προδοσία.

Η δικτατορία της 21ης Απριλίου επιβλήθηκε για να «σωθεί το έθνος» από ανύπαρκτους κινδύνους. Την 25η Νοεμβρίου αντικαταστάθηκε από μια άλλη και τα τανκς ξαναβγήκαν στους δρόμους εν ονόματι πάλι του «υπερτάτου νόμου της σωτηρίας της πατρίδος», σύμφωνα με το πρώτο διάγγελμα του «προέδρου» Γκιζίκη.

Πρότυπο... εθνοσωτήρα

Ο «σκύλος της ΕΣΑ» ή «αόρατος δικτάτορας» Δ. Ιωαννίδης (1923-2010), επικεφαλής της ομάδας των στρατιωτικών που ανησυχούσαν για τη... φιλελευθεροποίηση του καθεστώτος Παπαδόπουλου και τον μελλοντικό ρόλο του στρατού, θεωρούσε τον εαυτό του «ιδεολογικό υπεύθυνο του απριλιανού καθεστώτος». Προσωποποιούσε το πρότυπο του Ελληνα γαλονά στο εμφυλιακό και μετεμφυλιακό κράτος. Το αρχέτυπο του αξιωματικού εθνοσωτήρα, όπως διαμορφώθηκε στη χώρα, από τις επεμβάσεις του στρατού στην πολιτική ζωή από τις αρχές του 20ού αιώνα έως τη δεκαετία του 1970.

Το «κατόρθωμα» Γκιζίκη

Ο πραξικοπηματίας και «πρόεδρος» της δεύτερης χούντας Φ. Γκιζίκης (1917 - 1999) «πρόδωσε» και τον αρχηγό του Ιωαννίδη (χαρακτηρισμός του τελευταίου). Συναυτουργός στην κατάλυση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, την τρομοκρατία και την εσχάτη προδοσία, παραδίδοντας αναγκαστικά την εξουσία στους πολιτικούς την 24η Ιουλίου 1974, κατάφερε να εξασφαλίσει για τον εαυτό του και άλλους χουντικούς στρατηγούς το ακαταδίωκτο για τα εγκλήματα που διέπραξαν. Εζησε την υπόλοιπη ζωή του απολαμβάνοντας όλα τα προνόμια ενός «τέως Προέδρου Δημοκρατίας».

Τ. Κατσιμάρδος
katsimar@yahoo.gr
http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22768&subid=2&pubid=63923572