ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟΥΣ ΑΙΘΕΡΕΣ

Δύο άρθρα σχετικά με τις αναμενόμενες εξελίξεις στις αερομεταφορές που θα φέρουν τα πάνω κάτω σας παρουσιάζω εδώ σήμερα. Είναι δύο άρθρα που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό "ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΦΤΕΡΑ" και που μας δίνουν την δυνατότητα να συνειδητοποιήσουμε την επανάσταση που συντελείται. Το πρώτο αφορά μια εξέλιξη που βρίσκεται σχετικά στα σπάργανα, όσον αφορά την Πολιτική Αεροπορία αλλά έχει αρχίσει να έχει πρακτική εφαρμογή στην Πολεμική Αεροπορία. Πρόκειται για τα αεροπλάνα χωρίς πιλότο. Το δεύτερο αφορά την αλλαγή που φέρνει στα αεροπορικά ταξίδια ο Ενιαίος Ευρωπαϊκός Ουρανός (ΕΕΟ) που θα επιφέρει μια σημαντική μείωση των αεροπορικών χρόνων μετάβασης από το  ένα μέρος στο άλλο με τις όποιες θετικές συνέπειες στην εξοικονόμηση χρόνου και καυσίμων.

Χωρίς Πιλότο!

Γράφει ο Πάνος Διπλαράκος

Ήταν θυμάμαι στο τέλος της 10ετίας του 70 που με κάλεσε η Lufthansa  να επισκεφθώ τα κέντρα εκπαίδευσης των χειριστών της στο σχολείο της "βασικής" εκπαίδευσης της Βρέμης και στα νέα Simulator της Φρανκφούρτης και να γράψω τις εντυπώσεις μου στο περιοδικό "Πτήση" των "Τεχνικών Εκδόσεων" όπου αρθρογραφούσα τότε (παράλληλα με το test drive στους "4 Τροχούς" και την περιγραφή της Eurovision στο "Ήχος και Hi-Fi".

Στη Βρέμη, το σχολείο έμοιαζε περισσότερο με... στρατόπεδο νεοσυλλέκτων με μεγάλους χώρους φιλοξενίας και μαθημάτων και κλασικά Link Trainer (*) της περασμένης 10εtίας. Η έγερση μάλιστα των μαθητών και η ... γυμναστική (!) άρχιζαν στις 7 tο πρωί πριν το πρωινό!

Εκεί, ο αρχιεκπαιδευτής, στην ερώτηση μου πώς εξελίσσεται το cockpit με τους χειριστές του να... λιγοστεύουν, απάντησε ότι:  Ο παράγων Άνθρωπος (Κυβερνήτης) είναι αναντικατάστατος  για την λειτουργία ενός τόσο πολύπλοκου μηχανήματος (Maschine). Το απόγευμα της ίδιας μέρας, η ξενάγηση συνεχίστηκε στη Φρανκφούρτη όπου ο εκεί αρχιεκπαιδευτής στα τελευταίας γενιάς Simulator είχε αντίθετη γνώμη από το συνάδελφο του της Βρέμης βεβαιώνοντας με ότι ήδη τα Airbus μπορούν να κάνουν πτήση και προσγείωση... χωρίς πλήρωμα στο cockpit!...

Από τότε έτρεξε πολύ νερό στο αυλάκι και έγιναν πολλές εκατοντάδες ώρες δοκιμών για να φτάσουμε να είναι πλέον γεγονός η πρόσφατη δοκιμαστική πρώτη πλήρης πτήση επιβατικού αεροπλάνου χωρίς κανένα χειριστή στο cockpit.

Το 16θέσιο επιβατικό αεροσκάφος, το οποίο χειριζόταν πιλότος από το έδαφος, απογειώθηκε από το Γουάρτον του Λανκασάιρ και προσγειώθηκε στο Ινβερνές (κοντά στο Λόχνες!) της Σκωτίας καλύπτοντας χωρίς προβλήματα τα 804χλμ της πτήσης χωρίς επιβάτες όμως (βέβαια!).

Το "Flying Testbed" έδωσε την ευκαιρία στις αρμόδιες αρχές να εξετάσουν τον "αντίκτυπο" μιας  τέτοιας  πτήσης στην εναέρια κυκλοφορία και στην κοινωνία! (σ.σ. οι μη επανδρωμένες πτήσεις στην Ευρώπη απαγορεύονται!).

Ο κ. Λάμπερτ Ντόπινγκ-Χέπενσταλ, διευθυντής της εταιρίας "Astraea" που κατασκεύασε το αεροσκάφος δήλωσε: "Πρέπει να διευθετηθούν μια σειρά από ζητήματα πριν γίνουν πραγματικότητα οι πτήσεις επιβατικών αεροσκαφών χωρίς πιλότο! (για πλήρωμα καμπίνας δεν ακούσαμε κάτι!).

Αλλά και στην πολεμική αεροπορία, όπου τα πράγματα εξελίσσονται ταχύτερα (γιατί δεν έχουν να ρωτήσουν κανέναν!...) γίνονται... θαύματα.

Για πρώτη φορά στα χρονικά της αεροναυσιπλοΐας, ένα μη επανδρωμένο μαχητικό α/ φ απογειώνεται από το κατάστρωμα αεροπλανοφόρου. Η δοκιμή, που έγινε στις 14 Μαΐου στο αεροπλανοφόρο "George H.W. Bush" αλλάζει τους στρατηγικούς σχεδιασμούς υπέρ των Η.Π.Α. όχι στο... φεγγάρι, αλλά στους ωκεανούς.

Το μη επανδρωμένο πρωτότυπο Χ-47Β της Northrop Grumman, μετά από δοκιμές στην αεροπορική βάση "Ποταμός Πατουζεν" στο Μέρυλαντ απονηώθηκε από το αεροπλανοφόρο στα ανοικτά των ακτών της Virginia και προσγειώθηκε στη βάση του στην ξηρά.

Πηγές απ' το Πεντάγωνο, αποκάλυψαν ότι το Χ-47Β θα αξιοποιηθεί σαν κατασκοπευτικό αεροσκάφος  αλλά και ως επιθετικό όπλο και είναι ο πρόδρομος (μαζί με άλλο ένα πρωτότυπο) του μη επανδρωμένου μαχητικού που θα τεθεί στη διάθεση του πολεμικού ναυτικού των ΗΠΑ στο τέλος της δεκαετίας. Προς το παρόν δε, δεν είναι έτοιμο για επιχειρησιακή χρήση. Το πρωτότυπο πάντως μπορεί να πετάει σε ύψος 40,000 ποδών με βεληνεκές 2100 ναυτικά μίλια (σ.σ. πλήττοντας οποιονδήποτε στόχο βρίσκεται σ' αυτό το βεληνεκές από αεροπλανοφόρο!)

* Τα Link Trainer ήταν μια σειρά από εξομοιωτές πτήσεων που παρήχθησαν μεταξύ 1930 και 1950 από την εταιρεία Link Aviation Devices Inc. ιδρυθείσα από τον Edwin Link. Με πρωτοπόρο τεχνολογία που δοκιμάστηκε το 1929 και προετοίμασε πριν και κατά τη διάρκεια του Β.Π.Π. τους πιλότους  πολεμικών αεροσκαφών για... δράση. Περισσότεροι από 500.000 Αμερικανοί χείριστες αλλά και Αυστραλοί, Καναδοί, Γερμανοί, Εγγλέζοι, Ισραηλινοί, Ιάπωνες, Πακιστανοί και Ρώσοι εκπαιδεύτηκαν με τα Link. Η εταιρεία "Link Flight Trainer" εξακολουθεί μέχρι σήμερα να κατασκευάζει simulators για πολιτική και στρατιωτική χρήση ενώ αρκετά από τα "αρχαία" της  Simulators  βρίσκονται ακόμη σε λειτουργική κατάσταση!

Αλλαγές φέρνει στα αεροπορικά ταξίδια ο Ενιαίος Ευρωπαϊκός Ουρανός(ΕΕΟ)

Γράφει ο Κώστας Ντελέζος,

Τουλάχιστον μία ώρα λιγότερο θα διαρκούν στο άμεσο μέλλον τα αεροπορικά ταξίδια από την Αθήνα προς το Λονδίνο, το Παρίσι, τη Μαδρίτη και τους προορισμούς των σκανδιναβικών χωρών. Τις σημαντικές μειώσεις όχι μόνο στον χρόνο των αεροπορικών ταξιδιών, αλλά και στις τιμές των εισιτηρίων αναμένεται να φέρει σε ολόκληρη την Ευρώπη ο Ενιαίος Ευρωπαϊκός Ουρανός (ΕΕΟ), το νέο πρόγραμμα διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας των αεροσκαφών που προωθεί η Κομισιόν.

Σύμφωνα με το πρόγραμμα αυτό, ολόκληρος ο ευρωπαϊκός εναέριος χώρος από το 2020 έως το 2030 θα ενοποιηθεί έως και το ύψος των 46.000 ποδιών. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι αεροπορικές εταιρείες θα μπορούν πλέον να επιλέγουν νέες πολύ συντομότερες διαδρομές για τον προορισμό τους, αποφεύγοντας τις περιοχές που παρουσιάζουν συνωστισμό. Αυτό θα έχει άμεσο αντίκτυπο όχι μόνο στη χρονική διάρκεια των πτήσεων, αλλά και στο κόστος των εισιτηρίων, που αναμένεται να μειωθεί σημαντικά, κυρίως λόγω της εξοικονόμησης καυσίμων. Επιπλέον, λόγω της μειωμένης κατανάλωσης καυσίμων θα μειωθούν και οι ρύποι της ατμόσφαιρας, κάνοντας τις πτήσεις των αεροσκαφών πιο «πράσινες». Μια πρώτη γεύση από το μέλλον παίρνουν ήδη οι επιβάτες της Alitalia και της Αιρ Φρανψε που ξεκίνησαν δοκιμαστικές πτήσεις ανάμεσα στο Παρίσι και οκτώ ιταλικά αεροδρόμια, «τεστάροντας» το νέο σύστημα πλοήγησης που θα σηματοδοτήσει τη γέννηση του ΕΕΟ. Το Eurocontrol ανέθεσε στους Γάλλους και τους Ιταλούς τις δοκιμές αυτές, καθώς οι δυο αυτές χώρες είναι τεχνολογικά πιο μπροστά σε αυτό το μέτωπο.

Τα οφέλη από τον ΕΕΟ αναμένεται να είναι σημαντικά σε σχέση με το 2004. Συγκεκριμένα, μόλις, ολοκληρωθεί η διαδικασία του ΕΕΟ (περί το 2030) θα είναι δυνατό να τριπλασιαστεί το δυναμικό του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου, να μειωθούν κατά το ήμισυ οι δαπάνες που αφορούν την διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας, να βελτιωθεί κατά δέκα φορές ο τομέας της ασφάλειας πτήσεων και να μειωθεί κατά 10% η επίπτωση της αεροπλοΐας στο περιβάλλον. Ωστόσο, για να πάμε στον ΕΕΟ, λένε οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας, θα πρέπει να επιλυθούν διάφορα προβλήματα που εξακολουθούν να υπάρχουν στις 35 άμεσα εμπλεκόμενες ευρωπαϊκές χώρες.  Στόχος της Κομισιόν είναι οι χώρες αυτές να αποκτήσουν το συντομότερο ενιαίους κανόνες και κοινά στάνταρ ασφαλείας όσον αφορά τη διαχείριση και τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας.

Ειδικότερα, από το 2020 και μετά στον ενιαίο ευρωπαϊκό εναέριο χώρο και κυρίως μεταξύ των 24.500 και 46.000 ποδιών δεν θα υπάρχουν πλέον οι σημερινοί δαιδαλώδεις αεροδιάδρομοι, τους οποίους πρέπει να ακολουθεί υποχρεωτικά ένα αεροσκάφος για να φτάσει στον προορισμό του. Σήμερα, οι αεροδιάδρομοι κάνουν αρκετά ζιγκ-ζαγκ, με αποτέλεσμα ένα αεροσκάφος για να κινηθεί π.χ. από την Αθήνα προς το Λονδίνο να αναγκάζεται να κάνει περιττές διαδρομές πάνω από χώρες που δεν βρίσκονται στη νοητή ευθεία Ελλάδας- Αγγλίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, το αεροσκάφος όχι μόνο να καθυστερεί να φτάσει στον προορισμό του, αλλά και να καταναλώνει άσκοπα περισσότερα καύσιμα.

Με τη λειτουργία του ΕΕΟ οι αεροπορικές εταιρείες θα είναι ελεύθερες να χαράζουν τους δικούς τους αεροδιάδρομους, οι οποίοι θα είναι σαφώς πιο σύντομοι σε σχέση με τώρα. Οι νέοι διάδρομοι δεν θα είναι σε οριζόντιο επίπεδο, όπως σήμερα, αλλά θα έχουν τετραδιάστατο σχεδιασμό. Αυτό σημαίνει ότι από την αρχή έως το τέλος μιας πτήσης θα προσδιορίζονται με πλήρη ακρίβεια το μήκος της διαδρομής, το πλάτος και το ύψος του αεροδιαδρόμου και ο χρόνος της πτήσης. Από το έδαφος ο πιλότος κάθε αεροσκάφους θα καταθέτει το «επιχειρησιακό ίχνος» (κάτι αντίστοιχο με το σημερινό σχέδιο πτήσης), το οποίο θα εισάγεται σε ψηφιακή μορφή στα νέα συστήματα ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας και το αεροσκάφος στον αέρα θα καθοδηγείται ψηφιακά από δορυφορικά συστήματα, χωρίς ο κυβερνήτης του να χρειάζεται να επικοινωνεί φωνητικά με τους ελεγκτές. Τα «επιχειρησιακά ίχνη» θα βγαίνουν από τα προγράμματα των ηλεκτρονικών υπολογιστών του συστήματος του ΕΕΟ και θα αξιολογούνται από τους πιλότους και τους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας.

«Οι νέοι διάδρομοι θα είναι ουσιαστικά ευθείες γραμμές, χωρίς τα σημερινά ζιγκ-ζαγκ», λένε οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας και προσθέτουν: «Με τον τρόπο αυτό τα αεροσκάφη θα ενώνουν δύο προορισμούς σε πολύ λιγότερο χρόνο, ενώ θα καταναλώνουν και λιγότερα καύσιμα, με άμεσο όφελος για το περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ότι τα δρομολόγια θα γίνουν πιο οικονομικά για τις εταιρείες, οι οποίες με τη σειρά τους θα προχωρήσουν σε μειώσεις εισιτηρίων».

Για παράδειγμα, σήμερα η διάρκεια των απευθείας πτήσεων από το αεροδρόμιο της Αθήνας προς το Λονδίνο και τη Μαδρίτη, είναι περίπου τρεις ώρες και τριάντα λεπτά. Επίσης, τα δρομολόγια προς το Παρίσι διαρκούν τρεις ώρες και δεκαπέντε λεπτά. Με τη λειτουργία του ΕΕΟ τα ταξίδια προς τους προορισμούς αυτούς θα μειωθούν χρονικά τουλάχιστον κατά μία ώρα!

«Πύργοι ελέγχου» χωρίς σύνορα.

 Η διαχείριση του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού δεν θα γίνεται πλέον από κάθε χώρα χωριστά, όπως τώρα, αλλά από ομάδες χωρών που θα ενοποιήσουν τα συστήματα ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας. Σε ολόκληρη την Ευρώπη θα υπάρχουν συνολικά εννέα Λειτουργικά Τμήματα Εναερίου Χώρου (ΛΤΕΧ). Ειδικά για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου προβλέπεται η συγκρότηση του Ευρωμεσογειακού Προγράμματος Εναέριου Ελέγχου (Blue Mediterranean Sky), στο οποίο μετέχουν η Ιταλία, η Ελλάδα, η Κύπρος και η Μάλτα με «συνδεδεμένους εταίρους» την Αλβανία, την Αίγυπτο και την Τυνησία και παρατηρητές  το Λίβανο και την Ιορδανία. Στο ίδιο ΛΤΕΧ θα μπορούν να προσχωρήσουν αργότερα το Ισραήλ και η Λιβύη.

Πα να επιτευχθούν οι στόχοι του ΕΕΟ όλα τα κράτη της Ευρώπης αρχίζουν να συμμορφώνονται με τις νέες κοινές απαιτήσεις παροχής υπηρεσιών εναέριας κυκλοφορίας. Η Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι, λόγω της σημαντικής γεωγραφικής της θέσης, εξυπηρετεί μεγάλο αριθμό πτήσεων σε καθημερινή βάση, παρουσιάζει ήδη σημαντικές καθυστερήσεις στον τομέα αυτό.

Οι αλλαγές που θα φέρει στα αεροπορικά ταξίδια ο Ενιαίος Ευρωπαϊκός Ουρανός (ΕΕΟ)

1.    Οι κινητήρες του αεροσκάφους θα «ανάβουν» το τελευταίο λεπτό. Η μετακίνηση του αεροσκάφους από την «φυσούνα» έως το διάδρομο απογειώσεων βελτιώνεται αισθητά, λόγω της μείωσης των ελιγμών στο έδαφος.

2.    Μετά την απογείωση το αεροσκάφος δεν θα καθοδηγείται από τα συστήματα αεροναυτιλίας στο έδαφος (τα οποία το αναγκάζουν να κινείται σε συγκεκριμένα σημεία και όχι σε ευθεία πορεία).

3.   Το αεροσκάφος όταν βρίσκεται στον αέρα θα καθοδηγείται από δορυφορικά συστήματα, τα οποία του επιτρέπουν να κινείται σε ευθεία πορεία.

4.    Η αξιολόγηση και η επιλογή της πορείας του αεροσκάφους θα πραγματοποιείται αποκλειστικά από τον υπολογιστή του αεροσκάφους, ο οποίος θα είναι σε συνεχή σύνδεση με το κέντρο-σύστημα δεδομένων του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού. Πιλότοι και Πύργοι Ελέγχου θα αξιολογούν τις επιλογές του συστήματος.

ς.    Στις πτήσεις εσωτερικού αυξάνεται το ανώτατο όριο πτήσης ενός αεροσκάφους από τα 24.500 πόδια (FIR Αθηνών) στα 46.000 πόδια.

Τα οφέλη από τη λειτουργία του ΕΕΟ

Σε σχέση με σήμερα θα:

*     Μειωθούν η διάρκεια των πτήσεων, ο όγκος των καυσίμων των αεροσκαφών και το κόστος των εισιτηρίων.

*    Τριπλασιαστεί το δυναμικό του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου.

*     Μειωθούν κατά 50% οι δαπάνες διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας.

*     Βελτιωθεί κατά δέκα φορές ο τομέας της ασφάλειας πτήσεων.

*     Μειωθεί κατά 10% η επίπτωση της αεροπλοΐας στο περιβάλλον.

Ενδεικτικοί χρόνοι μείωσης του χρόνου των αεροπορικών ταξιδιών από την Αθήνα

*    Αθήνα - Λονδίνο και Αθήνα - Μαδρίτη: Από 3 ώρες και 30 λεπτά σήμερα, οι πτήσεις θα διαρκούν 2 ώρες και 30 λεπτά.

*     Αθήνα - Παρίσι: Από 3 ώρες και 1ς λεπτά σήμερα, οι πτήσεις θα διαρκούν 2 ώρες και  15  λεπτά.

Για παράδειγμα, στην απευθείας πτήση Αθήνα - Λονδίνο, λόγω των ζιγκ ζαγκ στους ευρωπαϊκούς αεροδιάδρομους το αεροσκάφος σήμερα υποχρεώνεται να ακολουθεί τις διαδρομές που διέρχονται από Ιταλία, Αυστρία, Γερμανία και Γαλλία. Εναλλακτικά μετά την Ιταλία αντί της Αυστρίας, χρησιμοποιούνται η Ελβετία και η Γαλλία. Με τον ΕΕΟ τα αεροσκάφη θα ακολουθούν πορεία ευθείας γραμμής προς το Λονδίνο, μειώνοντας το χρόνο του ταξιδιού κατά μια ώρα.

"ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΦΤΕΡΑ"