Αριστερά και Εκκλησία
Γράφει ο Γεώργιος Λεονταρίτης
Θα ήθελα σήμερα να απευθυνθώ προς τον ΣΥΡΙΖΑ και την «Αυγή»,
προκειμένου να θίξουμε ένα θέμα που μπορεί να προκαλέσει μεγάλη ζημιά στην
παράταξη της Αριστεράς, εάν επικρατήσουν ακραίες παράλογες απόψεις. Αναφέρομαι
στο θέμα που ανακοίνωσε το δημοσιογραφικό όργανο του ΣΥΡΙΖΑ για την Εκκλησία,
στο φύλλο τους της 19ης Φεβρουαρίου. Η
παρέμβαση μου γίνεται με κάθε καλή διάθεση. Δεν ασκώ αντιπολιτευτική τακτική.
Αντίθετα, πρόθεση μου είναι να προφυλάξω το κόμμα του κ. Τσίπρα από αψυχολόγητες
και ανιστόρητες «θέσεις», που σε μια τόσο κρίσιμη περίοδο σαν αυτή που περνάμε
τώρα, μπορεί να έχουν -άνευ λόγου και
αιτίας- επιπτώσεις στις εκλογές που έρχονται. Προς τιμήν του ο κ. Τσίπρας, στις
μέχρι τώρα επαφές που είχε με τον Αρχιεπίσκοπο ετήρησε αξιοπρεπή και σωστή
πολιτική τακτική. Ήταν επόμενο, λοιπόν, το δημοσίευμα της «Αυγής» να προκαλέσει
μεγάλο σκεπτικισμό. Έγραφε η εφημερίδα: «Μια ταύτιση Εκκλησίας - έθνους
πλανιέται πάνω από τη χώρα μας εδώ και χρόνια και μια (επίσης) ταύτιση
Ορθοδοξίας και Ελληνισμού. Ταυτίσεις οι
οποίες ανασύρονται, κάθε τόσο είτε εκ μέρους ορισμένων κυρίαρχων ομάδων στο
εσωτερικό της Εκκλησίας είτε εκ μέρους της πολιτικής ηγεσίας για ιδιοτελείς,
κάθε φορά, σκοπούς...». Κι αφήνει υπονοούμενα ότι κακώς μέχρι τώρα δεν έχει προχωρήσει
ο ΣΥΡΙΖΑ σε «μετωπική σύγκρουση με το εκκλησιαστικό κράτος». Χειρότερη
ναρκοθέτηση για το κόμμα της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, εν όψει της προσφυγής
στις κάλπες, δεν μπορούσε να υπάρξει. Γενικώς οι αριστεροί θα πρέπει να
καταλάβουν ότι ασχέτως των προσωπικών απόψεων που έχει ο καθένας περί
θρησκείας και Εκκλησίας αποτελεί σφάλμα τεράστιο να παραγνωρίζουν το γεγονός
ότι ο λαός μας -στη
συντριπτική πλειονότητα του- είναι βαθειά θρησκευόμενος και δεν ανέχεται να του
θίγουν τα όσια και τα ιερά του. Το οποιοδήποτε κόμμα οφείλει να σέβεται και να
σταθμίσει αυτή την πραγματικότητα που έχει ρίζες στα βάθη του χρόνου.
Κάνει
λάθος ιστορικό ο σχολιογράφος της «Αυγής», αμφισβητώντας την ταύτιση Ορθοδοξίας
και Ελληνισμού. Ο Χριστιανισμός και η Ορθόδοξη αντίληψη υπήρξαν έργο κατ'
εξοχήν της ελληνικής φυλής. Η διάδοση του πραγματοποιήθηκε κυρίως με την
ελληνική γλώσσα. Η θεμελίωση του και ο φιλοσοφικός εμπλουτισμός του οφείλουν
πολλά στη γόνιμη ελληνική κληρονομιά. Ελληνικής καταγωγής ή ελληνικής
παιδεύσεως μέτοχοι ήσαν όλοι οι μεγάλοι κήρυκες των αληθειών του κατά τους πρώτους
αιώνες και αργότερα. Ο Ελληνισμός είναι -και από ιστορικής και από βιωματικής απόψεως-
άρρηκτα συνδεδεμένος με τη χριστιανική Ορθοδοξία. Και αυτό το γνωρίζει άριστα ο
κάθε πολίτης, ασχέτως του βαθμού μορφώσεως εκάστου ατόμου. Η Ελλάδα και η εγγύς
ελληνιστική Ανατολή υπήρξαν το κέντρον εξορμήσεως και εξαπλώσεως της
χριστιανικής πίστης προς όλα τα σημεία του τότε γνωστού κόσμου ενώ ακόμη υπήρχε
η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Και η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, επί ολόκληρη χιλιετία,
διέδιδε και υπερασπιζόταν την Ορθοδοξία. Και βεβαίως, είναι πασίγνωστες οι
υπηρεσίες που προσέφερε η Εκκλησία κατά τους χρόνους της Εθνεγερσίας. Αυτά
είναι ιστορία και γεγονότα που δεν αμφισβητούνται. Αυτή η τάση να
αντιμετωπίζουμε την Ορθοδοξία και την Εκκλησία με περιφρόνηση είναι
μεταπολιτευτικό «φρούτο». Αυτοί που το «καλλιεργούν» νομίζουν ότι φαντάζουν
ως... «προοδευτικοί», ενώ το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να απομακρύνουν τους πολίτες
από κοντά τους. Υποθέτω ότι ο σχολιογράφος της «Αυγής» θα πρέπει να είναι νέος
σε ηλικία. Διαφορετικά θα εγνώριζε ότι τέτοιες «μεθοδεύσεις» δεν συναντούσες τα
παλιά χρόνια στον χώρο της Αριστεράς.
Μπορεί διάφοροι εκπρόσωποι της να είχαν ποικίλες απόψεις επί
του θέματος. Προσπαθούσαν, όμως, να πείσουν για τον σεβασμό τους στον χώρο
αυτόν, γνωρίζοντος την ψυχοσύνθεση των απλών ανθρώπων, ακόμα και των ίδιων των
ψηφοφόρων τους. Ατράνταχτη απόδειξη είναι οι απόψεις του κορυφαίου κομμουνιστή
ηγέτη, του Νίκου Ζαχαριάδη. Ο αρχηγός του ΚΚΕ έγραφε σε άρθρο του στη «Λαϊκή
Φωνή» της Θεσσαλονίκης, που αναδημοσίευσε ο «Ριζοσπάστης» στις 9-9-1945: «Το ξάπλωμα και η επικράτηση της Ορθοδοξίας στις
χώρες και τους λαούς της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, καθώς και στη
Μικρασία και τη Μέση Ανατολή, ανταποκρίνεται ιστορικά στην αντίδραση που
προκαλούσαν οι τάσεις για πνευματική, πολιτική και οικονομική επέκταση και
επιβολή του Δυτικού Ρωμαϊκού Κράτους και του καθολικισμού-παπισμού. Μα η
επικράτηση αυτή δεν οφείλεται μονάχα σε αρνητικά αίτια. Έχει και θετικά βάθρα,
γιατί, χωρίς να παραγνωρίζουμε τις εθνικές και τοπικές ιδιομορφίες, η Ορθοδοξία
ιδεολογικά - πνευματικά ανταποκρίνεται σε μια νοοτροπία λαϊκή, σ' έναν
εσωτερικό ψυχικό δεσμό που ο ευρωπαίος κοσμοπολίτης ονομάζει "ανατολίτικο
πνεύμα" και ο ξεπεσμένος και έκφυλος Λεβαντίνος περιφρονεί, μα που
συγκεντρώνει και εκφράζει εσωτερική λαϊκή ενότητα και εκδηλώνει ανώτερα ιδεώδη
και χαρίσματα...». Και προσθέτει: «Εδώ
θα πρέπει να τονίσουμε ότι η Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία και η χριστιανική
θρησκεία γενικότερα, όπως την εκφράζει η Εκκλησία αυτή, παίξαν όχι μόνο στη
Ρωσία, μα και στα Βαλκάνια έναν προοδευτικό ρόλο τόσο ως παράγοντας που
διευκόλυνε και επιτάχυνε την εθνική διαμόρφωση, συσπείρωση και ανάπτυξη,
παρέχοντας της ενιαία ιδεολογικά πλαίσια, όσο σαν στοιχείο που στα χρόνια του
εξανδραποδισμού και της σκλαβιάς κάτω από την οθωμανική τυραννία, συνέτεινε
σημαντικά και ουσιαστικά στον εθνικοαπελευθερωτικό τότε αγώνα, παρά και ενάντια
στην αντίδραση που έκαναν σημαντικοί παράγοντες, ιδιαίτερα στο Φανάρι. Είναι
αναρίθμητα τα παραδείγματα που δείχνουν ότι ταγοί και απλοί στρατευόμενοι της εκκλησιαστικής
ιεραρχίας πάλεψαν και με το ντουφέκι στο χέρι στο πλευρό του λαού και ότι
μοναστήρια και μοναστήρια είχαν μεταβληθεί σε μπαρουταποθήκες και λαϊκά
φρούρια...».
Ο Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Ισπανίας Σαντιάγκο Καρίλιο έγραφε σε άρθρα του
και διεκήρυσσε ότι δεν έπρεπε οι κομμουνιστές να εμπλέκονται σε πρωτόγονες μορφές
αντιθρησκευτικής πολεμικής και να πέφτουν θύματα της αθεϊστικής
προπαγάνδας. Συχνά, υπενθύμιζε τη φιλοσοφημένη παρατήρηση του Ένγκελς:«Μια θρησκεία που υπέταξε την παγκόσμια Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία
και κυριάρχησε στο μεγαλύτερο τμήμα της πολιτισμένης ανθρωπότητας για 1.800 χρόνια δεν μπορούμε να
την αντιμετωπίσουμε λέγοντας απλώς και μόνο πως πρόκειται για μια ανοησία
ανακατωμένη με απάτες...». Κι ο Καρίλιο
υπογράμμιζε ακόμα ότι: «Και ο Χριστιανισμός και ο σοσιαλισμός των εργατών
κηρύττουν την επερχόμενη σωτηρία από τη δουλεία και την αθλιότητα...». Ο Ενρίκο
Μπερλινγουέρ, Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας, από τους στυλοβάτες
του ευρωκομουνισμού, δεν διατηρούσε ιδιαίτερες προσωπικές σχέσεις με τη
θρησκεία. Η σύζυγος του, όμως, ήταν φανατική Καθολική. Ο Μπερλινγουέρ δεν
δίσταζε καθόλου να τη συνοδεύει στην Εκκλησία, να παρακολουθεί τη θεία
Λειτουργία, ενώ η ηγεσία του κλήρου τον σεβόταν και τον υπολόγιζε για τη
σοβαρότητα του και την ειλικρινή διάθεση του για διάλογο μαζί της πάνω σε
κρίσιμα θέματα. Ποτέ ο Μπερλινγουέρ δεν ξεστόμισε ανιστόρητες αντιθρησκευτικές
δοξασίες, Γι' αυτό και απολάμβανε γενικής εκτιμήσεως από ευρύ φάσμα πολιτών,
που δεν ήσαν όλοι κομμουνιστές.
Ο Άρης Βελουχιώτης, στον λόγο του της Λαμίας
τον Οκτώβρη του 1944, διατύπωσε τον σεβασμό του προς την ορθόδοξη πίστη μ' αυτά
τα λόγια «Ο κομμουνισμός λένε, θα
καταργήσει τη θρησκεία. Μα, η θρησκεία είναι ζήτημα συνείδησης. Πώς θα
καταργηθεί λοιπόν; Η κατάργηση της θρησκευτικής συνείδησης είναι πράγμα αδύνατο,
έστω κι αν ακόμα οι κομμουνιστές θέλανε να την καταργήσουν. Η θρησκευτική
συνείδηση δεν καταργείται με απλές διαταγές. Αν συνέβαινε ένα τέτοιο πράγμα,
αυτό θα έμοιαζε με τη διαταγή που έβγαλε ο αστυνόμος στην Ανάφη, με την οποία
απαγόρευε την πάλη των τάξεων!»... Όμως και το ΕΑΜ είχε δώσει τιμητική θέση στον κλήρο μέσα στο
εθνικό Συμβούλιο, με ιεράρχες σαν τον Κοζάνης Ιωακείμ, τον Ηλείας Αντώνιο, κ.ά.
Η «Αυγή» έχει μια ιστορία -από το 1952 που ιδρύθηκε- την οποία φοβούμαι ότι οι
σημερινοί νέοι συντάκτες δεν τη γνωρίζουν. Επείδή εγώ έζησα την ατμόσφαιρα της παλιάς
αριστερής δημοσιογραφίας και είχα την τύχη να γνωρίσω από κοντά μεγάλους του επαγγέλματος
που εθήτευσαν σ' αυτήν την εφημερίδα, θα μου επιτρέψουν οι τωρινοί συνάδελφοι,
που έχουν βιώματα μόνο μέσα από τον ΣΥΡΙΖΑ, να τους πω κάποια πράγματα, ίσως χρήσιμα. Εκείνα τα χρόνια, η ΕΔΑ και η «Αυγή»
ασκούσαν με σοβαρότητα την πολιτική τους. Παλαιοκομμουνιστικά «σλόγκαν» της
περιόδου της ρωσικής επανάστασης όπως, π.χ., ότι «η θρησκεία είναι το όπιο του
λαού», ποτέ δεν προβάλλονταν, ούτε τα υιοθετούσαν. Τα τοποθετούσαν στον
συγκεκριμένο χώρο και στη συγκεκριμένη εποχή. Στις μεγάλες εορτές του
Χριστιανισμού η εφημερίδα παρουσίαζε εορταστικό χαρακτήρα, με διηγήματα και
χρονογραφήματα που έδιναν το «χρώμα» των ημερών. Ξεπερασμένες υπερβολές είχαν
απορριφθεί. Ο Τάσος Χαϊνογλου, πρώτος αρχισυντάκτης της εφημερίδας, ήταν βαθύς γνώστης
της βυζαντινής ιστορίας και ποτέ δεν παραγνώρισε τη σημασία της Ορθοδοξίας. Ακραιφνείς
Μαρξιστές όπως ο Βάρναλης, ο Τάσος Βουρνάς, ο Νίκος Παπαπερικλής και ο Γεράσιμος
Σταύρου, στα φιλολογικά έργα και στα κείμενα τους στην «Αυγή», αναφέρονταν με
σεβασμό στο θέμα της θρησκείας και του Ελληνισμού αλλά και στους κοινούς αγώνες
έθνους και Εκκλησίας. Και τα γεμάτα θρησκευτική κατάνυξη διηγήματα του
Παπαδιαμάντη έπαιρναν τιμητική θέση στις σελίδες της εφημερίδας, Χριστούγεννα ή
Πάσχα.
Μεταπολιτευτικά, βαθμιαία, όσο έφυγε από τη ζωή η παλιά φρουρά των
δημοσιογράφων, επεκράτησε μια «μόδα» απαξίωσης έθνους και Ορθοδοξίας. Κι αυτό
κάποιοι το θεωρούσαν... «προοδευτικό», ενώ είναι μόνο ανιστόρητο και γελοίο.
Ακόμα και τον πατριωτισμό, που αποτελούσε το λάβαρο της Εαμικής εποχής, σήμερα
-κάποιοι κακώς εννοούμενοι «διεθνιστές»- θέλουν να τον σβήσουν. Δεν
καταλαβαίνουν ότι μ' αυτές τις «παιδικές ασθένειες» του κομμουνισμού χάνουν έδαφος
μέσα στις λαϊκές μάζες; Όσες φορές κατά το παρελθόν το ΚΚΕ, στην προσπάθεια του
να φανεί «διεθνιστικό», περιφρόνησε τον χαρακτήρα του έθνους, χαντακώθηκε και
ζημίωσε τον κόσμο που το ακολουθούσε. Παράδειγμα: Αντεθνική ήταν εκείνη η
περιβόητη θέση περί «ανεξάρτητης Μακεδονίας και Θράκης». Διεθνισμός δεν
σημαίνει την εξυπηρέτηση του εθνικισμού του άλλου. Διότι περί αυτού επρόκειτο.
Η «ανεξάρτητη» Μακεδονία αποτελούσε απλό καμουφλάρισμα του βουλγαρικού
επεκτατισμού. Για χάρη ξένων συμφερόντων, τότε, το ΚΚΕ έκανε χαρακίρι στο
κατώφλι της ΝΟΦ και παρέσυρε τον κόσμο του στην καταστροφή. Ας μην πέφτουν σε
τέτοιες «λογικές» είτε για ζητήματα ελληνισμού είτε για θέματα ορθοδοξίας ή
διεθνισμού κάποιοι νεοφώτιστοι «αριστεροί». Αν είναι διεθνιστές, με τη σωστή
έννοια, θα έπρεπε να διαμαρτυρηθούν για το όριο στη Συρία, όπου Ισλαμοφασίστες
έκαψαν τη Μονή της Αγίας Θέκλας και σφάγιασαν χριστιανούς κληρικούς. Αλλά δεν
ακούσαμε λέξη. Κι ούτε εκφράζει «διεθνισμό» η φαιδρή δήλωση της βουλευτού
Γαϊτάνη που αξιώνει να νομιμοποιηθούν όλοι οι λαθρομετανάστες. Σχόλια σαν εκείνο
της «Αυγής» της 19ης Φεβρουαρίου ή δηλώσεις εξοργιστικές σαν της Γαϊτάνη, το
μόνο που επιτυγχάνουν είναι να διώχνουν ψηφοφόρους σε μια τόσο κρίσιμη φάση
όπου ο λαός απαιτεί την αντιμνημονιακή συσπείρωση.
"ΤΟ ΠΑΡΟΝ"
Διαβάστε επίσης ομότιτλο άρθρο του κ. Γ. Λεονταρίτη εδώ :
http://boraeinai.blogspot.gr/2013/12/blog-post_6472.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου