Ο άγνωστος «θησαυρός» της Τράπεζας της Ελλάδος

Η Ιστορία του νεοελληνικού κράτους μέσα από 18.000 μετάλλια. Η Συλλογή Ταζεδάκη αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες στο είδος της παγκοσμίως.

 

της Ισμας Τουλάτου

 

Πόσοι τρόποι υπάρχουν, άραγε, να αποτυπώσει κανείς την Ιστορία του νεοελληνικού κράτους; Η συλλογή μεταλλίων Ταζεδάκη είναι αναμφίβολα ένας από τους πιο πρωτότυπους. Εν αρχή ην ο αριθμός: περίπου δεκαοκτώ χιλιάδες «κομμάτια» - μετάλλια, σήματα, παράσημα - με τις κορδέλες ανάρτησης και με τα κουτιά τους πολλά από αυτά, συγκροτούν τον πολύτιμο, άγνωστο εν πολλοίς «θησαυρό» ο οποίος κατέχει εξέχουσα θέση ανάμεσα στις Συλλογές Νομισμάτων της Τράπεζας της Ελλάδος.

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη συλλογή μεταλλίων ελληνικού ενδιαφέροντος παγκοσμίως. Εκτείνονται χρονικά από το 1928 ως το 1998, περίπου, χρονολογία θανάτου του συλλέκτη Πάνου Ταζεδάκη ο οποίος προέβη στη δωρεά καθώς «πίστευε ότι εδώ θα παραμείνει η συλλογή ως σύνολο και δεν θα χαθεί η ενότητά της» όπως εξηγεί χαρακτηριστικά η κυρία Ελένη Παπαευθυμίου, διδάκτωρ Νομισματολογίας και επιμελήτρια των Νομισματικών Συλλογών της Τράπεζας της Ελλάδος. Η ίδια προσθέτει ότι τα μετάλλια καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα της δημόσιας αλλά και της καθημερινής ζωής καθώς οι λόγοι της κοπής και της απονομής τους εκτείνονται πολύ πέραν της - συνήθους στη συνείδηση του κόσμου - ανδρείας. Ετσι, μεταξύ πολλών άλλων, στη συλλογή συναντάμε μετάλλια του Παλατιού για τον καλύτερο υπάλληλο, μετάλλια επιχειρήσεων, εκκλησιαστικά, σχολείων κ.λπ.

«Ο συλλέκτης ήταν δικηγόρος, κρητικής καταγωγής, προερχόμενος από νομική οικογένεια» λέει και πάλι η κυρία Παπαευθυμίου. Συνεχίζοντας κάνει λόγο για άνθρωπο «πολύγλωσσο, με χιούμορ, εσωστρεφή, ιδιαίτερα ευγενή κι εκλεπτυσμένο ο οποίος παράλληλα αγαπούσε πολύ τη μουσική». Η ίδια μιλά με εμφανή θαυμασμό για την οργάνωση της συλλογής από τον ίδιο τον συλλέκτη. «Επρόκειτο για πολύ οργανωμένο μυαλό: κάθε μετάλλιο το ενέτασσε στη σειρά την οποία έπρεπε να είναι, κρατούσε καταλόγους με πολύ ωραία γράμματα, ήξερε τι του έλειπε και τι αναζητούσε, κι έτσι σιγά-σιγά την έχτισε φτάνοντας σε αυτόν τον εντυπωσιακό, πραγματικά, αριθμό...».

Η κυρία Παπαευθυμίου προσθέτει πως τα μετάλλια δεν ήταν η πρώτη συλλογή του Πάνου Ταζεδάκη. Είχε αρχίσει με νεοελληνικά νομίσματα, λέει, αλλά πολύ γρήγορα στράφηκε στα μετάλλια τα οποία προμηθευόταν «είτε από το Μοναστηράκι όπου πήγαινε κάθε Κυριακή, είτε από οπουδήποτε αλλού... Από ένα σημείο και μετά γνώριζαν ότι αγόραζε και έτσι οι κάτοχοι απευθύνονταν οι ίδιοι σε αυτόν...».

Η επιμελήτρια των Νομισματικών Συλλογών της Τράπεζας της Ελλάδος εξηγεί πως οι συλλέκτες μεταλλίων είναι γενικότερα λίγοι παγκοσμίως. Οι περισσότεροι, λέει, συλλέγουν νομίσματα καθώς τους είναι πιο οικεία ενώ υπάρχουν και βοηθητικά «εργαλεία» (κατάλογοι, παραλλαγές, κακέκτυπα, μελέτες κ.λπ.) που διευκολύνουν το «χτίσιμο» ενός συνόλου. «Ο Ταζεδάκης έκανε αυτή τη στροφή όταν παρατήρησε ότι οι απεικονίσεις προσώπων στα μετάλλια - κυρίως οι φυσιογνωμίες των βασιλέων - ήταν αντίστοιχες με αυτές στα νομίσματα. Αντελήφθη ότι το εύρος είναι πολύ μεγάλο κι έτσι στράφηκε στα μετάλλια».

Εν προκειμένω η συλλογή καταγράφεται σταδιακά ενώ όπως αναφέρει η κυρία Παπαευθυμίου «υπάρχει μια μελετήτρια, η Κλεοπάτρα Παπαευαγγέλου, η οποία αυτή τη στιγμή ασχολείται με τα εκκλησιαστικά μετάλλια - περίπου 650 - και μία ακόμη, η Κατερίνα Μπρέγιαννη, που γράφει ένα βιβλίο σχετικό με τις ηθικές αμοιβές, βασισμένο στη Συλλογή Ταζεδάκη. Αμφότερα θα εκδοθούν από την Τράπεζα της Ελλάδος, ενώ η καταγραφή θα συνεχιστεί».

 http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=574326