Τ. Κατσιμάρδος : Αμηχανία και σύγχυση στο πρώτο Ευρωκοινοβούλιο

 Η ΠΡΕΜΙΕΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΥΡΩΟΜΑΔΑΣ

Αμηχανία και σύγχυση στο πρώτο Ευρωκοινοβούλιο

Η επιλογή των πρώτων Ελλήνων ευρωβουλευτών και η αρχική συμμετοχή τους στις εργασίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου συνοδεύτηκαν και μ΄ αρκετές ιστορίες ανεκδοτολογικού χαρακτήρα. Oχι για τον κατεξοχήν, τότε, διακοσμητικό ρόλο του. Αλλά άλλου τύπου.

Η ελληνική παρουσία στο πρώτο εκλεγμένο Ευρωκοινοβούλιο του 1979-1984 χαιρετίστηκε μεν θερμά, αλλά και προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις με τις τοποθετήσεις ορισμένων ευρωβουλευτών. Οπως του Γ. Χαραλαμπόπουλου από το ΠΑΣΟΚ και του Κ. Λουλέ από το ΚΚΕ, με τις «αντιμονοπωλιακές» διακηρύξεις.

Oπως για παράδειγμα ότι κάποιοι Eλληνες αντιπρόσωποι? έκαναν λάθος στις πόρτες. Λόγω άγνοιας ξένων γλωσσών έμπαιναν αλλού γι΄ αλλού και παρακολουθούσαν συνεδριάσεις διαφορετικών επιτροπών από κείνες όπου ήταν ενταγμένοι. Είτε για κάποιους που πήρε ο ύπνος εντός του Ευρωκοινοβουλίου και τους ξύπνησαν το άλλο πρωί οι καθαρίστριες...

Γενικώς η ελληνική αντιπροσώπευση ξεκίνησε με ανωμαλίες. Η αρχή έγινε με την κυβέρνηση της ΝΔ, η οποία, λόγω κεκτημένης ταχύτητας από τις εθνικές εκλογές  λήστεψε και ευρωέδρες!

Eτσι, κατά τη μεταβατική περίοδο, από την επίσημη ένταξη της χώρας στην ΕΟΚ (Ιανουάριος 1981) μέχρι την ανάδειξη των εκλεγμένων από τον λαό ευρωβουλευτών απέσπασε περισσότερες έδρες από κείνες που κανονικά της αναλογούσαν.

Παρά τα μεγάλα λόγια της πρώτης προέδρου Σιμόν Βέιλ και των άλλων αξιωματούχων του Στρασβούργου, ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην πρώτη φάση της λειτουργίας του ήταν διακοσμητικός.

Η κυβέρνηση Ράλλη αντί να κατανείμει τον Νοέμβριο του 1980 τις 24 θέσεις που αντιστοιχούσαν στην Ελλάδα στα πολιτικά κόμματα της Βουλής ανάλογα με το ποσοστό των ψήφων τους, δημιούργησε νέο... κοινοτικό δίκαιο. Κατένειμε τις έδρες με βάση τον αριθμό των βουλευτών που είχαν εκλεγεί με τη ληστρική «ενισχυμένη αναλογική», η οποία ίσχυε στις εκλογές του 1977. Oχι με το ποσοστό των ψήφων, όπως συνηθιζόταν στις χώρες- μέλη της ΕΟΚ, μέχρι τη διεξαγωγή των πρώτων ευρωεκλογών.

Το αποτέλεσμα ήταν η ΝΔ να έχει 14 ευρωβουλευτές. Να πάρει, δηλαδή, το 60% των ευρωεδρών, ενώ το εκλογικό ποσοστό της ήταν 41%! Μάταια, τα μικρά κόμματα, που καταληστεύτηκαν, ιδιαίτερα η ΕΔΗΚ του Γ. Ζίγδη και το ΚΚΕ, διαμαρτυρήθηκαν έντονα.

«Γελάει η Ευρώπη» με το ΠΑΣΟΚ! Ενα από τα προπαγανδιστικά συνθήματα της ΝΔ, αμέσως μετά την ένταξη της Ελλάδας. Οι Ελληνες, όμως, δεν γελούσαν...

Κι όχι μόνο αυτό. Από τις δημοσιογραφικές πληροφορίες της εποχής φαίνεται ότι προσανατολιζόταν και στην καθιέρωση ενός καλπονοθευτικού εκλογικού συστήματος για την Ευρωβουλή. Μ' ένα ενιαίο ψηφοδέλτιο σε όλη τη χώρα! Τα σχέδια δεν καρποφόρησαν για πολλούς λόγους και, κυρίως, επειδή η ΝΔ έδινε τότε τον υπέρ πάντων αγώνα για τη διατήρηση της εξουσίας απέναντι στο σαρωτικό ΠΑΣΟΚ του Α. Παπανδρέου.

Διαβεβαιώσεις
Τον ευρωαρνητισμό και ευρωσκεπτικισμό της πλειονότητας των πολιτών, τις καταγγελίες του ΠΑΣΟΚ - ΚΚΕ για μεταφορά του κέντρου λήψης αποφάσεων από την Αθήνα στις Βρυξέλλες και τα συναφή, ενίσχυσε και μια αποκάλυψη εκείνων των ημερών.

Από τον Μάιο του 1980, όταν ο Κ. Καραμανλής από την πρωθυπουργία και την αρχηγία της ΝΔ μεταπήδησε στην Προεδρία της Δημοκρατίας, η χώρα ζούσε ουσιαστικά μια παρατεταμένη άτυπη προεκλογική περίοδο. Η αντιπολίτευση ζητούσε εκλογές, θεωρώντας δικαίως ότι ο νέος πρωθυπουργός Γ. Ράλλης δεν είχε την απαιτούμενη λαϊκή έγκριση να κυβερνά τη χώρα. Εκλογές, όμως, δεν προκηρύσσονταν. Φαίνεται, όμως, πως η κυβέρνηση από τα τέλη του 1980 είχε διαβεβαιώσει τις Βρυξέλλες ότι εκλογές για το ελληνικό και Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρόκειται να γίνουν στην Ελλάδα το καλοκαίρι του 1981.

Το γεγονός αποκαλύφτηκε όταν οι κοινοβουλευτικές ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου συγκροτούσαν τις επιτροπές. Η σύνθεσή τους θεωρήθηκε προσωρινή μέχρι τη «διεξαγωγή εκλογών στην Ελλάδα το καλοκαίρι». Oπως προκύπτει εκ των υστέρων από άλλες πηγές (π.χ. αρχείο Καραμανλή), πράγματι, αρχικώς προγραμματιζόταν για τότε. Λόγω όμως της φθοράς της κυβέρνησης είχαν αναβληθεί μέχρι να έρθουν καλύτερες μέρες.

Αν και οι χειρότερες ήταν μπροστά, το γεγονός ότι οι Βρυξέλλες ήξεραν πριν από τους Eλληνες πολίτες για τις εκλογές, ήταν μια κρίσιμη παράμετρος. Οι καταγγελίες ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ για μεταφορά του κέντρου λήψης των αποφάσεων από την Αθήνα στις Βρυξέλλες επαληθεύονταν. Πράγμα που αποτυπώνεται τόσο στις τάσεις της κοινής γνώμης και βεβαίως επιβεβαιώνεται στις εκλογές του 1981, όταν η πλειοψηφία ήταν ευρωσκεπτικιστική, όπως θα λέγαμε σήμερα.

1980-1981

Ορφανή η ΝΔ, αντάρτης το ΠΑΣΟΚ

Καθώς πλησιάζουν οι ευρωεκλογές, ας ρίξου­με μερικές ματιές ακόμη στην προϊστορία της ελληνικής παρουσίας στο Ευρωκοι­νο­βού­λιο. Οι 24 βουλευτές, που χρίστηκαν ευρωβου­λευτές από τα κόμματά τους, όπως έχουμε δει σε προη­­γούμενα σημειώματα, πάτησαν το πόδι τους στο Στρασβούργο τον Νοέμβριο του 1980.

Συμμετείχαν ως παρα­τηρητές στις εργασίες του διακοσμητικού τότε Κοινοβουλίου, μέχρι να ενταχθούν κανονικά στη δύναμή του από τον Ιανουάριο, όταν η Ελλάδα θα γινόταν επι­σή­­μως το δέκατο μέλος της ΕΟΚ. Αρκετά περι­στατικά εκείνης της περιόδου δείχνουν τη σύγχυ­­ση και την αμηχανία. Οπως για παρά­δει­­­γμα η διαβεβαίωση του επικεφαλής της νεο­δημοκρατικής ευρω­ομάδας (Γ. Μπουρνιάς): «Σιγά σιγά θα παύ­σωμεν να είμαστε βουλευταί των χωρών μας, θα είμαστε πρώτα βουλευταί της Ευρώπης»! Ιδού μερικά ακόμη δείγματα:

• Οι 14 της ΝΔ δεν μπορούσαν να αποφασίσουν με ποια ομάδα του Ευρωκοινοβουλίου να συνταχθούν. Τους «ορφανούς» (σ.σ. χαρακτηρισμός της εποχής) διεκδικούσαν οι φιλελεύθεροι, οι δεξιοί και οι γκωλιστές, οι χριστιανοδημοκράτες και η ακροδεξιοί Δυτικογερμανοί. Μετά τις εκλογές του Οκτωβρίου 1981 η ΝΔ θα καταταγεί στη συντηρητική ομάδα (λαϊκή και χριστιανοδημοκρατική).

• Οι 7 του ΠΑΣΟΚ εντάχθηκαν αμέσως στη σοσιαλιστική ομάδα. Αλλά δεν δεσμεύονταν από τις συλλογικές αποφάσεις της. Στην πρώτη μάλιστα συμμετοχή τους σε συνεδρίαση της ομάδας διαφώνησαν. Ο επικεφαλής της (Γ. Χαραλαμπόπουλος) τάχθηκε κατά της αύξησης των ιδίων πόρων της Κοινότητας. Με το σκεπτικό ότι αυτό σημαίνει μεγαλύτερη εξάρτηση. Μάταια εξηγούσαν οι σύντροφοί τους ότι συμβαίνει το αντίθετο και πως η αύξηση των κοινοτικών «αρωγών» είναι προς όφελος των κρατών-μελών. Θα το καταλάβουν αργότερα, όταν και θα πρωτοστατήσουν στην αύξησή τους.

• Ο ευρωβουλευτής του ΚΚΕ, αμέσως μετά την ένταξή του στην κομμουνιστική ομάδα, πρότεινε να υποβληθεί αίτημα για κατεπείγουσα συζήτηση στο Ευρωκοινοβούλιο με αντικείμενο τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα.

Επιφυλάξεις στο Κυπριακό
Ενα από τα πρώτα «εθνικά θέματα» που τέθηκε στο Ευρωκοινοβούλιο ήταν το Κυπριακό. Στη συνεδρίαση του Ιανουαρίου 1981 (το Κοινοβούλιο συνερχόταν μία βδομάδα κάθε μήνα) ο Γ. Πεσμαζόγλου (ΚΟΔΗΣΟ) ζήτησε να πληροφορηθεί το σώμα τη θέση της ΕΟΚ για την τουρκική εισβολή και κατοχή στην Κύπρο. Ο προεδρεύων Ολλανδός υπουργός Εξωτερικών απέφυγε να απαντήσει. Ετσι προστέθηκε ακόμη ένα στοιχείο στις ελληνικές επιφυλάξεις για τον χαρακτήρα της ΕΟΚ των 10.

Αστείο κυβερνητικό «βέτο»
Η ΝΔ θεωρούσε προνομιακό πεδίο, σαν γήπεδό της, το Στρασβούργο. Γι' αυτό και αισθανόταν σφοδρή ενόχληση όταν οι ευρωβουλευτές των άλλων κομμάτων έθεταν θέματα που σχετίζονταν με την εσωτερική πολιτική της. Η κυβέρνηση Ράλλη προχώρησε σε μία, μάλλον αστεία, καταγγελία μετά την ευρωσύνοδο του Ιανουαρίου. Θλίβεται, δήλωνε ο εκπρόσωπός της, επειδή βουλευτές ελληνικών κομμάτων μεταφέρουν στο Ευρωκοινοβούλιο πολιτικές αντιδικίες και ανύπαρκτες αιτιάσεις επί καθαρά εσωτερικών θεμάτων, προσβάλλοντας τη χώρα!

Τ. Κατσιμάρδος
katsimar@yahoo.gr