Πως έφτιαχναν μαύρο, μπλε και πορφυρό χρώμα οι αρχαίοι.

Αγώνας για να σωθούν τα χρώματα στον τύμβο της Αμφίπολης

Παρότι η ανασκαφή από την ΚΗ” Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων προχωρά με γρήγορους ρυθμούς, οι αρχαιολόγοι δίνουν προτεραιότητα στις ανάγκες υποστύλωσης και συντήρησης των ευρημάτων, αλλά και στη διάσωση των ιχνών των χρωμάτων που βρέθηκαν στον χώρο.

«Πρέπει να καταφέρουν να διατηρήσουν τα χρώματα που βρέθηκαν πάνω στα αρχαιολογικά ευρήματα και χρειάζονται ειδικές θερμοκρασίες ψύχους, αλλιώς θα χαλάσουν αμέσως» επισημαίνει η αρχιτέκτονας, πρόεδρος του τμήματος Αρχιτεκτονικής Τοπογραφίας και Γεωπληροφορικής του ΤΕΙ Κεντρικής Μακεδονίας, Λίνα Θεοδωρίδου, παραπέμποντας στα ευαίσθητα χρώματα, που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες ζωγράφοι.

Η ιστορία των χρωμάτων

Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, το μαύρο χρώμα που χρησιμοποιούσαν οι ζωγράφοι της εποχής ήταν ο άνθρακας, το κάρβουνο, το σπουδαιότερο χημικό στοιχείο που χρησιμοποιήθηκε ως χρώμα και το έπαιρναν οι ζωγράφοι της αρχαιότητας, από την καύση οστών, ενώ το καλύτερο μαύρο έβγαινε από το καμένο φίλντισι.

Μαύρο έπαιρναν επίσης και από καύση ξύλων. Το καλύτερο ξυλοκάρβουνο θεωρείτο ότι προέρχεται από νέα βλαστάρια κλήματος αμπέλου.

Ξυλοκάρβουνα χρησιμοποιούνταν με τη μορφή λεπτών ράβδων για τη σχεδίαση. Για να χρησιμοποιηθεί σαν χρώμα μετατρεπόταν σε σκόνη. Καλής ποιότητας μαύρο προερχόταν από το κουκούτσι του ροδάκινου και τα κελύφη των αμυγδάλων. Άλλο μαύρο ήταν το φούμο (καπνιά), που μετατρεπόταν σε μελάνι με την ανάμιξή του με κόμμι. Για την παραγωγή του άφηναν μια φλόγα να παίζει κάτω από μια ψυχρή επιφάνεια και μάζευαν την καπνιά που συσσωρευόταν σ” αυτήν. Η φλόγα συνήθως δημιουργείτο από λαμπάδα από κερί μέλισσας.

Το πορφυρό χρώμα, γνωστή ως πορφύρα από αρχαιοτάτων χρόνων σαν βασιλική βαφή, ήταν η ωραιότερη και ακριβότερη βαφή. Η πορφύρα θεωρήθηκε από την αρχή ευγενές χρώμα και σύμβολο των θεών και βασιλιάδων. Η λέξη πορφύρα είναι το συνολικό όνομα μιας ομάδας οικογενειακών κοχυλιών, ενώ η παραγωγή τους ήταν πολύ επίπονη και απαιτούνταν μεγάλος αριθμός κοχυλιών και άλλων μαλακίων που συγκεντρώνονταν σταγόνα σταγόνα.

Το μπλε χρώμα που χρησιμοποιείτο από την κλασική αρχαιότητα είναι ο αζουρίτης, από τον λαζουρίτη (lapis lazuli), που σημαίνει πέρα από τις θάλασσες, διότι υπήρχε αποκλειστικά στην Περσία. Για την παραγωγή του απαιτούνταν περίπλοκες μέθοδοι, γι” αυτό και ήταν ακριβό υλικό και μέσον για πολυτέλεια.

Άλλη μια ομάδα μπλε είναι οι ενώσεις χαλκού με αμμωνία, ενώ το μπλε κοβαλτίου χρησιμοποιήθηκε ευρέως καθώς επίσης και το λαζούρι- έτσι ονομαζόταν το ινδικό, που είναι το χρώμα μαβί, φυτικό και το έφερναν από την Ινδία.

«Ο αρχιτέκτονας Μιχάλης Λεφαντζής, που είναι στην ομάδα της Κατερίνας Περιστέρη, γνωρίζει απόλυτα την προστασία που χρειάζονται όλα όσα έχουν μέχρι τώρα αποκαλυφθεί» τονίζει η Λίνα Θεοδωρίδου, επισημαίνοντας ότι το τμήμα Γεωπληροφορικής του ΤΕΙ Σερρών συνεργάστηκε στενά το 2010 με την προϊσταμένη της ΚΗ Εφορείας Κατερίνα Περιστέρη, όταν στις ανασκαφές της κοντά στον Τύμβο Καστά χρειάστηκε να χρησιμοποιηθεί το γεωραντάρ που διαθέτει το τμήμα.

Αποκαλύφθηκε ολόκληρο το ψηφιδωτό

Οι αρχαιολόγοι αφαίρεσαν και τον τελευταίο δόμο από τον τοίχο σφράγισης, που έκλεινε την πρόσοψη του ταφικού μνημείου, αποκαλύπτοντας τη συνέχεια του ψηφιδωτού δαπέδου.

Στο κέντρο και μπροστά από την είσοδο, αποκαλύπτεται βοτσαλωτό δάπεδο, που αποτελείται από ορθογώνια και τετράγωνα σχήματα, πλαισιωμένα από ασπρόμαυρους ρόμβους. Στο κάτω μέρος της πρόσοψης εμφανίζεται στη νωπογραφία ταινία, μπλε χρώματος, η οποία παρακολουθείται και στους πλευρικούς τοίχους.

Επίσης, συνεχίζεται η αφαίρεση των χωμάτων από τον προθάλαμο, σε πλάτος δυο μέτρων περίπου, από τον τοίχο της εισόδου. Ο εσωτερικός χώρος, καλύπτεται ακόμη από όγκο χωμάτων, ο οποίος θα αφαιρείται, με ιδιαίτερη προσοχή, στις επόμενες μέρες.

Τέλος, υπό την διεύθυνση της Κ. Περιστέρη δημιουργήθηκε διεπιστημονική ομάδα αποτελούμενη από τις ειδικότητες πολιτικού μηχανικού, αρχιτέκτονος, γεωτεχνικού, τοπογράφου, συντηρητή και γεωλόγου, η οποία θα παρέχει την αναγκαία τεχνική υποστήριξη σε επίπεδο μελετών και εργασιών, που απαιτούνται για την διασφάλιση του μνημείου.

{Newsroom ΔΟΛ,} με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

http://www.mixanitouxronou.gr/agonas-gia-na-sothoun-ta-chromata-ston-timvo-tis-amfipolis-pos-eftiachnan-ta-chromata-archei/