Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ «ΟΠΛΟ» ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ ΣΤΗΝ ΑΜΦΙΠΟΛΗ

Το DNA του Φιλίππου θα συνδέσει Βεργίνα και Αμφίπολη

Νέα επιστημονικά εργαλεία δίνουν τη δυνατότητα στους ερευνητές να προσεγγίσουν μοναδικά ευρήματα που έρχονται στο φως από την αρχαιολογική σκαπάνη.

Η λάρνακα του Φιλίππου με τα αποτεφρωμένα οστά που βρέθηκε στη Βεργίνα

Τα μυστικά από τον σκελετό της Αμφίπολης ίσως αποκαλυφθούν από την εξέταση γενετικού υλικού. Την ίδια στιγμή είναι υπό δημιουργία βάση δεδομένων με στοιχεία από τα σκελετικά κατάλοιπα στις βασιλικές ταφές της Βεργίνας.

Δεκαετίες μετά τις διαπιστώσεις του Μανόλη Ανδρόνικου, βρίσκεται σε εξέλιξη η πρώτη έρευνα που αξιοποιεί τα τεχνολογικά μέσα, επαναβεβαιώνει ότι ο βασιλικός τάφος ανήκει στον Φίλιππο και καταρρίπτει μύθους ή αμφισβητήσεις. Η επιστημονική ομάδα που συντονίζει η κ. Χρυσούλα Παλιαδέλη, ομ. καθηγήτρια Αρχαιολογίας στο ΑΠΘ, περιμένει την άδεια από το υπ. Πολιτισμού για να γίνει έλεγχος DNA στα οστά του Φιλίππου.

«Η επανεξέταση του σκελετικού υλικού από τους βασιλικούς τάφους της Μεγάλης Τούμπας διενεργείται στο πλαίσιο της ανασκαφής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου στη Βεργίνα εδώ και τέσσερα χρόνια. Χωρίς χρηματοδότηση, αλλά χάρη στο φιλότιμο όσων μετέχουν, η διεπιστημονική έρευνα προέκυψε από την ανάγκη για δημιουργία μιας βάσης δεδομένων, με λεπτομερείς περιγραφές, τρισδιάστατες φωτογραφίες, παθολογικές, οστεοπαθολογικές, διατροφικές και άλλες παρατηρήσεις στα οστά των νεκρών» αναφέρει η κ. Χρυσούλα Παλιαδέλη.

Στο εργαστήριο του «Δημόκριτου» ο δρ Γιάννης Μανιάτης με συνεργάτιδά του μελετούν αρχαίο θραύσμα από χουντίτη που βρέθηκε στον τάφο του Φιλίππου

Η επανεξέταση του σκελετικού υλικού έγινε με τη συμβολή των συνεργατών στην ανασκαφή, Δρ. Α. Κυριάκου και Α. Τούρτα και ξεκίνησε από τα οστά των δύο νεκρών στον τάφο του Φιλίππου, από τους ανθρωπολόγους Δρ. Θεόδωρο και Λώρα Αντίκα, με τη συνδρομή της επ. καθ. ΑΠΘ Σέβης Τριανταφύλλου, σε συνεργασία με τον Δρ. Γιάννη Μανιάτη του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος».

«Η διεπιστημονική αυτή προσέγγιση θα ολοκληρωθεί με την πλήρη καταγραφή του συνόλου των σκελετικών καταλοίπων από τις παλαιές και πρόσφατες βασιλικές ταφές στον αρχαιολογικό χώρο της Βεργίνας και με την ανάλυση αρχαίου DNA, σε συνεργασία με γενετιστές από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, που προσφέρθηκαν αδαπάνως να συμμετάσχουν στην έρευνα. Σχετικό αίτημα υποβλήθηκε τον Αύγουστο προς αδειοδότηση της έρευνας από το ΥΠΠΟ» αναφέρει η κ. Χρυσούλα Παλιαδέλη και εξηγεί ότι εν αναμονή της έγκρισης, έχει γίνει ήδη η επιλογή των δειγμάτων που πρέπει να ληφθούν απο τους γενετιστές.

Η Χρυσούλα Παλιαδέλη, καθηγήτρια Αρχαιολογίας στο ΑΠΘ.

«Η ολοκλήρωσή της έρευνας θα οδηγήσει σε συμπεράσματα για την πιθανή διάγνωση συγγενειών αίματος ανάμεσα στους βασιλικούς νεκρούς της Βεργίνας και ίσως αποτελέσει σημείο αναφοράς και για άλλα σκελετικά σύνολα που έχουν σχετιστεί με τη βασιλική οικογένεια των Τημενιδών, του νέου ευρήματος από την Αμφίπολη, ενδεχομένως, συμπεριλαμβανομένου». Οπως εξηγεί η κ. Παλιαδέλη ώθηση στην έρευνα έδωσε η αποκάλυψη τριών ακόμη βασιλικών τάφων από την Αγορά των Αιγών.

Το τραύμα

«Πιστεύουμε πως σχετίζονται με τη γενιά του Αλεξάνδρου. Μία απ' αυτές, ενός νεαρού αποτεφρωμένου εφήβου, προτείναμε να αποδοθεί στον Ηρακλή, γιο της Βαρσίνης και του Μεγάλου Αλεξάνδρου που δολοφονήθηκε με εντολή του Κασσάνδρου, γύρω στα 310 π.Χ.».

Η μέχρι στιγμής έρευνα αξιοποίησε τη σύγχρονη τεχνολογία (ακτινογραφίες, αξονικές τομογραφίες κ.λπ). Ετσι επιβεβαίωσε ακριβέστερα την ηλικία του νεκρού στον θάλαμο του τάφου (41-49 ετών), η οποία αντιστοιχεί στον Φίλιππο καθώς και τραύμα στο αριστερό χέρι, ενώ η νεκρή στον προθάλαμο (30-34 ετών) έφερε τραύμα στο αριστερό πόδι.

«Εκτός από τραύμα στο χέρι του Φιλίππου, όπως αναφέρει και ο Δημοσθένης, δεν υπάρχει άλλο τραύμα, ούτε στο υπερόφρυο τόξο» λέει ο καθηγητής κ. Θόδωρος Αντίκας και εξηγεί ότι τα μέχρι τώρα ευρήματα αποκλείουν την ταύτιση των νεκρών με τον Φίλιππο Γ Αριδαίο και τη σύζυγό του Αδέα/Ευρυδίκη, που πέθανε στα 21 της χρόνια.

«Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την εξαιρετικά σημαντική διαπίστωση ότι και οι δύο σκελετοί προέρχονται από άμεσες μεταθανάτιες καύσεις, ακυρώνει τα ιστορικά και ανθρωπολογικά επιχειρήματα που αμφισβητούσαν την απόδοση του τάφου ΙΙ της Μεγάλης Τούμπας στον Φίλιππο Β'» λέει η κ. Παλιαδέλη.

ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΟΥ... ΧΟΥΝΤΙΤΗ 

Τα «κλειδιά» της λάρνακας

Στην έρευνα πρέπει να προστεθεί ο εντοπισμός χουντίτη, που βρέθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα στον τάφο του Φιλίππου και θεωρείται σημαντικός για τη συγκεκριμένη ταφική διαδικασία. «Πάνω στα οστά της λάρνακας του κυρίως θαλάμου εντοπίστηκαν θραύσματα από λευκό χουντίτη και πορφύρα. Η ακριβής χρωστική ουσία και το εξαιρετικά σπάνιο λευκό ορυκτό, που δεν έχει εντοπιστεί σε άλλη ανασκαφή εντός του ελλαδικού χώρου, μαρτυρούν την υψηλή καταγωγή του ενταφιασμένου» λέει ο δρ Γιάννης Μανιάτης, διευθυντής Ερευνών στο ΕΚΕΘΕ «Δημόκριτος». «Σύμφωνα με την επιστημονική ομάδα, τα θραύσματα πιθανότατα προέρχονται από μία τελετουργική μάσκα, αποτελούμενη από πολλά στρώματα υφάσματος και άλλων υλικών».

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ
gapostolidis@pegasus.gr

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22784&subid=2&pubid=64094155