ΒΙΒΛΙΟ : "Δέκα ζωές σε μία" - Η άγνωστη ζωή του Αβέρωφ

ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ «ΞΑΝΑΓΡΑΦΕΙ» ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Η άγνωστη ζωή του Αβέρωφ μέσα από τα μάτια της κόρης του 

 «Είκοσι χρόνια πέρασαν που προσπαθώ με πείσμα να σε γνωρίσω, εσένα τον άνθρωπο, όχι τις πολλές εικόνες σου. Είκοσι χρόνια που ψάχνω, διαβάζω, ερευνώ... ό,τι ρετάλι του χρόνου, του κουτσομπολιού ή της Ιστορίας βρεθεί στον δρόμο μου και το αποθηκεύω καρτερικά, μπας και μπορέσω μια μέρα να γράψω για σένα.

Η συγγραφέας Τατιάνα Αβέρωφ, κόρη του σπουδαίου πολιτικού Ευάγγελου Αβέρωφ-Τοσίτσα.

Μήπως ήρθε επιτέλους ο καιρός;», αναρωτήθηκε στον πρόλογο του βιβλίου της η κ. Τατιάνα Αβέρωφ, έχοντας δώσει ήδη την απάντησή στο ρητορικό ερώτημά της με την κυκλοφορία του νέου της βιβλίου «Δέκα ζωές σε μία».

Είναι το δικό της αφιέρωμα, στον πατέρα Ευάγγελο Αβέρωφ, από την κόρη του.

Η άγνωστη ζωή του κορυφαίου πολιτικού Αβέρωφ-Τοσίτσα, από τη γέννησή του μέχρι και τα 40 του χρόνια, απλώνεται λέξη προς λέξη, συναίσθημα προς συναίσθημα, στις σελίδες του βιβλίου. Στην ουσία πρόκειται για ένα ιστορικό μυθιστόρημα-βιογραφία, με ήρωες υπαρκτούς και γεγονότα πραγματικά, που ζωντανεύει την ταραγμένη ατμόσφαιρα και τα ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν την Ελλάδα, από το 1908 μέχρι τις αρχές του Εμφυλίου, κι αναλύει την ιστορική αυτή πολιτική μορφή της Κεντροδεξιάς.

«Ο πατέρας μου ο Λόλης, όπως γράφω στο βιβλίο, γιατί έτσι τον φώναζαν οι γονείς του όταν ήταν παιδί -συνήθιζαν στην οικογένεια να δίνουν χαϊδευτικά ας τα πούμε ονόματα-, έζησε μια γεμάτη ζωή. Ηταν μια πολυσχιδής προσωπικότητα. Ηταν σαν να έζησε δέκα ζωές σε μία. Στο βιβλίο φτάνω μέχρι το 1947. Στην ουσία περιγράφω τις πέντε πρώτες ζωές του. Τα πρώτα αυτά χρόνια εξηγούν τον άνθρωπο και την πορεία του», λέει στο «Εθνος της Κυριακής» η συγγραφέας Τατιάνα Αβέρωφ.

Επιστροφή από το Περτούλι, το 1910. Ο Λόλης Αβέρωφ μικρός, είναι δεμένος πάνω στο άλογο για να μην πέσει.

Μπήκε τόσο βαθιά, όπως η ίδια υποστηρίζει, στο παρελθόν για να το γράψει, που δεν ξέρει εάν θα μπορέσει να συνεχίσει με τις υπόλοιπες πέντε ζωές και την καυτή πολιτική περίοδο που ακολούθησε, μετά το 1947. Κάθε κεφάλαιο ήταν και μια εκτενής έρευνα. Ο Ευάγγελος Αβέρωφ γεννήθηκε στα Τρίκαλα στις 17 Απριλίου του 1908. Σύμφωνα με την κόρη του, έζησε ευτυχισμένα χρόνια «κοντά στη γη», όπως χαρακτηριστικά γράφει, μέχρι 12 ετών. Μετά ήρθε στην Αθήνα, το 1920. Το καινούργιο του σπίτι βρισκόταν στην οδό Αμερικής:

«Αισθάνθηκα ότι ο ερχομός του στην Αθήνα ήταν ένας μεγάλος ξεριζωμός, αν και εδώ ανακαλύπτει τον ηλεκτρισμό των γεγονότων και των ιστορικών στιγμών».

Αγάπη για το Μέτσοβο

Τα τρία αδέλφια Αβέρωφ: η Μίκα, ο Μισέλ και ο Λόλης (1912).

Η Τατιάνα Αβέρωφ γεννήθηκε το 1954 στην Αθήνα, σπούδασε ψυχολογία, εργάστηκε επί σειρά ετών ως ψυχολόγος και σήμερα διευθύνει την Πινακοθήκη Αβέρωφ στο Μέτσοβο. Η ίδια έμεινε μακριά από την πολιτική και αφοσιώθηκε στο Mέτσοβο, στην Πινακοθήκη Eυάγγελου Aβέρωφ, στην τέχνη και στα γράμματα.

«Μου ανέθεσε το κομμάτι της πινακοθήκης και μέσα σε όλα αυτά βρίσκω τον εαυτό μου», δηλώνει η κ. Αβέρωφ, που έχει αφιερώσει το βιβλίο στον γιο της και εγγονό του Μετσοβίτη ευεργέτη, τον 28χρονο σήμερα Αλέξανδρο. Ο Αλέξανδρος λατρεύει το Μέτσοβο, όπως και ο παππούς του και ήδη μπήκε στην επιχείρηση των κρασιών (Κατώγι Αβέρωφ) που διατηρεί εκεί η οικογένεια.

Ο Ευάγγελος Αβέρωφ με το ναυτικό κοστούμι που κληρονόμησε από τον αδελφό του Μισέλ.

Η ιστορία της εταιρείας Κατώγι Αβέρωφ ξεκινάει στα τέλη της δεκαετίας του 1950, όταν ο Ευάγγελος Αβέρωφ φυτεύει τα πρώτα στην Ελλάδα κλήματα της ποικιλίας Cabernet Sauvignon στις απόκρημνες πλαγιές της Πίνδου και εμφιαλώνει στο κατώγι του σπιτιού του στο Μέτσοβο το κρασί που παίρνει το όνομα Κατώγι Αβέρωφ.

Η αγάπη της Τατιάνας για τον πατέρα της προβάλλει πολύ έντονα στο βιβλίο, το ίδιο όπως και ο θαυμασμός της στην προσωπικότητα του μικρού Λόλη, που έμελλε να κυριαρχήσει στην πολιτική ζωή των Ελλήνων. Γράφει σχετικά:

Ο Αβέρωφ-Τοσίτσας νεαρός το 1926, με τη βαφτισιμιά της οικογένειας Ινες.

«...Πόσο πιο απλά θα ήταν τα πράγματα αν σε είχα γνωρίσει όσο ήσουν ζωντανός. Αλλά η σκιά σου ήταν πάντα πολύ μεγάλη κι εγώ έτρεχα μ' όλη μου τη δύναμη να σε αποφύγω για να μεγαλώσω. Η αγάπη λένε θέλει δυο ολόκληρους ανθρώπους. Τι κρίμα που δεν σε πρόλαβα, που δεν συμπέσαμε οι δυο μας στον ίδιο χρόνο. Πόσο πιο απλά θα ήταν αν σε είχα απέναντί μου τώρα να σε ρωτώ, αντί ν' ανατρέχω σε αρχεία και μνήμες και μυθοπλασίες. Ποιος είσαι; Πώς ζεις με τις αντιφάσεις; Πώς δεν ζαλίζεσαι απ' τις πολλές ζωές σου; Τι κρύβεις, εσύ, ο άνθρωπος, κάτω απ' το κάθε ηρωικό σου βήμα; Θα μου απαντούσες άραγε; Θα τολμούσες;».

Ζητήσαμε από τη συγγραφέα να μας μιλήσει για αυτή τη σχέση, που φαίνεται ότι την έχει σημαδέψει:

Φοιτητής στη Λωζάνη το 1929

«Τα παιδιά ανακαλύπτουν τους γονείς, αφού πεθάνουν. Δυστυχώς η σχέση δεν είναι ισότιμη. Υπάρχει η απόσταση ηλικίας και γενεών και ποτέ ένα παιδί δεν γνωρίζει τους γονείς του ως ανθρώπους. Τα παιδιά επικεντρώνονται στο τώρα, και αυτό είναι η ανθρώπινη κατάσταση. Δεν είχα αμφιβολία ότι ο πατέρας μου μ' αγαπούσε». Ο Ευάγγελος Αβέρωφ τα δύο κορίτσια του (Ναταλία-Τατιάνα) τα προσφωνούσε «μπουμπουκάκια»: «Το μπουμπουκάκι το μεγάλο ήταν η αδελφή μου κι εγώ το μπουμπουκάκι το μικρό. Ονόματα δεν είχαμε, εκτός όταν κάναμε κάτι πολύ κακό. 'Η αν είχες εσύ τις κακές σου. Αλλά και τότε γρήγορα ξεχνούσες, μας συγχωρούσες και γινόμασταν πάλι μπουμπουκάκια», γράφει η Τατιάνα Αβέρωφ.

Ο μεγάλος του έρωτας

Ξεχωριστό κεφάλαιο υπάρχει και για μια ακόμη γυναίκα της οικογένειας, τον μεγάλο έρωτα του Αβέρωφ για τη σύζυγό του Διαμαντίνα - Ντίνα Ευαγγέλου Αβέρωφ. «Οι σχέσεις που εισέπραττα εγώ από τους άλλους ήταν πάντοτε χρωματισμένες από το πολιτικό τους πρίσμα», μας λέει η κ. Αβέρωφ, όταν αρχίζουμε να αναφερόμαστε στη δική της σχέση με την πολιτική.

Η αγαπημένη σύζυγός του, Ντίνα Λυκιαρδοπούλου, τη μέρα του γάμου τους στο Λονδίνο, το 1947.

Μεγάλωσε σε μια από τις πρώτες πολιτικές οικογένειες της χώρας με κεντροδεξιό προσανατολισμό, αλλά η ίδια πέρασε στην άλλη όχθη και βρέθηκε στον χώρο της ανανεωτικής Αριστεράς:

«Ο πατέρας μου απέκτησε την ταμπέλα του πολύ δεξιού, ενώ ως άνθρωπος δεν είχε αυτό το προφίλ. Σε πολλά ήταν μπροστά από την εποχή του. Αυτό εγώ το διαισθανόμουν. Οι έφηβοι βεβαίως ψάχνουν να πάρουν αποστάσεις, να ανακαλύψουν τον δικό τους χώρο. Εγώ δεν ήμουν πολύ μακριά από τα προοδευτικά ''πιστεύω'' του πατέρα μου. Είχε ακεραιότητα. Είχε αγάπη για τον στόχο. Εγώ όμως είμαι μακριά από οτιδήποτε μυρίζει... κόμμα. Δεν μου αρέσει η πολιτική. Θαυμάζω τους ανθρώπους που επιλέγουν να μπουν βαθιά μέσα σε αυτή, αλλά εγώ δεν μπορώ. Μάλιστα όταν πέθανε ο πατέρας μου, όλοι περίμεναν να μπω στην πολιτική. Το άφησα να πλανάται στην αρχή κι εγώ, αλλά ποτέ δεν το σκέφθηκα σοβαρά. Δεν επιβιώνεις εκεί».

Ο Ευάγγελος Αβέρωφ λάτρευε το Μέτσοβο. Ο,τι έχει γίνει εκεί φέρει τη σφραγίδα του. Είναι συγκλονιστική η ιστορία που περιγράφει η Τατιάνα Αβέρωφ για το πώς απέκτησαν οικογενειακώς και το επώνυμο Τοσίτσας:

«Ψάχνοντας για χορηγούς που θα μπορούσαν να βοηθήσουν το Μέτσοβο, βρήκε τρεις Τοσίτσες απογόνους στο εξωτερικό. Ξεκίνησε να αλληλογραφεί με τον έναν από αυτούς που έμενε στη Λοζάνη και καλλιέργησε μια γνωριμία βαθιά με αλληλογραφία επί 13 ολόκληρα χρόνια. Ο Τοσίτσας άφησε την περιουσία του στο Μέτσοβο, με όρο να προστεθεί στο όνομα του πατέρα μου το επώνυμό του, αφού δεν είχε παιδιά και δεν βρήκε και να υιοθετήσει. Ετσι μετά το 1953, προσετέθη το Τοσίτσας».

ΒΙΒΙΑΝ ΜΠΕΝΕΚΟΥ
bibian@pegasus.gr
http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22808&subid=2&pubid=64097838