ΚΟΥΒΑ : Από την επανάσταση στο Εμπάργκο

ΣΤΟΝ ΚΛΟΙΟ ΤΩΝ ΗΠΑ Η ΚΟΥΒΑ ΕΠΙ 55 ΧΡΟΝΙΑ

Από την επανάσταση στο Εμπάργκο

 

Στη μαύρη βίβλο της αμερικανικής πολιτικής ο αποκλεισμός της Κούβας κατέχει ήδη μια εξέχουσα θέση. Βρίσκεται δίπλα σε κορυφαίες στρατιωτικές επεμβάσεις, πραξικοπήματα, δικτατορίες και κάθε είδους υπονομευτικές ενέργειες.

Μια ιστορική φωτογραφία με τον Φιντέλ και τον Τσε στην πρώτη επίσημη επαφή τους με την ηγεσία της ΕΣΣΔ. Ο Νο2 τότε στη σοβιετική ηγεσία Α. Μικογιάν θα βρεθεί στην Αβάνα ακριβώς μετά την έναρξη του πρώτου αμερικανικού εμπάργκο.

Τα στοιχεία που διακρίνουν από όλες τις άλλες το οικονομικό, εμπορικό και χρηματοπιστωτικό εμπάργκο είναι ο απόλυτος αντι-ανθρωπιστικός χαρακτήρας και η διάρκειά του.

Μισό αιώνα και τρία επιπλέον χρόνια μαίνεται ο «πόλεμος» εναντίον του κουβανικού λαού. Οχι γενικώς και αορίστως εναντίον του καθεστώτος, παρά την παγκόσμια κατακραυγή και εναντίον της «συνείδησης του κόσμου» (τίτλος ενός από τα εκατοντάδες αντιαμερικανικά μανιφέστα). Αλλά και πολύ συγκεκριμένα με πείνα εναντίον του λαού.

Με τη γλώσσα των αριθμών το εμπάργκο «μεταφράζεται» σε πάνω από 1,5 τρισ. δολάρια. Περίπου τόσο υπολογίζεται η οικονομική ζημιά στις κουβανικές αιτήσεις προς τη γενική συνέλευση του ΟΗΕ για την άρση του αποκλεισμού. Ουδεμία πρακτική σημασία έχει για τις ΗΠΑ ότι επί 23 συνεχή χρόνια υποβάλλεται παρόμοιο αίτημα, άλλες τόσες φορές έχει εγκριθεί από τη συντριπτική πλειονότητα των κρατών- μελών, αλλά ο αποκλεισμός παραμένει.

Η επίδειξη βαρβαρότητας συνεχίζεται από την πολιτισμένη υπερδύναμη και κατά καιρούς μάλιστα ενισχύεται.

Δεν είναι γνωστό σε πολλούς, αλλά ο αποκλεισμός δεν είναι μια αμερικανική απόφαση για τις διμερείς σχέσεις με την Κούβα. Επιβάλλεται και για λογαριασμό τρίτων χωρών, κατά παράβαση κάθε διεθνούς κανόνα. Η Ουάσιγκτον νομοθετεί εναντίον της Αβάνας υποκαθιστώντας άλλα κυρίαρχα κράτη ως προς τις σχέσεις τους με την Κούβα!

Πέρα, όμως, από την αποτύπωσή του σε αριθμούς, τις οικονομικές επιπτώσεις και την καθήλωση της Κούβας στην υπανάπτυξη, το εμπάργκο έχει δραματικές καθημερινές επιπτώσεις στον πληθυσμό του νησιού. Από τις εισαγωγές φαρμάκων μέχρι τις τεχνολογίες, που απαγορεύεται να περάσουν τα σύνορα. Ανεξάρτητα από τον τρόπο που καταφέρνει η χώρα να στέκεται όρθια και μάλιστα σε ορισμένους τομείς να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση, το γεγονός είναι ότι οι ΗΠΑ κρατούν στις φυλακές της φτώχειας περίπου 11 εκατ. Κουβανούς, καταπατώντας βάναυσα τα ανθρώπινα δικαιώματά τους.

Ο «πόλεμος» ξεκίνησε αμέσως μετά τον θρίαμβο της κουβανικής επανάστασης το 1959 και συνεχίστηκε, με εξάρσεις και υφέσεις, από έντεκα προέδρους των ΗΠΑ μέχρι σήμερα. Από τις αρχές ακόμη εκείνης της ιστορικής χρονιάς η ανατροπή της επαναστατικής κυβέρνησης του Φιντέλ Κάστρο και του Τσε Γκεβάρα ήταν μόνιμος και σταθερός στόχος. Κάτι σαν έμμονη ιδέα. Οι επιχειρήσεις για «μια άλλη κυβέρνηση στην Κούβα» και «ανατρέπουμε τον Κάστρο» πήραν τις πιο διαφορετικές μορφές. Από τρομοκρατικές επιθέσεις και αεροπορικούς βομβαρδισμούς, μέχρι ευρείας κλίμακας στρατιωτικά και οικονομικά μέτρα. Μαζί με δολοφονίες ή αναρίθμητες απόπειρες εξόντωσης του Φιντέλ.

Η «Ασυγχώρητη Επανάσταση», 90 μίλια από τις ακτές των ΗΠΑ και η ανάδειξη ενός «προτύπου» για τη Λατινική Αμερική -και όχι μόνο- έπρεπε να σβήσει με κάθε μέσο.

Πρόκειται για διαχρονική στάση και πρακτική, που οδήγησε την ηγεσία της Κούβας να βλέπει πίσω από κάθε πρόβλημα -ακόμη και όσα προκαλούσε η πολιτική της- τον Λευκό Οίκο και τη CIA. Στην πραγματικότητα, όμως, και όπως ανακεφαλαίωσε εύστοχα ένας Αμερικανός διπλωμάτης, «η CIA βρίσκεται πίσω μόνο από τα μισά προβλήματα. Το ζήτημα είναι ότι η κυβέρνηση της Κούβας δεν ξέρει πια είναι αυτά τα μισά...».

Η «πολιορκία» της Κούβας, συνδυασμένη αρχικώς με την αποτροπή εξάπλωσης του κουβανικού «υποδείγματος», την κουβανική στρατηγική της «εξαγωγής της επανάστασης» και τον Ψυχρό Πόλεμο έμενε μετέωρη στη μετασοβιετική εποχή. Χωρίς επαρκείς, πια, δικαιολογίες και άλλοθι, ακόμη και για συμμάχους των ΗΠΑ που μετείχαν ενεργητικά κατά το παρελθόν στον αποκλεισμό. Πρόκειται για έναν «αναίτιο πόλεμο», αλλά όχι και μη εξηγήσιμο. Για την πρώτη φάση του τη βασική εξήγηση έδωσε από την οπτική του ο Κάστρο:

Η εξήγηση του Φιντέλ

«Ο ιμπεριαλισμός δεν ήταν διατεθειμένος να επιτρέψει ήσυχα την ανάπτυξη της Επανάστασης στην Κούβα... Δεν μπορούσε να ανεχτεί έστω και μόνο την εθνική - απελευθερωτική επανάσταση στην Κούβα. Μόλις ψηφίστηκε ο νόμος για την Αγροτική Μεταρρύθμιση (μεταξύ των άλλων απαλλοτριώσεις), οι ΗΠΑ άρχισαν να οργανώνουν στρατιωτική επιχείρηση ενάντια στην Κούβα. Ακόμα λιγότερο ήταν διατεθειμένοι οι ιμπεριαλιστές να ανεχθούν τον σοσιαλισμό στη χώρα μας. Και μόνο η σκέψη για το ποιο παράδειγμα μπορούσε να αποτελέσει για τη Λατινική Αμερική η νικηφόρα κουβανέζικη επανάσταση, τρόμαζε τους ηγετικούς κύκλους...».

Η εξήγηση διατυπωμένη διαφορετικά επαναλαμβάνεται στερεότυπα στα κουβανικά σχέδια ψηφισμάτων προς τον ΟΗΕ για την άρση του αποκλεισμού. Οι αμερικανικές κυβερνήσεις επιδιώκουν με τον τρόπο αυτόν «να καταστρέψουν το πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό σύστημα που έχει επιλέξει ο κουβανικός λαός».

Η αποτυχία των αμερικανικών σχεδιασμών και η επιβίωση της Κούβας έχει θέσει πολλές φορές από πολλούς ένα ερώτημα ιστορικού χαρακτήρα: «Σε περίπτωση που είχε αφεθεί στην ησυχία της, τι θα είχε δημιουργήσει;».

Τα πιο σημαντικά γεγονότα όσο διήρκεσε ο αποκλεισμός

1959 Αμέσως μετά την επανάσταση το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΠΑ βάζει στην ημερήσια διάταξη τον στόχο για «άλλη κυβέρνη­ση στην Κούβα»

1960 Πρώτη πολεμική πράξη. Το γαλλικό πλοίο «Λε Κουμπρ», με φορτίο βελγικά όπλα, ανατινάσσεται ενώ ξεφόρτωνε στο λιμάνι της Αβάνας (100 νεκροί και 200 τραυματίες από το σαμποτάζ της CIA)

Ο πρόεδρος Αϊζενχάουερ εγκρίνει σχέδια εισβολής. Ο Κάστρο βροντοφωνάζει για πρώτη φορά το εγερτήριο σύνθημα «Πάτρια ο μουέρτε» («Πατρίδα ή θάνατος»)

Μετά τη «Διακήρυξη της Αβάνας» οι ΗΠΑ απαντούν με απαγόρευση εξαγωγών προς την Κούβα

1961 Ιανουάριος. Επίσημη έναρξη του μονομερούς «πολέμου». Η Ουάσιγκτον διακόπτει τις διπλωματικές σχέσεις Απρίλιος. Η περίφημη εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων. Πάνω από 1.200 Κουβανοί, που είχαν καταφύγει στις ΗΠΑ, υπό τις οδηγίες της CIA εισβάλλουν στο νησί. Δύο μέρες αργότερα οι κουβανικές δυνάμεις θα βγουν νικήτριες (θεωρείται η πρώτη ήττα των Αμερικανών σε λατινοαμερικανικό έδαφος) Μάιος. Ανήμερα την Πρωτομαγιά ο Κάστρο ονομάζει το καθεστώς «σοσιαλιστικό» Εθνικοποίηση των ξένων εταιρειών πετρελαίου (αρνήθηκαν να διυλίσουν σοβιετικό πετρέλαιο) Ιούλιος. Εμπάργκο στη ζάχαρη. Ο Κάστρο καταγ­γέλ­λει ότι θέλουν να συντρί­ψουν την Κούβα «με την πείνα» Οκτώβριος. Εθνικοποιούνται οι αμερικανικές περιουσίες

1961-1964 Ο Τσε Γκεβάρα ως υπουργός Βιομηχανίας δίνει σκληρές μάχες κατά του αποκλεισμού

1962 Αποβολή της Κούβας από τον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών. Αναστέλλεται οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση βοήθεια και σταματούν οι θαλάσσιες μεταφορές

Ο Κένεντι γενικεύει τον αποκλεισμό

1962-1965 Κουβανικός «πόλεμος» κατά του αποκλεισμού, με τη στήριξη της ΕΣΣΔ

Στρατηγική της Κούβας η υποστήριξη των ανταρτοπολέμων («δύο, τρία, πολλά Βιετνάμ στη Λατινική Αμερική»)

Η «κρίση των πυραύλων». Επί δώδεκα μέρες η απειλή του πυρηνικού πολέμου κρέμεται πάνω από τον κόσμο, μέχρι ο Σοβιετικός ηγέτης Χρουστσόφ να αποσύρει του βαλλιστικούς πυραύλους που προορίζονταν για το νησί. Ο Κένεντι δεσμεύεται για μη εισβολή

1965-1973 Δεκάδες χιλιάδες Κουβανοί εγκαταλείπουν τη χώρα τους και εγκαθίστανται στις ΗΠΑ

1976-1980 Το πρώτο πενταετές πρόγραμμα της Κούβας

1980 Ο πρόεδρος Ρίγκαν δηλώνει ότι ο «αποκλεισμός» παραμένει ως έχει

1982 Επέκταση αποκλεισμού μέσω της επιβολής κυρώσεων σε χώρες ή εταιρείες που βοηθούν ή συναλλάσσονται με την Κούβα

1990-2000 Νόμοι Τοριτσέλι και Μπάρτον επί προεδρίας Κλίντον για χρηματοδότηση αντεπανάστασης στο εσωτερικό με κυρώσεις για όσους συναλλάσσονται με την Αβάνα

Το τέλος της ΕΣΣΔ απειλεί με παράλυση την οικονομία

Υπόθεση «CUBA 5» (καταδίκη πέντε Κουβανών στις ΗΠΑ για κατασκοπεία)

2001 Με αφορμή την υπόθεση του μικρού Ελιάν Γκονζάλες, που βρίσκεται στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέ­ροντος, τίθεται εκ νέου το ζήτημα της άρσης του αποκλεισμού

2001-2010 Η δεκαετία αρχίζει με δηλώσεις του Μπους για σκλήρυνση των μέτρων κατά της Κούβας και τελειώνει με την άρση ορισμένων ταξιδιω­τικών περιορισμών

2013-2014 Πρώτες αμερικανοκουβανικές συνομιλίες για «ξεπάγωμα» των σχέσεων

ΤΑΚΗΣ ΚΑΤΣΙΜΑΡΔΟΣ
katsimar@yahoo.gr

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22769&subid=2&pubid=64112219