Ρίτσα Μαούρα : Ο Μπένγιαμιν, ο Τοκβίλ και η Ελλάδα

 

Ο Μπένγιαμιν, ο Τοκβίλ και η Ελλάδα

 Γράφει η Ρίτσα Μασούρα

Ο Βάλτερ Μπένγιαμιν πίστευε ότι η ετοιμότητα του πνεύματος είναι το εκχύλισμά του. Το να αντιληφθείς τι ακριβώς συμβαίνει σε μια συγκεκριμένη στιγμή είναι πιο αποφασιστικό από το να γνωρίζεις από πριν τα πλέον μακρινά γεγονότα. Γι” αυτό ας μείνουμε στο παρόν. Να δούμε τις εξελίξεις ως ευκαιρία να στήσουμε εξαρχής το σαραβαλιασμένο κράτος. Να προετοιμαστούμε για την επώδυνη εφαρμογή των μέτρων, για τα πισωγυρίσματα μέσα από πιθανές πολιτικές παρασπονδίες. Να δούμε, όμως, και τις αντοχές μας σε συνθήκες απροσδόκητης πίεσης. Όλες αυτές τις μέρες έχουν γραφτεί εκατοντάδες απόψεις για τη βιωσιμότητα της ζωής εντός της Ε.Ε., αν και οι δημοσκοπήσεις λένε πως παρά τα όσα έχουν συμβεί, η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων επιμένουν ευρωπαϊκά. Οι Ελληνες, σε πείσμα όλων των διεθνών και ντόπιων καταστροφολόγων, επιλέγουν το ευρώ, άρα και την Ευρώπη.

Ο ευρωπαϊκός και ο αμερικανικός Τύπος πλημμύρισαν πάλι από Ελλάδα, κυρίως με αρνητικά δημοσιεύματα. Εξαίρεση το γερμανικό περιοδικό Spiegel, το οποίο έθιξε ευθέως το ζήτημα των αλλεπάλληλων έξωθεν παρεμβάσεων στα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας. Στην πρόσφατη, εξίσου μεγάλη με τη σημερινή ιστορική καμπή της χώρας, υπήρξαν αρθρογράφοι που στήριξαν την Ελλάδα, όχι γιατί ο κοινωνικός ιστός της έχει διαλυθεί και υπήρχαν στοιχεία οίκτου,  αλλά γιατί η σωτηρία της θα βοηθούσε στη σωτηρία των Ευρωπαίων. Μια σωτηρία – αλληλεγγύη, η οποία ως συνέχεια της μεταπολεμικής γαλλογερμανικής συμφιλίωσης θα συνέβαλε στο να πάψει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα να είναι απλώς μια αναφορά ανάμεσα σε τυπικά γραμμένα κείμενα. Ούτως ή άλλως, η αλληλεγγύη είναι η έκφραση της πολιτικής και κοινωνικής συνοχής. Ας θυμηθούμε τι συνέβη, π.χ., με την ένωση των δύο γερμανικών κρατών. Πόσα χρήματα διατέθηκαν από τη δεκαετία του ’90 ως τις μέρες μας. Θεωρητικά, αυτή η αλληλεγγύη είναι η μοναδική δύναμη που θα μπορούσε να οδηγήσει στην πολιτικά ενωμένη Ευρώπη. Σωστά, λοιπόν, γράφεται ότι το νόμισμα της Ευρώπης δεν είναι το ευρώ, αλλά η δημοκρατία και τα δικαιώματα του ατόμου που οδηγούν και επιβάλλουν την αλληλεγγύη. Μέχρι να αποδειχθεί κάτι άλλο στην πράξη –  και όπως όλα δείχνουν, η πράξη διαφέρει πολύ από τη θεωρία –  οι πάντες φοβούνται τυχόν ρηξικέλευθες αλλαγές στο ελληνικό πολιτικό τοπίο και προετοιμάζονται για το χειρότερο.

Στη μεγάλη εικόνα, αν πραγματικά μπορούσαμε να τη δούμε, εμείς οι Ελληνες φέρουμε μεγάλο μερίδιο ευθύνης για το πολιτικό και κοινωνικό φαίνεσθαι, αλλά και για το χειρότερο που μπορεί να ακολουθήσει. Προ ημερών, ξεφυλλίζοντας κείμενα του Τοκβίλ στάθηκα στην αναφορά του στην ελευθερία, όπως την έβλεπαν οι αρχαίοι Ελληνες. Έγραφε ότι για να επιστρέφουμε σ” αυτήν την ελευθερία θα πρέπει να υποχωρήσει ο ατομικισμός και να υπάρξει αντίσταση στον κρατισμό. Χαρακτήριζε σκουριά των κοινωνιών τον ατομικό εγωισμό και πρότεινε ως αντίδοτο το συνεταιρίζεσθαι. Οι Ελληνες έχουμε ευθύνη για τη σκουριά της κοινωνίας μας. Ο ατομισμός, τα μικροσυμφέροντά μας και η σαρωτική μικροπολιτική δεν άφησαν περιθώρια για αντίδοτο. Η κρίση στο κράτος και τον πολίτη, όμως, δεν ήρθε ως τιμωρία. Ήρθε ως προειδοποίηση του σώματος που έχει πρόβλημα, ανεβάζει πυρετό, που μας λέει «τρέξτε στον γιατρό». Αλλά εμείς δείχνουμε να εμπιστευόμαστε τα κοινά έμπλαστρα. Δεν ξέρω αν το σώμα θα συνεχίσει να στέλνει μηνύματα. Πιθανώς ναι. Πιθανώς όχι. Το σίγουρο είναι ότι βαδίζουμε προς την κάλπη πολυδιασπασμένοι, με ανείπωτο πόνο στο στήθος, με τεράστιο προβληματισμό και κυρίως χωρίς ελπίδα ότι η κάλπη θα αναδείξει τον καλύτερο και τον πιο άξιο να κυβερνήσει τη χώρα υπό τις σημερινές συνθήκες.

http://www.globalview.gr/ο-μπένγιαμιν-ο-τοκβίλ-και-η-ελλάδα/