Απόδραση από την κατάθλιψη

Απόδραση από την κατάθλιψη

Τι ρόλο παίζουν οι «ορμόνες του στρες» και πώς να αντιμετωπίσετε την... επιδημία της εποχής

Από τον Δρ. ΣΤΕΦΑΝΟ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟ

Πολλοί και διαφορετικοί είναι οι λόγοι και οι παράγοντες, προσωπικοί και κοινωνικοί, που προκαλούν μελαγχολία ή κατάθλιψη. Ωστόσο οι επιπτώσεις τους είναι τεράστιες καθώς υποβαθμίζουν τη λειτουργική αποδοτικότητα του ατόμου και την ποιότητα της ζωής του. Η συχνότητα κατάθλιψης στις κοινωνίες αυξάνεται αλματωδώς σε περιόδους πενίας. Άρα υπάρχει αλληλεπίδραση προσωπικής προδιάθεσης και περιβαλλοντικών συνθηκών. Αν και το αντίθετο παρατηρείται στις βόρειες χώρες της Ευρώπης, όπου η συχνότητα των αυτοκτονιών είναι αντιστρόφως ανάλογη της κοινωνικής ευπορίας.

Περιέργως, ο καταθλιπτικός δεν αντιδρά ενεργά. Δεν επιχειρεί να δραπετεύσει. Παραδόξως υπομένει, υποχωρεί, συμβιβάζεται, λες και «ευτυχεί» με την κατάσταση του. Δεν πάει στον γιατρό και, όταν του συστηθεί, εναντιώνεται. Απορροφάται από τις «κακοτυχίες» του παρελθόντος. Φαντασιώνεται λύσεις. Δεν δρα. Δεν ενεργεί.

Στη βιολογία της κατάθλιψης οι «ορμόνες του στρες» παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Η έδρα παραγωγής τους είναι μια περιοχή στον μεσεγκέφαλο που ονομάζεται υποθάλαμος. Ο φλοιός του εγκεφάλου όταν αναγνωρίζει έναν κίνδυνο κινητοποιεί ένα πολύπλοκο σύστημα άμυνας, τον γνωστό ως «βιολογικό άξονα άμυνας», δηλαδή τον υποθάλαμο, την υπόφυσπ και τα επινεφρίδια. Έτσι δημιουργείται μια καταιγίδα πανίσχυρων ορμονών που κινητοποιούν όλα τα όργανα του σώματος. Δυστυχώς αυτός ο συναγερμός, δηλαδή η ξαφνική παραγωγή μεγάλου πλήθους ετερόκλητων ορμονών, δεν παράγει συχνά συντεταγμένα χρήσιμα αποτελέσματα.

Τελεολογικά καταλήγουμε σε φάρμακα, που η παρατήρηση μας πείθει ότι χαλιναγωγούν καταστάσεις, χωρίς ο ακριβής τρόπος ή τόπος δράσης τους να μας είναι απόλυτα γνωστός. Εδώ πρωταγωνιστούν: Τα αγχολυτικά (ελάσσονα ηρεμιστικά), τα υπνωτικά και τα αντικαταθλιπτικά.

Τα αγχολυτικά χορηγούνται σε μικρές δόσεις στη διάρκεια της ημέρας και ως υπνωτικά σε μεγαλύτερη δόση το βράδυ. Η κύρια αντιπροσωπευτική ομάδα, εδώ, είναι οι βενζοδιαζεπίνες επειδή είναι ελάχιστα τοξικές και σπανιότερα προκαλούν εξάρτηση. Αν και όλα εξαρτώνται από την προσωπικότητα του ατόμου και πολύ λιγότερο από το είδος της βενζοδιαζεπίνης ή τη διάρκεια λήψη της.

Τα αντικαταθλιπτικά είναι ισχυρότερα φαρμακολογικά και υπάγονται στπν κατηγορία των «τρικυκλικών». Αυτά δρουν στο «αμινεργικό σύστημα» του εγκεφάλου, δηλαδή στη νοραδρεναλίνη και τη σεροτονίνη, των οποίων τη φυσιολογική λειτουργία, πρακτικά, ενισχύουν. Ωστόσο, είναι λιγότερο αποτελεσματικά στη χρόνια κατάθλιψη (δυσθυμία) και στις διαταραχές της προσαρμογής της προσωπικότητας με χρόνια καταθλιπτική διάθεση.

Συχνή αιτία αποτυχίας αυτών των φαρμάκων είναι π ανεπαρκής δοσολογία, ο ανεπαρκής χρόνος χορήγησης, όσο και η «ανεπαρκής σύνθεση - συνεργασία» ιατρού και ασθενούς. Φυσιολογικά ο εγκέφαλος «προσαρμόζεται» αλλά δυστυχώς ενδέχεται να «κολλήσει στη δυστυχισμένη διάθεση». Έτσι οι ασθενείς νιώθουν λυπημένοι και σε συνθήκες φαρμακολογικής προσαρμογής. Γι' αυτό λοιπόν, συνεχής και επιλεγμένη ψυχολογική υποστήριξη από ειδικούς. ·

TV /ΕΘΝΟΣ-ΥΓΕΙΑ