ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΓΚΙΒΑΛΟΥ : Ποιος παράγει το μίσος;

Ποιος παράγει το μίσος;

Του ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΓΚΙΒΑΛΟΥ

Αναπληρωτή καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών

Mετά την κατάρρευση των καθεστώτων του Ανατολικού Συνασπισμού, η οποία συμβολοποιήθηκε πολιτικά και ιδεολογικά με την πτώση του τείχους του Βερολίνου, η ψυχροπολεμική αναμέτρηση και σύγκρουση που αναδύθηκε μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο έφθασε στο ιστορικό της πέρας.

Δύο είναι τα δομικά χαρακτηριστικά της νέας εποχής, που πρόβαλε με την είσοδο της δεκαετίας του 1990:

- Σε γεωστρατηγικό και πολιτικοϊδεολογικό επίπεδο, ο «μέγας αντίπαλος», η «πηγή του κακού» κατέρρευσε… Οι δυτικές πολιτικοοικονομικές και στρατιωτικές δομές έπρεπε να αναζητήσουν έναν νέο εχθρό, ένα νέο πολιτικοϊδεολογικό πεδίο αντιπαράθεσης. Ο πλήρης έλεγχος των πλουτοπαραγωγικών - ενεργειακών πηγών της Μ. Ανατολής και γενικότερα η διείσδυση και κυριαρχία των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στο γεωγραφικό - γεωπολιτικό τόξο που βρισκόταν στο «μαλακό υπογάστριο» της Ρωσίας, αποτέλεσαν τους νέους στρατηγικούς τους στόχους.

- Το «όχημα», η πολιτικοϊδεολογική και πολιτισμική καθορίζουσα που θα νομιμοποιούσε τη σαρωτική επέλαση -με κάθε μέσον- μιας νέας νεοϊμπεριαλιστικής εκστρατείας, αποτέλεσε το δόγμα, η κοσμοαντίληψη, του δυτικού οριενταλισμού…

Σύμφωνα με αυτήν, ο ισλαμικός κόσμος έπρεπε να εκσυγχρονισθεί, να ορθολογικοποιηθεί και να υιοθετήσει τις αρχές, τις αξίες, τους θεσμούς, τις ερμηνείες που χαρακτηρίζουν τις δυτικές δημοκρατίες, τα δυτικά καθεστώτα…

Μόνο που ο δυτικός οριενταλισμός σ' αυτή του την ανάλυση παρέβλεπε μια ιστορική ασυμβατότητα που χαρακτηρίζει τον ισλαμικό κόσμο: Το θρησκευτικό κοσμοείδωλο, οι αντιλήψεις, οι ερμηνείες, οι αξίες ζωής και οντολογικής υπόστασης στον ισλαμικό κόσμο, αποτελεί παράλληλα υπόδειγμα, δεσμευτικό πλαίσιο οργάνωσης και λειτουργίας του κοινωνικού χώρου, της καθημερινής πράξης και συμπεριφοράς. Συνεπώς, ο δυτικός εκσυγχρονισμός και εξορθολογισμός έρχεται συχνά σε ευθεία σύγκρουση με αξίες, κανόνες και συμπεριφορές του ισλαμικού κοσμοειδώλου.

Απτή απόδειξη της προσέγγισης αυτής είναι το γεγονός ότι εκατομμύρια μουσουλμάνων που ζουν στην Ευρώπη παραμένουν στην πλειοψηφία τους σε κλειστά πολιτισμικά και κοινωνικά γκέτο, τα οποία αποτελούν συχνά γενετήριους μηχανισμούς συγκρούσεων και ρήξεων, όπως συνέβη με τους πληθυσμούς των παρισινών προαστίων-γκέτο ή με ανάλογες συγκρούσεις στη Μ. Βρετανία… Και ας μην παραβλέψουμε το γεγονός ότι πρόκειται για πολίτες της Γαλλίας ή της Μ. Βρετανίας…

Εκσυγχρονισμός με πολέμους και βομβαρδισμούς

Τις τελευταίες δεκαετίες στη Μ. Ανατολή και στη Β. Αφρική συγκροτήθηκαν, έστω και ατελώς, μορφές κρατικών καθεστώτων με αυταρχικές δομές εξουσίας και ηγέτες-δικτάτορες στην πράξη, που η εξόντωση των αντιπάλων τους αποτελούσε τις περισσότερες φορές ευγενές άθλημα…

Όμως τα καθεστώτα αυτά, τόσο στη Β. Αφρική όσο και στη Μ. Ανατολή, παρά τις συνεχείς εντάσεις και συγκρούσεις, διαμόρφωσαν ένα πλαίσιο σταθερότητας, δημιούργησαν συνθήκες συνύπαρξης διαφορετικών θρησκευτικών δογμάτων και αντιλήψεων και, το κυριότερο, μπόρεσαν να αμβλύνουν και να ενσωματώσουν το ρεύμα του ισλαμικού εξτρεμισμού, που ούτως ή άλλως ενυπάρχει σ' έναν πυρήνα της σωτηριολογίας του ισλαμισμού.

Αυτές τις λεπτές ισορροπίες ανέτρεψαν οι στρατιωτικές επεμβάσεις των ΗΠΑ και των συμμάχων τους… από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 με την περίφημη επέμβαση στον Πόλεμο του Κόλπου… Μέσω του CNN οι φονικές βόμβες καταύγαζαν τον νυκτερινό ουρανό, και ο δυτικός κόσμος απολάμβανε το θέαμα της δολοφονίας χιλιάδων αθώων, δίκην κινηματογραφικού έργου επιστημονικής φαντασίας… Μόνο που οι βόμβες δεν έσπειραν μόνον τον θάνατο αλλά και το μίσος… Επακολούθησε η επέμβαση και η πλήρης καταστροφή του Ιράκ, όπου -ως κορωνίδα των αντιλήψεων του δυτικού πολιτισμού- παρακολούθησαν οι σύγχρονες κοινωνίες από την TV το κρέμασμα του «άνθους του κακού», του Σαντάμ Χουσεΐν…

Η συνταγή ήταν τόσο αποτελεσματική ώστε εφαρμόσθηκε λίγο αργότερα στην καρδιά της Ευρώπης με τον βομβαρδισμό, τη διάλυση, την καταστροφή της, πάλαι ποτέ, Γιουγκοσλαβίας…

Η 11η Σεπτεμβρίου δεν δίδαξε τίποτε στις ΗΠΑ και στο στρατιωτικό - βιομηχανικό πλέγμα που κατευθύνει την εξωτερική της πολιτική. Η Β. Αφρική πυρπολήθηκε και διαλύθηκε και σήμερα πολλές περιοχές της εξελίσσονται σε πυρήνες παραγωγής του τζιχαντισμού και του μίσους κατά του δυτικού κόσμου. Στη Μ. Ανατολή ως στόχος καθορίστηκε η Συρία και ως εκπρόσωπος του κακού ο Άσαντ… και σήμερα η Ευρώπη, η Δύση εισπράττουν τα αποτελέσματα.

Ο εσωτερικός εχθρός

Ο γάλλος Πρόεδρος κήρυξε πόλεμο κατά του ISIS… Όμως ο πόλεμος δεν είναι μόνο εξωτερικός αλλά και εσωτερικός…

Κατά πρώτον, ο εχθρός δεν υφίσταται σε συγκεκριμένο τόπο, χώρο και χρόνο… Ο φανατισμός και το μίσος εξαπλώνονται παντού και δεν χρειάζονται ένα απόλυτο κέντρο συντονισμού για να εκδηλωθούν…

Σε τελική ανάλυση, για να παραχθεί το μίσος χρειάζεται ένα κοινωνικό - οικονομικό υπόστρωμα… Αυτό όμως δεν το προσφέρουν μόνον οι καταστροφές και οι θάνατοι στα πεδία των συγκρούσεων. Δυστυχώς η ίδια η Ευρώπη βιώνει μια πολύπλευρη κρίση, όχι μόνο οικονομική, πολιτική και θεσμική. Αλλά ταυτόχρονα -και πάνω από αυτές τις μορφές- διέρχεται μια ιστορική πολιτισμική κρίση… γυρίζει πίσω σε έναν σύγχρονο τεχνολογικό μεσαίωνα.

Ποιος μηχανισμός οδηγεί κάθε χρόνο πέντε χιλιάδες νέους κάτω των 20 ετών να φύγουν από τη Γαλλία και να προστρέξουν στο Ισλαμικό Κράτος ως εθελοντές, όταν μάλιστα ένα ποσοστό της τάξεως του 40% από αυτούς προέρχονται από χριστιανικές οικογένειες; Γνωρίζουμε, άραγε, ότι η περιοχή του Μαλεμπέκ στις Βρυξέλλες, που αποτελεί φωλιά τρομοκρατών, μαστίζεται από ανεργία της τάξεως του 70%, γεγονός που οδηγεί αυτόματα τους νέους στην εγκληματικότητα και στη βία, ώστε να προστρέξουν τελικά στον άκρατο ισλαμισμό που νομιμοποιεί το έγκλημα και δίνει νόημα στην ύπαρξή τους;

Ακροδεξιά, αυταρχισμός, εθνικισμός

Περιδεείς σήμερα οι ευρωπαϊκές ηγεσίες όχι μόνο δεν αναζητούν απαντήσεις στις θεμελιώδεις αιτίες που παράγουν το μίσος και το έγκλημα αλλά, αντίθετα, κηρύσσουν πολέμους και επιβάλλουν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, που σίγουρα θα μονιμοποιηθούν και θεσμικά, αφού -έτσι κι αλλιώς- οι ευρωπαϊκές κοινωνίες τελούν υπό καθεστώς έκτακτης ανάγκης λόγω λιτότητας και νεοφιλελευθερισμού. Τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα είναι τα πρώτα που θα περισταλούν περαιτέρω, ενώ άρχισαν ήδη οι απαγορεύσεις πορειών, συγκεντρώσεων, απεργιών… Η περιχαράκωση, ο εθνικισμός, ο ρατσισμός, η συντηρητικοποίηση, η επέκταση της ακροδεξιάς ιδεολογίας δεν αποτελούν πια απλά ενδεχόμενα αλλά μετατρέπονται σε βεβαιότητες…

Σ' αυτήν την κρίσιμη ιστορική στροφή η χώρα μας βρίσκεται στη δίνη του κυκλώνα…

Στο βαρύ και ασήκωτο φορτίο των Μνημονίων, των πλειστηριασμών, της ανακεφαλαιοποίησης, του χρέους, έρχεται να προστεθεί το Προσφυγικό…

Ανέξοδες κουβέντες των ευρωπαίων ηγετών, συσκέψεις κορυφής χωρίς κανένα πρακτικό αποτέλεσμα, υποσχέσεις και εκφράσεις κατανόησης και παρηγοριάς, κάποιες φορές, προς τη χώρα μας… Οι ακροδεξιές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις απειλούν με κλείσιμο των συνόρων ή αυστηρό περιορισμό των προσφυγικών ροών και η Τουρκία από τη μια πλευρά βοηθά το Ισλαμικό Κράτος λόγω του Κουρδικού, ενώ από την άλλη εκβιάζει την Ευρώπη και σε οικονομικό και σε θεσμικό επίπεδο, ζητώντας μάλιστα άνοιγμα των κεφαλαίων για την είσοδό της στην Ευρωπαϊκή Ένωση… «Ζητείται ελπίς»…

"ΤΟ ΠΑΡΟΝ"