Νίκου Αμμανίτη : Και τι δεν έχει στην πλάτη του ο Νοέμβρης...

Ο Νοέμβριος σπορέας, χειρόγραφο του 1346 από τη Μονή Βατοπεδίου, Αγ.Όρος

ΑΝΑΔΡΟΜΕΣ & ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ 
μέσα στον χρόνο

Και τι δεν έχει στην πλάτη του ο Νοέμβρης...

Tου Νίκου Αμμανίτη

Δεν είναι τόσο αθώος μήνας ο Νοέμβριος, όσο τον νομίζουν πολλοί... Υπάρχει μάλιστα μια πλάνη, που καλλιέργησαν μερικά αλαφροΐσκιωτα γραΐδια, ότι το μόνο που τον βαραίνει είναι πως στις 30 του μηνός, εορτή του Αγίου Αντρέα, «αντρειώνει τάχατες το κρύο». Και είναι φυσικό αφού την επομένη μπαίνουμε στον Δεκέμβριο, τον μήνα που εποχιακά αρχίζει ο χειμώνας. Άρα, όπως και να εξετάσουμε την περίπτωση, το κρύο λογικά πρέπει να δυναμώσει και για το τουρτούρισμά μας δεν ευθύνεται ο Νοέμβρης. Για όλα τα άλλα όμως τα αμαρτήματα που συνέβησαν επί των ημερών του επικρατεί η απόλυτη τσιμουδιά. Και δεν είναι λίγα τα συμβάντα που έρχονται στη μνήμη μας. Τόσα γεγονότα που κανένας άλλος μήνας, ίσως, δεν έχει. 

Τον βαραίνουν κατ' αρχάς τα δύο επώνυμα: Τα Ευαγγελιακά και τα Νοεμβριανά, πολύνεκρα και τα δύο, διαδραματίστηκαν στους κεντρικούς δρόμους του άστεως και ξαπόστειλαν εις τας «αιωνίους μονάς» πληθώρα πολιτών της Αθήνας που έπεσαν προμαχώντας για κάποιες φαιδρές ιδεοληψίες. Άπαντες γνωρίζουν τι ακριβώς ήσαν τα Ευαγγελιακά, όπου επί ημέρες αλληλοσκοτώνονταν στην Αθήνα, καθώς η εκ Ρωσίας έλκουσα την καταγωγή βασίλισσα Όλγα ήταν, με τα σημερινά δεδομένα, θρησκόληπτη. Κάνοντας κατά καθήκον μια επίσκεψη στα νοσοκομεία, όπου νοσηλεύονταν τραυματίες του ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, για να μην πάει με άδεια χέρια, χάρισε στους νοσηλευόμενους, για να τους τονώσει το ηθικό, το βιβλίο με τα Ευαγγέλια, το οποίο οι τραυματίες παραπέταξαν διότι ήταν γραμμένο στα… «αλαμπουρνέζικα», δηλαδή στην καθαρεύουσα, και οι ορεσίβιοι μαχητές δεν γνώριζαν… ξένες γλώσσες για να το διαβάσουν.

Ανεκτική η βασίλισσα στις παραξενιές των υπηκόων της και εκ φύσεως καλοκάγαθη, πρότεινε να ξανατυπωθούν μεταφρασμένα στη δημοτική. Αντέδρασαν οι ιεράρχες. Προσπάθησε να τους μεταπείσει η βασίλισσα με ακλόνητα επιχειρήματα και ολίγον «λάδωμα». Αγύριστα κεφάλια όμως εκείνοι. Και ενώ οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ανακτόρων και Ιεράς Συνόδου συνεχίζονταν, το λαϊκό στοιχείο έβραζε, διότι υποπτευόταν πως πίσω από τη γλώσσα κρυβόταν ξένος δάκτυλος, που αποσκοπούσε να του αλλάξει την πίστη.

Εκείνες τις μέρες η εφημερίς «Ακρόπολις» συμπτωματικά άρχισε να δημοσιεύει σε καθημερινές συνέχειες, υπό μορφήν… σίριαλ, τα Ευαγγέλια μεταφρασμένα στη δημοτική από τον λογοτέχνη Αλέξανδρο Πάλλη. Με το πρώτο δημοσίευμα ξεσηκώθηκε το πλέον προοδευτικό και μονίμως επαναστατημένο τμήμα της κοινωνίας, οι φοιτητές. Αξίωσαν να σταματήσει αμέσως η δημοσίευση, αλλά επειδή δεν έγινε δεκτή η αξίωση, έγινε το σώσε από τους φοιτητές. Διαδηλώσεις επί διαδηλώσεων επί πολλές ημέρες, καταστροφές, πυροβολισμοί, νεκροί και τραυματίες. Το ημερολόγιο κατά την έναρξη έγραφε 8 Νοεμβρίου. 

22 Νοεμβρίου 1916. Στο λιμάνι του Πειραιά. Οι γαλλικές δυνάμεις στο λιμάνι.  

Φωτογραφία από τις πλαγιές του Χατζηκυριάκειου

Το άλλο με τα Νοεμβριανά διαδραματίστηκε πάλι… Νοέμβριο στην Αθήνα, διαρκούντος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και κατά την περίοδο που εμαίνετο ο εθνικός διχασμός μεταξύ του βασιλέως Κωνσταντίνου και του Ελευθερίου Βενιζέλου. Ουδετερόφιλος εμφανιζόταν ο Κωνσταντίνος, που ήταν και κουνιάδος του Κάιζερ της Γερμανίας, δεν ήθελε με κανέναν τρόπο η Ελλάς να μπλέξει στο πλευρό της Αντάντ. Φοβήθηκαν οι Γάλλοι μην παρασυρθεί και στραφεί εναντίον τους και για να τον κρατούν ακίνδυνο έστειλαν στον Πειραιά κανονιοφόρους υπό τον ναύαρχο Φουρνέ για να του πούνε «Κωστάκη, κάτσε φρόνιμα». Επειδή όμως το αυτί του Κωστάκη δεν ίδρωνε και όλο τους τα κλωθογύριζε, ο κύριος ναύαρχος αξίωσε να αποστρατευθεί ο Στρατός και να του παραδοθούν τα σκάφη του Πολεμικού Ναυτικού μας και τα τηλεβόλα του Πυροβολικού μας. Η κυβέρνηση αρνήθηκε, οπότε ο ναύαρχος σχεδίασε εκστρατεία προς κατάληψη των Αθηνών. Δόθηκε η διαταγή «Όπλα, μπαλάσκες, και στη γραμμή», δόθηκε το σύνθημα και τα Γαλλάκια ξεκίνησαν να καταλάβουν την Αθήνα τραγουδώντας «Il etait une petite navire…». Οι Έλληνες όμως που είναι κέρατα και δεν σήκωναν τότε μύγα το σπαθί τους, τους στήσανε ενέδρα καθ' οδόν με τακτικό στρατό και επίστρατους, που εξελίχθηκε σε άγρια μάχη με πολλούς νεκρούς και τραυματίες. Φυσικά κέρδισαν οι Γάλλοι και ο Κωνσταντίνος μπαγλαρώθηκε και στάλθηκε εξορία σιγοσφυρίζοντας το ασμάτιο «Μανούλα μου τον γιόκα σου τον στείλανε ταξίδι…»

Επειδή όμως υπάρχουν μερικοί αχόρταγοι που δεν θα ικανοποιηθούν με τα παραπάνω, θα υπενθυμίσω συνοπτικά και άλλα γεγονότα που συνέβησαν εν Ελλάδι τον άσπιλο αυτόν μήνα. 

Στις 11 Νοέμβρη 1924, ο πρωθυπουργός Αλ. Παπαναστασίου καταργεί με το έτσι θέλω τη Βασιλευομένη Δημοκρατία και καθιερώνει με απόφαση της Εθνοσυνελεύσεως τη δεύτερη Ελληνική Δημοκρατία, πολίτευμα που πολλοί αμφισβητούν. Αργότερα, ο στυλοβάτης της Δημοκρατίας, στρατηγός Γεώργιος Κονδύλης, πάλι με το έτσι θέλω και πάλι με απόφαση της Εθνοσυνελεύσεως, ανατρέπει την αβασίλευτη και προκηρύσσει δημοψήφισμα, που διεξάγεται την 3ην Νοεμβρίου 1935, με το ερώτημα της επαναφοράς του βασιλικού θεσμού. Την 25η του αυτού μηνός επανέρχονται στον θρόνο ο βασιλεύς Γεώργιος ο Β' μετά του διαδόχου Παύλου του Α'. Καθώς όμως αναίμακτο συμβάν στην Ελλάδα είναι τυρόπιτα χωρίς τυρί, στις 15 Νοεμβρίου 1922 εκτελέσθηκαν στο Γουδί οι έξι που κρίθηκαν από το συσταθέν Στρατοδικείο ένοχοι για τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Άντε, καλό μήνα και ο Θεός μαζί μας… 

"ΤΟ ΠΑΡΟΝ"