Γιώργος Καπόπουλος : Η ισορροπία του τρόμου

 

Η ισορροπία του τρόμου

 

Στα μέσα της δεκαετίας του '50 ΗΠΑ και ΕΣΣΔ απέκτησαν την αμοιβαία εξασφαλισμένη δυνατότητα καταστροφής με την εξέλιξη των πυρηνικών όπλων στη γνωστή τριάδα (χερσαία σιλό πυραύλων, πύραυλοι σε βομβαρδιστικά αεροσκάφη και πύραυλοι που εκτοξεύονται από υποβρύχια). Ακόμη και ο πιο τέλειος αιφνιδιασμός άφηνε στον αντίπαλο δυνατότητα δευτέρου πλήγματος με νομοτελειακή την αμοιβαία καταστροφή πιο γνωστή ως ισορροπία του τρόμου.

Η μόνη φορά που δοκιμάστηκε η ισορροπία στα άκρα ήταν στην κρίση της Κούβας τον Οκτώβριο του 1962. Ισορροπία του τρόμου υπάρχει σήμερα στην Ευρωζώνη: Ουδείς αμφισβητεί ρητά και μετωπικά το ασφυκτικό πλαίσιο δημοσιονομικής λιτότητας που έχει επιβάλει το Βερολίνο με το Δημοσιο-νομικό Σύμφωνο, αλλά στην πράξη Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία αποκλίνουν σταθερά στα όρια παραβίασής του, ενώ η Γερμανία, πέραν μιας ρητορικής πίεσης, δεν απαιτεί την πλήρη εφαρμογή του.

Παρίσι, Ρώμη και Μαδρίτη γνωρί­ζουν ότι μετωπική αντιπαράθεση με το Βερολίνο δεν θα μπορέσει να είναι ελεγχόμενη κρίση με στόχο διαπραγμάτευση και συμβιβασμό: Η ανοικτή αμφισβήτηση της λιτότητας θα απελευθερώσει μια κοινωνική και πολιτική δυναμική λόγω της πολυετούς συσσωρευμένης δυσαρέσκειας που θα περιορίσει, αν δεν εκμηδενίσει, κάθε περιθώριο συμψηφισμών και συμβιβασμών με στόχο μια συμφωνία κορυφής, ενώ στη Γερμανία θα πυροδοτήσει διεύρυνση και κλιμάκωση της αδιαλλαξίας στη Χριστιανοδημο-κρατία με επίκεντρο τους Βαυαρούς Χριστιανο­σοσιαλιστές. Στην παραπάνω οριακή ισορροπία δεν φαίνεται να υπάρχει ούτε καν δυνατότητα προώθησης της πρότασης Ολάντ για κυβέρνηση της Ευρωζώνης.

Στο Βερολίνο γνωρίζουν ότι αν προωθηθεί το σχέδιο Σόιμπλε για πιο σκληρό έλεγχο της δημοσιονο­μικής πειθαρχίας με μεταφορά της αρμο­διότητας από την Επιτροπή σε ανεξάρτητη αρχή, θα δουν να κυριαρχεί ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία αυτό που θέλουν να αποφύγουν: η ανοικτή αμφισβήτηση της λιτότητας.

Σε αντίθεση με τον Ψυχρό Πόλεμο που η ισορροπία τρόμου καθησύχαζε και ανακούφιζε, η αναβίωσή της στην Ευρωζώνη προκαλεί δυσαρέσκεια και από τις δύο πλευρές τόσο στην κοινή γνώμη όσο και κυρίως στις ηγετικές ελίτ, που δυσκολεύονται να διαχειρισθούν την πολιτική και κοινωνική αναταραχή αλλά και το πολιτικό κόστος σε ενδοκυβερνητικό και εσωκομματικό επίπεδο.

Μια προσπάθεια υπέρβασης του παραπάνω αδιεξόδου και ακινησίας έγινε από τη Μέρκελ, που προσπάθησε, με αφορμή το Προσφυγικό, να οικοδομήσει μια συνολική και αλληλέγγυα αμοιβαιοποίηση του ρίσκου από μια έκτακτη ανάγκη σε μια θαρραλέα φυγή προς τα εμπρός που έγινε μπούμερανγκ και η οποία όχι μόνο δεν μεγάλωσε τον κοινό ευρωπαϊκό παρονομαστή ενότητας αλλά απειλεί και αυτήν την ίδια την ισορροπία του τρόμου που περιγράψαμε πιο πάνω ως προς τη διαχείριση της κρίσης στην Ευρωζώνη.

Το στοίχημα μοιάζει να χάθηκε: Αντί το Προσφυγικό να επιδράσει καταλυτικά με θετικό τρόπο στην εμβάθυνση της Ευρωζώνης τείνει να καταστεί παράγων ενίσχυσης της εθνικής περιχαράκωσης, εσωστρέφειας και αναδίπλωσης χωρίς την αυτοσυγκράτηση που μέχρι και σήμερα εμποδίζει τη μετωπική σύγκρουση του Βερολίνου με τα μεγάλα μεγέθη που απονευρώνουν στην πράξη τη σκληρή λιτότητα που προσυπέγραψαν.

Καλώς εχόντων των πραγμάτων, το Προσφυγικό θα ήταν ένα ωραίο συμπεφωνημένο άλλοθι για μια ρητή λόγω εκτάκτων περιστάσεων δημοσιονομική χαλάρωση, που τη ζητά πλέον ανοικτά και ο επικεφαλής της ΕΚΤ Ντράγκι. Το στοίχημα της Μέρκελ, από ό,τι φαίνεται, υπερέβη τη βούληση και τη δυνατότητα θετικής ανταπόκρισης της ΕΕ των 28, με άμεση συνέπεια ενισχυμένη περιχαράκωση και στα σύνορα, αλλά και στην ακινησία της αδιέξοδης λιτότητας στην Ευρωζώνη.

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=31706&subid=2&pubid=64284359