Γιάννης Καρτάλης : Πέντε χρόνια μετά

Πέντε χρόνια μετά

Ηταν πριν από ακριβώς πέντε χρόνια, στις 14 Ιανουαρίου του 2011, που ο δικτάτορας της Τυνησίας Μπεν Αλι, έπειτα από 25 χρόνια στην εξουσία, εγκατέλειπε τη χώρα του υπό την πίεση του εξεγερμένου πλήθους. Ηταν η σπίθα που άναψε τον δαυλό αυτού που ονομάσθηκε Αραβική Ανοιξη, καθώς στη συνέχεια ακολούθησαν λαϊκές εξεγέρσεις και σε πέντε ακόμη χώρες, τη Λιβύη, την Υεμένη, την Αίγυπτο, το Μπαχρέιν και τη Συρία. Η ελπίδα όμως που γεννήθηκε τότε για μια δημοκρατική επανάσταση στον αραβικό κόσμο κράτησε ελάχιστα. Ετσι σήμερα, μόνον η Τυνησία μπορεί να λογισθεί ως μια κανονική δημοκρατική χώρα, ενώ όλες οι άλλες είτε επέστρεψαν στις γνωστές στρατιωτικές δικτατορίες του παρελθόντος, είτε παραδόθηκαν στη βία των αλληλομισούμενων φατριών και του ισλαμικού φανατισμού, είτε βυθίσθηκαν στη δίνη μιας αιματηρής εμφύλιας διαμάχης, με ανάμειξη και ξένων δυνάμεων. Δηλαδή, την Ανοιξη διαδέχθηκε ένας βαρύς Αραβικός Χειμώνας, που δεν δείχνει να τελειώνει σύντομα.

Γιατί όμως συνέβησαν όλα αυτά; Η απάντηση δεν είναι απλή, καθώς σε όλη αυτή την περιοχή κυριαρχεί το βάρος της Ιστορίας και ειδικότερα ο ρόλος που έπαιξαν παλαιότερα οι αποικιακές χώρες της Ευρώπης και μέχρι ακόμη πριν από λίγα χρόνια οι μεγάλες δυνάμεις της σημερινής εποχής, με τις γνωστές επεμβάσεις τους. Δεν δόθηκε έτσι η ευκαιρία, εκτός ίσως από τη μικρή σε μέγεθος Τυνησία, να αναπτυχθούν οι απαραίτητες ελίτ που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Και η αλήθεια είναι ότι οι ελίτ αυτές, έστω και αν δειλά υπήρξαν σε ορισμένες χώρες, ουδέποτε στηρίχθηκαν από τις μεγάλες δυτικές χώρες, οι οποίες για να εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους (κυρίως γεωπολιτικά και ενεργειακά) προτίμησαν να στηρίζουν είτε τα στρατιωτικά δικτατορικά καθεστώτα είτε τις θεοκρατικές μοναρχίες. Ετσι, όταν έπειτα από δεκαετίες καταπίεσης εκδηλώθηκε η λαϊκή δυσαρέσκεια, αυτή δεν μπόρεσε να αναπτυχθεί μέσα σε ένα ασφαλές δημοκρατικό πλαίσιο.

Το αποτέλεσμα ήταν να επιστρέψουν είτε τα στρατιωτικά δικτατορικά καθεστώτα, όπως στην Αίγυπτο, είτε οι χώρες αυτές να παραδοθούν στον ισλαμικό φανατισμό και στο χάος. Κυρίως επειδή η ισλαμική θρησκεία, κάτω από όλες τις μορφές της, υπήρξε το καταφύγιο των κατατρεγμένων από τη δικτατορική εξουσία. Μπορεί οι ξένες επεμβάσεις να βοήθησαν στην ανατροπή δικτατόρων, όπως στο Ιράκ ή στη Λιβύη, δεν κατόρθωσαν όμως να πετύχουν το στοίχημα της επόμενης ημέρας. Και έτσι άνοιξαν τον δρόμο στην εξάπλωση των τζιχαντιστών και του εξτρεμισμού, που πολύ δύσκολα μπορεί πλέον να ελεγχθεί. Και είναι αυτό το τίμημα που πληρώνει σήμερα η Ευρώπη, όχι μόνον με το διογκούμενο κύμα των προσφύγων, αλλά κυρίως με την ανάπτυξη θυλάκων τζιχαντιστών από τους ίδιους τους πολίτες της, τους οποίους δεν κατόρθωσε να εντάξει στον κοινωνικό τους περίγυρο.

http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=769323