Ναός Επικούρειου Απόλλωνα η κρυμμενη ομορφιά της Ελλάδας

Επειδή μας το ζήτησαν επαναφέρουμε παλαιότερη ανάρτησή μας του Αυγούστου 2010 (http://boraeinai.blogspot.gr/2010/08/blog-post_3.html) σχετικά με την συντήρηση του Ναού του Επικούρειου Απόλλωνα στις Βάσσες, περιοχή που βρίσκεται πολύ κοντά στην όμορφη και πολύ γραφική Ανδρίτσαινα. Επίσης με την ευκαιρία αυτή παρουσιάζουμε παράλληλα δύο άρθρα: Ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα - Ναός Πυξίδα και ένα άρθρο του Newsweek "The Temple of Bassae is Greece's Shouded Beauty

Καταρρέει ο Παρθενώνας της Αρκαδίας!

 

Ο Ναός του Επικούρειου Απόλλωνα στις Βάσσες της Ηλείας, γνωστός και ως Παρθενώνας της Αρκαδίας, έργο του Ικτίνου, καταρρέει!

 

Το μνημείο αυτό του Παγκόσμιου Πολιτισμού βρίσκεται σε πλήρη εγκατάλειψη… Η τέντα που σκεπάζει τον ναό έχει υποστεί από την εγκατάλειψη και την έλλειψη συντήρησης, ρωγμές, σε σημείο τα νερά των βροχών να διαβρώνουν τις βάσεις του και να επαυξάνεται ο κίνδυνος κατάρρευσής του.

Ενδεικτικό της εγκατάλειψης, πέρα από την έλλειψη φροντίδας για τον περιβάλλοντα χώρο, είναι ότι το υπουργείο Πολιτισμού δεν ανταποκρίνεται καν στο αίτημα του φύλακα να προμηθεύσει το εκδοτήριο εισιτηρίων με οδηγό του μνημείου στα ελληνικά για την ενημέρωση των χιλιάδων επισκεπτών. Το αίτημα εκκρεμεί στις κεντρικές υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού εδώ και δύο περίπου χρόνια…

Τα έργα συντήρησης του ναού έχουν διακοπεί και τα συνεργεία συντήρησης έχουν περιορισθεί σε μια υποτυπώδη περιοδική παρουσία αρμοδίων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας!

Οι αναστηλωτικές εργασίες

Η πρώτη προσπάθεια αναστήλωσης του ναού πραγματοποιήθηκε το 1902 υπό τον Π. Καββαδία και κράτησε έξι χρόνια. Το 1965 ο ναός παθαίνει μεγάλες ζημιές από τον καταστρεπτικό σεισμό που έπληξε την περιοχή. Τον ίδιο χρόνο γίνονται οι πρώτες σωστικές παρεμβάσεις, ενώ τον επόμενο ένας κεραυνός δημιουργεί νέα προβλήματα στο μνημείο, το οποίο πλέον κινδυνεύει άμεσα, αφού έχουν πάρει κλίση οι κίονες και ολόκληρο το κτίριο έχει παραμορφωθεί.

Το 1970 δημιουργείται η Επιτροπή Συντήρησης του Ναού Επικούριου Απόλλωνος (ΕΣΝΕΑ). Κατά τη δεκαετία 1985-1995 η Επιτροπή προχώρησε σε τέσσερα βασικά μέτρα προστασίας του ναού. Δημιούργησε ένα προστατευτικό στέγαστρο πάνω τον ναό, έλαβε αντισεισμικά μέτρα, απομάκρυνε τα όμβρια ύδατα και έλαβε μέτρα προστασίας από τους κεραυνούς.

Του Ιούνιο του 1997 το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, ύστερα από μαραθώνια συζήτηση, αποφάσισε να προχωρήσει σε ουσιαστικά έργα στερέωσης και αποκατάστασης του ναού. Συγκεκριμένα αποφάσισε ότι το μνημείο για να σωθεί πρέπει να διαλυθεί, να υπάρξει καταβίβαση των επιστυλίων και μεταφορά των κιόνων προκειμένου να ενισχυθεί η θεμελίωση, και να συντηρηθούν τα 2.000 αρχιτεκτονικά μέλη, που θα κατέβουν.

Μετά παρέλευση τριών ετών αδράνειας –παρότι ο ναός κινδύνευε πλέον με κατάρρευση– το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ξανασυνεδρίασε (Σεπτέμβριος 2000), παρουσία της ΕΣΝΕΑ. Στη συνεδρίαση υπήρξαν διαφωνίες και διατυπώθηκαν διαμετρικά αντίθετες απόψεις περί του τρόπου στερέωσης και αποκατάστασης του ναού. Τελικά αποφασίστηκε κατά πλειοψηφία να εγκριθεί «κατ' αρχάς» η μελέτη για επέμβαση στο βόρειο πτερό του ναού, με την «πιλοτική» μετακίνηση της βορειοδυτικής γωνιάς του, δηλαδή των τεσσάρων επιστυλίων και των τριών κιόνων του και τη διάλυση της κρηπίδας όπου εδράζονται.

Ο αρχαιολογικός χώρος του Ιερού

Νοτιοδυτικά της Ανδρίτσαινας, σε ένα επιβλητικό και άγριο ορεινό τοπίο, βρίσκεται ο μεγαλοπρεπής ναός του Επικούριου Απόλλωνα, ένας από τους μεγαλύτερους ναούς της αρχαιότητας.

Ο ναός βρίσκεται σε απόσταση 14 χλμ. νότια της Ανδρίτσαινας, σε υψόμετρο 1.130 μ., επάνω στο όρος Κωτίλιο. Στην τοποθεσία αυτή, που στην αρχαιότητα ονομαζόταν Βάσσες (που σημαίνει μικρά πλατώματα σε βράχους), οι κάτοικοι της γειτονικής Φιγάλειας είχαν ιδρύσει, από τον 7ο αι. π.Χ., ιερό του Απόλλωνος Βασσίτα, τον οποίο και λάτρευαν με την προσωνυμία του Επικουρίου - συμπαραστάτη στον πόλεμο ή στην αρρώστια. Το επίθετο Επικούριος δόθηκε την εποχή των πολέμων με τους Σπαρτιάτες, γύρω στο 650 π.Χ.

Ο ναός του Απόλλωνος στο ιερό των Βασσών αποτελεί ένα από τα καλύτερα σωζόμενα μνημεία της κλασικής αρχαιότητας. Συγκεκριμένα, είναι ο καλύτερα διατηρημένος ναός μετά τον ναό του Ηφαίστου στην Αθήνα. Από όλους τους ναούς της Πελοποννήσου, ύστερα από τον ναό της Τεγέας, θα μπορούσε αυτός να πάρει την πρώτη θέση για το κάλλος του μαρμάρου και το αρμονικό σύνολο.

Χτίστηκε το 420-400 π.Χ. στη θέση ενός παλαιότερου, αρχαϊκού ναού. Ο περιηγητής Παυσανίας, που επισκέφθηκε και θαύμασε το μνημείο στα μέσα περίπου του 2ου αι. μ.Χ., αναφέρει ως αρχιτέκτονά του τον Ικτίνο. Η θέση που κατέχει ο ναός στην ιστορία της ελληνικής αρχιτεκτονικής είναι ξεχωριστή, καθώς συνδυάζει με ιδιοφυή τρόπο τα αρχαϊστικά στοιχεία, που υπαγόρευε η τοπική θρησκευτική παράδοση, με τις τολμηρές ανανεωτικές ιδέες του δημιουργού του. Είναι δωρικός περίπτερος, με προσανατολισμό Β-Ν και διαστάσεις 14,48 x 38,24μ. στο επίπεδο του στυλοβάτη.

Η ζωφόρος του ναού είναι ένα πραγματικό αριστούργημα, αποτελούμενη από είκοσι τρεις μαρμάρινες πλάκες, από τις οποίες οι έντεκα δυτικά παρίσταναν κενταυρομαχία (Λάπηθες - Κένταυροι) και οι έντεκα ανατολικά αμαζονομαχία (Αθηναίοι - Αμαζόνες). Η κεντρική στο βάθος παρίστανε τον Απόλλωνα που με τη συνδρομή της Αρτέμιδος έκανε να επέλθει η δικαιοσύνη, που διαταράχτηκε από τους αίτιους των φοβερών μαχών (Κενταύρους - Αμαζόνες). Πρόκειται για πραγματικό αριστούργημα που η ζωντάνια και η έκφραση των μορφών, καθώς και η συνταιριασμένη πλοκή των σκηνών, το κατατάσσουν στους καλύτερους γλυπτικούς διάκοσμους της αρχαιότητας.

Δυστυχώς τα μοναδικά αυτά γλυπτά της ζωφόρου του Επικουρίου Απόλλωνα, κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας έγιναν αντιληπτά από ευρωπαίους αρχαιοκάπηλους και εκλάπησαν. Σήμερα το μεγαλύτερο μέρος τους κοσμεί τις προθήκες του βρετανικού μουσείου, αλλά και του μουσείου του Λούβρου και του Μονάχου. Μέσα στον ναό υπήρχε και μεγάλο (12 πόδια) χάλκινο άγαλμα του Απόλλωνα, το οποίο, κατά τις μαρτυρίες του Παυσανία, όταν ιδρύθηκε η Μεγάλη Πόλις μεταφέρθηκε και τοποθετήθηκε εκεί, μπροστά από το τέμενος του Λυκαίου Διός.

Πηγή:

http://www.paron.gr/v3/article_print.php?id=56636&colid=&catid=33&dt=2010-07-18%200:0:0 

Φιγάλεια

Συντήρηση ναού Επικούρειου Απόλλωνα

 Ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα από βορειοδυτικά, πριν από την έναρξη των εργασιών αποκατάστασής του

 Άποψη από νότια του κύριου άξονα των νέων διαδρομών επισκεπτών στον αρχαιολογικό χώρο του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα

 Διδακτική ανασύνθεση της βορειοανατολικής γωνίας του θριγκού του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα

 Ο πρώτος αναβαθμός της κρηπίδας του βόρειου πτερού του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα σε κάτοψη, πριν και μετά από τις εργασίες αποκατάστασής του

Σύντομο ιστορικό ίδρυσης της Επιτροπής Συντήρησης του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα. Η Επιτροπή Συντήρησης του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα (Ε.Σ.Ν.Ε.Α.), ιδρύθηκε το 1975 με στόχο τον προγραμματισμό και την εποπτεία των αναγκαίων έργων στερέωσης και συντήρησης ενός μνημείου, που, αν και αποτελεί ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα κλασικά κτίρια, παρουσιάζει πολλά σοβαρά, δομικού κυρίως χαρακτήρα, προβλήματα (διαταραγμένη θεμελίωση, κατακερματισμένη κρηπίδα, αποκλίνοντες από την κατακόρυφο κίονες κ.α.). Πριν από την επέμβαση στο μνημείο, πολλά και σημαντικά είναι τα επιμέρους έργα, προπαρασκευαστικά και παθητικής συντήρησης του ναού, που υλοποιήθηκαν. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι: η τοποθέτηση αντισεισμικού ικριώματος στο περιστύλιο (1985), η κατασκευή στεγάστρου προστασίας που περιβάλλει το ναό (1987), η πραγματοποίηση Διεθνούς Συνάντησης με θέμα τη συντήρηση του μνημείου (1995), και η εγκατάσταση εντός του στεγάστρου μεγάλης γερανογέφυρας (2000).

Η επέμβαση στο μνημείο ξεκίνησε το 2001, από το βόρειο τμήμα του. Εκείνη την περίοδο ήταν που έγιναν και οι απαραίτητες ενέργειες για να ενταχθεί η πρώτη φάση του έργου, η οποία αφορά στην αποκατάσταση της βόρειας όψης του μνημείου μέχρι και το επίπεδο του δεύτερου αναβαθμού της κρηπίδας (καθώς η επέκταση της κτιριακής εργοταξιακής υποδομής) στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δυτικής Ελλάδας 2000-2006. Οι εργασίες αυτές ολοκληρώθηκαν το Σεπτέμβριο του 2007, και άμεσα δρομολογήθηκε η δεύτερη φάση του έργου αποκατάστασης, που περιλαμβάνει την αποκατάσταση του βόρειου στυλοβάτη και την επαναφορά στο μνημείο των έξι βόρειων κιόνων του, η οποία, επίσης, εντάχθηκε στο Π.Ε.Π. 2000-2006 με προγραμματισμένη περαίωση τον Ιούλιο του 2008.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ Ή ΜΝΗΜΕΙΑΚΩΝ ΣΥΝΟΛΩΝ

Εργασίες ανάδειξης ναού Επικούρειου Απόλλωνα και αρχαιολογικού χώρου

Για την καλύτερη προβολή και την ανάδειξη του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα και του αρχαιολογικού του χώρου διαμορφώθηκαν νέες διαδρομές επισκεπτών στο χώρο, για τη βελτίωση της προσβασιμότητας, τοποθετήθηκαν ενημερωτικές πινακίδες πλησίον του μνημείου, καθώς και διάσπαρτα στον αρχαιολογικό χώρο, για την καλύτερη κατανόηση του ιερού και των αρχιτεκτονικών λειψάνων του, πραγματοποιήθηκε διδακτική ανασύνθεση της βορειοανατολικής γωνίας του θριγκού του ναού, αποκαταστάθηκαν τα λιθόκτιστα οικήματα που βρίσκονται εντός του αρχαιολογικού χώρου και παρήχθη ταινία μικρής διάρκειας σχετικά με το ναό και τις εργασίες αποκατάστασής του, η οποία προβάλλεται σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο εντός του στεγάστρου.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗΣ ΜΝΗΜΕΙΩΝΗ

Πρώτη φάση αποκατάστασης του βόρειου πτερού του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα

Η πρώτη φάση αποκατάστασης του βόρειου πτερού του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα, η οποία αφορά στην αποκατάσταση της βόρειας όψης του μέχρι και το δεύτερο αναβαθμό της κρηπίδας, άρχισε το 2001 και ολοκληρώθηκε το 2007. Στα πλαίσια του έργου αυτού αποξηλώθηκαν 271 αρχιτεκτονικά μέλη του μνημείου. Στη συνέχεια, κατασκευάστηκαν 35 συμπληρώματα μελών και πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 210 συγκολλήσεις θραυσμάτων και συμπληρωμάτων τους, με συνέπεια να αποκατασταθούν 6 λίθοι υποθεμελίωσης, 46 της ευθυντηρίας 33 και 21 του πρώτου και του δεύτερου αναβαθμού της κρηπίδας. Τέλος, μετά από τις εργασίες σταθεροποίησης και ενίσχυσης της θεμελίωσης ανατάχθηκαν τα 106 αποκαταστημένα αρχιτεκτονικά μέλη και συνδέθηκαν με 1 αρχαίο σύνδεσμο και 104 νέους από τιτάνιο.

ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ Ή ΣΤΕΡΕΩΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΕ ΜΝΗΜΕΙΑ

Αποκατάσταση - ενίσχυση της θεμελίωσης στο βόρειο τμήμα του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα

Οι εργασίες αποκατάστασης της θεμελίωσης στο βόρειο τμήμα του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα ήταν ένα από τα πιο κρίσιμα στάδια της επέμβασης στο βόρειο πτερού, αφού οι μετατοπίσεις της θεμελίωσης έχει θεωρηθεί ότι φέρουν το μεγαλύτερο ποσοστό ευθύνης για τις βλάβες στην ανωδομή του μνημείου. Γι αυτό επιλέχθηκε οι εν λόγω εργασίες να συμπεριλάβουν, εκτός από τη δομική αποκατάσταση, συντήρηση και ανάταξη 6 λίθων υποθεμελίωσης και των 46 λίθων της ευθυντηρίας, την πλήρωση κοιλότητας του βραχώδους υποβάθρου με αργολιθοδομή, τη σταθεροποίηση με τσιμέντο και υδράσβεστο του αργιλικού υποστρώματος της ευθυντηρίας, και την κατασκευή τοίχων υποστήριξης και αντιστήριξης στην βορειοδυτική γωνία του μνημείου.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΚΑΙ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ

Μελέτη αποκατάστασης των συνδέσεων της κρηπίδας του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα – Μελέτη της σεισμικής απόκρισης των κιόνων της περίστασης

Στα πλαίσια της μελέτης αποκατάστασης των συνδέσεων των λίθων της κρηπίδας του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα πραγματοποιήθηκε με τη χρήση κατάλληλου λογισμικού, για πρώτη φορά, εκτίμηση των εντατικών μεγεθών που αναπτύσσονται σε συνδέσμους κρηπίδας αρχαίου ναού, κατά τη διάρκεια ισχυρών σεισμικών συμβάντων. Η εν λόγω μελέτη παρουσιάστηκε στο 4ο Διεθνές Συνέδριο Structural Analysis of Historical Constructions το 2006. Επίσης, τα τελευταία χρόνια μελετήθηκε αριθμητικά η σεισμική απόκριση των κιόνων της περίστασης του ναού. Έτσι, εξήχθηκαν για πρώτη φορά εκτιμήσεις, ποσοτικού χαρακτήρα, για την ικανότητα των κιόνων να αντιστέκονται σε σεισμικές διεγέρσεις, τόσο στην υπάρχουσα, όσο και στην αποκατεστημένη κατάσταση του μνημείου.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ – ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗ – ΑΝΑΔΕΙΞΗ

Το υλικό αποκατάστασης της θεμελίωσης του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα

Μία από τις κυριότερες εργασίες που περιέλαβε η αποκατάσταση της θεμελίωσης στο βόρειο τμήμα του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα ήταν η σταθεροποίηση του αργιλικού υποστρώματος της ευθυντηρίας με τσιμέντο και υδράσβεστο. Η ακριβής σύσταση του σταθεροποιημένου αργιλικού υλικού προέκυψε από εργαστηριακή διερεύνηση με γνώμονα να αναπτύσσει τέτοιες αντοχές, ώστε να διαθέτει επαρκή ανθεκτικότητα στις καιρικές επιδράσεις. Τα πλεονεκτήματα του είναι ότι εξασφαλίζει την ασφαλή μετάβαση των φορτίων της ανωδομής στο βράχο, ενώ, λόγω του ότι κατά τις πρώτες ώρες από την παρασκευή του παραμένει πλαστικό και δεν αναπτύσσει συνάφεια με τους λίθους, διευκολύνει την ορθή επανατοποθέτηση των λίθων με δοκιμές και μικροπροσαρμογές.

ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΕΡΓΟΤΑΞΙΑΚΩΝ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ, ΓΕΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Απομάκρυνση από το ναό του Επικούρειου Απόλλωνα δέκα κιόνων, ολόσωμων

Κατά τη διάρκεια της αποξήλωσης του βόρειου τμήματος του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα απομακρύνθηκαν από το μνημείο ολόσωμοι οι δέκα βορειότεροι κίονες της περίστασής του, βάρους, περίπου, 13 τόνων ο καθένας. Οι μεταφορές των κιόνων πραγματοποιήθηκαν με τη χρήση της γερανογέφυρας που περιβάλλει το μνημείο, εγκαταστημένη εντός του στεγάστρου του, και μιας ειδικής μεταλλικής λαβής, η οποία μελετήθηκε και κατασκευάστηκε γι αυτό το σκοπό. Οι κίονες τοποθετήθηκαν προσωρινά επί βάσεων από οπλισμένο σκυρόδεμα που κατασκευάστηκαν εντός του στεγάστρου, επτά στα βόρεια και τρεις στα δυτικά του μνημείου, και τοποθετήθηκε σε αυτούς προσωρινό δικτύωμα αντιστήριξής τους.

Ο πρώτος αναβαθμός της κρηπίδας του βόρειου πτερού του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα σε κάτοψη, πριν και μετά από τις εργασίες αποκατάστασής του

 Οι αποκαταστημένοι και αναταγμένοι λίθοι της ευθυντηρίας στο βόρειο τμήμα του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα, από βορειοδυτικά. Στην εικόνα διακρίνεται, μερικώς, ο τοίχος αντιστήριξης που κατασκευάστηκε στη βορειοδυτική γωνία του μνημείου

 Σχέδιο τομής της αποκαταστημένης και ενισχυμένης βορειοδυτικής γωνίας της θεμελίωσης του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα

 Οι χρονοϊστορίες των εντατικών μεγεθών συνδέσμων της κρηπίδας του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα, όπως προέκυψαν από αριθμητική προσομοίωση στην οποία τμήμα του μνημείου διεγείρεται από την καταγραφή του σεισμού του Αιγίου (15/6/1995), πολλαπλασιασμένη με 1.5

 Στιγμιότυπα από την απόκριση αριθμητικού προσομοιώματος κίονα του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα, που αποκλίνει 2.5ο από την κατακόρυφο, στη σεισμική καταγραφή της Έδεσσας (21/12/1990), πολλαπλασιασμένη με 6.0

 Δοκίμια σταθεροποιημένης αργίλου και αποτελέσματα δοκιμών μονοαξονικής θλίψης και επίδρασης υδρεμποτισμού στο μίγμα της σταθεροποιημένης αργίλου, που χρησιμοποιήθηκε στις εργασίες αποκατάστασης της θεμελίωσης του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα

 Δοκιμαστική εφαρμογή του υλικού της σταθεροποιημένης αργίλου, πριν από τη χρησιμοποίησή του στις εργασίες αποκατάστασης του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα, στην οποία επιβεβαιώθηκαν τα πλεονεκτήματα της επιλογής του εν λόγω υλικού

 Μετακίνηση κιόνων του βόρειου τμήματος της περίστασης του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα

 Οι επτά κίονες που έχουν απομακρυνθεί από το βόρειο τμήμα του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα (από τους δέκα) και έχουν τοποθετηθεί προσωρινά επί βάσεων εντός του στεγάστρου, στα βόρεια του μνημείου

Πηγή:    

http://www.tdpeae.gr/index.php?ID=KIqQe4npXjQ9hzaE

 

 

 

 

Ο ναός στις Βάσσες είναι η κρυμμένη ομορφιά της Ελλάδας

Το έγκριτο περιοδικό Newsweek αφιερώνει ένα άρθρο του στο Ναό του Επικούρειου Απόλλωνα στις Βάσσες στην Πελοπόννησο, τον οποίο χαρακτηρίζει ως έναν από τους πιο τέλειους ελληνικούς ναούς που σώζονται ως σήμερα, υπογραμμίζοντας όμως πως βρίσκεται καλυμμένος από μια τέντα από το 1987 λόγω εργασιών αποκατάστασης. Τίτλος του άρθρου είναι «Ο ναός στις Βάσσες είναι η «καλυμμένη» ομορφιά της Ελλάδας». Μπορεί να μην είναι αστραφτερός, ούτε πάλλευκος σαν τον Παρθενώνα αλλά η γκρι απόχρωση του και οι Δωρικοί κίονες ταιριάζουν τόσο αρμονικά με την βραχώδη περιοχή, που κάνουν τους κίονες να μοιάζουν σαν απολιθωμένα δέντρα, αναφέρει ο συντάκτης στην αρχή του αφιερώματος.

Ο ναός του Επικουρείου Απόλλωνα στις Βάσσες της Φιγαλείας είναι ένας από τους σπουδαιότερους και επιβλητικότερους της αρχαιότητας. Αφιερώθηκε από τους Φιγαλείς στον Απόλλωνα διότι τους βοήθησε να ξεπεράσουν μια επιδημία πανώλης. Ο ναός υψώνεται στα 1.130 μέτρα, στο κέντρο της Πελοποννήσου, πάνω στα βουνά μεταξύ Ηλείας, Αρκαδίας και Μεσσηνίας και βρίσκεται 14 χλμ. νότια της Ανδρίτσαινας.

Ο ναός ανεγέρθηκε το δεύτερο μισό του 5ου αιώνα π.Χ. (420-410 π.Χ) και αποδίδεται στον Ικτίνο, τον αρχιτέκτονα του Παρθενώνα. Το μνημείο αυτό, ένα από τα καλύτερα σωζόμενα της κλασικής αρχαιότητας ήταν το πρώτο στην Ελλάδα που ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO το 1986. Τμήμα της ζωφόρου του ναού αποσπάστηκε το 1814 και εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο.

Διαβάστε το αφιέρωμα του Newsweek:

Το ιερό είναι ακόμα εκεί, ένας από τους πιο τέλειους ελληνικούς ναούς που σώζονται και μία από τα σπουδαιότερα και πιο επαναστατικά κτίρια στον κόσμο, όμως δεν είναι πλέον ανοιχτό προς τον ουρανό και στους θεούς. Από το 1987 μια τεράστια σκηνή έχει καλύψει το μνημείο, ενώ πολύπλοκες εργασίες αποκατάστασης εκτελούνται.

Βλέποντας το ναό σε αυτή την κατάσταση, σχεδόν 40 χρόνια μετά την πρώτη φορά που αντίκρισα άναυδος την μεγαλοπρέπειά του, ήταν η πιο συγκλονιστική στιγμή ενός νοσταλγικού ταξιδιού στην Πελοπόννησο με έναν παλιό φίλο για να επανεξετάσουμε τοποθεσίες. Το εύθραυστο κτίριο έμοιαζε σαν έναν ασθενή σε μηχανήματα υποστήριξης.

Μπορούσαμε να εκτιμήσουμε την εξαιρετική λεπτομέρεια της γλυπτικής των δωρικών κιόνων, αν και δεν μπορούσαμε να εισέλθουμε στο σηκό για να επιθεωρήσουμε τους διάσημους Ιωνικούς κίονες που βρίσκονται στο  μακρινό άκρο λοξών τοίχων, ενώ ανάμεσά τους βρίσκεται ένας κορινθιακός κίων, μόνος στο κέντρο του ναού. Αλλά όλα άλλαξαν από τη σκηνή, διακόπτοντας τη σχέση του ναού με το τοπίο και τον τρόπο με τον οποίο το ιερό αναδύεται από αυτό. Δεν μπορείς να μην αισθανθείς πως το πέπλο της τέντας που κρατά κρυμμένο τον ναό, είναι ένα σύμβολο ολόκληρης της χώρας που υποφέρει.

Τουλάχιστον ο αρχαίος ναός φροντίζεται, έστω και σε αργούς ρυθμούς. Και σε άλλα σημεία της Πελοποννήσου και στους Δελφούς υπάρχουν πολλά σημάδια αρχαιολογικής προόδου και ελπίδας. Τα μουσεία των Αρχαιολογικών χώρων στην Ολυμπία και στους Δελφούς έχουν βελτιωθεί πολύ σε σημείο να μην έχουν καμία σχέση με το παρελθόν.

Επισκεφθήκαμε επίσης έναν νέο σημαντικό αρχαιολογικό χώρο αυτόν της Αρχαίας Μεσσήνης, στη νότια Πελοπόννησο,  μια τεράστια πόλη του 4ου αιώνα π.Χ.. Η Μεσσήνη είναι ένα πρώιμο παράδειγμα του Ιπποδάμειου πολεοδομικού σχεδίου, που ήταν εμπνευσμένο από ισότιμες αρχές, σύμφωνα με τις οποίες όλοι οι πολίτες θα πρέπει να έχουν ίσα οικόπεδα και πρόσβαση στα δημόσια κτίρια.

Με την επιστροφή στο Λονδίνο ρώτησα για την πρόοδο των εργασιών στις Βάσσες. Έλαβα καλά νέα, ότι χρήματα είχαν βρεθεί για αν αντικατασταθεί η μουχλιασμένη τέντα. Δεν ήταν βέβαια τόσο ενθαρρυντικά όσο πίστευα. Γιατί τα Ευρωπαϊκά έθνη σε μία χειρονομία καλής θέλησης δεν ενώνονται για να συγκεντρωθεί χρηματοδότηση ώστε να επιταχυνθούν οι εργασίες και να επισπευσθεί η απομάκρυνση της τέντας;

Επίσης, βρέθηκα στο Βρετανικό Μουσείο όπου βρίσκεται τμήμα της ζωφόρου του ναού.  Στις αρχές του 19ου αιώνα η ζωφόρος ανασκάφηκε από τα ερείπια και δόθηκε προς πώληση. Αγοράστηκε από το Βρετανικό Μουσείο το 1815 σε δημοπρασία προς 19,000 λίρες. Στην αρχαιοελληνική αρχιτεκτονική η ζωφόρος κοσμούσε το εξωτερικό του ναού αλλά στις Βάσσες η ζωφόρος περιέτρεχε το εσωτερικό του σηκού. Η ζωφόρος αναπαριστά δύο θέματα: τη μάχη ανάμεσα στους Έλληνες, με αρχηγό τον Ηρακλή (διακρίνεται από τη λεοντή του) και τις Αμαζόνες και τη μάχη μεταξύ Λαπιθών και Κενταύρων. Ίσως χρωστάμε περισσότερα στους Έλληνες από μόνο την καλή μας προδιάθεση.

http://www.ellines.com/good-news/21090-o-naos-stis-basses-einai-i-krummeni-omorfia-tis-elladas/

http://europe.newsweek.com/temple-bassae-greeces-shrouded-beauty-322879

 

 

 Μοναδικό φαινόμενο στην Ελλάδα. Ο Ναός του Επικούρειου Απόλλωνα που... περιστρέφεται

Ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα - Ναός Πυξίδα

Το θαύμα των αρχαίων επιστημών.

Περιστρέφεται γύρω από τον άξονα του κατά 50,2 δευτερόλεπτα της μοίρας.

Στην Φιγαλεία, στα σύνορα μεταξύ Αρκαδίας και Μεσσηνίας, υψώνεται σε υψόμετρο 1130 μέτρων ο επιβλητικός ναός του Επικούρειου Απόλλωνα, ο οποίος χτίστηκε τον... 5ο π.Χ αιώνα και ως αρχιτέκτονας του ναού αναφέρεται από τον Παυσανία ο Ικτίνος.

Είναι ένα απ΄τα καλύτερα διατηρημένα στον χρόνο μνημεία της αρχαίας Ελλάδας και είναι θεμελιωμένος πάνω στο βράχο του όρους Κωτιλίου, όπου βρισκόταν η αρχαία πόλη Βάσσες. Όλα καλά ως εδώ, αλλά ο ναός περιστρέφεται και αυτό ελάχιστα το διδάσκουν, για να μην πω καθόλου, στα εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Ναός Πυξίδα - Το θαύμα των αρχαίων επιστημών.

Περιστρέφεται γύρω από τον άξονα του κατά 50,2 δευτερόλεπτα της μοίρας, όση είναι και η ετήσια μετάπτωση των ισημεριών με στόχο να βλέπει συνεχώς το ίδιο αστρικό σημείο και τα μυστήρια δεν τελειώνουν εκεί, καθώς η πλαγιά είναι διαμορφωμένη τεχνητά και ο ναός τοποθετήθηκε πάνω σε αυτή ακολουθώντας τον άξονα Βορρά προς Νότο σε αντίθεση με τους υπόλοιπους ναούς. Για να πετύχουν την ολίσθηση του ναού τοποθέτησαν πάνω στην πλάκα και ένα στρώμα αργίλου και βότσαλα θαλάσσης και πάνω σε αυτά τα στρώματα τοποθετήθηκαν τα θεμέλια του ναού.

Για να μην σας αφήσω με την απορία για το ποιο αστρικό σημείο στοχεύει συνεχώς ο ναός εις τους αιώνες των αιώνων και θα συνεχίσει να στοχεύει, (εκτός κι αν οι πρόσφατες παρεμβάσεις για την συντήρηση του διαμορφώσουν νέες καταστάσεις).. το αστρικό σημείο λοιπόν είναι ο Σείριος, το άστρο του Κυνός, από το οποίο κατάγεται σύμφωνα με τη "μυθολογία" ο Θεός Απόλλων.

Ερωτηματικό παραμένει πως μπορούσαν οι αρχαίοι Έλληνες να χτίζουν Παρθενώνες και περιστρεφόμενους ναούς.. αλλά και το πως υπολόγισαν ότι για να στοχεύει ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα τον Σείριο πρέπει να γυρνάει κατά 50,2 δευτερόλεπτα της μοίρας ίση με την ετήσια μετάπτωση των ισημεριών.. Με τα σημερινά τεχνολογικά δεδομένα δεν είναι απίθανο.. με τα τότε δεδομένα όμως; Πως οι αρχαίοι Έλληνες είχαν την τεχνολογία και την τεχνογνωσία; Την κατείχαν; Τους δόθηκε; Άλλο ένα σημείο αντιπαράθεσης.... Ίσως όχι για εμάς..

"Το 652 π.χ. οι Σπαρτιάτες κυριεύουν τη Φιγάλεια και οι κάτοικοί της την εγκαταλείπουν. Απευθύνονται στο μαντείο των Δελφών για να μάθουν πώς θα ανακτήσουν τη πόλη τους. Οι Φιγαλείς επιστρέφοντας στη πατρίδα τους για να ευχαριστήσουν το θεό Απόλλωνα αφιέρωσαν ναό που έχτισαν σε ένα φυσικό πλάτωμα στη πλαγιά του Κωτίλιου και τον ονόμασαν Επικούριο. Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι ο ναός δεν ήταν απλά ένα λατρευτικό κτίσμα αφιερωμένο στον Απόλλωνα. Αν εξετάσουμε τον αρχιτεκτονικό ρυθμό του, θα δούμε ότι αν και εξωτερικά είναι ΔΩΡΙΚΟΥ ρυθμού, στο εσωτερικό του είναι ΙΩΝΙΚΟΥ ρυθμού αλλά οι κίονες του κοσμούνται με ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ ρυθμού κιονόκρανα.

Είναι το μοναδικό αρχαίο οικοδόμημα που συνδυάζει και τους 3 αρχιτεκτονικούς ρυθμούς. Κατασκευάστηκε το τελευταίο τέταρτο του 5ου αιώνα π.Χ πιθανότατα από τον αρχιτέκτονα του Παρθενώνα, Ικτίνο, μετά από υπόδειξη των ιερέων του Απόλλωνα από τους Δελφούς. Η πλαγιά που είναι χτισμένος ο ναός έχει έχει διαμορφωθεί τεχνητά σε οριζόντιο επίπεδο και ο ναός τοποθετήθηκε έκκεντρα πάνω σε αυτή με προσανατολισμό που και πάλι θεωρείται παράξενος διότι δεν ακολουθεί τον συνήθη προσανατολισμό του άξονα ανατολής - δύσης αλλά βορρά-νότου. Δημιουργήθηκε τεχνητά μία πέτρινη ειδική βάση που πάνω σε αυτή τοποθετήθηκε ο ναός.

Η βάση αυτή είναι μοναδική στον κόσμο, διότι λόγω της μελετημένης κλίσης της, επιτρέπει στον ναό να ΟΛΙΣΘΑΙΝΕΙ πάνω σε αυτή κατά 50.2 ΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΑ ΤΗΣ ΜΟΙΡΑΣ κάθε χρόνο με σκοπό να ΣΤΟΧΕΥΕΙ ΔΙΑΡΚΩΣ ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΑΣΤΡΙΚΟ ΣΗΜΕΙΟ. Για να κατορθώσει ο ναός να ολισθαίνει πάνω στην βάση του, τοποθετήθηκε πάνω σε αυτή ένα στρώμα αργίλου και ένα στρώμα από βότσαλα θαλάσσης. Πάνω σε αυτά, τοποθετήθηκαν οι πλάκες των θεμελίων του ναού. Κάτω από τη βάση έχουν βρεθεί τούνελ που κρατούσαν τον άξονα του ναού.

Πάνω στη βάση του ναού τοποθετήθηκαν πολλές στρώσεις από πλάκες που ενώνοντας μεταξύ τους με ανοξείδωτους σιδερένιους συνδετήρες και στο άνοιγμα τους έχυσαν μόλυβδο για να κρατά τους κραδασμούς. Στη συνέχεια έχτισαν το ναό, ο οποίος λόγω της ιδιαίτερης βάσης του και της σοφά μελετημένης κλίσης της, ολίσθαινε πάνω σε αυτή ΑΚΟΛΟΥΘΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΕΤΑΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΙΣΗΜΕΡΙΩΝ.

Ο δεύτερος ναός στην κορυφή του βουνού Κωτύλιο έπαιζε τον ρόλο του δείκτη. Δηλαδή αν κάποιος στεκόταν στην είσοδο του μεγάλου ναού σε πλήρη στοίχιση με τον μικρό ναό της κορυφής, τότε έβλεπε το σημείο 0 του βορρά! Μία τεράστια πυξίδα δηλαδή κατασκευασμένη από γρανίτη και μάρμαρο! Ο ναός κατατάσσεται στο κατάλογο της UNESCO ως παγκόσμιο μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς."

 Αν το άρθρο σας άρεσε. Κοινοποιήστε το. Αναδεικνύει την πολιτιστική μας κληρονομιά.

Στόχος μας να γίνει το άρθρο με τις πιο πολλές κοινοποιήσεις στην Ευρώπη

Ας δείξουμε ποιοι πραγματικά είμαστε

http://www.iplus.gr/index.php/2014-10-12-00-17-31/6291-2015-08-29-01-48-05