Η εγγονή μιλάει για το μεγάλο συνθέτη παππού της, τον Μανώλη Καλομοίρη

Ο Μανώλης Καλομοίρης με την εγγονή του

Η εγγονή μιλάει για το μεγάλο συνθέτη παππού της, τον Μανώλη Καλομοίρη

Στη χώρα μας, όπου η μουσική παιδεία είναι υποβαθμισμένη, ερωτήσεις στο δρόμο του τύπου "Γνωρίζετε ποιος ήταν ο Μανώλης Καλομοίρης;" ίσως να έχουν απογοητευτικές απαντήσεις αν και αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό και αναμενόμενο. Παρ' όλο όμως το σκοτάδι, που επικρατεί, κυρίως, στο χώρο της ελληνικής κλασικής μουσικής, το φεγγοβόλο άστρο του Μ. Καλομοίρη δεν έπαψε ποτέ να στέλνει μηνύματα, θυμίζοντας, πότε μέσα από μια παράσταση του  «Πρωτομάστορα» και πότε με «Το δαχτυλίδι της Μάνας», ότι μπορεί να υπάρξει γνήσια ελληνική κλασική μουσική, στηριγμένη στις παραδόσεις του τόπου μας και απαλλαγμένη από «δουλικούς μιμητισμούς» δυτικών προτύπων.

Στο σπίτι του συνθέτη, στο «αγαπημένο του Φαληράκι», η γυναίκα, που είχε την τύχη να είναι εγγονή του και να τον ζήσει  από κοντά μιλά με τη δημοσιογράφο Ανδριάνα Καστελλέτη σε μια προσπάθεια σκιαγράφησης όχι μόνο του συνθέτη και του έργου του αλλά και του ανθρώπου Μανώλη Καλομοίρη, μέσα από τα ουσιώδη στοιχεία της ζωής του.

Ο Μανώλης Καλομοίρης γεννήθηκε στη Σμύρνη, το 1883. Η καταγωγή του, όμως, ήταν από τη Σάμο.

Τις γυμνασιακές σπουδές τις έκανε στην Αθήνα και στην Πόλη, όπου πήρε και τα πρώτα μαθήματα πιάνου, από τη Σοφία Σπανούδη.

Στα χρόνια 1902-1906, σπούδασε αρμονία και σύνθεση στη Βιέννη όπου μουσικός κόσμος της εποχής ήταν σταθερά αφοσιωμένος στα καθιερωμένα ονόματα: Μπετόβεν, Χάϋδν, Σούμπερτ, Μότσαρτ κλπ. Εκεί ο Μανώλης Καλομοίρης άρχισε να νιώθει και τις πρώτες ενοχλήσεις από τον μουσικό συντηρητισμό της εποχής του, ενώ, παράλληλα, άρχισε να συνεπαίρνεται από τα νεωτεριστικά ρεύματα στο χώρο της κλασσικής μουσικής.

Την εποχή λοιπων των βιεννέζικων σπουδών του Καλομοίρη, τα ονόματα Στράους και Σνόνμπεργκ, αποτελούσαν για τους συντηρητικούς μουσικόφιλους κύκλους της Βιέννης  αίρεση στη θρησκεία της μουσικής. Όμως για τον Μ. Καλομοίρη, οι δύο αυτοί, φάνταζαν σαν οι δημιουργοί ενός γόνιμου νεωτερισμού.

Στην περίοδο 1906-1910, ο συνθέτης δέχτηκε την πρόταση να διδάξει μαθήματα πιάνου στο Χάρκοβο της Ρωσίας.

Η μουσική δίψα του ρωσικού λαού, εντυπωσίασε το συνθέτη, ενώ. η παραδοσιακή ρωσική μουσική μεγάλωσε την επιθυμία του να επιστρέψει στην πατρίδα του και να συμβάλει ενεργά στη δημιουργία μιας γνήσιας ελληνικής κλασικής μουσικής.

Έτσι, στα 1910, επιστρέφει και μένει μόνιμα στην Αθήνα.

 Ο Μανώλης Καλομοίρης στρατιώτης στην Ακρόπολη με συναδέλφους του

 

Το τεράστιο έργο του (6.000 σελ.), ολοκληρώθηκε με την Ίδρυση του «Ελληνικού Ωδείου» και αργότερα του «Εθνικού Ωδείου», στη διεύθυνση του οποίου τον διαδέχτηκε η κόρη του Κρινιώ Καλομοίρη, που πέθανε το 1982. και κατόπιν στα χέρια της εγγονής του, Χαράς Καλομοίρη.

- Χαρά, εκτός από τη μουσική, ο παππούς σου είχε άλλα ενδιαφέροντα και δραστηριότητες;

Χ.Κ. : «Είχε πάθος με τη λογοτεχνία και, κυρίους, με την ποίηση. Ο ίδιος, μάλιστα, έγραφε πολλές φορές και τους στίχους των τραγουδιών του, ενώ, παράλληλα, έγραφε και πολυάριθμες μελέτες, σχετικά με την μουσική».

- Στην εποχή του ο δημοτικισμός ήταν κάτι το παράτολμο κι επικίνδυνα πρωτοποριακό. Ήταν πράγματι δημοτικιστής;

Χ.Κ. : «Ήταν πράγματι θερμός υποστηρικτής του δημοτικισμού, γι' αυτό και οι στίχοι των έργων του είναι γραμμένοι στη δημοτική. Πίστευε πως, για ν' αγγίξει ο νους, μαζί με την καρδιά, τη μουσική, πρέπει να είναι απόλυτα απελευθερωμένος από τις νοητικές διεργασίες, που του επέβαλλε η καθαρεύουσα.

Χαρακτηριστικό της πίστης του αυτής, είναι ό σάλος, που προκλήθηκε σε βάρος του, όταν τύπωσε τα πρώτα του προγράμματα στη δημοτική. Για παράδειγμα, η λέξη «πρελούδιο», ήταν μεταφρασμένη σε: «πρωτοβάρανα». Γι' αυτό και κάποιος δημοσιογράφος, τη χαρακτήρισε συναυλία με «κοτσίδες».

- Ποιες ήταν οι απόψεις του συνθέτη, για την πολιτική της εποχής του;

Χ.Κ. : «Ήταν βενιζελικός ως το μεδούλι. Όταν, μάλιστα, ρωτήθηκε από κάποιο δημοσιογράφο, τι θα ψηφίσει, μετά το θάνατο πια του Βενιζέλου, εκείνος απάντησε: Μα, φυσικά, το Βενιζέλο.

-  Ποιες προσωπικότητες είχε γνωρίσει;

Χ.Κ. : «Πάμπολλες. Απ' αυτές, μπορεί να ξεχωρίσει κανείς τον Παλαμά και το Βενιζέλο, που στάθηκαν γι' αυτόν οι δύο φάροι της πνευματικής του ζωής. Κατόπιν, τον Καζαντζάκη, την Κυβέλη, τον Παπά και τον Πλαστήρα, που έτυχε να γίνει και νονός μου, δίνοντας μου -εκτός από τα δύο μου ονόματα- και το όνομα Νίκη, πράγμα, τελικά, που του έφερε και γούρι».

- Ποια ήταν η σύζυγος του Καλομοίρη;

Χ.Κ. : «Παντρεύτηκε τη Χαρίκλεια Παπαμόσχου, που είχε κι αυτή εξαιρετικά μουσικά προσόντα, με τα οποία θα μπορούσε να κάνει μια μεγάλη διεθνή καριέρα, όμως, προτίμησε να υπηρετήσει σιωπηλά τη μουσική, στο μουσικό-παιδαγωγικό τομέα, στη σκιά του μεγάλου συζύγου της. Έκαναν μαζί τρία παιδιά, από τα οποία τα δύο αγόρια χάθηκαν πρόωρα, ενώ η κόρη τους - και μητέρα μου- ακολούθησε τα μουσικά χνάρια των γονιών της.

 Η Κρινιώ Καλομοίρη στη Γαλλική Αντίσταση με τον άντρα της Jean Seailles, 

την Simon και τον Pierre Seailles  

 

-  Σχετικά με την Κρινιώ Καλομοίρη ποιά ήταν η τιμητική διάκριση, που της είχε απονεμηθεί στη Γαλλία;

Χ.Κ. : «Η μητέρα μου -όπως είπα και προηγουμένως- ακολούθησε κι αυτή τη μουσική καριέρα και παντρεύτηκε, σε πρώτο γάμο, το συνθέτη Λεωνίδα Ζώρα. Στο δεύτερο γάμο της, με τον Jean Seaills, βρέθηκε, όταν ξέσπασε πια ο πόλεμος, στη Γαλλική Αντίσταση σαν υπολοχαγός, στέκοντας στο πλευρό του συζύγου της.

Για τον ηρωισμό της λοιπόν αυτόν, παρασημοφορήθηκε από τον Ντε Γκωλ με το πολεμικό σταυρό, με φύλλα φοίνικα».

- Πόσα χρόνια έζησες κοντά στο μεγάλο συνθέτη και πως ήταν διαμορφωμένες οι σχέσεις σας, ως παππού και εγγονής;

Χ.Κ. : «Πέρασα κοντά του όλα μου τα παιδικά χρόνια, στο ίδιο σπίτι, εδώ, στο Παλαιό Φάληρο και η μορφή του σφράγισε όλη την παιδική μου ζωή.

Ανάμεσα σ' εκείνον και σ' εμένα, είχε γεννηθεί μια πολύ δυνατή σχέση, που ξεπερνούσε τα όρια της συγγένειας που μας συνέδεε και πλησίαζε περισσότερο μια από τις σπάνιες εκείνες μορφές φιλίας και αγάπης, που σφραγίζουν ανεξίτηλα τη ζωή μας.

Ο ασπρομάλλης εκείνος γέρος, που τον θυμάμαι πάντοτε καθισμένο πίσω από ένα γραφείο, να γράφει, ακαταλαβίστικα, για μένα, τότε, σύμβολα ή να κάθεται μπροστά στο πιάνο και ν' αφήνει να ξεχειλίζουν ατέλειωτες μελωδίες κι αρμονίες κάτω απ' τα δάχτυλα του, ήταν. για μένα, κάτι παραπάνω από πάππους, ήταν ο σοφός και αγαθός «Γέροντας», που συναντάμε καμιά φορά στα παραμύθια και που φανερώνει στο νέο κι άβγαλτο παιδί, που παρουσιάζεται εμπρός του, το μονοπάτι της ζωής.

Ποτέ δεν έχανε την ευκαιρία να μου μαθαίνει πράγματα και να προσπαθεί να με μυήσει, σε όσα εκείνος αγάπησε: τη μουσική, την ποίηση, την Ελλάδα».

- Ανάφερε μερικά από τα έργα του.

Χ.Κ. : «Παλαμική συμφωνία, Μαγιοβότανα (στ. Παλαμά), Πραματευτής, Πρωτομάστορας (Καζαντζάκη), Το δαχτυλίδι της Μάνας, η Συμφωνία της Λεβεντιάς, Μολυβιάτισσα, Ρουμελιώτισσα, Μυσιριώτισσα και το «Θάνατος της Αντρειωμένης» (1944), που είναι έργο αφιερωμένο στη θεία μου Simon Seailles που, για τη γνωστή δραστηριότητα της, στη Γαλλική Αντίσταση, φυλακίστηκε σε ναζιστικά στρατόπεδα, όπου και πέθανε από φυματίωση».

Σε όσους και σε όσες

Με νιώσανε

Με συμπονέσανε

Με συντρέξανε

Μου φωτισανε το δρόμο.

Αλλά και σε όσους και σε όσες

Με λοιδορήσανε

Με πετροβολήσανε

Με περιφρονήσανε

Μου σπείρανε αγκάθια στο δρόμο…

Χαρίζω τη «Ζωή μου και την Τέχνη μου»

Μ. Καλομοίρης

"ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ"

Χαρά Καλομοίρη – Seailles

Γεννήθηκε στο Παρίσι.

Απόφοιτος της Γερμανικής Σχολής Αθηνών. Σπούδασε πιάνο στο Εθνικό Ωδείο Αθηνών. Έλαβε το Δίπλωμα με Α’ Βραβείο και Αριστείο Εξαιρετικής Ιδιοφυΐας το 1966. Συνέχισε τις σπουδές της στην Ανωτάτη Σχολή Μουσικής του Μονάχου (Τάξη Maria Landes – Hindemith) και στην Ακαδημία της Βιέννης (Τάξη Dieter Weber). Παρακολούθησε Μaster class με την Ilona Kabos, Gina Bachauer κ.α. Παράλληλα είναι απόφοιτος της Θιβετανικής γλώσσας από το τμήμα Ανατολικών Γλωσσών της Σορβόννης στο Παρίσι.

Από το 1976 είναι Καθηγήτρια Πιάνου και από το 1982 ανέλαβε την Γενική Διεύθυνση του Εθνικού Ωδείου. Δίδαξε επίσης στην Εcole Normale de Musique στο Παρίσι. Συμμετέχει τακτικά σε εθνικές και διεθνείς επιτροπές διαγωνισμών μουσικής.

Παράλληλα με τη μουσική ασχολείται με την φιλοσοφία, συγγραφή και μετάφραση. Έχει την ευθύνη διοργάνωσης και επίβλεψης ενός σημαντικού αριθμού πολιτιστικών και καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Από το 1997 είναι Πρόεδρος της καλλιτεχνικής επιτροπής του «Φεστιβάλ Μανώλης Καλομοίρης» στην Σάμο κάνοντας έτσι πραγματικότητα ένα από τα σημαντικά οράματα του παππού της.

Έχουν εκδοθεί μεταφράσεις της από τα θιβετανικά και τα αγγλικά σε θέματα φιλοσοφικού περιεχομένου. Έχει δώσει πολλές συνεντεύξεις στον έντυπο και περιοδικό τύπο.

Είναι επίτιμος Πρόεδρος του Συλλόγου «Μανώλης Καλομοίρης», Πρόεδρος του Δ.Σ. του Εθνικού Ωδείου και μέλος πολλών πολιτιστικών συλλόγων και εταιρειών.

https://whoiswhogreece.wordpress.com/2013/04/19/kalomoiri-seailles-xara/