ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΕΟΝΤΑΡΙΤΗΣ : «Θύελλα στα Ανάκτορα»

Μια συνέντευξη της μητέρας της Φρειδερίκης στον Ηλία

 Μπρεδήμα, που δημοσιεύθηκε στην «Αθηναϊκή», 

άναψε φωτιές και κατασχέθηκαν αμέσως τα φύλλα της, 

με εντολή της τότε βασίλισσας

 

«Θύελλα στα Ανάκτορα»

 

 

Γράφει ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΕΟΝΤΑΡΙΤΗΣ

Oι τρεις τόμοι με τις αναμνήσεις του τέως βασιλέως Κωνσταντίνου προκάλεσαν εύλογο ενδιαφέρον, όχι μόνον μεταξύ των υποστηρικτών της «βασιλευομένης» αλλά και στους αντιμοναρχικούς. Οι διενέξεις για τα όσα είπε, περισσότερο όμως για όσα… δεν είπε ο Κωνσταντίνος, ξαναζωντάνεψαν μια εποχή γεμάτη από κρίσιμα πολιτικά γεγονότα, που σημάδεψαν την ιστορία αυτού του τόπου. Τις τρίτομες βασιλικές αναμνήσεις, οι ασχολούμενοι με την ιστορική έρευνα τις αντιμετώπισαν ανάλογα με το δικό τους ιδεολογικό πρίσμα.

Παρακάμπτω κείμενα που γράφτηκαν με εμπάθεια, διότι είναι επόμενο να πέφτουν σε ιστορικές ανακρίβειες. Ξεχώρισα όμως το βιβλίο ενός νέου και αξιόλογου ιστορικού ερευνητή, του κ. Μάνου Χατζηδάκη, με τίτλο: «Βασιλεύς Κωνσταντίνος - Όσα είπε και όσα δεν είπε» (Εκδόσεις Πελασγός).

Εκείνος ασχολείται με όσα αφορούν τον τέως βασιλέα και τους συνταγματάρχες της 21ης Απριλίου. Ο κ. Χατζηδάκης προφανώς είναι με την πλευρά των δεύτερων. Ας μη βιαστούν όμως οι ασχολούμενοι με εκείνη την περίοδο να του ρίξουν τον… «λίθο του αναθέματος» για την ιδεολογική του τοποθέτηση! Σημασία έχουν τα γεγονότα, είτε μας είναι αρεστά είτε όχι. Και τα γεγονότα που καταγράφει ο κ. Χατζηδάκης μπορούν να συζητηθούν σήμερα με ψυχραιμία, να αξιολογηθούν, ακόμα και να αμφισβητηθούν, εάν υπάρχουν επιχειρήματα. Άλλωστε η Ιστορία ποτέ δεν ήταν μονόπλευρη. Το θέμα μας όμως δεν είναι το βιβλίο του κ. Χατζηδάκη, ούτε και τα τρία βιβλία του τέως βασιλέως. Ίσως σε άλλο άρθρο ασχοληθούμε διεξοδικά και με τις δύο εκδόσεις. Στον… «βασιλικό χορό» μπαίνει και ο συντάκτης αυτού του κειμένου! Πρόσφατα κυκλοφόρησε (από τις Εκδόσεις HISTORIA, του εκλεκτού συναδέλφου κ. Δημοσθένη Κούκουνα) ένα μικρό βιβλίο με τίτλο «Θύελλα στα Ανάκτορα».

Πρόκειται για δύο κεφάλαια της εποχής της βασιλευομένης δημοκρατίας, που τότε προκάλεσαν μεγάλο θόρυβο και δεν καταγράφονται στις βασιλικές αναμνήσεις. Το πρώτο αφορά τη μακρόχρονη διένεξη του πρίγκηπος Πέτρου με τη βασίλισσα Φρειδερίκη και το δεύτερο την πολύκροτη συνέντευξη που πήρε ο αείμνηστος διακεκριμένος δημοσιογράφος-συγγραφέας και βουλευτής της Αριστεράς, Ηλίας Μπρεδήμας, από τη μητέρα της Φρειδερίκης, Βικτωρία-Λουΐζα.

 Πρίγκιπας Πέτρος: Ο κόκκινος (παρ’ ολίγον…) βασιλιάς!

Η συνέντευξη, που θα δημοσιευόταν σε συνέχειες στην «Αθηναϊκή» του Γιάννη Παπαγεωργίου, είχε απρόσμενη κατάληξη. Ήταν Δεκέμβριος του 1962. Μόλις κυκλοφόρησε το μεσημέρι (τότε οι απογευματινές εφημερίδες κυκλοφορούσαν στις 12 το μεσημέρι) η «Αθηναϊκή» με το πρώτο μέρος της συνεντεύξεως, αστυνομικοί κατέσχεσαν όλα τα φύλλα της εφημερίδας! Την ίδια ώρα, όργανα της Γενικής Ασφάλειας εισέβαλαν στα γραφεία της «Αθηναϊκής» και συνέλαβαν τον εκδότη Γιάννη Παπαγεωργίου και τον διευθυντή της Γεώργιο Κυριακίδη.

Ο Μπρεδήμας διέφυγε τη σύλληψη διότι είχε βουλευτική ασυλία. Οι δύο δημοσιογράφοι παραπέμφθηκαν σε δίκη και καταδικάστηκαν σε φυλάκιση επειδή προσέβαλαν την… «τιμή της βασιλίσσης»! Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Η διένεξη του πρίγκηπος Πέτρου με τη Φρειδερίκη ξέσπασε τον Οκτώβριο του 1964 λίγο μετά τον γάμο του Κωνσταντίνου με την Άννα-Μαρία.

Η ιστορία αυτή στην πραγματικότητα είχε ρίζες που βρίσκονται πιο βαθιά μέσα στον χρόνο. Ο πρίγκιπας Πέτρος της Ελλάδος και της Δανίας, μόνος υιός του ναυάρχου-βασιλόπαιδος Γεωργίου (δευτερότοκου γιου του Γεωργίου του Α' και της βασίλισσας Όλγας) και της πριγκίπισσας Μαρίας Βοναπάρτη, γεννήθηκε στο Παρίσι το 1908. Οπωσδήποτε δεν επρόκειτο για τυχαίο πρόσωπο. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων, συνέχισε τις σπουδές του στη Σχολή Οικονομικών Επιστημών στο Λονδίνο και ασχολήθηκε αργότερα με τη μελέτη πρωτόγονων μορφών κοινωνιών. Το 1957 ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και έγραψε πολλές επιστημονικές μελέτες.

Ο ωραίος, διανοούμενος, κοσμοπολίτης πρίγκιπας, που διεκδικούσε τον θρόνο της Ελλάδος, ερωτεύθηκε σε ένα νυχτερινό κέντρο του Παρισίου μια γοητευτική Ρωσίδα, διωγμένη από την μπολσεβίκικη επανάσταση, με «ζωηρό παρελθόν». Όταν όμως εξεδήλωσε την επιθυμία του να την κάνει γυναίκα του, οι γονείς του αντέδρασαν έντονα. Η ρωσίδα Ιρίνα Οβτσινίκοβα είχε φήμη που εξαγρίωσε τον πρίγκιπα Γεώργιο.

Ο ίδιος δήλωσε κοφτά στον υιό του ότι εάν την νυμφευόταν, όχι μόνο δεν θα του ξαναμιλούσε, αλλά θα ζητούσε από τον βασιλέα Γεώργιο να διαγράψει τον Πέτρο από τη λίστα διαδοχής του ελληνικού θρόνου! Και, πράγματι, έκανε πράξη την απειλή του. Μέχρι τον θάνατό του, δεν ξαναμίλησε στον υιό του. Όσο για την αξίωσή του να διαγραφεί το παιδί του από τη λίστα διαδοχής, τόσο ο Γεώργιος όσο και ο Παύλος δεν το δέχτηκαν και διατήρησαν καλές σχέσεις με τον Πέτρο αλλά και με την Ιρίνα. Όχι όμως και η Φρειδερίκη…

Λίγο πριν από την κατάληψη της Ελλάδας από τους Γερμανούς, ο Πέτρος διορίσθηκε υπασπιστής του βασιλέως Γεωργίου Β', τον οποίο ακολούθησε στην Κρήτη και μετά στη Μέση Ανατολή. Υπηρέτησε στον Ιερό Λόχο και πήρε μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις. Η γνωριμία του με τη Φρειδερίκη ξεκίνησε όταν εκείνη ήταν νέο κορίτσι στο Αννόβερο, φυσικά πολύ προτού γνωρίσει τον Παύλο. Οι… «κουτσομπόληδες της Ιστορίας» λένε μάλιστα ότι είχε αναπτυχθεί και κάποιο βαθύτερο αίσθημα μεταξύ τους. Όλα άλλαξαν όμως όταν ο Πέτρος είδε μια φωτογραφία της νεαρής πριγκίπισσας με χιτλερική στολή. Φαίνεται ότι λογόφεραν και από τότε οι σχέσεις των ψυχράνθηκαν. Η ιστορία του Πέτρου θα μπορούσε να αποτελέσει τον «καμβά» ενός περιπετειώδους μυθιστορήματος ή να εμπνεύσει σεναριογράφους για σίριαλ.

Η περιφρονημένη μητέρα

Να ήταν ο παλιός πληγωμένος έρωτας ή μια αμοιβαία αντιπάθεια; Ίσως και τα δύο. Γεγονός είναι ότι οι σχέσεις Πέτρου και Φρειδερίκης έμειναν πάντα εχθρικές. Είναι γνωστό ότι η Φρειδερίκη, ως βασίλισσα, είχε ενεργό ανάμειξη στην πολιτική και προκαλούσε την έντονη δυσφορία των δημοκρατικών κομμάτων και του αντιπολιτευομένου Τύπου. Υπήρχε ένας πόλεμος μεταξύ τους.

Ο Πέτρος δεν έχανε ευκαιρία, με δηλώσεις του, να κατακρίνει τη Φρειδερίκη και να προλέγει ότι με την τακτική της θα καταστρέψει τον θρόνο. Και τον Δεκέμβριο του 1962 η αυταρχική συμπεριφορά της Φρειδερίκης προκάλεσε σάλο και έδωσε αφορμή στον Πέτρο για μια ακόμη φορά να επικρίνει τη βασίλισσα. Τι είχε συμβεί; Ο πλέον ίσως σφοδρός πολέμιος της βασιλικής οικογένειας ήταν ο δημοσιογράφος και βουλευτής Ηλίας Μπρεδήμας. Βουλευτής με την ΕΔΑ, με τη Δημοκρατική Ένωση του Τσιριμώκου και κατόπιν ανεξάρτητος της Αριστεράς. Ο Μπρεδήμας είχε καταστεί πονοκέφαλος για τα ανάκτορα. Το 1962 πραγματοποίησε μια δημοσιογραφική αποστολή, ως απεσταλμένος της «Αθηναϊκής», στα πλαίσια της αντιβασιλικής εκστρατείας του.

Με άκρα μυστικότητα ταξίδεψε στο Αννόβερο και συνάντησε τη μητέρα της Φρειδερίκης, δούκισσα Βικτωρία-Λουΐζα, κόρη του Κάιζερ. Η δούκισσα έμενε σε ένα φτωχικό διαμέρισμα, διότι τα παιδιά της την είχαν εγκαταλείψει στην τύχη της και την αγνοούσαν.

Η Βικτωρία-Λουΐζα δεν έκρυψε την πικρία της για τη συμπεριφορά των παιδιών της, και κυρίως της Φρειδερίκης. Ο Μπρεδήμας ετοίμασε το ρεπορτάζ του σε συνέχειες, με όσα του είπε η δούκισσα, και η διαφημιστική καμπάνια της εφημερίδας άρχισε μια βδομάδα πριν με το εξής σλόγκαν: «Κάπου πήγα, κάποιον είδα, κάτι μου είπε να σας πω…»! Οι μυστικές υπηρεσίες όμως της ΚΥΠ είχαν παρακολουθήσει τον Μπρεδήμα στο Αννόβερο και ήξεραν τι είχε συμβεί. Έτσι, την ημέρα που κυκλοφόρησε η «Αθηναϊκή» με την πρώτη συνέχεια της συνεντεύξεως, αστυνομικοί ξεχύθηκαν στο κέντρο της Αθήνας και έκαναν κατάσχεση όλων των φύλλων της εφημερίδας.

Μερικοί που πρόλαβαν και αγόρασαν φύλλα, τα πουλούσαν αργότερα στην Ομόνοια στη… «μαύρη αγορά»! Την ίδια ώρα, όργανα της Γενικής Ασφάλειας συνέλαβαν τον εκδότη Γιάννη Παπαγεωργίου και τον διευθυντή της «Αθηναϊκής» Γεώργιο Κυριακίδη.

Ο Μπρεδήμας ζήτησε να αρθεί η ασυλία του και να δικασθεί εκείνος, παίρνοντας όλη την ευθύνη των δημοσιευμάτων. Η Φρειδερίκη όμως δεν ήθελε να συμβεί κάτι τέτοιο, διότι ο αντίκτυπος σε βάρος της θα ήταν χειρότερος, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Της έφθανε η φυλάκιση των δύο δημοσιογράφων και η άρση ατέλειας χάρτου για ικανό χρονικό διάστημα.

Η σύζυγος του πρίγκιπα Πέτρου, Ειρήνη Ουρτσινίκοφ

Ο αποκλεισμός της Ιρίνας

Τον Οκτώβριο του 1964, κατά τους γάμους του Κωνσταντίνου με την Άννα-Μαρία, τα ανάκτορα έστειλαν πρόσκληση στον Πέτρο, όχι όμως και στη σύζυγό του. Ο πρίγκιπας το θεώρησε προσωπική προσβολή και αρνήθηκε να παραστεί στην τελετή. Απήντησε με μια συνέντευξη-βόμβα, με την οποία εμμέσως έθετε θέμα δικαιωμάτων του στον θρόνο.

Στις 3 Οκτωβρίου 1964 έφθασε στην Αθήνα και κατέλυσε στο ξενοδοχείο «King George». Εκεί κάλεσε έλληνες και ξένους δημοσιογράφους και απήντησε σε πληθώρα ερωτήσεων. Εμμέσως παραδέχθηκε ότι έχει δικαιώματα στον ελληνικό θρόνο και οι βολές του κατά της Φρειδερίκης ήσαν άμεσες. Η πολιτική θύελλα ξέσπασε. Ο Τύπος της Ενώσεως Κέντρου στήριξε τον Πέτρο, ενώ οι εφημερίδες της ΕΡΕ εξαπέλυσαν μύδρους εναντίον του, παρέχοντας την υπεράσπισή τους στα ανάκτορα. Ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου βρέθηκε σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Όσο και αν κατά βάθος αναγνώριζε το δίκιο του πρίγκιπα, ήταν υποχρεωμένος να καλύψει με δηλώσεις του τα ανάκτορα και τη Φρειδερίκη. Και αυτό έκανε. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1974, ο Πέτρος μίλησε πλέον ανοιχτά για τη διένεξή του με τη Φρειδερίκη.

Σε συνέντευξή του στον δημοσιογράφο Βάσο Μαθιόπουλο των «Νέων» είπε: «Αγαπητέ μου, αν γράψω τα απομνημονεύματά μου, θα δημιουργηθεί πρόβλημα για το κατά πόσον η Φρειδερίκη είναι διανοητικά υγιής!

Αρκεί να σας αναφέρω ότι την ημέρα του μνημοσύνου του Παύλου στο Τατόι, πριν μπούμε στην Εκκλησία, η Φρειδερίκη είπε στον Κωνσταντίνο: ''Μα γιατί χρειάζεται να κάνουμε μνημόσυνο; Ο Παύλος ήρθε νύχτα και μου είπε: Εγώ είμαι στον Παράδεισο. Εσύ θα διευθύνεις τώρα τη χώρα μου. Πάμε να γιορτάσουμε το γεγονός στους αγρούς…''!

Ο Κωνσταντίνος απήντησε: ''Μητέρα, πρέπει να κάνουμε μνημόσυνο, διότι φέραμε κόσμο''. Δέκα λεπτά μετά την έναρξη της ακολουθίας, η Φρειδερίκη βγήκε από την Εκκλησία και αργότερα μας είπε ότι συνάντησε τον Παύλο έξω από το μνήμα του και της είπε:

''Να πεις του Κωνσταντίνου να ακούει ό,τι του λες. Αυτή είναι η πατρική και βασιλική μου εντολή''! Οπότε, ο παριστάμενος εξάδελφός μου Μιχαήλ μου είπε γαλλικά: ''Νομίζεις ότι είναι καλά στην υγεία της;''»…

Ο πρίγκιπας Πέτρος απεβίωσε στο Λονδίνο στις 15 Οκτωβρίου του 1980 και κηδεύτηκε στον εκεί ιερό Ναό της Αγίας Σοφίας στις 22 Οκτωβρίου του ίδιου έτους. Στην κηδεία του παρέστη ο Κωνσταντίνος και όλη σχεδόν η βασιλική οικογένεια, όχι όμως και η Φρειδερίκη.

Θα πρέπει να πούμε ότι ο Κωνσταντίνος παραστάθηκε στον θείο του καθ' όλη τη διάρκεια της ασθένειάς του.

Η Ιρίνα Οβτσινίκοβα απεβίωσε στο Παρίσι τη 12η Μαρτίου του 1990. Στην κηδεία της ήσαν ελάχιστα άτομα. Και οι δύο ετάφησαν στη Δανία.

- Το βιβλίο του Γεώργιου Λεονταρίτη «Θύελλα στα Ανάκτορα» πωλείται από τις Εκδόσεις HISTORIA, Υψηλάντου 5 Κολωνάκι, 10675 Αθήνα. Τηλέφωνο: 210-7255962. 

 

"ΤΟ ΠΑΡΟΝ"