Ρίτσα Μασούρα : Το κυνήγι της ευτυχίας

Το κυνήγι της ευτυχίας

Γράφει η Ρίτσα Μασούρα

Δύσκολο να ταξινομήσω χρονικά τις σκέψεις μου, αλλά χάριν συντομίας θα ξεκινήσω από τα πρώτα χρόνια του Ανδρέα Παπανδρέου. Τότε που μας έλεγαν ότι εφεξής βασική υποχρέωσή μας είναι να είμαστε ευτυχισμένοι, να ζούμε διαρκώς μέσ’ την καλή χαρά, να χρησιμοποιούμε διάφορες «πονηρές» μεθόδους εύκολου πλουτισμού και επί ποινή βαρύτατης κοινωνικής τιμωρίας να αποστρέφουμε το βλέμμα από τη δυστυχία. Ήταν η εποχή της σταδιακής εισδοχής στη δεσποτική ευδαιμονία, την οποία την εμπλουτίσαμε με ελληνικές πατέντες και τελικά την... κατακτήσαμε με τη συνδρομή των ταγμάτων των δανειοληπτών. Αυτών που σήμερα παρατάσσονται μπροστά στους δανειστές - τραπεζίτες, κρατώντας σε εκπληκτική ευθυγράμμιση τις μεγαλεξανδρινές σάρισες.

Το κυνήγι της ευτυχίας (the pursuit of happiness) αναφέρεται στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ. Γραμμένη από εμπνευσμένα άτομα που αντιλαμβάνονταν το κόστος και την υπεραξία της εργασίας, κατηύθυνε το αμερικανικό έθνος προς την ευτυχία μέσω της σκληρής εργασίας και της απόκτησης υλικών αγαθών. Ίσχυε μια αδιανόητη εξίσωση εργασίας - πλούτου. Στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, αυτή η εξίσωση δεν απέκτησε ποτέ αμερικανικές διαστάσεις, ούτε καν στη Γερμανία, όπου σήμερα «ποδηγετούνται» οικονομικά οι πολίτες της, προκειμένου το κράτος να χαίρει ευρωστίας! Γι’ αυτό και οι Έλληνες, δίχως δεύτερη σκέψη αποτινάξαμε τη «νοικοκυρεμένη» ζωή, τα σύμβολα, χειροκροτήσαμε την τηλεοπτική δημοκρατία και χάσαμε κάτι πολύτιμο: την ευτυχία του λιγοστού, για την οποία μας μιλούσε συχνά ο Ελύτης.

Σ’ αυτή την ταραχώδη διαδρομή διαταράχθηκε η ταυτότητά μας. Οι κοινωνίες διαθέτουν ταυτότητα. Διαθέτουν χαρακτηριστικά που διαμορφώνουν ειδοποιούς διαφορές. Δεν είμαστε όμοιοι με τους Σουηδούς, ούτε αυτοί με τους Αμερικανούς. Υπάρχουν οχυρά, αλλά και κερκόπορτες. Πολλοί αναλυτές εμμένουν στην εθνική ταυτότητα. Περί αυτού, όμως, πρόκειται;

Πρόσφατα, ο Κώστας Τσόκλης είχε πει ότι όταν παλιά πήγαινε στην Άνδρο αναγνώριζε στους ντόπιους μια κάποια ταυτότητα. Ήταν κάτι που αφορούσε τη συμπεριφορά, το έθιμο, το απαύγασμα ψυχής, κάτι τέλος πάντων. Σήμερα, κάθε φορά που πηγαίνει, θλίβεται όλο και περισσότερο γιατί το μόνο που βλέπει είναι μικρογραφίες των ατόμων των πόλεων.

Η ελληνική κοινωνία διέθετε πλεόνασμα συλλογικότητας (το εμείς βαρύτερο το εγώ) κι ας διατείνονται οι μελετητές ότι χάθηκε από τα ομηρικά έπη και μετά. Είναι ένα στοιχείο αυτό, που τηρουμένων των αναλογιών θα μπορούσε να ενταχθεί στην άλλη μη εθνική μας ταυτότητα, μαζί με την αλληλεγγύη ή το νοιάξιμο των ανιόντων προς τους κατιόντες και αντιστρόφως. Τώρα έχοντας αποστασιοποιηθεί από τον καταναλωτικό ευδαιμονισμό αναζητούμε νέους ορισμούς της χαράς. Δεν είμαστε hedge funds της παγκοσμιοποίησης, αγνώστων γονέων που σήμερα κερδοσκοπούν εδώ και αύριο καταστρέφουν αλλού. Γι’ αυτό, οφείλουμε να αναζητήσουμε εκείνα τα χαρακτηριστικά της φυλής μας που θα βοηθήσουν στην περιφρούρηση ενός λαού που είναι εγκλωβισμένος σε αντικρουόμενες ιδεολογίες και αντικρουόμενες συμπεριφορές.

facebook/ Ritsa Masoura