SOS - ΣΩΣΤΕ ΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΣΚΟΥΡΙΩΝ

ΑΠΟ

http://megpanagia.blogspot.gr/2015/12/sos.html

 

SOS - ΣΩΣΤΕ ΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΣΚΟΥΡΙΩΝ - 

 

-Μορφωτικός & Πολιτιστικός Σύλλογος Μεγαλοπαναγιωτών Θεσσαλονίκης 

-Ιστορικό - Λαογραφικό Μουσείο Ρεβενικίων, Μεγάλης Παναγίας 

Θεσσαλονίκη 12/12/2015 

Προς Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο 

ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΧΩΡΟ ΣΚΟΥΡΙΩΝ 

Ύστερα από δύο αναβολές, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο πρόκειται να συνεδριάσει με θέμα την «έγκριση ή μη διατήρησης αρχαιοτήτων που αποκαλύφθηκαν στο πλαίσιο του έργου «Μεταλλευτικές–Μεταλλουργικές εγκαταστάσεις των μεταλλείων Κασσάνδρας» της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός», στη θέση «Σκουριές» Μεγάλης Παναγιάς, Δήμου Αριστοτέλη, Π.Ε. Χαλκιδικής, Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας», όπως αναφέρεται στην ημερήσια διάταξη. 

Ουσιαστικά, με τον τρόπο αυτό επιχειρείται η έναρξη της επόμενης φάσης στο έργο των Σκουριών, αφού η απομάκρυνση των αρχαίων αντικειμένων θα σημάνει την έναρξη των ανατινάξεων και λοιπών εργασιών για τη δημιουργία του ανοιχτού ορύγματος.

Στην εισήγησή της, με ημερομηνία 5/1/2015 [1] η Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους, αναφέρει ότι πραγματοποιήθηκε σωστική ανασκαφή σε έκταση περίπου 2 στρεμμάτων στο λόφο, εντός του εργοταξίου (open pit) και ότι εκεί ήρθαν στο φως ευρήματα «τα οποία μαρτυρούν την εγκατάσταση αρχαίας μεταλλουργίας χαλκού», όπως αναφέρεται.

Στην εισήγηση γίνεται λόγος για λάκκους, πασσαλότρυπες, τμήματα λίθινης αργολιθοδομικής θεμελίωσης κτιρίου, τμήματα και σημάδια εγκαταστάσεων λιθοτρίβησης, εμπλουτισμού, ελέγχου της παραγωγής, τμήματα και υπολείμματα μεταλλευτικών κλιβάνων, διαμόρφωση εδάφους για τη μεταλλουργία και απόρριψη υλικών, εγκαταστάσεις φύλαξης και διαχείρισης του νερού που χρησιμοποιούνταν για τη μεταλλουργία καθώς και διαμορφώσεις του εδάφους για τη διοχέτευση αέρα στους μεταλλευτικούς κλιβάνους. Επίσης βρέθηκαν: ποσότητα σκωριών, πήλινα τμήματα από την ανωδομή μεταλλευτικών κλιβάνων, κεραμική, κεραμίδες στέγης, θραύσματα πορφυρητικού κοιτάσματος, τμήματα ομφαλωτικών πινακίων που μαρτυρούν οικιακή χρήση, 12 χάλκινα νομίσματα που χρονολογούνται στον 2ο π.Χ. αιώνα.

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2015

Εικόνα 2

Στην εισήγηση δεν γίνεται αναλυτική αναφορά στα αντικείμενα οικιακής χρήσης. Ωστόσο, περίπου δύο μήνες μετά την ημερομηνία της εισήγησης, ο αρμόδιος αρχαιολόγος σε ενημερωτική εκδήλωση του Λαογραφικού και Ιστορικού Μουσείου Ρεβενικίων, Μεγάλης Παναγίας, αναφέρει ότι σημαντικό μέρος της κεραμικής που βρέθηκε στην ανασκαφή, ανήκει σε «πολυτελή αγγεία πόσης και φαγητού».

Επίσης, βρέθηκαν τμήματα ροδίτικων αμφορέων, που όπως προκύπτει από το υλικό της παρουσίασης, ταυτοποιήθηκαν σε συγκεκριμένο εργαστήριο κεραμικής του 2ου αι. π. Χ. (Ονασίοικος 210 π.Χ. – 175 π.Χ.).

Κατά την παρουσίαση, ο αρμόδιος αρχαιολόγος πρόβαλε φωτογραφικό υλικό από αντικείμενα καθημερινής οικιακής χρήσης, για τα οποία επίσης δεν γίνεται αναλυτική αναφορά στην εισήγηση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα βάρη που κρατούσαν τεντωμένα τα στημόνια αρχαίων κάθετων αργαλειών. Τα βάρη αυτά βρέθηκαν στη θέση της ανασκαφής και μαρτυρούν, σύμφωνα με τον αρμόδιο αρχαιολόγο, ότι είτε στο σημείο είτε σε μικρή απόσταση υπήρχε εγκατάσταση των οικογενειών, ανθρώπων που ασχολούνταν με τη μεταλλουργία. 

Στην εισήγηση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους γίνεται λόγος για απουσία στρωματογραφίας, δηλαδή μελέτης της διάταξης των αποθέσεων ή στρωμάτων, της διαστρωμάτωσης της αρχαιολογικής θέσης, που μπορεί να προσφέρει συμπεράσματα για τις φυσικές ή πολιτισμικές μεταβολές και τη διάρκειά τους, ανάλογα με το πάχος, τη σύσταση, το χρώμα και το περιεχόμενο των στρωμάτων. Επίσης, δεν γίνεται λόγος για ραδιοχρονολόγηση κινητών μνημείων (ευρημάτων), όπως οι σκωρίες και άλλα αντικείμενα.

Αντιθέτως, και μολονότι έχουν περάσει έξι ολόκληρα χρόνια μετά την πρώτη επιφανειακή αυτοψία του αρμόδιου αρχαιολόγου (19/1/2009-20/2/2009) η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων επικαλείται μια «πρώτη εξέταση των κινητών ευρημάτων» για να συμπεράνει ότι «η ανασκαφή στις Σκουριές, έφερε στο φως μια μικρή σε έκταση και διάρκεια ζωής μεταλλουργική εγκατάσταση των μέσων του 2ου αι. π.Χ.».Ωστόσο, ο αρμόδιος αρχαιολόγος το Μάρτιο του 2015, στην εκδήλωση του Λαογραφικού και Ιστορικού Μουσείου Ρεβενικίων, [2] https://www.youtube.com/watch?v=lyXdpS-Nuvg εκφράζει την πεποίθηση ότι η συγκεκριμένη μεταλλουργική εγκατάσταση ανήκει στη σφαίρα επιρροής μιας ακμάζουσας πόλης, πιθανότητα της αρχαίας Ακάνθου, χωρίς να εξηγείται πως μια ακμάζουσα πόλη που είχε εντοπίσει μετάλλευμα στην περιοχή και ασχολήθηκε με την μεταλλουργία στο σημείο, περιόρισε αυτή την προσοδοφόρα οικονομική δραστηριότητα σε ένα «μικρό διάστημα στα μέσα του 2ου αι. π.Χ.», όπως αναφέρεται στην επίμαχη εισήγηση.

Στην ίδια εισήγηση επίσης, δεν γίνεται καμία αναφορά στην ανάγκη περαιτέρω έρευνας ώστε να διαπιστωθεί το εύρος (χρονικό και γεωγραφικό) της ανθρώπινης εγκατάστασης και δραστηριότητας στην περιοχή ούτε η διασύνδεσή του σημείου της μεταλλουργίας με άλλους αρχαιολογικού ενδιαφέροντος τόπους στην ευρύτερη περιοχή.

Σημειώνεται, ότι σε προγενέστερη, αρνητική γνωμοδότηση για την ανάπτυξη μεταλλείου στη θέση Σκουριές, της ΙΣΤ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (22/3/2007) [3], γίνεται λόγος για τη θέση Κάτσουρας ή Καστελλούδι, στον αυχένα μεταξύ των ρεμάτων Καρατζά και Λοτσάνικο.Πρόκειται για οχυρωμένο οικισμό που εντοπίστηκε ύστερα από αυτοψία αρχαιολόγων της συγκεκριμένης Εφορίας. Όπως σημειώνεται, στον εν λόγω οικισμό δεν βρέθηκε κεραμική που να βοηθά στη χρονολόγησή του, όμως θεωρείται βέβαιο ότι η τελευταία φάση του χρονολογείται στους βυζαντινούς χρόνους, όπως προκύπτει από κεράμωση στο εσωτερικό της οχύρωσης.

Επίσης, αναφέρεται ότι σε απόσταση 1,5 χιλιομέτρου από το εργοστάσιο εμπλουτισμού, βρίσκεται το ύψωμα «Καστέλλι» ένας οχυρωμένος οικισμός των ιστορικών χρόνων που προστατεύεται από τις διατάξεις του Ν. 3028/28-6-2002 «Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιά». Επίσης, αναφέρεται ότι στο συγκεκριμένο χώρο, εντοπίστηκε υπάρχει αρκετή κεραμική που χρονολογείται από τα κλασικά έως τα ρωμαϊκά χρόνια – κάτι που αποσιωπείται από την πρόσφατη εισήγηση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους [1].

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η επισήμανση της απορριπτικής γνωμοδότησης της ΙΣΤ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων [3], ότι «αποκτά μια ιδιαιτερότητα η παρουσία εκκαμινεύσεων στη θέση Σκουριές» επειδή, ενώ «όλες οι άλλες θέσεις της ευρύτερης περιοχής, όπου συναντώνται υπολείμματα αρχαίων καμινιών βρίσκονται πλάι σε ρέματα με συνεχή ροή νερού σε όλη τη διάρκεια του έτους για να γίνεται η ψύξη του μεταλλεύματος (της καμινίας)», «στη θέση Σκουριές, το πλησιέστερο ρέμα απέχει 550 μ. (Καρατζάς προς τα ΝΑ). Θα περίμενε δηλαδή κανείς την παρουσία αρχαίων εγκαταστάσεων (δεξαμενές, πλυντήρια, καταλύματα εργατών) που όμως είτε έχουν αφανιστεί λόγω της συστηματικής σύγχρονης αλλοίωσης, είτε βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή και δεν έχουν αποκαλυφθεί από την έρευνα».

Η ίδια γνωμοδότηση, η οποία συντάχθηκε και με τη συμμετοχή του αρχαιολόγου, στον οποίο ανατέθηκε αργότερα η αυτοψία, η εποπτεία της σωστικής ανασκαφής και η επίβλεψη των εξορυκτικών εργασιών, καταλήγει:

«Πέρα από τους εντοπισμένους αρχαιολογικούς χώρους, η περιοχή του προτεινόμενου υποέργου Σκουριών απαντά πολύ συχνά στη βιβλιογραφία σχετικά με την αρχαία μεταλλευτική και μεταλλουργική δραστηριότητα. 

Υπάρχουν αναφορές για καμίνια και σκωρίες σε διάφορες περιοχές αλλά και για μεταλλευτικά πηγάδια και στοές, που όμως δεν εντοπίστηκαν από τις αυτοψίες μας, πιθανότατα διότι έχουν καταχωθεί. 

Επιπλέον, ο ευρύτερος χώρος αποτέλεσε πεδίο εξόρυξης μεταλλοφόρων κοιτασμάτων όχι μόνο κατά την αρχαιότητα αλλά διαχρονικά μέχρι τις μέρες μας, ενώ έχουν διατυπωθεί και συγκεκριμένες προτάσεις για την πολιτιστική ανάδειξή τους. 

Τέλος, η μηδενική σχεδόν σημερινή αλλοίωση της περιοχής σε συνδυασμό με τις εκτεταμένες αλλοιώσεις που προβλέπονται στην προμελέτη του προτεινόμενου υποέργου, καθιστούν μη αναστρέψιμες τις καταστροφές του φυσικού περιβάλλοντος και των αρχαιοτήτων που έχουν εντοπιστεί, αλλά και εκείνων που ενδεχομένως θα εντοπιστούν κατά τη διάρκεια των εκσκαφών. 

Κατόπιν των παραπάνω, η Εφορεία μας δεν συμφωνεί με την ανάπτυξη νέου μεταλλείου για εκμετάλλευση χρυσοφόρου-χαλκούχου πορφύρη στη θέση Σκουριές του Δήμου Παναγίας Ν. Χαλκιδικής»

Η συγκεκριμένη γνωμοδότηση ήταν η δεύτερη, και πιο αναλυτική, σε ό,τι αφορά τα επιχειρήματα κατά της αδειοδότησης μεταλλείου στη θέση Σκουριές, σε διάστημα επτά μηνών.

Είχε προηγηθεί η επίσης απορριπτική γνωμοδότηση της ΙΣΤ Ε.Π.Κ.Α. στις 7/8/2006 [4]. Η 10η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (Ε.Β.Α.) γνωμοδότησε αρνητικά (4373/7.8.2006) με την αιτιολογία ότι η περιοχή ανάπτυξης της επίμαχης δραστηριότητας αποτελεί στο σύνολό της ένα βασικό ιστορικό και αρχαιολογικό χώρο της Χαλκιδικής, η μελέτη και αξιολόγηση του οποίου βρίσκεται σε εξέλιξη, αλλά δεν έχει ολοκληρωθεί, η δε υλοποίηση του έργου θα είχε ως αποτέλεσμα να καταστεί αδύνατη στο μέλλον οποιαδήποτε έρευνα και αξιοποίηση των αρχαιοτήτων. Ωστόσο, [5] (απόφαση ΣτΕ 1170/2013, επί της από 11/11/2009 αίτησης των δήμου Μεγάλης Παναγίας, Μορφωτικού Συλλόγου Μεγαλοπαναγιωτών Θεσσαλονίκης και Ιωάννη Ζαχαράκη κατά του υπουργού Πολιτισμού – Τουρισμού, του υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και της εταιρείας “Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.”)

“ … η παρεμβαίνουσα επανήλθε καταθέτοντας στις αρχαιολογικές υπηρεσίες αναφορά του Αναπληρωτή Καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας στο Α.Π.Θ., Π. Φάκλαρη, ο οποίος, κατόπιν διενέργειας αυτοψίας, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα αρχαία κατάλοιπα που παρατηρούνται στη θέση Σκουριές έχουν μεταφερθεί από αλλού και δεν αποτελούν ένδειξη υπάρξεως αρχαιοτήτων στην περιοχή”. 

Η γνωμάτευση αυτή καθώς και η αυτοψία που προκλήθηκε, με τον τρόπο με τον οποίο πραγματοποιήθηκε, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο, στις μετέπειτα αποφάσεις του Κ.Α.Σ,, του Σ.τ.Ε., καθώς και στην έγκριση της ΠΠΕ από τις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού.

Σημείωση: Οι εικαστικές αποτυπώσεις όπως η παραπάνω, που περιλαμβάνονται στις διαφάνειες παρουσίασης της ανασκαφικής έρευνας, υποβαθμίζουν -τεχνηέντως;- τη σημασία του χώρου αρχαίας μεταλλουργίας χαλκού στη θέση Σκουριές. 

Απουσιάζει τελείως το πολιτισμικό υπόβαθρο που αποκαλύφθηκε στην ανασκαφή (κτίριο, έργα υποδομής, ανθρώπινη εγκατάσταση) με σκοπό να παρουσιαστεί ως ιδιαίτερα προσωρινή και όχι ως οργανωμένη εγκατάσταση, στα δεδομένα του 2ου αι. π.Χ. 

Όπως έχει προκύψει εκ των υστέρων, η σωστική ανασκαφή τεκμηρίωσε την ύπαρξη μεταλλουργικής μονάδας χαλκού στο σημείο, αποδεδειγμένα, τουλάχιστον του 2ου αι. π.Χ. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι την περίοδο εκείνη δεν είχε πραγματοποιηθεί συστηματική διερεύνηση του σημείου.

Είναι απορίας άξιο, γιατί το Κ.Α.Σ. αποφάσισε την ανατροπή των δεδομένων που υπέγραφαν αρχαιολόγοι της αρχαιολογικής υπηρεσίας [3] & [4] και βασίστηκε σε μία γνωμάτευση άλλου αρχαιολόγου, για να ζητήσει εκ νέου γνωμάτευση από αρχαιολόγο της αρχαιολογικής υπηρεσίας.

Το θέμα εισήχθη ενώπιον του Κ.Α.Σ. και διενεργήθηκε αυτοψία [6] (ΙΣΤ Ε.Π.Κ.Α. – πληροφορίες αρχαιολόγος Κ. Παπαστάθης / 12.3.2009) «Σας ενημερώνουμε ότι η Εφορεία μας ολοκλήρωσε την επιφανειακή αρχαιολογική έρευνα στη θέση Σκουριές Μεγάλης Παναγίας. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από τις 19-1-2009 έως τις 20-2-2009 από συνεργείο δύο εργατών και δύο αρχαιολόγων σε δασική έκταση περιμετρικά και σε ακτίνα 600 μ. από την επιφανειακή εκδήλωση του μεταλλοφόρου κοιτάσματος, όπου υπάρχουν υπολείμματα αρχαίας μεταλλευτικής και μεταλλουργικής δραστηριότητας.Καλύφθηκε με περπάτημα όλη η έκταση, αποψιλώθηκε επιφανειακή βλάστηση όπου ήταν δυνατό και διενεργήθηκαν 31 ερευνητικές τομές χωρίς μηχανικά μέσα. Δεν εντοπίστηκαν άλλες αρχαιότητες πέραν των ήδη αναφερομένων στο β’ σχετικό. Κατόπιν τούτων, η Εφορεία μας δεν έχει αντίρρηση από πλευράς αρχαιολογικού νόμου για την έγκριση της ΠΠΕ του υποέργου Σκουριές Μεγάλης Παναγίας υπό τους παρακάτω όρους…»

Φωτογραφίες από το χώρο της αυτοψίας, που ελήφθησαν το 2009 

Αξιοσημείωτα στη συγκεκριμένη γνωμοδότηση είναι τα εξής:

• η σχετική έρευνα διήρκεσε μόλις 33 ημέρες, διάστημα κατά το οποίο έγιναν όλες οι εργασίες που περιγράφονται.

• είναι απορίας άξιο πως μπόρεσαν να συναχθούν ασφαλή συμπεράσματα που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην έγκριση της ΠΠΕ. 31 διερευνητικές τομές, με τη συνδρομή μόλις δύο εργατών μέσα σε 33 ημέρες, χωρίς μηχανικά μέσα δηλαδή χειρωνακτικά, την ώρα που οι εν λόγω εργάτες ασχολήθηκαν επίσης και με άλλες εργασίες.

• περίτρανη απόδειξη της προχειρότητας με την οποία διενεργήθηκε η εν λόγω έρευνα είναι τα προαναφερόμενα ευρήματα στο σημείο, κατά τη σωστική ανασκαφή. 

• δεν συμμετείχε στην αυτοψία ειδικός στο θέμα της αρχαίας μεταλλουργίας. Όπως προέκυψε από τη μεταγενέστερη ανασκαφή, βρέθηκαν όλα τα αναφερόμενα στο [1] ευρήματα, που αποδεικνύουν την ύπαρξη μεταλλευτικής δραστηριότητας και ανθρώπινης εγκατάστασης κατά την αρχαιότητα. 

Μετά την αυτοψία που διενεργήθηκε στη θέση εντός του μετέπειτα εργοταξίου ανοιχτής εξόρυξης των Σκουριών, ακολούθησε, η υπ’ αριθμ. 21/16.6.2009 θετική, κατά πλειοψηφία, γνωμοδότηση του Κ.Α.Σ., η οποία υιοθετήθηκε από την πρώτη προσβαλλόμενη απόφαση που έθεσε τους προτεινόμενους από τις αρχαιολογικές υπηρεσίες πρόσθετους όρους, προκειμένου να διασφαλισθεί η προστασία των αρχαιοτήτων αποκαλυφθεισών ή μη (σωστική ανασκαφή, ψηφιακή σάρωση με στόχο την αναπαράσταση σε μουσειακό ή άλλο χώρο και την κατασκευή τρισδιάστατων αναπαραστάσεων, επίβλεψη των εργασιών από αρχαιολόγο, διακοπή των εργασιών στην περίπτωση εντοπισμού αρχαιοτήτων). Ακολούθησε επίσης η απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού που αφορά στην έγκριση της Προμελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου (αρ. πρωτ. ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ16/55765/2902/29-7-2009)

Τα συμπεράσματα από τη μεταγενέστερη ανασκαφή, προφανώς ανατρέπουν τα δεδομένα υπό τα οποία προέκυψαν, τόσο η γνωμοδότηση του Κ.Α.Σ. όσο η απόφαση του ΥΠΠΟ για την έγκριση της ΠΠΕ.Επίσης, στην εισήγηση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους [1] δεν γίνεται καμία αναφορά σε αρχαιολογικό χώρο που εντοπίστηκε και όπως προκύπτει από αποτύπωση της περιοχής, σε μικρή απόσταση από το εργοστάσιο εμπλουτισμού [9] που ίσως μαρτυρά ανθρώπινη δραστηριότητα και πολιτισμική παρουσία στην περιοχή των Σκουριών. 

Την ίδια ώρα, η τοπική κοινωνία ζητεί ενημέρωση από την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων, σχετικά με τα αποτελέσματα από την εξέταση αντικειμένων που παραδόθηκαν κατά το πρόσφατο παρελθόν από κατοίκους της περιοχής και φέρονται να συνελέγησαν στην ευρύτερη περιοχή. Ζητεί να ενημερωθεί εάν έχει γίνει ραδιοχρονολόγηση και ταυτοποίηση των μεταλλικών αντικειμένων σε σχέση με το μεταλλείο από όπου προέρχονται (η μέθοδος χρησιμοποιείται συστηματικά και έχει αποκαλύψει διασύνδεση ευρημάτων της Βεργίνας με μεταλλεία του ευρύτερου Ελλαδικού χώρου).

Όπως ανακοίνωσε ο καθηγητής ΑΠΘ Μιχάλης Βαβελίδης, στις 12/3/2011, σε συνέδριο του τμήματος Γεωλογίας ΑΠΘ και της Επιτροπής Γεωλογίας, Ορυκτολογίας και Γεωχημείας της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρείας, «το δεύτερο σε μέγεθος και έκταση (μετά το Λαύριο) μεταλλευτικό κέντρο στον ελλαδικό χώρο, αποτελεί σύμφωνα με τις έρευνές μας, το βορειοανατολικό τμήμα της χερσονήσου της Χαλκιδικής. Τα μεταλλεύματα εδώ είναι πλούσια σε χρυσό, άργυρο-μόλυβδο και χαλκό. Στις περιοχές Μεταγγίτσι, Μαύρες Πέτρες, Ολυμπιάδα (Αρχαία Στάγειρα) έχουμε ίχνη των αρχαιότερων εκμεταλλεύσεων χρυσού στη Χαλκιδική, οι οποίες χρονολογούνται πιθανώς από την προϊστορική εποχή. Οι έρευνες δείχνουν ότι στην περιοχή έχουμε συνεχή εκμετάλλευση μολύβδου-αργύρου τουλάχιστον από τον 7ο π.Χ. αιώνα, χρονολογία ίδρυσης των αρχαίων Σταγίρων από αποίκους της νήσου Άνδρου»

Αναφορές όπως η παραπάνω σε συνδυασμό με τα μεταγενέστερα ευρήματα της σωστικής ανασκαφής, αναδεικνύουν την περιοχή των Σκουριών ως τμήμα αυτής της δραστηριότητας.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι παρόμοια ευρήματα, σε ό,τι αφορά τη μεταλλουργία, στην περιοχή του Λαυρίου, έχουν τύχει πιο ενδελεχούς και αναλυτικής επιστημονικής έρευνας. [8] http://www.ancmet.metal.ntua.gr/index.htm (Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο, Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών «Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Λαυρίου»).

Για όλους τους παραπάνω λόγους και, επειδή έχουν προκύψει σημαντικότατα αρχαιολογικά ευρήματα που χρήζουν περαιτέρω επιστημονικής έρευνας και αξιολόγησης από ειδικούς επιστήμονες, 

ΖΗΤΟΥΜΕ από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, να αναβληθεί η συζήτηση με θέμα «έγκριση ή μη διατήρησης αρχαιοτήτων που αποκαλύφθηκαν στο πλαίσιο του έργου «Μεταλλευτικές – Μεταλλουργικές εγκαταστάσεις των μεταλλείων Κασσάνδρας» της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός», στη θέση «Σκουριές» Μεγάλης Παναγιάς, Δήμου Αριστοτέλη, Π.Ε. Χαλκιδικής, Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας».Έχουμε έννομο συμφέρον αλλά και την υποχρέωση να προστατεύσουμε την πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής μας, γεγονός που απορρέει όχι μόνον από το αυτονόητο καθήκον μας προς την ιστορία και τον πολιτισμό μας αλλά και από το Σύνταγμα, άρθρο 24, παράγραφος 1 «Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας…» και 6 «Tα μνημεία, oι παραδoσιακές περιoχές και τα παραδoσιακά στoιχεία πρoστατεύoνται από τo Kράτoς. Nόμoς θα oρίσει τα αναγκαία για την πραγματoπoίηση της πρoστασίας αυτής περιoριστικά μέτρα της ιδιoκτησίας, καθώς και τoν τρόπo και τo είδoς της απoζημίωσης των ιδιoκτητών».

Υπό το πρίσμα των ανωτέρω και ύστερα από την εισήγηση της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους [1] και την ενημέρωση από τον αρμόδιο αρχαιολόγο [2] ότι στη θέση Σκουριές, αποκαλύφθηκε εγκατάσταση αρχαίας μεταλλουργίας χαλκού καθώς και ενδείξεις οικιστικής εγκατάστασης του 2ου αι. π.Χ., προκύπτουν νέα δεδομένα που ανατρέπουν κάθε θεωρία περί μεταφοράς των σκωριών στο σημείο από άλλες περιοχές, επί τη βάσει της οποίας έχουν ληφθεί αποφάσεις από το υπουργείο Πολιτισμού και από το ΣτΕ κατά το παρελθόν. 

Ως εκ τούτου, ΖΗΤΟΥΜΕ να μην εγκρίνετε τη συνέχιση της διαδικασίας, όπως περιγράφεται στην από 5/1/2015 εισήγηση της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους αλλά να παραμείνει ο χώρος ως έχει, να προστατευτεί από τα στοιχεία της φύσης και τις εργασίες εκσκαφής και εξόρυξης, μέχρις ότου ολοκληρωθούν οι σχετικές έρευνες.

Η αποκάλυψη της εγκατάστασης αρχαίας μεταλλουργίας χαλκού του 2ου αι. π.Χ. από την ανασκαφή που διενεργήθηκε στη θέση Σκουριές, δημιουργεί νέα δεδομένα σε ό,τι αφορά την ανθρώπινη δραστηριότητα στο όρος Κάκαβος, αν ληφθούν υπόψη και οι επίσημες αναφορές των αρχαιολόγων της ΙΣΤ Ε.Π.Κ.Α. [3] περί άλλων σημείων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος σε ακτίνα λίγων χιλιομέτρων, τα οποία χρήζουν περαιτέρω έρευνας. 

Επιπλέον ΖΗΤΟΥΜΕ από την Αρχαιολογική Υπηρεσία να διεξάγει έρευνες σε σημεία που έχουν υποδειχθεί κατά το παρελθόν από κατοίκους της περιοχής σε κοντινή απόσταση γύρω από τη θέση Σκουριές, όπου έχουν εντοπιστεί 19 τάφοι, πίθοι, νομίσματα, πήλινα αγαλματίδια και άλλα αντικείμενα, τα οποία έχουν παραδοθεί στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, κατά την προβλεπόμενη διαδικασία, ενώ στα σημεία έχουν διενεργηθεί αυτοψίες από αρχαιολόγους και να συμπεριλάβει τις αυτοψίες αυτές στο φάκελο του αρχαιολογικού χώρου Σκουριών.

Σύμφωνα με πληροφορίες μας, τα εν λόγω αντικείμενα που έχουν παραληφθεί από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, βρίσκονται στα αρχαιολογικά μουσεία Πολυγύρου, Θεσσαλονίκης και στο μουσείο του Πύργου Ουρανούπολης. ΖΗΤΟΥΜΕ τη διάσωση και ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου των Σκουριών, ώστε να αποτελέσει τμήμα του ενιαίου αρχαιολογικού χώρου της ΒΑ Χαλκιδικής, μαζί με τα Αρχαία Στάγειρα, την Άκανθο και κάθε άλλη ανθρώπινη εγκατάσταση ή μνημείο του παρελθόντος που έχει εντοπιστεί ή πρόκειται να αποκαλυφθεί στο μέλλον. Το γεγονός αυτό θα συμβάλει επίσης στην αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής, μέσω της ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Για το σκοπό αυτό ΖΗΤΟΥΜΕ, την αναθεώρηση της απόφασης 21/16.6.2009 του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου σχετικά με το πλαίσιο και τους στόχους της υπάρχουσας ανασκαφής στη θέση Σκουριές και τη διεξαγωγή περαιτέρω ερευνών με στόχο την κήρυξη των συγκεκριμένων αρχαιοτήτων, σε μνημείο, προστατευόμενο από το νόμο 3028/2002 «Προστασία Αρχαιοτήτων – Πολιτιστικής Κληρονομιάς».

Προς αυτό, σημειώνουμε ότι στη Διεθνή Σύμβαση της Γρανάδας για την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Ευρώπης, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 2039/1992 (Α’ 61) ορίζεται ότι «η αρχιτεκτονική κληρονομιά» κατά την έννοια της Σύμβασης, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, ακίνητων αγαθών τα «μνημεία» στα οποία κατατάσσεται «κάθε κατασκευή εξαιτίας του ιδιαίτερου ιστορικού, αρχαιολογικού, καλλιτεχνικού, επιστημονικού, κοινωνικού ή τεχνικού της ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων ή διακοσμητικών στοιχείων, που αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα τους» και τα «αρχιτεκτονικά σύνολα» που περιλαμβάνουν «ομοιογενή σύνολα αστικών … κατασκευών σημαντικών λόγω του ιστορικού, αρχαιολογικού, καλλιτεχνικού, επιστημονικού, κοινωνικού ή τεχνικού τους ενδιαφέροντος, συναφή μεταξύ τους, ώστε να σχηματίζουν ενότητες, που να μπορούν να οριοθετηθούν τοπογραφικά (άρθρο 1) καθώς και ότι «Στο χώρο, ο οποίος περιβάλλει τα μνημεία, στο εσωτερικό των αρχιτεκτονικών συνόλων … κάθε συμβαλλόμενος υποχρεώνεται να λάβει μέτρα που θα αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος (άρθρο 7)».

Όπως προκύπτει από το άρθρο 1 του ν. 2039/1992, στα μνημεία κατατάσσονται κατασκευές τεχνικού ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων, τις οποίες, η επίμαχη εισήγηση της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους (5/1/2015) χαρακτηρίζει "μη διατηρητέες".

Τυχόν απόφαση υπέρ της υλοποίησης της από 5/1/2015 εισήγησης της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους θα στερήσει για πάντα από την Πολιτεία, την επιστημονική κοινότητα και την τοπική κοινωνία, τη δυνατότητα διερεύνησης της διασύνδεσης του αρχαιολογικού χώρου των Σκουριών με τον αρχιτεκτονικό περίγυρο, όπως περιγράφεται στη Διεθνή Σύμβαση της Γρανάδας για την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Ευρώπης, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 2039/1992 (Α’ 61). Αυτό άλλωστε επεσήμανε και η 10η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (Ε.Β.Α.) με την αρνητική της γνωμοδότηση (4373/7.8.2006).

Ο έγκριτος νομικός κ. Παναγιώτης Πικραμμένος με την ιδιότητα του εισηγητή, στην απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας 3279/2003, σημειώνει:

«Με το άρθρο 24 του Συντάγματος καθιερώνεται, ειδικώς το πρώτον, αυξημένη προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος, δηλαδή των μνημείων και των λοιπών πολιτιστικών αγαθών που προέρχονται από την ανθρώπινη δραστηριότητα και συνθέτουν, λόγω της ιστορικής, καλλιτεχνικής ή επιστημονικής σημασίας τους, στην εν γένει πολιτιστική κληρονομιά της χώρας. 

Η προστασία αυτή περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, τη διατήρηση των εν λόγω πολιτιστικών στοιχείων στο διηνεκές. 

Επομένως κάθε επέμβαση επί και πλησίον αρχαίου, πρέπει κατ’ αρχήν να αποβλέπει στην προστασία και ανάδειξη αυτού, να διενεργείται δε ενόψει των ιδιαιτέρων χαρακτηριστικών και του είδους των προστατευτέων ευρημάτων και επί τη βάσει των δεδομένων της αρχαιολογικής επιστήμης, απαγορευμένων επεμβάσεων και χρήσεων μη συμβατών προς την κατά προορισμό χρήση του αρχαίου. 

Περαιτέρω το άρθρο 50 του ΚΝ 5351/1932 έχει την έννοια ότι η άδεια του υπουργού Πολιτισμού προς την εκτέλεση εργασιών επί αυτών τούτων των αρχαίων, δύναται να παρέχεται μόνον προς προστασία τους και υπό την προϋπόθεση ότι έχει προηγουμένως διασφαλιστεί ότι από την εκτέλεση των εργασιών δεν θα επέλθει βλάβη στα αρχαία. Αφετέρου, όταν παρέχεται από τον υπουργό Πολιτισμού άδεια για επιχείρηση έργου πλησίον αρχαίου, πρέπει αυτή να είναι πλήρως αιτιολογημένη και να περιέχει: 

α) πλήρη περιγραφή των προστατευτέων αρχαίων, 

β)πλήρη περιγραφή του προς εκτέλεση έργου και 

γ) πλήρη και τεκμηριωμένη εκτίμηση των επιπτώσεων του έργου επί των αρχαίων… Ναι μεν κατ’ άρθρο 50 του ΚΝ 5351/1932 η απαγόρευση κατασκευής έργου πλησίον αρχαίου μνημείου εκτείνεται και στον περιβάλλοντα το μνημείο χώρο, και μάλιστα σε έκταση επαρκή για την ανάδειξή του…»

Όπως προκύπτει από αποτύπωση του αρχαιολογικού χώρου στη θέση Σκουριές, τον Αύγουστο 2015 (εικόνα 2), κατά τις εργασίες διαμόρφωσης του χώρου ανοιχτής εξόρυξης χαλκού - χρυσού από την εταιρία "Ελληνικός Χρυσός Α.Ε."¨δεν έχει τηρηθεί απόσταση ασφαλείας από τα εν λόγω ευρήματα, αλλά οι εργασίες ουσιαστικά εφάπτονται στο σημείο. 

Για το λόγο αυτό, ΖΗΤΟΥΜΕ από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο να αποφασίσει την ενίσχυση της προστασίας των αρχαιοτήτων και τον πιο αποτελεσματικό έλεγχο των χωματουργικών και άλλων εργασιών που εκτελούνται στο χώρο.

ΖΗΤΟΥΜΕ επίσης, από την Αρχαιολογική Υπηρεσία να επιληφθεί και για τα άλλα σημεία, εκτός του χώρου ανοιχτής εξόρυξης στη θέση Σκουριές, όπου είναι σε πλήρη εξέλιξη εργασίες για την κατασκευή εργοστασίου («βάσεις έδρασης μηχανολογικού εξοπλισμού») στη θέση Κόνιαρη, πλησίον των Σκουριών, καθώς και εργασίες αποψίλωσης και διαμόρφωσης χώρου για τη δημιουργία δύο φραγμάτων απόθεσης αποβλήτων στις θέσεις Καρατζά και Λοτσάνικο, σε πολύ κοντινή απόσταση (εικόνα 1).

Στο πλαίσιο του υποέργου Σκουριών της εταιρίας «Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.» έχουν ανεγερθεί κτίσματα, για τα οποία ερευνάται εάν διαθέτουν νόμιμη άδεια, κατασκευάζονται δρόμοι βαρέων οχημάτων και άλλα έργα υποδομής, σε σημεία για τα οποία η Αρχαιολογική Υπηρεσία δεν έχει επιληφθεί.

Συμπληρωματικά σε αυτό ΖΗΤΟΥΜΕ να υπάρξει πλήρης και αναλυτική ενημέρωση για οποιαδήποτε άλλη ανακάλυψη στον ευρύτερο χώρο των Σκουριών, εντός του πεδίου εργασιών της εταιρίας "Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.", καθώς σε αποτύπωση της περιοχής, τον Αύγουστο 2015, έχει εντοπιστεί και άλλος χώρος αρχαιολογικού - ιστορικού ενδιαφέροντος, πλησίον του εργοστασίου εμπλουτισμού, [9] για τον οποίο δεν υπάρχει καμία γραπτή ή προφορική αναφορά εκ μέρους του αρμόδιου αρχαιολόγου ή της εποπτεύουσας αρχής.

Σημειώνεται, ότι στην παρούσα φάση, οι εργασίες στις Σκουριές, γίνονται στο πλαίσιο προσωρινής αναστολής της εφαρμογής της απόφασης του υπουργού Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, της 19/8/2015, με αριθμό πρωτοκόλλου ΔΜΕΒΟ/Α/Φ.7.49.13/177642/1854 «Ανάκληση αποφάσεων έγκρισης τεχνικών μελετών των υποέργων «Μεταλλευτικές Εγκαταστάσεις Σκουριών» και «Μεταλλευτικές Εγκαταστάσεις Ολυμπιάδας» του έργου «Μεταλλευτικές – Μεταλλουργικές Εγκαταστάσεις Μεταλλείων Κασσάνδρας» της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.Μ.Β.Χ. στον Δήμο Αριστοτέλη, Περιφερειακής Ενότητας Χαλκιδικής.

Όπως αναφέρεται στη συγκεκριμένη Υπουργική Απόφαση «Επειδή, με υπαιτιότητα της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.Μ.Β.Χ. δεν έχουν διενεργηθεί εντός των προβλεπόμενων προθεσμιών επιτόπιες ημιβιομηχανικές δοκιμές, όπως προβλέπεται και επιβάλλεται με τις εγκρίσεις των οικείων τεχνικών μελετών, όπως ανωτέρω αναλυτικά περιγράφεται και δεν έχει αποδειχθεί η δυνατότητα λυσιτελούς, πρόσφορης και περιβαλλοντικά ασφαλούς χρήσης στο συγκριμένο έργο – και υπό τις δεδομένες τοπικές συνθήκες της πυρομεταλλουργικής μεθόδου ακαριαίας τήξης (Flash Smelting), η οποία έχει προκριθεί ως ενδεδειγμένη.

Επειδή, ενόψει όλων των ανωτέρω, συντρέχει σπουδαίος λόγος δημοσίου συμφέροντος… Ανακαλούμε την απόφαση με αριθμό Δ8-Α/Φ.7.49.13/2809/349/10-2-2012 περί έγκρισης τεχνικής μελέτης του υποέργου «Μεταλλευτικές εγκαταστάσεις Σκουριών» του έργου «Μεταλλευτικές Μεταλλουργικές Εγκαταστάσεις Μεταλλείων Κασσάνδρας» της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.Μ.Β.Χ. στο Δήμο Αριστοτέλη, Περιφερειακής Ενότητας Χαλκιδικής…

Η παρούσα παύει να ισχύει εφόσον, σε διάστημα ενός έτους από την έκδοσή της και μετά την υποβολή εκ μέρους της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.Μ.Β.Χ. των απαιτούμενων δικαιολογητικών για την έκδοση κάθε αναγκαίας άδειας για την εγκατάσταση και λειτουργία της προβλεπόμενης ως άνω κατάλληλης ημιβιομηχανικής μονάδας επί τόπου του έργου (συμπεριλαμβανομένης και κάθε αναγκαίας άδειας για την εξαγωγή του αναγκαίου συμπυκνώματος), διαπιστωθεί ότι πληρώθηκαν οι τεθέντες υπέρ του δημοσίου συμφέροντος όροι υπό στοιχείο Γ.3 και Β.6 της απόφασης Δ8-Α/Φ.7.49.13/2809/349/10-2-2012 περί έγκρισης τεχνικής μελέτης του υποέργου «Μεταλλευτικές εγκαταστάσεις Σκουριών» του έργου «Μεταλλευτικές – Μεταλλουργικές Εγκαταστάσεις Μεταλλείων Κασσάνδρας» και Γ.3 και Β.9 της απόφασης Δ8-Α/Φ.7.49.13/30258ΠΕ/5159ΠΕ/10-02-2012 περί έγκρισης της τεχνικής μελέτης εκμετάλλευσης του υποέργου «Μεταλλευτικές Εγκαταστάσεις Ολυμπιάδος» του έργου «Μεταλλευτικές – Μεταλλουργικές Εγκαταστάσεις Μεταλλείων Κασσάνδρας»

Το Συμβούλιο Αναστολών του ΣτΕ, με τις υπ. αριθμ.299/2015 και 300/2015 αποφάσεις του, διατάσσει την αναστολή εκτέλεσης της συγκεκριμένης απόφασης, ύστερα από αιτήσεις που υποβλήθηκαν από την εταιρία «Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.», το Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Χαλκιδικής και συνδικαλιστικών σωματείων των εργαζομένων στα Μεταλλεία Κασσάνδρας, «μέχρι την δημοσίευση οριστικής αποφάσεως του Συμβουλίου της Επικρατείας επί της ασκηθείσης αιτήσεως ακυρώσεως»

Χωρίς να υπεισερχόμαστε στα επιχειρήματα που προβάλλονται ένθεν κακείθεν, ΖΗΤΟΥΜΕ και για τον παραπάνω λόγο, από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο να μην λάβει απόφαση στην παρούσα συνεδρίαση, ώστε να μην συντελεστεί μια ανεπανόρθωτη καταστροφή στον αρχαιολογικό χώρο των Σκουριών, την ώρα που το Συμβούλιο της Επικρατείας δεν έχει δημοσιεύσει την οριστική απόφαση για την τύχη του υποέργου των Σκουριών συνολικά.

Επικαλούμαστε την ευαισθησία σας όχι μόνον ως επιστήμονες αλλά και ως πολίτες αυτής της χώρας και σας ζητούμε να μην συναινέσετε στην καταστροφή του αρχαιολογικού χώρου, με την πεποίθηση ότι οι Έλληνες αρχαιολόγοι είναι αυτοί που πρώτοι και πάνω από όλους πασχίζουν για την αποκάλυψη, διάσωση, έρευνα και ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Για το λόγο αυτό ΖΗΤΟΥΜΕ από το ΚΑΣ να αξιοποιήσει όλα τα μέσα που διαθέτει η διοίκηση, για τη διάσωση, την κήρυξη του αρχαιολογικού χώρου και την ανάδειξή του.

Για όλα τα παραπάνω επιφυλασσόμαστε να κινηθούμε νομικά κατά παντός υπευθύνου

Αξίζει να σημειωθεί, ότι προσφάτως το Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης με απόφασή του, εντοπίζει παρανομίες και παραβάσεις της Κοινής Αγοράς στη σύμβαση πώλησης των Μεταλλείων Κασσάνδρας από το ελληνικό δημόσιο στις 12/12/2003, σε ό,τι αφορά ενίσχυση της εταιρίας «Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.» με την πώληση σε τιμή κατώτερη της αγοραίας και με την απαλλαγή από φόρους για την πώληση αυτή.

Πεποίθησή μας είναι ότι το ζήτημα που αναδεικνύεται με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου δεν περιορίζεται μόνο στην είσπραξη του ποσού των 15,34 εκατομμυρίων ευρώ, πλέον τόκων, που καλείται να εισπράξει το ελληνικό δημόσιο από την εκμεταλλεύτρια εταιρία, αλλά αφορά και τις συνθήκες και διαδικασίες που ακολουθήθηκαν κατά την πώληση των Μεταλλείων Κασσάνδρας. Και αυτό, γιατί το Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο σκεπτικό της απόφασή του, αποφαίνεται ότι το ελληνικό δημόσιο στη συγκεκριμένη σύμβαση δεν προστάτευσε τα συμφέροντά του, δεν διασφάλισε τα έσοδα που θα έπρεπε να έχει αποκομίσει και έδωσε πλεονέκτημα στην εταιρία «Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.» έναντι ανταγωνιστών, με κίνδυνο στρέβλωσης του ανταγωνισμού. Είναι χαρακτηριστική η αναφορά της απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 23/2/2011, που είχε εντοπίσει τις εν λόγω παραβάσεις και έθεσε το πλαίσιο της πρόσφατης απόφασης του Γενικού Δικαστηρίου της ΕΕ:

«Τα περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα είναι, εκ φύσεως, ζητήματα δημόσιας πολιτικής και αποτελούν αρμοδιότητα των δημόσιων αρχών. Ένας πωλητής οικονομίας της αγοράς θα λάμβανε, ενδεχομένως, υπόψη ζητήματα ανεργίας και περιβάλλοντος, το πολύ σε περιορισμένο βαθμό, προκειμένου να προστατεύσει ή να καλλιεργήσει την επιχειρηματική του φήμη ως κοινωνικώς ή περιβαλλοντικώς υπευθύνου φορέα, όχι όμως σε σημείο που να θίγει σημαντικά τα οικονομικά του συμφέροντα»

Παραθέτουμε το συγκεκριμένο στοιχείο, όχι για να υποβάλλουμε τα μέλη του ΚΑΣ στη βάσανο της ανάλυσης νομοθετικών και άλλων κειμένων της Ε.Ε. που δεν έχουν σχέση με το αντικείμενό τους, αλλά για να αναδείξουμε για μία ακόμη φορά, ότι κατά την πεποίθησή μας, το ζήτημα δεν έχει λήξει νομικά, διοικητικά και πολιτικά, ώστε να επιτραπεί από το ΚΑΣ μια απόφαση που θα επιτρέψει την καταστροφή του αρχαιολογικού χώρου στη θέση Σκουριές, του τοπικού διαμερίσματος Μεγάλης Παναγίας, Δήμου Αριστοτέλη Χαλκιδικής καθώς και του περιβάλλοντος χώρου, μέχρι να ολοκληρωθούν οι σχετικές διαδικασίες. Όπως έχουμε πληροφορηθεί, καθ’ όλο το 2016 πρόκειται να διοργανωθούν εκδηλώσεις την περιοχή της ΒΑ Χαλκιδικής στο πλαίσιο «Διεθνούς Έτους Αριστοτέλη» υπό την αιγίδα της UNESCO. Στο πλαίσιο αυτό, ΖΗΤΟΥΜΕ από την αρχαιολογική υπηρεσία να συμμετάσχει ενεργά σ’ αυτή την κορυφαία κατά τη γνώμη μας διοργάνωση, με τη δρομολόγηση της περαιτέρω έρευνας στη θέση Σκουριές, στο όρος Κάκαβος, πέριξ του δημοτικού διαμερίσματος Μεγάλης Παναγίας, μεταξύ άλλων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος θέσεων στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Αριστοτέλη Χαλκιδικής. Θα ήταν θλιβερό, η συμβολή της αρχαιολογικής υπηρεσίας σε αυτό, να περιοριστεί στην καταστροφή της εγκατάστασης αρχαίας μεταλλουργίας χαλκού του 2ου αι. π.Χ. η οποία δεν υποκαθίσταται με την προσδοκία μιας τρισδιάστατης αναπαράστασης ή μιας εγκατάστασης που θα παρουσιάζει τα ευρήματα, εντός μουσείου ή 7 χιλιόμετρα μακριά από την τωρινή της θέση.

Επίσης, ΖΗΤΟΥΜΕ την παρουσίαση όλων των ευρημάτων από τον αρχαιολογικό χώρο των Σκουριών αλλά τυχόν και σε από άλλα σημεία εντός του πεδίου εργασιών της εταιρίας «Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.» ώστε, με αφορμή και το Διεθνές Έτος Αριστοτέλη, η τοπική κοινωνία αλλά και γενικότερα το κοινό, εντός και εκτός Ελλάδας, να ενημερωθεί για την πολιτιστική κληρονομιά, όπως αυτή αναδεικνύεται μέσα από την αρχαιολογική έρευνα. Για το σκοπό αυτό, ΖΗΤΟΥΜΕ τη συνδρομή της αρχαιολογικής υπηρεσίας για την εξασφάλιση όλων των προϋποθέσεων, ώστε οι τοπικές αρχές της αυτοδιοίκησης αλλά και πολιτιστικοί και μορφωτικοί φορείς όπως ο Μορφωτικός - Πολιτιστικός Σύλλογος Μεγαλοπαναγιωτών Θεσσαλονίκης, το Ιστορικό – Λαογραφικό Μουσείο Ρεβενικίων, Μεγάλης Παναγίας και άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς, να έχουν πρόσβαση στον αρχαιολογικό χώρο των Σκουριών και στα άλλα σημεία αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, εντός του υποέργου Σκουριών, πρόσβαση σε όλο το υλικό που περιλαμβάνεται στους φακέλους που συντάσσονται από την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους κ.ό.κ. προκειμένου να ενημερώσουν το κοινό μέσω ειδικής έκδοσης, οπτικοακουστικού υλικού, ενημερωτικών εκδηλώσεων κ.ά. για τα οποία ΖΗΤΟΥΜΕ την άδεια και την συνδρομή της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.

Συνημμένα

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[9]