Εγκαταλελειμμένα
κτίρια στην πόλη του Pripyat, Ουκρανία, το 2011. Η πόλη, που ιδρύθηκε το 1970 για
τους εργαζόμενους στο πυρηνικό σταθμό του Τσερνομπίλ εκκενώθηκε μετά την έκρηξη
του 1986 και έχει γίνει ένας τουριστικός προορισμός. (Nikki Kahn / Washington Post)
30
χρόνια μετά την καταστροφή του Τσερνομπίλ
1986
- 2016
Ήταν ξημερώματα της 26ης
Απριλίου 1986 όταν οι εργαζόμενοι στον πυρηνικό σταθμό «Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν»,
στο Τσέρνομπιλ της Ουκρανίας, άρχισαν τις προγραμματισμένες εργασίες για ένα
πείραμα, που σκοπό είχε να ελέγξει τα συστήματα ασφαλείας, αλλά οδήγησε στο
μεγαλύτερο πυρηνικό ατύχημα.
Στο πλαίσιο του πειράματος
αυτού, οι τεχνικοί έκλεισαν τα αυτόματα συστήματα ρύθμισης της ισχύος της
τέταρτης μονάδας του σταθμού, καθώς και τα συστήματα ασφαλείας, αφήνοντας
ωστόσο τον αντιδραστήρα να λειτουργεί με το 7% της ισχύος του. Στη 1:23 το
πρωί, η αλυσιδωτή αντίδραση στον τέταρτο αντιδραστήρα προκάλεσε διαδοχικές
εκρήξεις, οι οποίες τίναξαν στον αέρα το ατσάλινο κάλυμμα του αντιδραστήρα,
βάρους χιλίων τόνων. Τεράστιες ποσότητες ραδιενεργού υλικού σκορπίστηκε στον
αέρα, μέσω του οποίου μεταφέρθηκε στις γύρω περιοχές με ταχείς ρυθμούς.
Στις 28 Απριλίου,
σουηδικοί σταθμοί παρατήρησης άρχισαν να καταγράφουν υψηλά επίπεδα
ραδιενέργειας και απαίτησαν μια εξήγηση. Παρότι η σοβιετική κυβέρνηση
αποπειράθηκε αρχικώς να συγκαλύψει το γεγονός, αναγκάστηκε να παραδεχθεί ότι
υπήρξε ένα «μικρό ατύχημα».
Επί δέκα ημέρες, τα
φλεγόμενα πυρηνικά καύσιμα απελευθέρωναν στην ατμόσφαιρα εκατομμύρια ραδιενεργά
στοιχεία, σε ποσότητα που αντιστοιχεί σε 200 βόμβες σαν αυτή της Χιροσίμας.
Ραδιενεργός σκόνη απλώθηκε πάνω από την Ευρώπη και μέχρι το Βόρειο Πόλο.
Χρειάστηκαν 7.000 τόνοι μετάλλου και 400.000 κυβικά μέτρα σιδηροπαγούς
σκυροδέματος, προκειμένου να θαφτούν οι εκατοντάδες τόνοι πυρηνικών καυσίμων
και ραδιενεργών συντριμμιών μέσα σε μια σαρκοφάγο.
Εικόνα της καταστροφής από δορυφόρο 29.4.1986
Επισήμως, 31 άνθρωποι
πέθαναν λίγο μετά την έκρηξη. Όμως, από το 1986 έως σήμερα έχουν χάσει τη ζωή
τους περισσότεροι από 25.000 στρατιώτες και πολίτες από την Ουκρανία, τη Ρωσία,
τη Λευκορωσία και άλλες Δημοκρατίες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, οι οποίοι
εστάλησαν στις εργασίες αποκατάστασης του σταθμού. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, περίπου
8,4 εκατομμύρια άνθρωποι στις τρεις αυτές χώρες έχουν εκτεθεί στη ραδιενέργεια,
από την οποία έχει μολυνθεί έκταση 150.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, ίση με τη
μισή έκταση της Ιταλίας. Τετρακόσιες χιλιάδες άνθρωποι εγκατέλειψαν τις εστίες
τους, αλλά περίπου 6 εκατομμύρια εξακολουθούν να ζουν σε μολυσμένες ζώνες.
Οι ακριβείς λόγοι που
οδήγησαν σ' αυτή την τραγωδία παραμένουν άγνωστοι. Διαφαίνεται, όμως, ότι
σημαντικό ρόλο έπαιξε μία σειρά αλυσιδωτών παραγόντων, όπως τα ανεπαρκή
συστήματα ασφαλείας και προστασίας του αντιδραστήρα, καθώς και οι λανθασμένοι
χειρισμοί (ίσως και χωρίς σχετική εξουσιοδότηση) των ελλιπώς καταρτισμένων
εργαζομένων.
Το μοιραίο εργοστάσιο του
Τσερνομπίλ έκλεισε οριστικά το Δεκέμβριο του 2000, ύστερα από διεθνείς πιέσεις
που δέχθηκε η κυβέρνηση της Ουκρανίας και υπό το φόβο νέων πιθανών εκρήξεων
στους πεπαλαιωμένους αντιδραστήρες του.
30
χρόνια μετά
30 χρόνια μετά την
καταστροφή του Τσερνομπίλ, το νέο κέλυφος προστασίας των ερειπίων έχει σχεδόν ολοκληρωθεί.
Μια διεθνής προσπάθεια για
να σφραγιστούν τα κατεστραμμένα ερείπια του πυρηνικού αντιδραστήρα που εξερράγη
στην Ουκρανία πριν από 30 χρόνια είναι τελικά κοντά στην ολοκλήρωση της σύμφωνα
με το χρονοδιάγραμμα γεγονός εντυπωσιακό,
αν λάβουμε υπόψη μας την πολιτική αναταραχή στην Ουκρανία και τις ένοπλες
συγκρούσεις που συγκλονίζουν τη χώρα από το 2014.
Η ολοκλήρωση του νέου
προστατευτικού καλύμματος, που συχνά αποκαλείται "arch" («αψίδα»), θα εμποδίσει την
έξοδο και εξάπλωση της ακτινοβολίας, από την χειρότερη πυρηνική καταστροφή της
ανθρωπότητας, για έναν αιώνα όπως
αναφέρεται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη, η
οποία έχει την επιστασία του έργου. Η ολοκλήρωση θα σηματοδοτήσει επίσης το
πέρασμα της διαχείρισης των αποβλήτων στις
διαταραγμένες και υποχρηματοδοτούμενες Ουκρανικές Αρχές, οι οποίες αναμένεται να
αντιμετωπίσουν στο μέλλον την διαχείρισης των αποβλήτων με δικά τους έξοδα.
Αυτό δεν μπορεί να καθησυχάσει την Νάντια Makyrevych.
Για τρεις δεκαετίες,
ζει με τις συνέπειες της έκρηξης του
Τσερνομπίλ. Ανακαλώντας μνήμες από εκείνο το πρωινό στα τέλη Απριλίου 1986
θυμάται τις μικροενδείξεις που είχε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά στην πόλη των
εργατών όπου ζούσε: Από την μια η κασσιτερώδης μεταλλική γεύση στο στόμα της και
αφετέρου ο βαθύς ύπνος της 6 μηνών κορούλας της μετά τον θηλασμό Όμως δεν υπήρξαν προειδοποιητικές σειρήνες εκείνη
την εποχή στο Πριπγιάτ ούτε καμιά ένδειξη του μεγέθους της πυρηνικής
καταστροφής που παιζόταν μερικά μίλια μακριά. Οι Σοβιετικές αρχές δεν αποκάλυψαν
αμέσως την αποτυχία ενός πειράματος σε ένα αντιδραστήρα στο πυρηνικό εργοστάσιο του Τσερνομπίλ, που
όμως εξαπέλυσε ένα ραδιενεργό νέφος πάνω από την Ανατολική Ευρώπη, πολύ μεγαλύτερο
από εκείνο της καταστροφής του 2011 στη Φουκουσίμα στην Ιαπωνία, τις συνέπειες
του οποίου εξακολουθεί να υφίσταται ακόμα και σήμερα η Ουκρανία.
«Μέχρι τη στιγμή που έγινε η εκκένωση, θα είχαμε εκτεθεί στην ακτινοβολία για
τουλάχιστον 36 ώρες», δήλωσε η Makyrevych σε συνέντευξή της στο Κίεβο την
περασμένη εβδομάδα και την ομιλία της
διακόπτει ένα βήχας. «Ολόκληρη η οικογένεια μου έχει επηρεαστεί από αυτή. Είμαστε
όλοι άρρωστοι. Η κόρη μου, ο γιος μου, ο σύζυγός μου και εγώ. "
Η Makyrevych, η οποία έχει ανάγκη τακτικής ιατρικής θεραπείας, παραπονέθηκε
για το μηνιαίο επίδομα μόλις $60 από την ουκρανική κυβέρνηση – που και αυτό δεν
δίνεται στην ώρα του.
Και τώρα οι αρχές στο Κίεβο θα πρέπει να επωμιστούν ολόκληρο το φορτίο.
Το διεθνές έργο
προβλέπει το σφράγισμα, τόσο του
κατεστραμμένου αντιδραστήρα Νο 4 όσο και της "σαρκοφάγου" που
εγκατασταθηκε σαν πρόχειρο προστατευτικό περίβλημα το 1986, στο εσωτερικό του
νέου προστατευτικού καλύμματος. Οι ύψους
360 μέτρων δύο πλευρές του νέου
προστατευτικού καλύμματος που μοιάζει με
ένα τεράστιο υπόστεγο, θα κυλίσει επί τροχών στη θέση του το επόμενο έτος και,
αφού σφραγιστεί, ρομποτ γερανοί στο εσωτερικό θα αποσυναρμολογήσουν τον
κατεστραμμένο αντιδραστήρα και θα
διαχειρίζονται την υφιστάμενη σαν λάβα
μάζα που θα είναι γεμάτη με ουράνιο.
Ουκρανία κατά τα
τελευταία δύο χρόνια έχει κλυδωνιστεί από μια φιλοευρωπαϊκή πολιτική
επανάσταση, την προσάρτηση της Κριμαίας της Ρωσίας και έναν πόλεμο επικράτησης
στην ανατολική Ουκρανία, η οποία έχει αφήσει περισσότερους από 9.100 νεκρούς.
Μέτρα του πληθωρισμού και λιτότητα έχουν κάνει τη ζωή πιο δύσκολη για το μέσο
Ουκρανό, και το κοινοβούλιο έχει παραλύσει από εσωτερικές διαμάχες.
Ο Igor Gramotkin,
επικεφαλής του παροπλισμένου εργοστασίου στο Τσερνομπίλ, έχει ζητήσει από τους
εργαζόμενους να αρχίσει τη διάθεση των αποβλήτων όσο το δυνατόν γρηγορότερα
μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής και ενώ το έργο θα εξακολουθεί ακόμα να έχει
την διεθνή οικονομική υποστήριξη
«Είναι μια εξαιρετικά
δαπανηρή διαδικασία», είπε σε δηλώσεις του στην «The Washington Post », «και
δυστυχώς με την τρέχουσα οικονομική κατάσταση στην Ουκρανία, δεν νομίζω ότι
μπορούμε να την υλοποιήσουμε χωρίς διεθνή υποστήριξη».
Το τέλος της
κατασκευής θα έχει πιθανώς σημαντικές συνέπειες για ένα μικρό στρατό αποτελούμενο
από 2.000 και πλέον εργαζόμενους, πολλοί από τους οποίους πιθανόν να μην
χρειάζονται πλέον μόλις ολοκληρωθεί το έργο. Αλλά, καθώς η Ουκρανία αναζητά την
μείωση των κοινωνικών παροχών και την θέσπιση μέτρων λιτότητας για τη
συμμόρφωση της με τις εντολές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, η κατάσταση
γίνεται ακόμα πιο δύσκολη για τους επιζώντες του ατυχήματος που συνέβη πριν από
30 χρόνια.
Μερικοί εκκαθαριστές,
οι πρώτοι που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα για τον περιορισμό της διαρροής
δεχτήκαν πάνω τους εξουθενωτικές ή ακόμα και θανατηφόρες δόσεις ακτινοβολίας
καθώς αγωνίζονταν και σήμερα διαμαρτύρονται για την αντιμετώπιση της θεραπείας τους.
Η IZVESTIA δημοσιεύει τον θάνατο 6 πυροσβεστών σαν αποτέλεσμα της έκρηξης
Περισσότεροι από 2
εκατομμύρια άνθρωποι στην Ουκρανία είναι υπό το Υπουργείο Υγείας που καλείται
να παίξει τον ρολό του στις κλήσεις για παροχές, λόγω του ατυχήματος, σε όσους
υπέστησαν τις συνέπειες. Η κυβέρνηση της Ουκρανίας και οι κοινωνικές οργανώσεις
πολιτών διοργανώνουν εκδηλώσεις για τον εορτασμό της 30ης επετείου από το
ατύχημα.
Τον Οκτώβριο πέρυσι η
Λευκορωσίδα συγγραφέας Σβετλάνα Alexievich κέρδισε το βραβείο Νόμπελ
λογοτεχνίας για το 2015 στη λογοτεχνία, κυρίως για την προφορική ιστορία της
του 1977 από το ατύχημα, με τίτλο "Φωνές από το Τσερνομπίλ ."
«Οι νύχτες είναι πολύ
μεγάλες εδώ το χειμώνα», είπε η σύζυγος ενός από τους εκκαθαριστές, σύμφωνα με
την Alexievich. «Καθόμαστε, κάποιες φορές, και μετράμε: Ποιος πέθανε;"
Πηγές:
Πηγές:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου