Πώς ο Σημίτης άφησε άοπλη την Κύπρο απέναντι στην Τουρκία

Πώς ο Σημίτης άφησε άοπλη την Κύπρο απέναντι στην Τουρκία

Απαγόρευσε στον Κληρίδη να εγκατασταθούν οι ρωσικοί πύραυλοι S-300

Ήταν η μόνη απόφαση που θωράκιζε την άμυνα της Κύπρου - Η μεγάλη σύγκρουση στην κρίσιμη ιστορικά συνάντηση στην Αθήνα τον Νοέμβριο του 1998, όπου ο Κληρίδης είπε κατάμουτρα στον Σημίτη ότι για τρίτη φορά ελληνική κυβέρνηση εγκαταλείπει την Κύπρο - Συγκλονιστικά ντοκουμέντα φέρνει στο φως ο κύπριος μεγαλοεκδότης Κωστής Χατζηκωστής μέσα από το βιβλίο του «Έξι Προεδρικά Πορτραίτα»

Η υπόθεση των ρωσικών πυραύλων S-300 είναι άλλη μια θλιβερή σελίδα της Ιστορίας, καθώς για μία ακόμη φορά η Κύπρος πλήρωσε ακριβά τις τραγικές επιλογές ελληνικής κυβέρνησης, στο τιμόνι της οποίας βάσκανος μοίρα όρισε να βρίσκεται ο Κώστας Σημίτης. Ωμά είπε στον τότε Πρόεδρο της Κύπρου Γλαύκο Κληρίδη, στην κρίσιμη συνάντηση που είχαν στην Αθήνα, ότι οι πύραυλοι για λόγους «εθνικού συμφέροντος» έπρεπε να καταλήξουν στην Κρήτη, όπως και έγινε. Και από τότε σαπίζουν στα χωράφια αντί να είναι στα βουνά του Τροόδους, απειλή απέναντι σε κάθε νέο τουρκικό εκβιασμό.

Είναι απίστευτα τα αποκαλυπτικά στοιχεία που φέρνει στο φως ο κύπριος μεγαλοεκδότης, πρόεδρος του Δημοσιογραφικού Συγκροτήματος «ΔΙΑΣ», Κωστής Χατζηκωστής μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του «ΕΞΙ ΠΡΟΕΔΡΙΚΑ ΠΟΤΡΑΙΤΑ», το οποίο αναφέρεται στους Προέδρους της Κύπρου Μακάριο, Κυπριανού, Βασιλείου, Κληρίδη, Παπαδόπουλο και Χριστόφια. Στην παρουσίαση του βιβλίου, που έγινε πριν από περίπου έναν μήνα, μίλησαν ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς και ο πρώην υπουργός Αλέκος Παπαδόπουλος.

Η παραγγελία για την αγορά των S-300 δημοσιοποιήθηκε επισήμως τον Ιανουάριο του 1997. Οι S-300 ήταν ένα πυραυλικό σύστημα κατασκευασμένο με την πιο σύγχρονη ρωσική τεχνολογία. Αν και αποτελούσε κυρίως αμυντικό όπλο, μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και ως επιθετικό, κάτι που σημαίνει ότι θα είχε τη δυνατότητα να πλήττει και στόχους μέσα στην Τουρκία.

Η απόφαση να αποκτηθεί αυτό το όπλο στηριζόταν στην αυτονόητη εκτίμηση ότι, χωρίς τον απαραίτητο εξοπλισμό, η Κύπρος θα διαπραγματευόταν μονίμως υπό το καθεστώς της τουρκικής στρατιωτικής απειλής. Ταυτόχρονα, η αγορά αυτών των πυραύλων ενίσχυε ουσιαστικά το περιβόητο αμυντικό δόγμα Ελλάδας - Κύπρου, το οποίο αποτελούσε ασπίδα προστασίας της Κύπρου. Το γεγονός ότι για πρώτη φορά η Κύπρος θα είχε στην κατοχή της ένα όπλο το οποίο θα της πρόσφερε ουσιαστική άμυνα απέναντι στην Τουρκία προκάλεσε έντονη αντίδραση, τόσο από την Τουρκία όσο και από τους συμμάχους της, σημειώνει ο κ. Χατζηκωστής και προσθέτει:

«Τον Οκτώβριο του 1997, ο Κληρίδης, μιλώντας στη Φωνή της Αμερικής, διαλαλούσε χαρακτηριστικά: “Δεν θα ξαναστείλουμε τα παιδιά μας στη μάχη χωρίς αντιαεροπορική κάλυψη. Δεν θα εγκαταλείψουμε το αναφαίρετό μας δικαίωμα να προστατεύσουμε τη χώρα μας και να αποφασίσουμε για τους εξοπλισμούς μας.

Δεν θα δέσουμε τα χέρια πίσω από την πλάτη μας και θα επιτρέψουμε στην τουρκική αεροπορία να βομβαρδίζει τις πόλεις και τα χωριά μας, όπως έχει κάνει και στο παρελθόν!”».

Το «όχι» του Σημίτη στους S-300

Στη συνέχεια ο συγγραφέας αναφέρεται στη σύσκεψη που έγινε στην Αθήνα:

«Από τον Αύγουστο του 1998, σχετικά δημοσιεύματα προανήγγειλαν τη μη έλευση των πυραύλων.

Χαρακτηριστική ήταν μια συνέντευξη του Κώστα Σημίτη που δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή. Την επόμενη μέρα, στη Λευκωσία και στην Αθήνα, σχετικές ανακοινώσεις πληροφορούσαν ότι οι πύραυλοι θα κατέληγαν στην Κρήτη για λόγους “εθνικού συμφέροντος”.

Στις 27 Νοεμβρίου, έγινε μια βαρυσήμαντη και ιστορική συνάντηση στην Αθήνα, μεταξύ Κυπρίων αξιωματούχων, με επικεφαλής τον Κληρίδη, και της πολιτικής ηγεσίας της Ελλάδας, με επικεφαλής τον Σημίτη.

Από την ελληνική πλευρά παρόντες ήταν ο υπουργός Εξωτερικών Θεόδωρος Πάγκαλος, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Παπανδρέου, ο υφυπουργός Εξωτερικών Γιάννος Κρανιδιώτης και ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Άκης Τσοχατζόπουλος. Την κυπριακή αντιπροσωπεία αποτελούσαν ο Παντελής Κούρος, ο τότε υπουργός Άμυνας Γιαννάκης Ομήρου, ο υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Χρήστος Στυλιανίδης.

Στη σύσκεψη, η ελλαδική πλευρά πίεσε τον Κληρίδη να μην έρθουν οι S-300. Ο Κληρίδης και η κυπριακή αντιπροσωπεία έδωσαν μάχη μέχρι τέλους για να έρθουν οι πύραυλοι στην Κύπρο, αλλά η ελλαδική πλευρά είχε ήδη αποφασίσει να ενδώσει στις τουρκικές απειλές και, κυρίως, στην πίεση από Λονδίνο και Ουάσιγκτον. Στα πρακτικά της σύσκεψης που δημοσιεύτηκαν χρόνια μετά, δεν συμπεριλήφθηκαν όλοι οι διάλογοι. Χάρη σε μαρτυρίες των παρευρισκομένων, και ειδικά του Γιαννάκη Ομήρου, παρατίθενται αποσπάσματα του συγκλονιστικού διαλόγου, που πρώτη φορά δημοσιεύονται».

Για πρώτη φορά στο φως οι λογοκριμένοι διάλογοι

Από την αρχή της σύσκεψης ήταν προφανές ότι η συζήτηση θα γινόταν σε έντονο κλίμα: «Κληρίδης: Προτού μπούμε σε συζήτηση, θέλω να κάμω τις εξής παρατηρήσεις: Στην Αθήνα οι εφημερίδες γράφουν ότι η Ελληνική Κυβέρνηση αποφάσισε οι πύραυλοι να μεταφερθούν στην Κρήτη και ότι το εμπόδιο είναι ο Κληρίδης. Εκφράζω τον φόβο ότι η Ελληνική Κυβέρνηση θα παρουσιαστεί ως υποχωρήσασα και ότι το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Κύπρου - Ελλάδας θα υποστεί πλήγμα. Και δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι υπάρχουν και εκείνοι που το αμφισβητούν. Το 1968, μια άλλη Ελληνική Κυβέρνηση, μη δημοκρατική, απέσυρε τη μεραρχία από την Κύπρο και την άφησε γυμνή. Το 1974, μια άλλη Κυβέρνηση, δημοκρατική, εγκατέλειψε την Κύπρο ανυπεράσπιστη στο δεύτερο Αττίλα. Δεν θέλω να πιστέψω ότι θα συμβεί και τώρα το ίδιο. Θέλω να υπογραμμίσω ότι κινδυνεύει το γόητρο και η υπόσταση του μετώπου Κύπρου και Ελλάδας, που κτίσαμε με κόπο και μόχθο. Προσωπικά δεν με ενοχλεί το πολιτικό κόστος, διότι δεν θα είμαι ξανά υποψήφιος για την προεδρία. Όμως, με φοβίζει το κλίμα που θα δημιουργηθεί μέσα στον Κυπριακό Ελληνισμό… Στο σημείο αυτό, και ενώ στη σύσκεψη επικρατούσε παγωμάρα, ο Σημίτης διέκοψε φανερά εκνευρισμένος τον Κληρίδη:

Σημίτης: Κύριε Πρόεδρε, με εκπλήσσει ο τρόπος που μιλάτε. Η Ελλάδα και αυτή η Ελληνική Κυβέρνηση ουδέποτε θα εγκαταλείψουν την Κύπρο. Ένα τέτοιο θέμα δεν θα έπρεπε να το εγείρετε. Αποτελεί προσβολή για την Ελλάδα.

Η σύσκεψη φαινόταν να κινδυνεύει να τιναχτεί στον αέρα. Αυτό αποφεύχθηκε μεν, αλλά όπως θα δούμε στο ακόλουθο απόσπασμα, η ένταση και η νευρικότητα επικράτησαν σε όλη τη διάρκειά της».

Στο άκουσμα του «θα γίνει πόλεμος», που είπε ο Κληρίδης, έμεινε άφωνος ο Σημίτης!

«Σημίτης: Τι θα συμβεί (σ.σ.: στο ενδεχόμενο εγκατάστασης των πυραύλων στην Κύπρο) αν οι Τούρκοι στείλουν αεροπλάνα για υπερπτήσεις πάνω από τη Λευκωσία;

Κληρίδης: Θα τους καταγγείλουμε στο Συμβούλιο Ασφαλείας.

Σημίτης: Δεν θα επηρεαστεί ο τουρισμός σας;

Κληρίδης: Θα το αντέξουμε!

Σημίτης: Και αν οι Τούρκοι προχωρήσουν σε κάποιας μορφής χερσαία επίθεση για να καταλάβουν εδάφη, τι θα γίνει;

Κληρίδης: Τότε θα γίνει πόλεμος!

Ο Σημίτης έμεινε προς στιγμή άφωνος και στη συνέχεια ψέλλισε δύο φορές: “Πόλεμος; Πόλεμος”».

Ομήρου: Θα επέμβει η Ρωσία

«Στη συνέχεια, πήρε το λόγο ο Ομήρου για να στηρίξει τον Κληρίδη, αντικρούοντας πολλά επιχειρήματα του Σημίτη εναντίον της έλευσης των πυραύλων, ένα από τα οποία ήταν, για παράδειγμα, το ότι οι πύραυλοι δεν θα μπορούσαν να εγκατασταθούν στα βουνά του Τροόδους, διότι τα φορτηγά που θα τους μετέφεραν είχαν δήθεν… 100 μέτρα μήκος και δεν θα χωρούσαν να περάσουν από τα στενά βουνίσια δρομάκια! Ο Ομήρου τόνισε επίσης ότι αν η Τουρκία έκανε αεροπορική επίθεση κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης των πυραύλων, η αντιαεροπορική άμυνα της Κύπρου ήταν ήδη αρκετά ισχυρή για να την αντιμετωπίσει, ενώ επιπλέον η Ρωσία είχε συμβατική υποχρέωση, όχι μόνο να φέρει τους πυραύλους στην Κύπρο, αλλά και να τους εγκαταστήσει (πράγμα που σήμαινε ότι η Τουρκία θα ρίσκαρε μεγάλη σύγκρουση με τη Ρωσία)».

Ο εξευτελισμός...

«Οι πύραυλοι παραδόθηκαν τελικά προς ενταφιασμό στην Κρήτη, όπου μαρτυρούν τον εξευτελισμό μιας ηρωικής πρωτοβουλίας του Κληρίδη για τη σωτηρία της Κύπρου. Ο Ομήρου, προς μεγάλη του τιμή, παραιτήθηκε από ευθιξία αμέσως μετά τη σύσκεψη των Αθηνών. Πάντως, είναι βέβαιο πως τεράστιες ευθύνες για τη μη έλευση των S-300 (και στη συνέχεια για το Σχέδιο Ανάν), ίσως μεγαλύτερες και από αυτές της κυπριακής πλευράς, φέρει η ελληνική κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Σημίτη».

Ήταν η τελευταία αποτυχημένη απόπειρα αντίστασης...

«Η αντίδραση της «Σημερινής» σε αυτή την εξαπάτηση του λαού και την υποχώρηση μπροστά στις τουρκικές απειλές ήταν δυναμική και έντονη. Η μη έλευση των S-300, η μη περαιτέρω απόκτηση τεχνολογικών όπλων ώστε να ενισχυθεί η ανύπαρκτη στρατιωτική, διαπραγματευτική ικανότητα της αδύναμης και κατεχόμενης Κύπρου προμηνούσαν νέα δεινά, τα οποία κωδικοποιήθηκαν τα επόμενα χρόνια.

Ο λόγος που δίνεται ιδιαίτερη σημασία στην ιστορία των πυραύλων S-300 είναι γιατί υπήρξε η τελευταία αποτυχημένη απόπειρα των Ελλήνων να δομήσουν προϋποθέσεις αντίστασης και αντίπαλου δέους απέναντι στον καλπάζοντα τουρκικό επεκτατισμό».

ΤΟ ΠΑΡΟΝ