ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΑΚΩΤΙΑΣ : Στην παραλία

Στην παραλία

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΑΚΩΤΙΑΣ

Νομικός - κριτικός βιβλίου

Η παραλία, στην οποία όλοι προστρέχουμε τώρα στην ακμή του καλοκαιριού, είναι μόνον η άμμος και η θάλασσα ή και κάτι άλλο με πολλαπλές συμπαραδηλώσεις; Μήπως είναι και ένας τόπος με ιδιαίτερες τελετουργίες, έθιμα, παιχνίδια, συμβάσεις αλλά και επιθυμίες, όπου τα άτομα αλλά και η κοινωνία ξεγυμνώνονται, σκηνοθετούνται και επαναχωροθετούνται σε μια υπερρεαλιστική εικόνα της συλλογικής ζωής; 'Η, μήπως, η συρροή του πλήθους στην παραλία, ακυρώνει την υποσχόμενη απόλαυση και οδηγεί στην άρνησή της; «Οι παραλίες που κάποτε μας πρόσφεραν τους καρπούς μιας χιλιόχρονης αναταραχής, όμοιες με εκπληκτικές γκαλερί έργων τέχνης που έδειχναν ότι η φύση ανήκε πάντα στην πρωτοπορία, είναι τώρα καταπατημένες από τις ορδές του πλήθους και χρησιμεύουν μόνο για την έκθεση απερίγραπτων σκουπιδιών», γράφει ο Κλωντ Λεβί - Στρως, ήδη από το 1955.

Όμως, παρόλα αυτά, υπάρχει πάντα το νερό της θάλασσας όπου ο καθένας κολυμπά, δροσίζεται, γυμνάζεται, παίζει ή, ακόμα, εάν αναστοχάζεται και αναζητεί τα σημαινόμενα κάθε κίνησής του, όταν βουτά, πεθαίνει και γεννιέται ξανά, επιστρέφει, για λίγο, στο αμνιακό υγρό της μήτρας, ξαναβαπτίζεται σε μια υπερμεγέθη συλλογική κολυμπήθρα. Η παραλία είναι και το, υπαρκτό ή φαντασιακό, βασίλειο των σωμάτων. Πέρα από τα ηθικολογικά κατάλοιπα και τις καταδυναστεύσεις των προτύπων της μόδας και της διαφήμισης, τα σώματα, όπως κι αν είναι αυτά, απελευθερώνονται, ξεγυμνώνονται, εκτίθενται, προκαλούν επιθυμίες ή απωθήσεις και προσπαθούν, έστω για λίγο, να υπερβούν τους νόμους του πραγματικού κόσμου. Η παραλία, όμως, υπόκειται και η ίδια στους νόμους της φύσης που επιβάλλουν συχνά όρια τον φαντασιακό χωρίς όρια επίγειο παράδεισο.

Στις κινηματογραφικές ταινίες αρκεί η εμφάνιση ενός πτερυγίου καρχαρία για να διαταραχθεί η χαρούμενη παραθαλάσσια ατμόσφαιρα, όπως στην πραγματικότητα η θύελλα και η βροχή, τα ξαφνικά κύματα και οι απαγορευτικές κόκκινες σημαίες οδηγούν στα ξενοδοχεία και στα δωμάτια, στους «καταυλισμούς» στην ενδοχώρα και σημαίνουν το πρόσκαιρο ή το οριστικό τέλος των διακοπών, τη λήξη της ελευθεριακής ψευδαίσθησης και την επιστροφή στον ολοκληρωτισμό της καθημερινότητας. Διερωτήσεις και σκέψεις, λοιπόν, ακόμα και στους σημερινούς δύσκολους καιρούς, για την παραλία και τον υπαρκτό και φαντασιακό κόσμο της, που αναδύονται ή προκαλούνται από τη σχετικά παλιά, αλλά εξαιρετικά πρωτότυπη και ενδιαφέρουσα μελέτη με τον τίτλο «Στην ακροθαλασσιά. Η μεταμόρφωση του ταξιδιώτη σε παραθεριστή» του Γάλλου καθηγητή κοινωνιολογίας Ζαν - Ντιντιέ Ουρμπαίν, η οποία κυκλοφόρησε στα ελληνικά το 2000, από τις εκδόσεις Ποταμός σε μετάφραση της Τίνας Πλυτά.

ΕΘΝΟΣ