Δεκάδες τα έθιμα για την εορτή του Δεκαπενταύγουστου

Δεκάδες τα έθιμα για την εορτή του Δεκαπενταύγουστου

Τι γίνεται στην Ήπειρο, τη Θεσσαλία και στα χωριά της Πελοποννήσου

Γράφει η Σίσσυ Σταυροπιερράκου

 

ΔΕΚΑΔΕΣ είναι τα έθιμα που υπάρχουν σε ολόκληρη τη χώρα για την εορτή του Δεκαπενταύγουστου. Όλα συνοδεύονται από θρύλους και παραδόσεις που αφθονούν στα νησιά μας και στα χωριά της ηπειρωτικής Ελλάδας και συνδέονται με τη Θεοτόκο.

Στα χωριά της Ηπείρου και της Θεσσαλίας, αλλά και της Πελοποννήσου, οι νοικοκυρές συνηθίζουν να μαγειρεύουν ανήμερα της μεγάλης εορτής την παραδοσιακή ρεβιθάδα ή κρέας με πατάτες και κρεμμύδια. Την παραμονή της εορτής οι γυναίκες σε αυτές τις περιοχές ασχολούνται αποκλειστικά με τις προετοιμασίες της επόμενης ημέρας. Το μεγαλύτερο μέρος από αυτές αφορούν στο μαγείρεμα και ένα πιο μικρό στις προσωπικές ετοιμασίες. Δηλαδή, ζυμώνουν ψωμί και πίτες, βράζουν αυγά και ετοιμάζουν τα αρνιά που θα ψήσουν τον Δεκαπενταύγουστο στην πλατεία του χωριού., Στα περισσότερα χωριά της Λακωνίας το σουβλιστό αρνί και οι ψητές πατάτες είναι κατ' εξοχήν φαγητό της γιορτινής ημέρας. Το γλέντι ξεκινάει αμέσως μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας και κρατάει μέχρι αργά το βράδυ. Οι γυναίκες της Θεσσαλίας έχουν για κακό να πλυθούν και να λουστούν την παραμονή της μεγάλης γιορτής, γιατί πιστεύουν ότι ο Θεός αφήνει ελεύθερες τις νεράιδες και τις δρύμες, οι οποίες μπορούν να τις κάνουν να πέσουν τα μαλλιά τους.

Σε ορισμένα χωριά της κεντρικής   Πελοποννήσου, οι κάτοικοι πιστεύουν ότι ένα αγριολούλουδο, που ονομάζεται «τα μάτια της Παναγίας» παρακολουθεί τις κινήσεις τους, αφού είναι τα αληθινά μάτια της Παναγίας. Γι' αυτό το λόγο αποφεύγουν να το κόβουν ή να το πατάνε.

Οι γιδοβοσκοί σε όλες τις περιοχές της χώρας πιστεύουν ότι η Παναγία είναι η προστάτιδα τους και ότι όλο το διάστημα από τις αρχές του Αυγούστου μέχρι και την ημέρα της εορτής Της, παραμένει ξάγρυπνη δίπλα στα ζώα τους. Ο θρύλος αυτός έχει τη ρίζα του στη Βηθλεέμ, όταν οι βοσκοί με τα πρόβατα τους ζέσταναν το θείο βρέφος. Με αυτόν τον τρόπο η Θεοτόκος τους ευγνωμονεί.

Οι πολίτες συνηθίζουν να νηστεύουν όλο τον Δεκαπενταύγουστο. Σε ορισμένες μάλιστα περιοχές οι κάτοικοι τρώνε μόνο σταρένιο ψωμί, χόρτα και σταφύλια για να είναι έτοιμοι να κοινωνήσουν το πρωί της εορτής. Μετά ακολουθούν μεγάλα πανηγύρια, όπου όλοι ξεφαντώνουν με γιορτές και τραγούδια. Στην πρωτεύουσα, τα παλαιότερα χρόνια διοργανώνονταν μεγάλα πανηγύρια έξω από την Παναγία την Καπνικαρέα, την Παναγία τη Χρυσοσπηλιώτισσα   και   την Παναγία τη Ρόμβη.

Ένας άλλος θρύλος που υπάρχει και έρχεται από τα χρόνια της τουρκικής σκλαβιάς αναφέρει ότι οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων για να μπορούν να τιμούν την Παναγία έδιναν πολλά χρυσά νομίσματα ή αντικείμενα αξίας στους Τούρκους. Στα πανηγύρια που ακολουθούσαν, όμως, έπαιρναν μέρος μόνο οι άντρες, γιατί υπήρχε φόβος ότι τις γυναίκες θα τις άρπαζαν οι Τούρκοι και θα τις οδηγούσαν μακριά από τους γονείς τους.

ΞΑΚΟΥΣΤΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΣΤΗ ΣΟΥΜΕΛΑ

Χιλιάδες προσκυνητές κατευθύνθηκαν προς τη Βέροια, τη Σιάτιστα και τη Γουμένισσα, όπου γίνονται πανηγυρικές εκδηλώσεις. Ιδιαίτερα το ξακουστό πανηγύρι της Παναγίας Σουμελά, που συνεχίζεται, όπως παλαιότερα στον Πόντο, τώρα στην ανιστορημένη Μονή της Παναγίας στο Βέρμιο, όπου ανταμώνουν κάθε χρόνο χιλιάδες προσκυνητές από όλη την Ελλάδα. Η γιορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου λατρεύεται με ξεχωριστό τρόπο, ενώ ακολουθεί τραπέζι με την παραδοσιακή σούπα (σορμπάς) και γλέντι με ποντιακά μουσικοχορευτικά συγκροτήματα. Με ιδιότυπο, παραδοσιακό, τρόπο και τους πιστούς να ανεβαίνουν με στολισμένα άλογα στο μοναστήρι της Παναγίας Γουμένισσας -που χτίστηκε το 1430- για να παρακολουθήσουν τη λιτανεία της θαυματουργής εικόνας.

απογευματινη