Σκελετός ναυαγού εντοπίσθηκε στο αρχαίο Ναυάγιο των Αντικυθήρων

Σκελετός ναυαγού εντοπίσθηκε στο αρχαίο Ναυάγιο των Αντικυθήρων

Γράφει η Αντιγόνη Καρατάσου

Περίμενε πλούτη, αλλά βρήκε τον θάνατο στη θάλασσα, μια νύχτα με καταιγίδα, όταν ένα κατάφορτο με πολύτιμα αντικείμενα πλοίο βυθίστηκε στις ακτές των Αντικυθήρων. Δεν ξέρουμε ακόμα αν ήταν άνδρας ή γυναίκα, ούτε την ηλικία του, οι αρχαιολόγοι λένε όμως πως το άτομο είχε εγκλωβιστεί στο ναυάγιο κατά τη βύθισή του. Σκελετικό υλικό (κρανίο, μαζί με  μακρά και μικρότερα οστά) εντοπίστηκε και ανελκύσθηκε κατά τη δεύτερη ανασκαφική περίοδο στο διάσημο Ναυάγιο των Αντικυθήρων, που διεξήχθη από 28 Αυγούστου μέχρι 14 Σεπτεμβρίου.

Οστά από τουλάχιστον τέσσερα διαφορετικά άτομα είχαν ήδη εντοπιστεί στο  ναυάγιο κατά τις έρευνες των ετών 1900 – 1901 και 1976. Η θέση των οστών και η σχέση τους με τα άλλα ευρήματα πλησίον τους, φανερώνουν τη βίαιη ναυάγηση του πλοίου. Οι προγραμματιζόμενες ανθρωπολογικές και γενετικές (DNA) αναλύσεις αναμένεται να δώσουν στοιχεία για  τον νεκρό που τώρα εντοπίστηκε, δηλαδή το φύλο, την ηλικία θανάτου και γενικά την ανασύνθεση του τρόπου ζωής του.

Το βυθισμένο πλοίο ήταν ρωμαϊκή ορκάς χωρητικότητας περίπου 300 τόνων, τυπικό δείγμα των βαρέων ιστιοφόρων που χρησιμοποιούνταν κατά το 2ο-1ο αι.π.Χ. στο εμπόριο μεταξύ της ιταλικής χερσονήσου, του κυρίως ελλαδικού χώρου και της Μικράς Ασίας. Τα δρομολόγια αυτών των πλοίων ξεκινούσαν συνήθως την άνοιξη και αφού περιέπλεαν τα κυριότερα λιμάνια της Ανατολικής Μεσογείου πουλώντας και αγοράζοντας εμπορεύματα, επέστρεφαν το φθινόπωρο στη βάση τους.

Το ναυάγιο ενδέχεται να συνέβη μεταξύ του 87 και του 63 π.Χ. όπως μαρτυρούν τα νομίσματα και τα κεραμεικά που έχουν μέχρι τώρα εντοπισθεί στον πυθμένα της θάλασσας

Σημαντικό εύρημα θεωρείται και η ανεύρεση μιας μολύβδινης καταπειρατηρίας, βάρους 50 κιλών.   Πρόκειται για βολίδα  ανίχνευσης και μέτρησης βάθους βυθού και έλεγχο της φύσης του, ένα αντικείμενο σχήματος κολουροημισφαιρκού.

Η καταπειρατηρία εμφανίζει κωδωνόσχημη τομή λόγω κοίλανσης στο εσωτερικό της βάσης της. Στην επίπεδη άνω όψη υπάρχουν δύο μικρές τετράγωνες εγκοπές για το στέλεχος ανάρτησής του, το οποίο λείπει.

Η δειγματοληψία από το βυθό γινόταν με τη βάση που παρουσίαζε κοίλανση και με «καρφιά»  από σίδερο ή χαλκό, που παγίδευαν λασπώδη άμμο, λίθους  και ιζήματα. Το αντικείμενο είχε ιδιαίτερη χρησιμότητα για την περίπτωση ελιγμών ή αγκυροβολίας.  Αυτό το ταπεινό εργαλείο  θεωρείται ζωτικής σημασίας για την ασφαλή ναυσιπλοΐα κατά την αρχαιότητα. Οι παλαιότερες καταπειρατηρίες χρονολογούνται τουλάχιστον από τον 6ο  π.Χ. αιώνα.  Στο ναυάγιο έχει βρεθεί μία ακόμα  καταπειρατηρία κατά τις έρευνες των ετών 1900 – 1901.

Επειδή σε ναυάγιο της Γέλας του 500 π.Χ. έχει βρεθεί μολύβδινη καταπειρατηρία, εικάζεται ότι οι περισσότερες καταπειρατηρίες ήταν μολύβδινες και ότι η διάδοση του συγκεκριμένου οργάνου συνδέεται με τις θαλάσσιες επιχειρήσεις και τον αποικισμό των Ελλήνων κατά τον 8o και 7o αι. π.Χ. Ποσοστό 82% των καταπειρατηριών χρονολογούνται από τα μέσα του 2ου αι. π.Χ. έως και τον 2ο αι. μ.Χ., δηλ. στην περίοδο κορύφωσης του υπερπόντιου εμπορίου. Η ανεύρεσή τους, μάλιστα, σε ναυάγια εμπορικών πλοίων μεγάλων αποστάσεων αποκαλύπτει την ιδιαίτερη χρησιμότητά τους σε άγνωστες περιοχές και περιπτώσεις περιορισμών στους ελιγμούς ή την αγκυροβόληση. Το βάρος των λίθινων ήταν πάνω από 10 κιλά.

Με αφορμή τα αποτελέσματα της 2ης φάσης της υποβρύχιας έρευνας στα Αντικύθηρα για το έτος 2016, η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων έχει να παρουσιάσει και την ολοκλήρωση των νέων εξειδικευμένων και υπερσύγχρονων Εργαστηρίων της στην οδό Προπυλαίων, εργασίες που υλοποιήθηκαν χάριν στην ευγενική υποστήριξη του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη, ενός εκ των σημαντικότερων χορηγών της έρευνας  αυτής και με κύριο στόχο την σύντομη και αποτελεσματικότερη  συντήρηση των ευρημάτων του σημαντικού αυτού ναυαγίου. Την ανασκαφή διενεργεί η Εφορεία και το αμερικανικό Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Woods Hole.

Η έρευνα των Αντικυθήρων τελεί υπό την αιγίδα της Προεδρίας της Ελληνικής Δημοκρατίας και η χρηματοδότηση της έγινε από πόρους που εξασφάλισε το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο του Woods Hole. Την έρευνα υποστηρίζουν η ελβετική εταιρεία Hublot, το Swordspoint Foundation, η Autodesk, οι Jane and James Orr, χορηγοί του Woods Hole, όπως και η Costa Navarino, η ΟΤΕ-COSMOTE και το Ίδρυμα Εγχωρίου Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων. Υπάρχει επίσης βοήθεια από τον Δήμο Κυθήρων και τους κατοίκους των Αντικυθήρων.

http://www.liberal.gr/arthro/78764/epikairotita/2016/skeletos-nauagou-entopisthike-sto-archaio-nauagio-ton-antikuthiron.html