Τα θρυλικά πορτρέτα του David Bailey

Eye of the lens: David Bailey’s 2009 self-portrait

Τα θρυλικά πορτρέτα του David Bailey

Ο διάσημος φωτογράφος μιλάει για τα φτωχικά παιδικά του χρόνια, το γάμο του με την Κατρίν Ντενέβ και το... γαλαξία αστέρων που πόζαραν στο φακό του.

ΤΗΣ ΤΑΣΟΥΛΑΣ ΕΠΤΑΚΟΙΛΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: COURTESY OF BONHAMS

 John Lennon & Paul McCartney, 1965. 

 Τα Σκαθάρια βρέθηκαν πολλές φορές στο στούντιο του. 

Ο Μπέιλι, όμως, έχει αποκαλύψει ότι η μουσική τους δεν του άρεσε· 

προτιμούσε τους Monkees!

Λονδίνο, 18 Αυγούστου 1965. Η 23χρονη Κατρίν Ντενέβ παντρεύεται τον Βρετανό φωτογράφο Ντέιβιντ Μπέιλι ενώπιον θεού και... εκατοντάδων φωτορεπόρτερ. Την επόμενη ημέρα, τα πρωτοσέλιδα των ευρωπαϊκών εφημερίδων δημοσιεύουν δεκάδες εικόνες και αποκαλύπτουν πικάντικες λεπτομέρειες: η νύφη φορούσε ένα απλό μαύρο φόρεμα και άναβε το ένα τσιγάρο μετά το άλλο στη διάρκεια της τελετής, ενώ ο γαμπρός, που είχε εμφανιστεί με ένα φθαρμένο μπλουτζίν, αστειευόταν συνεχώς με τον κουμπάρο τους, τον Μικ Τζάγκερ. «Ήμασταν όλοι παιδιά!» λέει σήμερα ο Ντέιβιντ Μπέιλι. «Άλλωστε, για μένα ακολούθησαν άλλοι τρεις γάμοι. Και, πιστέψτε με, ήμουν πιο σοβαρός στους επόμενους...»

Jean Shrimpton, 1965.  

To «υπερμοντέλο» των sixties ήταν ένας από τους μεγάλους έρωτες 

του Βρετανού φωτογράφου.

Μου μιλάει από το στούντιο του, στο Κλέρκενγουελτης βρετανικής πρωτεύουσας, με αφορμή μια έκθεση του στον οίκο Bonhams. Στη διάρκεια της, επρόκειτο να δημοπρατηθούν 21 εμβληματικά ασπρόμαυρα πορτρέτα μεγάλων σταρ της δεκαετίας του '60 (και προσωπικών φίλων του) - όλα με το φακό του: ανάμεσα τους του Αντί Γουόρχολ, της Τζέιν Μπίρκιν, του Μάικλ Κέιν, των Μπιτλς, των Στόουνς, του Ρούντολφ Νουρέγεφ και ένα ακόμη, συνδεδεμένο με μια τραγωδία: η Σάρον Τέιτ ποζάρει γυμνή με τον σύζυγο της Ρομάν Πολάνσκι το 1969, λίγους μήνες πριν δολοφονηθεί από οπαδούς της αίρεσης του Τσαρλς Μάνσον. «Τι ιστορία κι αυτή! Ξέρετε, ο Πολάνσκι ήταν εκείνος που μου γνώρισε την Κατρίν. Γύριζαν την "Αποστροφή". Προσπαθούσε με κάθε τρόπο να μας φέρει σε επαφή, "θα ξετρελαθείς με αυτήν τη Γαλλίδα", επέμενε. Εγώ αρνιόμουν. "Είναι κοντή", του έλεγα, "και φαίνεται ψυχρή και απόμακρη". Είχα άδικο... για τα δύο τελευταία, (γέλια) Ήταν γλυκιά, είχε απίστευτο χιούμορ, της άρεσαν τα βρώμικα αστεία (!) και παντρευτήκαμε μόλις λίγες εβδομάδες μετά τη γνωριμία μας».

 The Rolling Stones, 1968. 

Ο Μικ Τζάγκερκαι ο Ντέιβιντ Μπέιλι ήταν στενοί φίλοι.

 Συγκατοίκησαν, μάλιστα, για μερικούς μήνες, 

στην αρχή της δεκαετίας του '60.

Ο γάμος παρά ταύτα δεν στέριωσε. Διήρκεσε, βέβαια, επτά χρόνια -το διαζύγιο τους εκδόθηκε το 1972-, αλλά το ζευγάρι είχε ήδη από νωρίς αποξενωθεί. Υπήρξε, μάλιστα, φορά που, ενώ βρέθηκαν και οι δύο το ίδιο διάστημα για δουλειές στη Νέα Υόρκη, έμεναν σε διαφορετικά ξενοδοχεία στο Μανχάταν και δεν έκαναν καν τον κόπο να συναντηθούν... Άλλωστε, ο Μπέιλι, ήδη από εκείνα τα χρόνια, δεν ήταν απλώς ο σύζυγος μιας σταρ - ήταν διασημότητα ο ίδιος. Οι φωτογραφίες του φιγουράριζαν στα εξώφυλλα των μεγαλύτερων περιοδικών στον κόσμο -ήταν σταθερός συνεργάτης της Vogue και του Vanity Fair-, υπέγραφε «χρυσά» συμβόλαια για διαφημίσεις, κυκλοφορούσε με τις ωραιότερες γυναίκες της εποχής (ανάμεσα τους τα μοντέλα Τζιν Σρίμπτον και Πενέλοπε Τρι), μέχρι και για μια ταινία του Μικελάντζε-λο Αντονιόνι έγινε η αφορμή: Ο παραγωγός Κάρλο Πόντι είχε αποκαλύψει ότι έμπνευση του Ιταλού σκηνοθέτη για τον ήρωα του «Blowup» αποτέλεσε ο Ντέιβιντ Μπέιλι...

Ένα δυσλεκτικό αγόρι από το Ιστ Εντ

Γεννήθηκε στο Ιστ Εντ του Λονδίνου «πριν παραδοθεί στους Ινδούς και τους Πακιστανούς», γιος ενός ράφτη και μιας νοικοκυράς. Το πατρικό του σπίτι καταστράφηκε από τους βομβαρδισμούς των Γερμανών, ο πατέρας του σύντομα εγκατέλειψε την οικογένεια και ο Ντέιβιντ έμεινε με τη μητέρα του, τη θεία του και τη μικρότερη αδελφή του. Μοναδική του διέξοδος, ο κινηματογράφος. «Στα χρόνια μετά τον Β ' Παγκόσμιο Πόλεμο, κόστιζε λιγότερο να πηγαίνουμε τα βράδια στο σινεμά, παρά να πληρώνουμε για θέρμανση. Έβλεπα 7-8 ταινίες κάθε εβδομάδα και ονειρευόμουν να γίνω σαν τον Φρεντ Αστέρ!» Στο σχολείο η απόδοση του ήταν απογοητευτική, λόγω της μη διαγνωσμένης δυσλεξίας του. Αποφοίτησε με μεγάλη δυσκολία και κατετάγη στη RAF. Επιστρέφοντας, λίγα χρόνια μετά, έπρεπε να λύσει το πρόβλημα του επαγγελματικού προσανατολισμού του.

«Τότε, ένα αγόρι από φτωχή οικογένεια όπως η δική μου ή κλέφτης αυτοκινήτων θα γινόταν ή μποξέρ ή μουσικός. Στην καλύτερη περίπτωση, πωλητής παπουτσιών ή ράφτης, όπως ο πατέρας μου...» Όμως, ο νεαρός ήταν φιλόδοξος. Θυμήθηκε τη Rolleiflex που είχε αγοράσει στην εφηβεία του και αποφάσισε να γίνει φωτογράφος. Έστειλε επιστολές στους δύο διασημότερους φωτογράφους εκείνης της εποχής, τον Τόνι Αρμστρονγκ-Τζόουνς και τον Τζον Φρεντς. Ο πρώτος ζήτησε να τον δει. « Ξέρεις να δουλεύεις το ξύλο; Θέλω να φτιάξω μερικά σκηνικά στο στούντιο μου», τον ρώτησε. «Φωτογράφος θέλω να γίνω, όχι μαραγκός», απάντησε ο πιτσιρικάς θυμωμένος και έφυγε για το δεύτερο ραντεβού του, που αποδείχθηκε πιο τυχερό: ο Φρεντς τον προσέλαβε ως βοηθό του. Το 1960 τον βρήκε μόνιμο φωτογράφο μόδας στην αγγλική Vogue.

Ο δρόμος του από τότε έμελλε να είναι γεμάτος επιτυχίες. Και χρήμα; «Υπάρχουν άνθρωποι που βγάζουν λεφτά ακόμη και όταν κοιμούνται. Σίγουρα δεν είμαι από αυτούς. Έχω δουλέψει για κάθε "πένι" που έχω βγάλει. Και έχω πολύ καλή σχέση με τα χρήματα. Ποτέ δεν το έκρυψα...» Ειλικρινές μού ακούγεται αυτό, καθώς κοιτάζω τις τιμές εκκίνησης των πορτρέτων του στη δημοπρασία του Bonhams - από 10.000 έως 50.000 στερλίνες...

«Υπάρχουν σταρ... στον ουρανό»

Στα 72 του σήμερα (η συνέντευξη δόθηκε το 2009), ο Ντέιβιντ Μπέιλι εξακολουθεί να δουλεύει. «Ε, όχι και να βγω στη σύνταξη από τώρα!» διαμαρτύρεται. Δεν κρύβει το θαυμασμό του για την Κέιτ Μος. «Είναι ό,τι καλύτερο βγήκε στο χώρο της μόδας - μετά την Τζιν Σρίμπτον, φυσικά. Η Κέιτ είναι το κορίτσι που θα ήθελες πολύ να μένει στο γειτονικό διαμέρισμα. Και ας ξέρεις ότι αυτό δεν πρόκειται ποτέ να συμβεί». Εκνευρίζεται, πάντως, όταν ακούει εκφράσεις όπως «η ωραιότερη γυναίκα του κόσμου». «Αυτές είναι αηδίες των δημοσιογράφων. Υπάρχουν πολλά και διαφορετικά είδη ομορφιάς» . Σε κάθε νέο φωτογράφο που ονειρεύεται μια καριέρα όπως η δική του, η συμβουλή του είναι «να αγοράσει ένα ζευγάρι γερά και άνετα παπούτσια. Θα έχει πολύ περπάτημα μπροστά του». Η ζωή του αύριο θέλει να είναι «ίδια με σήμερα» - με τη γυναίκα του Κάθριν (που ελπίζει να είναι η τελευταία!) και τα δύο παιδιά τους, την Παλόμα και τον Φέντον, που μοιράζονται το πάθος του για τη φωτογραφία. Τα ονόματα τους αποκαλύπτουν δύο μεγάλες αγάπες του: τον Πάμπλο Πικάσο (Παλόμα λέγεται και η κόρη του) και τον πολεμικό φωτογράφο Ρότζερ Φέντον. Είχα διαβάσει πως αρνήθηκε κάποτε να φωτογραφίσει τον Ισπανό ζωγράφο και υποκύπτω στον πειρασμό να τον ρωτήσω γιατί. «Δεν ήθελα να χαλάσει η εικόνα που είχα για εκείνον. Έτσι νόμιζα, τουλάχιστον. Ήταν λάθος μου και το έχω μετανιώσει». Και γιατί τον θαυμάζει τόσο πολύ; «Γιατί ο Πικάσο δεν είχε κανόνες. Ούτε στη ζωή ούτε στην τέχνη του ».

Λίγο πριν τον αποχαιρετήσω, ρισκάρω να τον κουράσω με μερικές ακόμη ερωτήσεις, στις οποίες ο Ντέιβιντ Μπέιλι θα απαντήσει σχεδόν μονολεκτικά.

Τι είναι το καλύτερο και τι το χειρότερο πράγμα όταν είναι κανείς φωτογράφος;

Οι άλλοι φωτογράφοι.

Ποια είναι για σας η ιδανική φωτογραφία;

Η πιο εύκολη. Τι λέτε στον εαυτό σας όταν ξυπνάτε το πρωί και αισθάνεστε πολύ καλά;

Σήκω πάνω!

Τελικά, υπάρχουν σταρ σήμερα;

Μα φυσικά! Στον ουρανό... Μ