Σάλος για την τουρκική προπαγάνδα made in Hollywood

Στην ταινία, μια νεαρή Αμερικανίδα (Χέρα Χίλμαρ) ερωτεύεται έναν μουσουλμάνο αξιωματικό του οθωμανικού στρατού (Μίσιελ Χούισμαν).

ΞΑΝΑΓΡΑΦΟΥΝ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΙΣ... ΣΚΟΤΕΙΝΕΣ ΑΙΘΟΥΣΕΣ

Σάλος για την τουρκική προπαγάνδα made in Hollywood

Μια φορά κι έναν καιρό... Μεταξύ 1914 και 1915... Εν μέσω πυρών και χαρακωμάτων, μια νεαρή Αμερικανίδα (Χέρα Χίλμαρ) αφήνει πίσω τη βολή της οικίας της και, αψηφώντας τις φλόγες του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, ταξιδεύει στα βάθη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για «να αλλάξει τον κόσμο» ως εθελόντρια νοσοκόμα.

Εκεί, στον δρόμο από την Κωνσταντινούπολη προς το Βαν, ερωτεύεται έναν υπερήφανο, πλην γοητευτικό μουσουλμάνο αξιωματικό του οθωμανικού στρατού (Μίσιελ Χούισμαν), ο οποίος μάλιστα τη σώζει από σχεδόν βέβαιο θάνατο.

Την καρδιά της, ωστόσο, διεκδικεί και ένας άλλος... όμορφος, πλην χριστιανός Αμερικανός γιατρός (Τζος Χάρτνετ), που παίζει πιάνο. Οι αντίζηλοι συγκρούονται μέσα σε πελάγη συναισθηματικής φόρτισης, υπό το κυνικό βλέμμα ενός μεγαλύτερου σε ηλικία γιατρού (σερ Μπεν Κίνγκσλεϊ), που θα μπορούσε και να λείπει καθώς δεν προσφέρει τίποτα στην πλοκή.

Και κάπου εκεί, στο ιστορικό φόντο, λαμβάνει χώρα και μια γενοκτονία (αυτή των Αρμενίων), η οποία ωστόσο δεν παρουσιάζεται ως γενοκτονία, ως συστηματική δηλαδή εξόντωση κατά συγκεκριμένης ομάδας ανθρώπων, αλλά πιο πολύ ως ένα... ατυχές, πλην αναπόφευκτο συμβάν στο πλαίσιο ενός πολέμου που έβλαψε το ίδιο Αρμενίους και Τούρκους.

Η τουρκική προπαγάνδα μετακομίζει στο Χόλιγουντ, υπό μορφήν κινηματογραφικών ταινιών όπως το φιλμ «Ο Οθωμανός Υπολοχαγός» («The Ottoman Lieutenant»), που έκανε προ ημερών πρεμιέρα στις ΗΠΑ. Κοινότητες Ελλήνων και Αρμενίων της Αμερικής έσπευσαν να καταγγείλουν την εν λόγω ταινία, καλώντας μάλιστα το κοινό να την μποϊκοτάρει.

Τουρκική ανάγνωση

Η αφίσα του φιλμ «Ο Οθωμανός Υπολοχαγός» («The Ottoman Lieutenant»), που έκανε προ ημερών πρεμιέρα στις ΗΠΑ και προκάλεσε αντιδράσεις.

Σε ανάλογο πνεύμα, κριτικοί κινηματογράφου (στα περιοδικά Variety, Slant κ.ά.) είδαν πίσω από τον «Οθωμανό Υπολοχαγό» διαθέσεις ιστορικού αναθεωρητισμού και άρνησης, υποβάθμισης ενός ιστορικού γεγονότος  ενοχλητικού για την τουρκική ηγεσία, όπως είναι η Γενοκτονία των Αρμενίων. Διόλου τυχαία, μιλάμε για μια ταινία που αποτελεί τουρκική (συμ)παραγωγή. Και λέμε διόλου τυχαία, διότι το χρηματοδοτούμενο από Τούρκους φιλμ απηχεί πλήρως την τουρκική ανάγνωση της Ιστορίας. Η Άγκυρα αναγνωρίζει μεν ότι σημειώθηκαν αγριότητες σε βάρος των Αρμενίων. Υποστηρίζει ωστόσο ότι επρόκειτο για περιστατικά μεμονωμένα, που δεν έλαβαν χώρα στο πλαίσιο κάποιας συστηματικής, κεντρικά ενορχηστρωμένης, επιχείρησης εξόντωσης. Υποστηρίζει, επίσης, ότι και οι Αρμένιοι διέπραξαν αγριότητες σε βάρος των Τούρκων πολεμώντας στο πλευρό των Σοβιετικών.

«Ο Οθωμανός Υπολοχαγός» (σε σκηνοθεσία Τζόζεφ Ρούμπεν και σενάριο Τζεφ Στόκγουελ) έρχεται να υιοθετήσει αυτήν τη γραμμή των «ίσων αποστάσεων», επιστρατεύοντας ηθοποιούς όπως ο Μίσιελ Χούισμαν (ο «Ντάριο Ναχάρις» του «Game of Thrones»), ο Τζος Χάρτνετ και ο οσκαρικός σερ Μπεν Κίνγκσλεϊ (που όλοι αναρωτιούνται «τι δουλειά έχει σε αυτήν την ταινία;», όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ο ιστοχώρος «Salon»). Από καλλιτεχνική σκοπιά, «Ο Οθωμανός Υπολοχαγός» έχει λάβει αρνητικές κριτικές. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ωστόσο άλλο, το υποβόσκον... πολιτικό-ιστορικό.

«Το μήνυμα μπορεί να προβάλλεται με τρόπο ήπιο και διακριτικό. Ο στόχος είναι, ωστόσο, σαφής. Πρόκειται για κατάφωρη άρνηση της Γενοκτονίας των Αρμενίων. Είναι μια προσπάθεια να κουκουλωθεί και να ξαναγραφτεί η Ιστορία» δηλώνει στο «Εθνος της Κυριακής» ο Ράφι Ορφάλι, πρόεδρος της Αρμενικής Νεολαίας Δυτικών ΗΠΑ («Armenian Youth Federation-Western United States»), μιας εκ των παλαιότερων και μεγαλύτερων στον κόσμο οργανώσεων της αρμενικής διασποράς. «Υπό το πρόσχημα της ουδετερότητα και της ψυχαγωγίας, η τουρκική προπαγάνδα περνά στα μίντια και στην ποπ κουλτούρα. Τροφοδοτεί αυτό το νέο αφήγημα περί αμοιβαιότητας και κοινών βασάνων μεταξύ Αρμενίων και Τούρκων» συνεχίζει ο κ. Ορφάλι.

Σύμφωνα μάλιστα με αυτόν, έχουν προηγηθεί κι άλλες, αναλόγως προβληματικές ταινίες. «Ένα άλλο φιλμ που χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο για την προώθηση της τουρκικής προπαγάνδας ήταν “The Water Diviner” (σ.σ.: το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Ράσελ Κρόου πίσω στο 2014), που επιχείρησε να παρουσιάσει μια θετική εικόνα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας».

«Ενα άλλο φιλμ που χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο για την προώθηση της τουρκικής προπαγάνδας ήταν -The Water Diviner-», υποστηρίζει ο Ράφι Ορφάλι, πρόεδρος της Αρμενικής Νεολαίας Δυτικών ΗΠΑ.

«Μπορείτε να φανταστείτε μια ταινία να παρουσιάζει θετικά τη ναζιστική Γερμανία, χωρίς να υπογραμμίζει το γεγονός ότι επρόκειτο για εγκληματικό καθεστώς;» καταλήγει ο κ. Ορφάλι... διερωτώμενος.

Ο γεννημένος στην Κρήτη, διεθνούς φήμης Ελληνοαμερικανός φυσικός, πρόεδρος του «American Hellenic Council», κ. Μηνάς Καφάτος, ανατρέχει στην ιστορία του τουρκικού αναθεωρητισμού: «Από την παραμέληση των αρχαιοελληνικών και βυζαντινών μνημείων στη Μικρά Ασία μέχρι την άρνηση των γενοκτονιών που διέπραξαν οι Οθωμανοί, και από την παρουσίαση της εισβολής στην Κύπρο ως αμυντικής κίνησης μέχρι τις πιο πρόσφατες τουρκικές προσπάθειες που παρουσιάζουν την Ευρώπη να στηρίζει τρομοκράτες και να εφαρμόζει ναζιστικές πρακτικές».

Αποπροσανατολισμός

«Ταινίες όπως “Ο Οθωμανός Υπολοχαγός” στοχεύουν στη χειραγώγηση και στον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης. Συγκαλύπτουν τον ειδεχθή στόχο του ιστορικού αναθεωρητισμού κάτω από τη μάσκα μιας χαρούμενης ιστορίας αγάπης που επιχειρεί να καταστήσει συμπαθείς τις απάνθρωπες ενέργειες του οθωμανικού κράτους» δηλώνει στο «Εθνος» ο κ. Ιωάννης Φυδανάκης, εκ των διοικητικών στελεχών του «American Hellenic Council». Ο κ. Φυδανάκης μιλά, μάλιστα, ως γόνος προσφύγων ο ίδιος, η οικογένεια του οποίου εκδιώχθηκε μαζί με εκατοντάδες άλλους Έλληνες από την Ανατολική Θράκη, κυνηγημένη από τους Τούρκους, προτού καταλήξει στο Σοφικό Εβρου.

 Η υποψήφια για Οσκαρ Νικόλ Κίντμαν είναι «το νέο πρόσωπο του τουρκικού τουρισμού».

 «Περισσότεροι από 520 άνθρωποι εκδιώχθηκαν από το χωριό Λιλή, αθώοι άνθρωποι, οι απόγονοι των οποίων είναι φίλοι και συγγενείς μου. Πρόκειται για ένα ξεχασμένο γεγονός που η Τουρκία το αρνείται και Έλληνες ιστορικοί το παραβλέπουν» συνεχίζει ο ίδιος.

«ΔΑΝΕΙΚΗ» ΛΑΜΨΗ

Πληρώνουν αδρά για σποτ με αστέρες

Μιλώντας στα τέλη του περασμένου Δεκεμβρίου από το προεδρικό του σαράι στην Άγκυρα, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε δηλώσει «υποχρεωμένος να βάλει στην κορυφή των προτεραιοτήτων του τις τέχνες και τον πολιτισμό». Και πράγματι, λίγους μήνες μετά, είναι εμφανείς πλέον οι προσπάθειες που καταβάλλει η Άγκυρα να προβληθεί διεθνώς... κλέβοντας λίγη από τη λάμψη του Χόλιγουντ. Σε αυτό το πλαίσιο, η υποψήφια για Οσκαρ Νικόλ Κίντμαν είναι πλέον «το νέο πρόσωπο του τουρκικού τουρισμού». Η λαμπερή Αυστραλή πρωταγωνιστεί σε διαφημίσεις για την προώθηση της Τουρκίας ως προορισμού στον ξένο Τύπο (σε γερμανικές και ρωσικές εφημερίδες). Ο οσκαρικός Μόργκαν Φρίμαν είναι, επίσης, το νέο πρόσωπο στη διαφημιστική καμπάνια των κρατικών τουρκικών αερογραμμών «Turkish Airlines».

Επιρροή

Οσο για την αμφιβόλου υποκριτικής ικανότητας Αμερικανίδα ηθοποιό Λίντσεϊ Λόχαν, αυτή εξελίσσεται σε μια από τις μεγαλύτερες οπαδούς του Ερντογάν, εάν κρίνουμε από τις φωτογραφίες της με τον Τούρκο πρόεδρο στα social media και τα εγκωμιαστικά της σχόλια για την Τουρκία.

Κατά τα λοιπά, το τουρκικό καθεστώς είχε ξεκινήσει από το 2014 να προσπαθεί να φέρει το Χόλιγουντ στην Άγκυρα. Πώς; Προωθώντας νόμο βάσει του οποίου θα αναλαμβάνει να καλύπτει το 25% του κόστους κάθε κινηματογραφικής παραγωγής που γυρίζεται στην Τουρκία. «Εμείς πληρώνουμε, εσείς φέρνετε τον Μπραντ Πιτ», έγραφε τότε η εφημερίδα «Hurriyet» μεταξύ σοβαρού και αστείου. Από το 2014 βέβαια μέχρι σήμερα, έμελλε να συμβούν πολλά και συνταρακτικά στη χώρα αλλά και στην τουρκική γειτονιά. Εν τω μεταξύ ωστόσο, προέκυψαν και κάποιες ταινίες που γυρίστηκαν στην Τουρκία. Το φιλμ «Ο Οθωμανός Υπολοχαγός» για παράδειγμα, που έκανε πρεμιέρα προ ημερών στις ΗΠΑ, γυρίστηκε στην Κων/πολη και την Καππαδοκία. Η Τουρκία απέκτησε, ωστόσο, πρόσφατα και τον πρώτο δικό της άνθρωπο, τον Μπαρμπαρός Ταπάν, στην «Ενωση Ξένων Ανταποκριτών του Χόλιγουντ» («Hollywood Foreign Press Association»- HFPA) που δίνει τα βραβεία «Golden Globe» (Χρυσές Σφαίρες) κάθε χρόνο στο Λος Αντζελες.

«Το λόμπινγκ και η δικτύωσή μου θα συμβάλουν σημαντικά ώστε τουρκικές παραγωγές να βρεθούν υποψήφιες για Χρυσές Σφαίρες και Οσκαρ. Η Τουρκία έχει πλέον επιρροή στο Χόλιγουντ», δήλωσε ο ίδιος ο Ταπάν... μάλλον υπερεκτιμώντας την επιρροή του.

‘Προσπάθεια δεκαετιών’

«Η τουρκική προπαγάνδα επιχειρεί να ξαναγράψει την Ιστορία. Το ίδιο πράγμα κάνει εδώ και δεκαετίες» δηλώνει στο «Εθνος», ο διεθνώς καταξιωμένος φυσικός Μηνάς Καφάτος, πρόεδρος του «American Hellenic Council».

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ

gskafidas@pegasus.gr

http://www.ethnos.gr/diethni/arthro/salos_gia_tin_tourkiki_propaganda_made_in_hollywood-65092332/