Εύα Καλογεράκη : Στη γη του Σαρπηδώνα!

Στη γη του Σαρπηδώνα!

Η μικρή-μεγάλη ιστορία των Μαλίων

Κείμενο-φωτογραφίες της Εύας Καλογεράκη  

Στα ανατολικά των Μαλίων βρίσκεται μινωικό ανάκτορο. Σε ολόκληρη την περιοχή υπήρχε πόλη στην αρχαιότητα, με άγνωστη σήμερα ονομασία. Στα αρχαιολογικά συγγράμματα αναγράφεται ως ανάκτορο Μαλίων. Η περιοχή ονομάζεται σήμερα Τάρμαρος και πιστεύεται ότι η ονομασία αυτή σχετίζεται με το όνομα της αρχαίας πόλης. Επίσης, θεωρείται ότι στην πόλη έζησε ο αρχαίος βασιλιάς Σαρπηδών, γιος του Δία και της Ευρώπης. Το Σαρπηδόνα έδιωξε ο αδερφός του Μίνως και βρήκε καταφύγιο στη Λυκία της Μικράς Ασίας. Το ανάκτορο θεωρείται ότι ανοικοδομήθηκε την περίοδο της οικοδόμησης των ανακτόρων της Κνωσού και Φαιστού και ακολούθησε την τύχη τους. Περί το 1700 π.Χ. καταστράφηκε από άγνωστη αιτία, ανοικοδομήθηκε έπειτα και ξανά καταστράφηκε το 1450 π.Χ. Ο χώρος εξακολούθησε να κατοικείται, αν και το ανάκτορο δεν κτίστηκε ξανά. Στα δυτικά του ανακτόρου στη θέση Μάρμαρα αποκαλύφθηκε παλαιοχριστιανική βασιλική. Εκεί βρέθηκε μαρμάρινη σαρκοφάγος.

Ο αρχαιολογικός χώρος των Μαλίων ήταν αρχικά άγνωστος. Μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες ανήκε στο νομό Λασιθίου. Το 1880 ο ιδιοκτήτης της περιοχής Ελληνικό Λιβάδι ανακάλυψε μερικά φύλλα χρυσού, περίπου 500 μέτρα δυτικά από το ανάκτορο. Το γεγονός αυτό στάθηκε αφορμή για να ανασκαφτεί ολόκληρος ο χώρος από χρυσοθήρες. Από τότε η περιοχή ονομάστηκε Χρυσόλακκος. Το 1915 έπειτα από την ανακάλυψη και νέων ευρημάτων διαπιστώθηκε από τον αρχαιολόγο Ιωσήφ Χατζιδάκη η ύπαρξη αρχαιοτήτων στο μέρος εκείνο. Έπειτα από το Χατζιδάκη, οι ανασκαφές συνεχίστηκαν από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή. Όπως έδειξαν οι ανασκαφές, οι κάτοικοι των αρχαίων Μαλίων ασχολούνταν με την αλιεία και με τη γεωργία. Δεν ήταν τόσο πλούσια η περιοχή όπως ήταν η Κνωσός και η Φαιστός.

Το όνομα προέρχεται από το τοπωνύμιο ομαλία>Μάλια= επίπεδη έκταση. Σώζεται στην αρχική γλωσσική μορφή του στο τοπωνύμιο Ομαλές (οι), που είναι επίπεδη έκταση βόρεια της Σελένας και στα οροπέδια Ομαλός της Δίκτης και των Λευκών Ορέων. Το 1583 αναφέρεται villa di Maglia με 620 κατοίκους. Το 1881 είχε 800 Χριστιανούς κατοίκους. Toύρκοι δεν κατοικούσαν στα Μάλια.

Facebook/Eva Kalogeraki