ΑΛΕΞΙΑΣ ΚΑΨΑΜΠΕΛΗ : Ο θρήνος για τις σφαγές του Πόντου

Ο θρήνος για τις σφαγές του Πόντου

της ΑΛΕΞΙΑΣ ΚΑΨΑΜΠΕΛΗ

«Πανταχόθεν του Πόντου αγγέλονται σφαγαί, εις Κερασούντα, εις Τραπεζούντα και αλλού. Εάν κατάστασις συνεχιστεί, Ελληνισμός Πόντου εξαφανισθήσεται». Αυτό ήταν το τηλεγράφημα της Επιτροπείας Ποντίων προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο τον Ιούλιο του 1920.

Η Γενοκτονία των Ποντίων, που τιμάται στις 19 Μαΐου, έχει τις ίδιες ποσοτικές και ηθικές αναλογίες με αυτές των Εβραίων και των Αρμενίων, όμως δεν έχει αναγνωρισθεί το ίδιο από τους εθνικούς και διεθνείς οργανισμούς.

Ο Ελληνισμός του Πόντου, σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία, χρονολογείται από τον 8ο αιώνα π.Χ. Οι Έλληνες, αν και αποκομμένοι από τον εθνικό κορμό, δεν έχασαν το εθνικό φρόνημα και την ελληνική συνείδηση όλα αυτά τα χρόνια. Το 1865 έφθαναν τους 265.000, το 1880 τους 330.000 και στις αρχές του 20ού αιώνα άγγιζαν τους 700.000. Υπήρχαν 100 σχολεία στον Πόντο, ενώ το 1919 υπολογίζονταν σε 1.401, ανάμεσά τους και το περίφημο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας.

Το 1915 ήταν μια χρονιά-ορόσημο για τον Ελληνισμό της Μικράς Ασίας. Τότε τα ευρωπαϊκά κράτη εμπλέκονταν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ οι Τούρκοι ξεκινούσαν την εξόντωση των χριστιανικών πληθυσμών. Μετά τη Γενοκτονία των Αρμενίων το 1916, οι τούρκοι εθνικιστές, υπό τον Μουσταφά Κεμάλ, είχαν το πεδίο ελεύθερο να εξολοθρεύσουν τους Πόντιους. Αυτό που δεν κατάφερε ο Σουλτάνος σε πέντε αιώνες το πέτυχε ο Κεμάλ μέσα σε πέντε χρόνια.

Ο μεγαλύτερος δήμιος των Ελλήνων του Πόντου και ηθικός αυτουργός των απερίγραπτων εγκλημάτων ήταν ο Τοπάλ Οσμάν, ο οποίος είχε στρατολογήσει Κούρδους και Τσέτες για τον σκοπό αυτό. Αντιδρώντας στην καταπίεση των Τούρκων, τις δολοφονίες, τις εξορίες και τις πυρπολήσεις των χωριών τους, οι Πόντιοι ανέβηκαν αντάρτες στα βουνά.

Οι εκκλήσεις τους για να συμπεριληφθούν στο ελληνικό κράτος δεν εισακούστηκαν από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο οποίος θεωρούσε ότι ο Πόντος ήταν πολύ απομακρυσμένος από τις υπόλοιπες ελληνικές περιοχές, με αποτέλεσμα να είναι αδύνατη η υπεράσπισή του από τις τουρκικές επιδρομές.

Το 1919 οι Έλληνες μαζί με τους Αρμένιους και την πρόσκαιρη υποστήριξη της κυβέρνησης Βενιζέλου προσπάθησαν να δημιουργήσουν ένα αυτόνομο ελληνοαρμενικό κράτος. Το σχέδιο αυτό απέτυχε και οι Τούρκοι εκμεταλλεύθηκαν το γεγονός για να προχωρήσουν στην τελική λύση. Στις 19 Μαΐου 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ έφθασε στη Σαμψούντα για να ξεκινήσει τη δεύτερη και πιο άγρια φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας. Μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 οι Πόντιοι που έχασαν τη ζωή τους ξεπέρασαν τους 200.000, ενώ κάποιοι ιστορικοί κάνουν λόγο για 350.000. Όσοι γλίτωσαν κατέφυγαν ως πρόσφυγες στη Νότια Ρωσία, ενώ γύρω στις 400.000 ήλθαν στην Ελλάδα.

Σημαντική απόδειξη της γενοκτονίας είναι οι φωτογραφίες. Οι περισσότερες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας αφορούν τη Γενοκτονία των Αρμενίων.

Αυτό συνέβη, όπως εξήγησε στο «ΠΑΡΟΝ» ο Πρόεδρος του Συλλόγου Ποντίων «Αργοναύται Κομνηνοί» Θεόφιλος Καστανίδης, επειδή ήταν οι πρώτες που τύπωσαν οι Τούρκοι. Η κατακραυγή που προκλήθηκε εξαιτίας αυτών στην Ευρώπη τους έκανε πιο προσεκτικούς την επόμενη φορά. Έτσι, με τη Γενοκτονία των Ποντίων επιμελήθηκαν τις φωτογραφίες. Μάλιστα, στην περιοχή βρίσκονταν ιεραπόστολοι οι οποίοι έστελναν στον Πάπα φωτογραφίες, οι οποίες τελικά δεν έφθασαν στον προορισμό τους επειδή τις κατάσχεσαν οι Τούρκοι, όπως έχει δείξει σχετική έρευνα από το Βατικανό. Πλέον οι φωτογραφίες βρίσκονται στα αρχεία του τουρκικού κράτους.

Η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα στις 24 Φεβρουαρίου 1994 την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού, ημέρα που στη γείτονα χώρα αποτελεί εθνική γιορτή της τουρκικής νεολαίας. Πριν από λίγες ημέρες η πόλη του Μόντρεαλ στον Καναδά αναγνώρισε τη Γενοκτονία των Ποντίων.

«Αν θέλουμε να σταματήσουμε τις αγριότητες, είναι σημαντικό να θυμόμαστε το παρελθόν», δήλωσε ο δήμαρχος του Μόντρεαλ Denis Coderre, προσθέτοντας ότι «πολύ συχνά βλέπουμε την Ιστορία να επαναλαμβάνεται».

ΤΟ ΠΑΡΟΝ