Το Α/Τ «Βασίλισσα Όλγα» φέρνει την γαλανόλευκη στα Δωδεκάνησσα

Το Α/Τ «Βασίλισσα Όλγα» 

φέρνει την γαλανόλευκη στα Δωδεκάνησσα

...Νωρὶς το πρωὶ ξεκίνησε η «Όλγα» γιὰ το ταξίδι πρὸς τη Λέρο.

Σύμφωνα με τις διαταγὲς του Ναυαρχείου έπρεπε να υπολογίσει έτσιτην εκκίνηση και την ταχύτητά της κατὰ τον πλουν, ώστε να βρεθεί κοντὰ στα ανατολικά παράλια της Κρήτης κατά το σούρουπο. Από κει και πέρα άρχιζε η πιο επικίνδυνη διαδρομή, μέσα σε μια περιοχή, όπου κυριαρχούσαν απόλυτα τα γερμανικὰ αεροπλάνα, οι τορπιλλάκατοι και τα υποβρύχια, και όπου ο κίνδυνος καραδοκούσε σε κάθε μίλλι.

Άρχιζε να πέφτει το σκοτάδι, όταν αντίκρισαν απὸ μακριὰ τα βουνὰ της Κρήτης. Όσοι ναύτες δεν είχαν υπηρεσία, ανέβηκαν να δουν, για μια στιγμή έστω το θέαμα αυτό. Βαθειά συγκίνηση τους κυρίευσε όλους. Ήταν η πρώτη φορά, έπειτα από χρόνια ολόκληρα εκπατρισμού και σκληρού αγώνα, που αντίκρυζαν ελληνικὰ βουνά. Και ξυπνούσε μέσα τους αυτό το θέαμα τόσους πόθους, τόσες νοσταλγίες! Αλλά το σκοτάδι έπεσε πολὺ γρήγορα και έκρυψε εντελώς από τα μάτια τους τα ελληνικά βουνά. Το ίδιο, όμως, σκοτάδι βοήθησε τη «Βασίλισσα Όλγα» και το αγγλικό αντιτορπιλικό «Ιντρέπιντ», που την συνόδευε με ανάλαφρο φορτίο, να περάσουν χωρὶς απευκταίο τα τόσο επικίνδυνα νερά του Αιγαίου, να διαφύγουν την άγρυπνη προσοχὴ των Γερμανών και να φθάσουν στο λιμάνι της Λέρου.

Γιὰ πρώτη φορά, έπειτα απὸ δυόμισι χρόνια, η «Όλγα» ήταν πάλι σὲ ελληνικὸ λιμάνι. Έβλεπαν γυμνοὺς λόφους με τις χαρακτηριστικότατες ελληνικὲς, γραμμές, ωραία καταπράσινα περιβόλια, που τους θύμιζαν την Αίγινα και τον Πόρο, σπιτάκια ολόασπρα μὲ την ελληνικὴ νησιώτικη αρχιτεκτονική, που δεν μπορούσαν ν’ αλλοιώσουν οι ατέλειωτες ιταλικὲς αποθήκες και τα άλλα πολυάριθμα στρατιωτικά κτίρια. Και έπειτα ήξεραν ότι είναι στα Δωδεκάνησα, τα αξέχαστα και πολυαγαπημένα ελληνικὰ νησιά, που τόσο καιρό περίμεναν μάταια την απελευθέρωσή τους. Και κανεὶς απὸ τους ναυτικοὺς αὐτούς, που ήξεραν τώρα ότι οι αγαπημένοι τους στα άλλα ελληνικὰ νησιὰ και ελληνικὰ ακρογιάλια τραβούσαν τα βασανιστήρια της σκλαβιάς, δεν μπορούσε να κρύψει τη συγκίνηση του μπροστά στο θέαμα και τις σκέψεις αυτές.

Η Λέρος είχε καταλειφθεί δύο μέρες νωρίτερα από τους «κομμάντος», Έλληνες και Άγγλους, που μετέφεραν οι ατρόμητες «ημιολίες». Η «Όλγα» μαζὶ μὲ το «Ιντρέπιντ» ήταν τα πρώτα καθαυτό πολεμικὰ των Συμμάχων, που ερχόντουσαν να στεριώσουν την κατοχὴ αυτή, τόσο επισφαλή και ανεπαρκή, αλίμονο!

Λίγοι, ελάχιστοι ήταν οι κάτοικοι που είχαν απομείνει απὸ τους αμείλικτους διωγμοὺς στο νησί. Κι αυτοὶ ήταν τόσο φοβισμένοι απὸ την τρομοκρατία δεκαετιών ολοκλήρων. Είχαν τόση αγωνία ότι θὰ διαλυθεί γρήγορα το απίστευτο όνειρο που έβλεπαν τώρα, ὥστε να μην τολμούν να εκδηλώσουν ακόμα τη χαρὰ και τον ενθουσιασμό τους.

Δυὸ παιδάκια πλησίασαν μόνο μὲ μιὰ βαρκούλα και μὲ καθαρά, περιποιημένα ελληνικὰ εζήτησαν απὸ τον αξιωματικό που ήταν κοντὰ στη σκάλα νὰ τους δώση την άδεια να ανέβουν στο καράβι. Έτρεμαν απὸ τη συγκίνηση τα παιδάκια αυτά, που είχαν γεννηθεί μέσα στην ιταλική τρομοκρατία, που δεν είχαν δει ποτὲ τη Γαλανόλευκη να κυματίζει ελευθερα στον αέρα, που μόνο απὸ τον παππού και τη γιαγιά τους θα είχαν ακούσει για τη μακρινὴ Πατρίδα, που δεν τους ξέχασε ποτὲ και θα έφθανε μια ημέρα να τους ελευθερώσει.

Σαν υπνωτισμένα από το θέαμα που έβλεπαν εμπρός τους προχώρησαν προς τον μικρὸ, ιστό, όπου κυματίζε η σημαία της «῎Ολγας».

Γονάτισαν πρώτα, έμειναν κάμποση ώρα σὰν να έκαναν την προσευχή τους και, αφού σηκώθηκαν, έπιασαν την άκρη της σῃμαίας και την έφεραν ευλαβικά στα χείλη τους. Από τα μάτια των ναυτών και των αξιωματικών της «Όλγας», που τα παρακολουθούσαν, μάτια που είχαν αντιμετωπίσει αδίστακτα τόσους κινδύνους και τόση φρίκη τα δάκρυα αργοκύλησαν για πρώτη φορὰ επάνω στα ηλιοκαμένα μάγουλα.

Δὲν είπαν τίποτ’ άλλο τα δυὸ παιδάκια. Φίλησαν μόνο το χέρι του αξιωματικού, που τους είχε επιτρέψει να ανέβουν, και κατέβηκαν πάλι στη βαρκούλα τους...

Απόσπασμα από  το «Βασίλισσα ῎Ολγα» του Ἀχ. Κύρου

ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ Α/Τ «ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΟΛΓΑ» ΚΑΙ Η ΒΥΘΙΣΗ ΤΟΥ

 Το αντιτορπιλικό Βασίλισσα Όλγα (D-15) ήταν ένα από τα ενδοξότερα πλοία του Βασιλικού Πολεμικού Ναυτικού και ακόμη το πιο επιτυχημένο ελληνικό πολεμικό πλοίο κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, μέχρι και την απώλειά του το 1943.

Κατασκευάσθηκε στα αγγλικά ναυπηγεία Yarrow & Co Ltd της Γλασκώβης μεταξύ 1936-38, αλλά εξοπλίστηκε με γερμανικά πυροβόλα. Το όνομά του προέρχεται από τη Βασίλισσα Όλγα της Ελλάδας. Μαζί με το ιδίου τύπου πλοίο Βασιλεύς Γεώργιος ήταν τα πλέον σύγχρονα και αξιόμαχα πολεμικά πλοία της Ελλάδας κατά την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Από την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου τον Οκτώβριο του 1940 μέχρι και την Γερμανική εισβολή τον Απρίλιο του 1941 το Βασίλισσα Όλγα, με κυβερνήτη τον Πλοίαρχο Αλφρέδο Λεοντόπουλο, έλαβε μέρος σε συνοδείες νηοπομπών, καθώς και στην πρώτη και τρίτη (14-15 Νοεμβρίου 1940, 4-5 Ιανουαρίου 1941) επιδρομή στο Στενό του Οτράντο. Μετά την κατάληψη της Ελλάδας διέφυγε στη Μέση Ανατολή, όπου ανέλαβε καθήκοντα συνοδείας βρετανικών νηοπομπών. Με νέο κυβερνήτη τον Πλοίαρχο Ιωάννη Βλαχόπουλο, μεταξύ Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου του 1941 μεταστάθμευσε στην Καλκούτα, όπου πραγματοποίησε μετασκευή, ενισχύοντας τον οπλισμό του. Επανήλθε στη Μεσόγειο τον Φεβρουάριο του 1942, πήρε μέρος στις επιχειρήσεις του Τομπρούκ, ενταγμένο σε βρετανική μοίρα, όπου είχε ιδιαίτερα αξιόλογη δράση. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους ανέλαβε κυβερνήτης του ο Πλωτάρχης Γεώργιος Μπλέσσας.

 Το αντιτορπιλικό Βασίλισσα Όλγα (D-15) του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού

Στις 15 Δεκεμβρίου 1942 νότια της Μάλτας, σε συνεργασία με βρετανικό αντιτορπιλικό, ανάγκασε το ιταλικό υποβρύχιο Uarsciek να παραδοθεί. Την νύχτα της 18ης/19ης Ιανουαρίου 1943 με δύο ομοβροντίες έπληξε καίρια το εξοπλισμένο αλιευτικό του Ιταλικού Στόλου Stromboli, που βυθίστηκε φλεγόμενο. Μεταξύ Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου μετέβει, μαζί με άλλα δύο πλοία, στο Άντεν όπου παρέλαβε μια μεγάλη νηοπομπή με προορισμό τη Νέα Γουινέα. Επέστρεψε στην Μεσόγειο και συμμετείχε σε νέες νηοπομπές. Σε συνεργασία με το βρετανικό αντιτορπιλικό HMS Jervis επιτέθηκε σε ιταλική νηοπομπή, βυθίζοντας το τορπιλοβόλο Castore. Τον Ιούνιο και Αύγουστο του 1943 έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις κατάληψης της Παντελλερία και της απόβασης στη Σικελία.

Μετά την συνθηκολόγηση της Ιταλίας επέστρεψε στο Αιγαίο, όπου στις 18 Σεπτεμβρίου 1943 και σε περιπολία με δύο βρετανικά αντιτορπιλικά, επιτέθηκε σε γερμανική νηοπομπή, κοντά στην Αστυπάλαια, με αποτέλεσμα την βύθιση των φορτηγών πλοίων Paula και Ρluto.

 Το αντιτορπιλικό HMS Intrepid (D 10)

Μετά από μικρή ανάπαυλα, το πρωί της 25ης Σεπτεμβρίου το Βασίλισσα Όλγα απέπλευσε από την Αλεξάνδρεια, μαζί με το βρετανικό αντιτορπιλικό HMS Intrepid (D10 για να διεξάγουν περιπολία στην περιοχή δυτικά της Καρπάθου με σκοπό να εμποδίσουν την διέλευση εχθρικών πλοίων από την ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη προς τα Δωδεκάνησα. Καθώς τα δύο πλοία περιπολούσαν στην καθορισμένη περιοχή, τα ξημερώματα της 26ης Σεπτεμβρίου έλαβαν σήμα με το οποίο διατάσσονταν να καταπλεύσουν στη Λέρο. Στις 07.00 το πρωί της ίδιας μέρας έφτασαν στον όρμο Λακκί της Λέρου, με το Βασίλισσα Όλγα να αγκυροβολεί κοντά στο μέσο του όρμου και το Intrepid περίπου 200 μέτρα ανατολικότερα. H ολονύχτια περιπολία είχε κουράσει το πλήρωμα του Βασίλισσα Όλγα κι έτσι οι περισσότεροι κατέβηκαν στα υποφράγματα για να αναπαυθούν. Στη γέφυρα έμεινε ο Αξιωματικός Φυλακής με τους βοηθούς του, στα πυροβόλα και τα πολυβόλα έμειναν οι μισοί άνδρες των ομοχειριών και οι μηχανές διατηρήθηκαν σε δίωρη ετοιμότητα για απόπλου. Υπό την προστασία των ιταλικών αντιαεροπορικών πυροβολαρχιών, τα πληρώματα των δύο αντιτορπιλικών πίστεψαν ότι στο ορμητήριο της Λέρου θα περνούσαν μια γαλήνια αιγαιοπελαγίτικη μέρα.

Περίπου στις 10:00 εμφανίστηκαν στον ουρανό της Λέρου 20-24 γερμανικά αεροσκάφη Ju 88 της 2ης Σμηναρχίας της 51ης Πτέρυγας Βομβαρδισμού (II/KG51) και της 2ης Σμηναρχίας της 6ης Πτέρυγας Βομβαρδισμού (II/KG6). Τα Ju 88 επιτέθηκαν κατά των δύο αντιτορπιλικών σε τρία κύματα των 6-8 αεροσκαφών. Τα Ju 88 του πρώτου κύματος, ακολουθώντας τον άξονα εισόδου του όρμου, ξεκίνησαν την βύθισή τους από ύψος περίπου 1500 μέτρων και έριξαν τις βόμβες τους κατά του Βασίλισσα Όλγα και του Intrepid από τα 300-400 μέτρα, ενώ ταυτόχρονα έριχναν με τα πολυβόλα τους κατά των καταστρωμάτων ώστε να εμποδίσουν τα πληρώματα να καταλάβουν θέσεις μάχης. Το Βασίλισσα Όλγα έμεινε αλώβητο παρά τις κοντινές εκρήξεις που το συγκλόνισαν, όμως το Intrepid δέχτηκε μία βόμβα που του δημιούργησε ρήγμα 2x1 μέτρων και διέλυσε τον Νο 3 λέβητα .

 Ju 88

Έπειτα από ένα λεπτό από το τέλος του πρώτου κύματος εμφανίστηκε το δεύτερο κύμα των Ju 88, το οποίο βομβάρδισε τις ιταλικές εγκαταστάσεις στο νησί, δίνοντας τον χρόνο στα πληρώματα των αντιτορπιλικών να επανδρώσουν τα αντιαεροπορικά πυροβόλα τους. Όμως η εμφάνιση του τρίτου κύματος ήταν μοιραία για το Βασίλισσα Όλγα. Οι πρώτες ριπές των Ju 88 βρήκαν τον Πλωτάρχη Μπλέσσα στο στήθος και στον λαιμό, ρίχνοντάς τον νεκρό στο κατάστρωμα του πλοίου. Δίπλα του έπεσαν νεκροί αρκετοί άντρες. Λίγο μετά το αντιτορπιλικό δέχτηκε δύο τουλάχιστον βόμβες που έπεσαν πίσω από την πρυμναία τσιμινιέρα και ανατίναξαν το βληματοθέσιο του αντιαεροπορικού πυροβόλου Vickers και ίσως το βληματοθέσιο του τρίτου πυροβόλου των 127 mm. Επακολούθησε μια φοβερή έκρηξη και το πρυμναίο τμήμα σχεδόν αποκομμένο, έγειρε δεξιά και άρχισε να βυθίζεται παρασύροντας το υπόλοιπο σκάφος προς τον βυθό. Οι απεγνωσμένες προσπάθειες του πληρώματος να διασωθεί το πληγωμένο σκάφος δεν έφεραν αποτέλεσμα και έτσι δόθηκε στις 10:08 διαταγή από τον Ανθυποπλοίαρχο Δανιήλ να εγκαταλειφθεί. Έπειτα από λίγο το σκάφος αναποδογύρισε και τελικά βυθίστηκε στις 10:11. Την στιγμή που το τελευταίο μέρος του πλοίου, η πλώρη του, χάνονταν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, όσοι από το πλήρωμα κατάφεραν να σωθούν, αναφώνησαν γεμάτοι συγκίνηση «Ζήτω η Όλγα».

Την ημέρα της βύθισής του στο Βασίλισσα Όλγα επέβαιναν ως πλήρωμα 211 Έλληνες αξιωματικοί και ναυτοδίοποι και 11 Άγγλοι ναύτες, συνολικά δηλαδή 222 άνδρες. Από αυτούς έχασαν την ζωή του ο κυβερνήτης, πέντε αξιωματικοί, 10 υπαξιωματικοί, 54 ναυτοδίοποι και τρεις Άγγλοι ναύτες. Από τους συνολικά 141 Έλληνες διασωθέντες υπήρχαν 23 τραυματίες. Επίσης ως επισκέπτες επέβαιναν στο αντιτορπιλικό 15 Λέριοι πολίτες και 7 Έλληνες ναύτες από το πλήρωμα του φορτηγού πλοίου Taganrog. Από αυτούς έχασαν την ζωή τους 3 Λέριοι και 4 ναύτες.

Επίλογος

Μετά και την βύθιση του υποβρυχίου Κατσώνης στις 14 Σεπτεμβρίου, η απώλεια του Βασίλισσα Όλγα αποτέλεσε μια δεύτερη οδυνηρή θυσία και ένα βαρύτατο πλήγμα για το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό. Το Βρετανικό Ναυαρχείο απέστειλε στο Ελληνικό Υπουργείο των Ναυτικών το εξής τηλεγράφημα : Η σκληρά απώλεια, ην το ελληνικόν Β. Ναυτικόν υπέστη εκ της βυθίσεως της ΟΛΓΑΣ και του ΚΑΤΣΩΝΗ, μας ελύπησε βαθύτατα. Αμφότερα ταύτα τα πλοία έχουν εις το ενεργητικόν των διακεκριμένας υπηρεσίας υπέρ του συμμαχικού αγώνος και αι επιτυχίαι των ανακλούν υψίστην τιμήν εις τους κυβερνήτας και τα πληρώματά των, καθώς και εις το Ελληνικό Β. Ναυτικόν. Ο Βρετανός Στόλαρχος αναγγέλλοντας στον Έλληνα Α.Σ. την βύθιση του Βασίλισσα Όλγα έγραψε: Η απώλεια του λαμπρού τούτου πλοίου, το οποίον είχε καταστή περίφημον καθ΄ όλην την Μεσόγειον, θα γίνει βαθύτατα αισθητή εις όλους, όσοι συνυπηρέτησαν μαζί του. Απαντώντας ο Έλληνας Α.Σ. έγραψε: Τα σκάφη θα αναπληρωθούν, των ανδρών όμως η απώλεια είναι δυσαναπλήρωτος. Ας κλίνωμεν ευλαβώς το γόνυ πρό των σκιών τόσον αγαπητών συναδέλφων και τόσον γενναίων ανδρών, οι οποίοι εύρον τον θάνατον μαχόμενοι τον ιερόν αγώνα υπέρ της ελευθερίας και διατηρήσωμεν εσαεί τη μνήμην των ως φωτεινόν παράδειγμα αυτοθυσίας και αφοσιώσεως προς το καθήκον.

Η γεμάτη επιτυχίες πολεμική δράση του Α/Τα στην περιοχή της Μεσογείου έκανε το Βασίλισσα Όλγα λαμπρό σύμβολο του ναυτικού αγώνα των Ελλήνων στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δίκαια λοιπόν, όπως αναφέρει ο Αντιναύαρχος ε.α ΠΝ Κωνσταντίνος Μεταλληνός, η ΟΛΓΑ του Μπλέσσα έχει πάρει την θέση που της αξίζει στην ναυτική Ιστορία μας, δίπλα στην ΝΑΥΚΡΑΤΟΥΣΑ του Θεμιστοκλή, στον ΑΡΗ του Τσαμάδου, στον ΑΒΕΡΩΦ του Κουντουριώτη, στον ΑΔΡΙΑ του Τούμπα, στον ΚΑΤΣΩΝΗ του Λάσκου...Όσο για τους ανθρώπους που έζησαν και πολέμησαν για την ΟΛΓΑ, δύσκολα μπορεί κανείς μπορεί να βρει λόγια για να εξυμνήσει την προσφορά τους. Στα σκληρά χρόνια του πολέμου στάθηκαν αλύγιστοι μπροστά στους κινδύνους και τις ταλαιπωρίες. Μετέφεραν την καρδιά και την ψυχή της Ελλάδας στο εξωτερικό και συνέχισαν αταλάντευτοι των αγώνα για την τελική νίκη και την απελευθέρωση της πατρίδας τους.

 ΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΟΛΓΑ

Στο ναύσταθμο της Σαλαμίνα έχει τοποθετηθεί ένα μνημείο για να τιμήσει τους νεκρούς του Βασίλισσα Όλγα. Ακόμα ένα μνημείο υπάρχει στο Λακκί της Λέρου όπου κάθε χρόνο, την 26η Σεπτεμβρίου, η επίσημη πολιτεία και το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό τιμούν την επέτειο της βύθισης και τη μνήμη των νεκρών. Για τους απολεσθέντες αξιωματικούς το Πολεμικό Ναυτικό έδωσε το όνομα του Μπλέσσα σε μία κανονιοφόρο και μια πυραυλάκατο, του Γρηγορόπουλου σε ένα οχηματαγωγό και μία πυραυλάκατο, των Μπάτση και Σιμιτζόπουλου σε μία πυραυλάκατο και του Σακίπη σε μία πυραυλάκατο και το Κέντρο Εκπαίδευσης Τεχνικών Υπαξιωματικών Ναυτικού.

ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ