Βασίλης Λυριτζής : Στο ίδιο έργο θεατές

Στο ίδιο έργο θεατές

Γράφει ο Βασίλης Λυριτζής

Τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, προφανώς και λόγω της μακρόχρονης (λόγω δικτατορίας) απουσίας δημοκρατικών θεσμών, παρουσιάστηκε το φαινόμενο της έντονης λαϊκής συμμετοχής σε κάθε είδους δημοκρατική διαδικασία έκφρασης γνώμης. Με κυρίαρχη τη συμμετοχή στις αλλεπάλληλες εκλογικές διαδικασίες, οι πολίτες εκδήλωναν τη θέληση τους να μετέχουν σε όλα τα επίπεδα του κοινωνικού και πολιτικού γίγνεσθαι: από τις εκλογές στους τοπικούς συλλόγους και στις φοιτητικές γενικές συνελεύσεις μέχρι στα στέκια της νεολαίας και στις λαϊκές συνελεύσεις των συνοικιών, στις οργανώσεις των γυναικών, στους πολιτιστικούς συλλόγους και, βέβαια, στα πολιτικά κόμματα. Υπήρξε μια ολόκληρη χρονική περίοδος στη δεκαετία του '80 που τα δύο μεγαλύτερα (τότε) κόμματα συγκέντρωναν στις τάξεις τους 300 και 400 χιλιάδες πολίτες το καθένα, με τα τοπικά κομματικά γραφεία να σφύζουν από ζωή. Πήγαιναν εκεί πολίτες ακόμα και για να πιουν έναν καφέ, να δουν έναν ποδοσφαιρικό αγώνα και να συζητήσουν. Δεν ήταν βέβαια και λίγοι όσοι προσέγγιζαν τους κομματικούς οργανισμούς με χρησιμοθηρική διάθεση, αλλά αυτή είναι μια άλλη συζήτηση.

Η απόλυτη κομματικοποίηση σχεδόν κάθε συλλογικής διαδικασίας και θεσμού και η διαμόρφωση των πολιτών σε ιμάντες μεταβίβασης της κομματικής γραμμής οδήγησαν στην έξοδο και την αδρανοποίηση τα πιο ζωντανά και δημιουργικά τμήματα της ελληνικής κοινωνίας, και ιδιαίτερα τους νέους. Τι να κάνει ο οποιοσδήποτε σε έναν τοπικό ή πολιτιστικό σύλλογο, όταν το μόνο που ζούσε ήταν η έκδοση ψηφισμάτων και η κομματική αντιπαράθεση;

Η απογοήτευση που προκάλεσε ο άκρατος κομματισμός στους θεσμούς λαϊκής συμμετοχής σταδιακά πέρασε και στους κομματικούς οργανισμούς. Η κυριαρχία της θεωρίας: «Έχεις δικαίωμα να λες ό,τι θέλεις, αλλά ποιος σε ακούει;» αφυδάτωσε τα κόμματα από κάθε ουσιαστικό περιεχόμενο πολιτικής λειτουργίας και συμμετοχής στη λήψη των αποφάσεων, δουλειά που έγινε κτήμα μιας μικρής σε κάθε κόμμα ομάδα εξουσίας. Τα κόμματα μετατρέπονταν σε προθαλάμους γραφείων εύρεσης εργασίας, όταν φυσικά ανελάμβαναν τη διακυβέρνηση της χώρας. Η κρίση ενέτεινε το φαινόμενο της αποχής στο κεντρικό (εκλογές) αλλά και στα περιφερειακά πεδία κοινωνικής οργάνωσης. Βιώνουμε στην Ελλάδα μια μεταβατική περίοδο η οποία δίνει την ευκαιρία για σκέψεις και προβληματισμούς μακριά από τα πρότυπα του παρελθόντος. Ας το σκεφτούν λίγο οι «κεντροαριστεροί» που σήμερα καλούνται να ψηφίσουν για αρχηγό. Δύσκολα θα βρεθούν «θεατές» να δουν την επανάληψη προβολής του ίδιου έργου.

ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ