Πέτρος Θέμελης : Το ανάγλυφο στο Λούβρο από τη Μεσσήνη

Το ανάγλυφο στο Λούβρο από τη Μεσσήνη

Είναι το μόνο γλυπτό που μετέφεραν οι Γάλλοι αρχαιολόγοι στο Παρίσι, μάλλον χωρίς άδεια της πρώτης, υπό τον Iωάννη Kαποδίστρια, ελληνικής κυβέρνησης

Από τον Πέτρο Θέμελη, 

Καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας, 

πρόεδρος Εταιρίας Μεσσηνιακών Αρχαιολογικών Σπουδών

Tα μέλη της Γαλλικής Επιστημονικής Αποστολής του Mωρέως, που εργάστηκαν στην αρχαία Mεσσήνη το 1828 επί έναν μήνα, προχώρησαν σε λεπτομερή τοπογράφηση της αρχαίας πόλης και πραγματοποίησαν περιορισμένης έκτασης ανασκαφικές τομές σε διάφορα σημεία, όπως στο Στάδιο - Γυμνάσιο, στο Aσκληπιείο και το Θέατρο. Ιδιαίτερα ασχολήθηκαν με την αποτύπωση των πύργων της οχύρωσης και της Aρκαδικής Πύλης που τους εντυπωσίασε, όπως ακριβώς είχε συμβεί με τον περιηγητή του 2ου αι. μ.Χ. Παυσανία.

Mετέγραψαν επίσης οι Γάλλοι ορισμένες επιγραφές. Tο μόνο γλυπτό που μετέφεραν από τη Mεσσήνη στο Παρίσι «par ordre du gouvernement francais», όπως δηλώνουν, και μάλλον χωρίς άδεια της πρώτης, υπό τον Iωάννη Kαποδίστρια, ελληνικής κυβέρνησης, είναι το γνωστό στη βιβλιογραφία λίθινο ανάγλυφο (σήμερα στο Λούβρο αρ. 8558) που εικονίζει πιθανώς τον Αλέξανδρο σε κυνήγι λέοντος, έργο του 3ου αι. π.Χ. (εικ. 1).

Η προέλευση του ανάγλυφου που εκτίθεται στο Μουσείο του Λούβρου (αρ. εύρ. ΜΑ 858, ύψ. 0,595 μ., πλ. 1,205 μ.) από το Στάδιο της Μεσσήνης, οι διαστάσεις του, η καμπυλότητά του, που αντιστοιχεί σε διάμετρο κύκλου 4,50-5 μέτρων, η λειτουργία του ως πλίνθου ανάγλυφης ζωφόρου με περισσότερες σκηνές βασιλικού κυνηγιού όχι μόνο λιονταριού οδηγούν στο συμπέρασμα ότι προέρχεται από μνημείο του Σταδίου.

Πέρα από το πρόβλημα της απόδοσής του σε συγκεκριμένο κυκλικό ταφικό μνημείο ή θόλο, ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι στην αποθήκη του μουσείου της αρχαίας Μεσσήνης φυλάσσεται θραύσμα ανάγλυφου, που ανήκει χωρίς αμφιβολία σε μια δεύτερη πλάκα της ίδιας λίθινης ζωφόρου (εικ. 2). Το θραύσμα του ανάγλυφου σώζει πέρας στην αριστερή πλευρά για επαφή με παρακείμενη ανάγλυφη πλάκα.

Σώζεται ο κορμός ελαφιού ή αντιλόπης, πεσμένης στο έδαφος με αναδιπλωμένα τα πόδια, που έχει χτυπηθεί θανάσιμα από κυνηγούς και έχει δεχτεί την επίθεση κυνηγόσκυλων.

Η τεχνοτροπία και το βάθος του, τα περιγράμματα του τραυματισμένου ζώου και η μορφή των οπλών του, το είδος του λίθου καθιστούν βέβαιη τη σύνδεσή του με την ανάγλυφη πλάκα του Λούβρου και την απόδοση αμφότερων στην ίδια ζωφόρο, η οποία έφερε παραστάσεις κυνηγιού λιονταριού, ελαφιού και άλλων, πιθανότατα άγριων, ζώων, όπως αρκούδας και κάπρου, κατά το παράδειγμα της γραπτής ζωφόρου από τον μακεδονικό τάφο ΙΙ του Φιλίππου στη Βεργίνα. Η ζωφόρος πρέπει να ανήκε σε κυκλικό ταφικό μνημείο ή σε ένα κυκλικό οικοδόμημα, μια θόλο.

Έχω προ ετών ζητήσει από τη διεύθυνση του Μουσείου του Λούβρου στο Παρίσι ένα γύψινο αντίγραφο προκειμένου να εκτεθεί στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Μεσσήνης μαζί με το νέο ανάγλυφο θραύσμα από το Στάδιο, χωρίς δυστυχώς ανταπόκριση μέχρι σήμερα. Πρόσφατα ενδιαφέρθηκε προσωπικά ο νέος διευθυντής της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής κ. Φαρνό να μεσολαβήσει για την κατασκευή και την αποστολή του γύψινου αντιγράφου από το Λούβρο στην αρχαία Μεσσήνη. Αναμένω και ευελπιστώ.

http://www.dimokratianews.gr/content/84258/anaglyfo-sto-loyvro-apo-ti-messini