To DNA «αναγεννά» την αρχαιότητα

To DNA «αναγεννά» την αρχαιότητα

Από την ΚΛΕΟΝΙΚΗ ΚΑΡΡΑ

dimokratia@dimokratianews.gr

Οι αναλύσεις του γενετικού υλικού την τελευταία δεκαετία έχουν δώσει πολύτιμες απαντήσεις σε ερωτήματα που μέχρι σήμερα φάνταζε αδύνατον να απαντηθούν

Η μελέτη αρχαίου γενετικού υλικού (DNA) πρόκειται να αναζωογονήσει την Αρχαιολογία με τρόπο που λίγοι από εμάς θα μπορούσαν να μαντέψουν ακόμα και πριν από δέκα χρόνια! Αυτή την περίοδο στη διεθνή βιβλιογραφία γίνονται πολλές συζητήσεις σχετικά με τις πληροφορίες που μπορούν να αντληθούν από τη μελέτη αρχαϊκού γενετικού υλικού, δηλαδή του DNA που απομονώνεται από λείψανα. Οι συγκεκριμένες αναλύσεις του γενετικού υλικού την τελευταία δεκαετία έχουν αναπτυχθεί σε καταπληκτικό βαθμό και έχουν δώσει πολύτιμες απαντήσεις σε ερωτήματα που μέχρι σήμερα φάνταζε αδύνατον να απαντηθούν.

Όπως εξηγεί στο «ENJOY» ο ομότιμος καθηγητής Γενετικής και Γενετικής Ανθρώπου του Τμήματος Βιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης, «αξίζει να υπενθυμιστούν δύο παραδείγματα: α) Οστά που βρέθηκαν σε ανασκαφή στην Αγγλία διαπιστώθηκε ότι ανήκαν στον βασιλιά Ριχάρδο, β) Μετά την αποκρυπτογράφηση της γενετικής σύστασης από υλικό που πάρθηκε από μούμιες της Αιγύπτου διαπιστώθηκε ποιες από αυτές ήταν οι γονείς του Τουταγχαμόν».

Μιλώντας για την ανάπλαση του προσώπου της Αυγής, που βρέθηκε στο σπήλαιο της Θεόπετρας στη Θεσσαλία, ο κ. Τριανταφυλλίδης αναφέρει: «Το σπήλαιο της Θεόπετρας βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τα Μετέωρα και είναι μοναδικό αρχαιολογικό/προϊστορικό μνημείο. Ανάμεσα στα πολλαπλά εντυπωσιακά ευρήματα που βρέθηκαν στο σπήλαιο είναι και ένας γυναικείος σκελετός της Μεσολιθικής Εποχής (8.000 π.Χ.). Σύμφωνα με τη Νίνα Κυπαρίσση-Αποστολίκα, διευθύντρια των ανασκαφών του σπηλαίου, η γυναίκα ήταν 18-25 ετών. Λόγω της άριστης κατάστασης του ευρήματος, ολοκληρώθηκε η ανάπλαση του προσώπου της Αυγής (που αποδίδει την Αυγή του σημερινού πολιτισμού) από τον έμπειρο καθηγητή του Τμήματος  Οδοντιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Μανώλη Παπαγρηγοράκη. Αξίζουν τα θερμά μου συγχαρητήρια στους επιστήμονες που συμμετέχουν σε αυτό το πρωτοποριακό έργο».

Ο καθηγητής Τριανταφυλλίδης προσθέτει: «Παρ' όλα αυτά, από δημοσίευμα της ερευνητικής ομάδας προκύπτει πως, παρότι γίνεται μελέτη DNA για να προσδιοριστεί η συγγένεια μεταξύ σκελετών ενταφιασμένων στο σπήλαιο της Θεόπετρας, για την ανάπλαση του προσώπου της Αυγής μάλλον ακολουθήθηκε η πρωτοποριακή τεχνική του Μάντσεστερ, η οποία βασίζεται στα ανατομικά σκελετικά στοιχεία του κρανιοπροσωπικού συμπλέγματος του ευρήματος. Γιατί γίνεται σύγκριση με άλλο βιολογικό υλικό; Από την εντυπωσιακή πρόοδο της ιατροδικαστικής γενετικής προκύπτει ότι πλέον μπορεί να προβλεφθούν τα πραγματικά ορατά βιολογικά/φαινοτυπικά χαρακτηριστικά ενός ατόμου (χρώμα προσώπου, μαλλιών, ματιών, σχήμα μαλλιών κ,λπ.)».

Η «αποκάλυψη» της Αυγής στο Μουσείο της Ακρόπολης

Υπενθυμίζεται πως το πρόσωπο της Αυγής «αποκαλύφθηκε» στα τέλη Ιανουαρίου στο κατάμεστο αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης. Την εξαιρετική ανάπλαση που πραγματοποίησε με την ομάδα του παρουσίασε ο ίδιος ο καθηγητής Ορθοδοντικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Μανώλης Παπαγρηγοράκης. Πρόκειται για τη δεύτερη ανάπλαση που επιχειρεί ο διακεκριμένος επιστήμονας με την ομάδα του, μετά τη Μύρτιδα, το κορίτσι από την Αθήνα, που έζησε τον 5ο αιώνα π.Χ., πέθανε από τυφοειδή πυρετό και εμείς «γνωρίσαμε» το 2010.

Ο Ανθρωπος του Τσένταρ που... επανεμφανίστηκε

Αξίζει να αναφερθεί ότι πρόσφατα παρουσιάστηκε στο αγγλικό Channel 4 απεικόνιση του προσώπου του Ανθρώπου του Τσένταρ, η οποία έγινε από επιστήμονες στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, οι οποίοι χρησιμοποίησαν πρωτοποριακές γενετικές αναλύσεις του DNA Με απλά λόγια, οι επιστήμονες μπορούν πλέον να ανασυνθέσουν το μακρινό παρελθόν της ανθρωπότητας ή να αναπλάσουν το πρόσωπο αρχαίων ατόμων από την ανάλυση του DNA. Οκτώ χρόνια αναλύθηκε το αρχαίο DNA μόνο ενός ατόμου, ενώ σήμερα ήδη έχουν αναλυθεί περισσότερα από 1.300 αρχαϊκά δείγματα.

«Μετά την ανάλυση του γενετικού υλικού χιλιάδων αρχαίων σκελετών, αλλά ακόμη και από ιζήματα σπηλαίων, ο κλάδος της αρχαιογενετικής μπορεί να δώσει απαντήσεις σε τρέχοντα ερωτήματα, αλλά και νέα, π.χ. μπορεί να γίνει: α) Ανασύνθεση της γενετικής καταγωγής και της συγγένειας του νεκρού, δηλαδή να προσδιοριστεί αν η Αυγή γεννήθηκε στην Ευρώπη ή στην Ασία και σε ποια γεωγραφική περιοχή κάθε ηπείρου, β) Συγκρίνοντας το γενετικό υλικό της Αυγής με υπάρχουσες γενετικές τράπεζες από σύγχρονους Έλληνες, ίσως μπορεί να ταυτοποιηθούν άτομα που είναι απόγονοι της νεκρής. γ) Να διαπιστωθεί ποια ήταν τα πραγματικά φαινοτυπικά χαρακτηριστικά των ατόμων που ζούσαν στον ελλαδικό χώρο πριν από 10.000 χρόνια, π.χ. η Αυγή ήταν λευκή, μελαψή ή μαύρη, δ) Να ιχνηλατηθεί η κατάσταση της υγείας της Αυγής εν ζωή, καθώς και τυχόν λοιμογόνες μολύνσεις ή γενετικές παθήσεις» σημειώνει ο καθηγητής Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης, ενώ προσθέτει: «Τα επιστημονικά στοιχεία που θα συλλέξουν οι γενετιστές και άλλοι επιστήμονες περιττεύει να αναφερθεί ότι θα πρέπει ερμηνευτούν σε συνεργασία με αρχαιολόγους/ιστορικούς σε συνδυασμό με αρχαιολογικά, ιστορικά και άλλα στοιχεία».

ENJOY/1.4.2018