Ο μύθος του κατακλυσμού μέσα από την παγκόσμια μυθολογία

Bassano : Animals entering Noah's Ark

Α. Τι γνώριζαν οι Σουμέριοι και οι Βαβυλώνιοι για τον Κατακλυσμό του Νώε;

Διαβάστε πώς η αρχαιολογική σκαπάνη αποκάλυψε πήλινες πινακίδες του 1635 π.Χ. η οποία καταγράφει μία ιστορία για την πλημμύρα, ενώ σε άλλες πήλινες πινακίδες του 7ου προ Χριστού βρίσκουμε πολλές ιστορίες παράλληλες με τη βιβλική διήγηση της δημιουργίας του κόσμου!

Πολλοί επιστήμονες εκπλήσσονται με το αξιοσημείωτο γεγονός, ότι βρίσκουμε ιστορίες παράλληλες με τη βιβλική διήγηση της δημιουργίας όχι μόνο στην Εγγύς Ανατολή, αλλά και σε μύθους όλου του κόσμου! Η πήλινη πινακίδα, που βλέπουμε στη φωτογραφία, χρονολογείται από τον έβδομο -έκτο αιώνα π.Χ. και καταγράφει μια ιστορία δημιουργίας από ένα θεό και μία θεά στη γλώσσα των Σουμερίων και των Βαβυλωνίων!

ΣΟΥΜΕΡΙΟΙ, όπως όλοι γνωρίζουν, ονομάστηκαν οι κάτοικοι του Σουμέρ (Σουμερίας) που έκαναν την εμφάνισή τους λίγο πριν την 4η χιλιετηρίδα π.Χ.. Η ιστορία τους παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, αν και περιέχονται σ' αυτή πολλά μυθικά στοιχεία, όπως άλλωστε συμβαίνει με τις ιστορίες των αρχαίων λαών.

Μετά από ανασκαφές που έγιναν, οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι Σουμέριοι είχαν σημειώσει μεγάλη πρόοδο σε τεχνικές ανακαλύψεις. Για παράδειγμα αναφέρουμε τον κεραμικό τροχό, το άροτρο κ.ά.. Επινόησαν ακόμη ένα σύστημα ύδρευσης για την περιοχή τους, που ήταν άνυδρη. Έκτισαν πολλές πόλεις (Ουρούκ, Λαγκάς, Ουρ).

Οι Σουμέριοι χρησιμοποίησαν τη σφηνοειδή γραφή και υπάρχουν πήλινες πινακίδες που έδωσαν στοιχεία για τον πολιτισμό τους.

Σχετικά με την ιστορία τους, μπορούμε να πούμε ότι είχαν έρθει σε ρήξη πολλές φορές με τους Ακάδιους.  Ωστόσο, ηγετικό ρόλο στους αγώνες τους είχε ο Εανατούμ, που ήταν ηγέτης της πόλης Λαγκάς. Τελικά οι περιοχές του Ακάδ και του Σουμέρ ενώθηκαν με τη σημιτική δυναστεία των Αμοριτών της Βαβυλώνας το 2.225 π.Χ..

Αναμφίβολα οι Βαβυλώνιοι γνώριζαν μια ιστορία για την πλημμύρα και την αντέγραψαν σε πήλινες πινακίδες. Αυτή εδώ είναι γραμμένη με παιδικό γραφικό χαρακτήρα γύρω στα 1635 π.Χ.

Οι Βαβυλώνιοι - για να έρθουμε και σ’ αυτό το λαό- εμφανίστηκαν στα τέλη της 3ης χιλιετίας π.Χ. στη Μεσοποταμία και μάλιστα στην περιοχή Σεναάρ και ήταν ένας λαός σημιτικής καταγωγής. Στη Μεσοποταμία κατοικούσαν εκείνη την εποχή οι Σουμέριοι και οι Ακκάδιοι που βρίσκονταν σε μια ιδιαίτερα υψηλή βαθμίδα πολιτισμού. Στα 2.060 π.Χ. ένας από τους φύλαρχους των Βαβυλωνίων, που τότε ακόμα ονομάζονταν Αμορίτες, κατόρθωσε να ιδρύσει ένα μικρό κρατίδιο και να θέσει τα θεμέλια μιας νέας πόλης της Μπαμπ - Ιλού (Βαβυλώνα), ιδρύοντας την πρώτη βαβυλωνιακή δυναστεία.

Η νέα πόλη, που στολίστηκε με ναούς, ανάκτορα και άλλα κτίρια και περιτειχίστηκε μ' ένα χαμηλό τείχος. Γρήγορα έγινε ένα σημαντικό κέντρο που συγκέντρωσε κατοίκους από όλα τα σημεία της χώρας, μιας χώρας που την είχε μεγαλώσει με τις κατακτήσεις του ο Σουμουαμπού ο πρώτος βασιλιάς της. Το έργο του Σουμουαμπού το συνέχισε ο διάδοχός του ο Σουμουλαϊλού και το συμπλήρωσε ο Χαμουραμπί, που κατάλυσε οριστικά το Σουμεροακκαδικό κράτος και ανακηρύχθηκε βασιλιάς των τεσσάρων μερών του κόσμου: του Ακκάδ, του Ελάμ, της Ασσυρίας και της Βαβυλωνίας.

Στην πολύχρονη βασιλεία του ένδοξου Χαμουραμπί οργανώθηκε η διοίκηση του κράτους πάνω σε νέες βάσεις και καθιερώθηκαν νέοι νόμοι, που λαξεύτηκαν πάνω σε μια μεγάλη στήλη από διορίτη. Αυτή βρέθηκε στα 1904 από τον Μόργκαν και είναι γνωστή με το όνομα "Κώδικας του Χαμουραμπί". Ιδού μερικοί από τους νόμους του Βαβυλώνιου βασιλιά:

-- "Αν κάποιος δανείστηκε σπόρο και το σιτάρι του δε φύτρωσε, γιατί έλειψε το νερό ή γιατί οι πλημμύρες σκόρπισαν την σοδειά του, το χρόνο εκείνο δε θα επιστρέψει το σπόρο και δε θα πληρώσει φόρο".

-- "Αν ένα παιδί χτυπήσει τον πατέρα του, θα του κόψουν τα χέρια".

-- "Αν κάποιος έσπασε το μέλος ελεύθερου ανθρώπου, θα του σπάσουν και αυτού ένα δικό του μέλος".

Η ακμή του Βαβυλωνιακού κράτους δε διατηρήθηκε στην εποχή των διαδόχων του Χαμουραμπί. Στο πέρασμα των χρόνων, οι Βαβυλώνιοι υποδουλώνονται στους Ασσυρίους όμως με επανάσταση απελευθερώνονται. Το κράτος τους όμως είχε χάσει πια την παλιά του ακμή. Στα 740 π.Χ. καταλύεται ξανά από τους Ασσυρίους και μένει υπόδουλο για έναν αιώνα, αλλά τελικά ελευθερώνεται ξανά. Τελευταία δόξα γνωρίζει το κράτος των Βαβυλωνίων στην εποχή του Ναβουχοδονόσορ.

Τελικά στα 538 π.Χ. κυριεύεται από τους Πέρσες οπότε και χάνεται πια οριστικά και ποτέ ξανά δε γίνεται λόγος για τους Βαβυλώνιους ως ιστορικού λαού.

Στη μακραίωνη ιστορία τους οι Βαβυλώνιοι ανάπτυξαν δικό τους πολιτισμό που τον μετάδωσαν στους κατακτητές τους. Έτσι μετέδωσαν την τέχνη, τη γραφή και τη θρησκεία τους στους Ασσυρίους και τις μαθηματικές και αστρονομικές γνώσεις τους στους Πέρσες.

Εξαιρετική ήταν η επίδοσή τους στις τέχνες, στην αρχιτεκτονική, διακοσμητική και γλυπτική, στην υφαντική και την κεντητική επίσης και στις επιστήμες, αστρονομία, μαθηματικά και ιατρική. Πίστευαν στο δημιουργό θεό Βάαλ (Βήλο) και στη θεά της γονιμότητας Ιστάρ (Αστάρτη) προς τιμή των οποίων έκτισαν μεγαλόπρεπους ναούς και έγραψαν θαυμάσιους ύμνους.

Αυτοί οι λαοί, λοιπόν, είχαν ιστορίες που μοιάζουν πολύ με τις διηγήσεις της Παλαιάς Διαθήκης όχι μόνο για τη Δημιουργία του Κόσμου, αλλά και για τον Κατακλυσμό του Νώε, όπως τουλάχιστον αποδεικνύουν οι αρχαίες πήλινες πινακίδες που ανακάλυψαν οι αρχαιολόγοι της περιοχής!...

Στο Έπος του Γκιλγκαμές, προς το τέλος του έργου, γίνονται αναφορές στον Μεσοποταμιακό μύθο της μεγάλης πλημμύρας.

Ο ήρωας Γκιλγκαμές, αναζητώντας την αθανασία, βρίσκει τον Ουτναπιστίμ και του ζητάει να μάθει πώς έγινε αθάνατος. Ο Ουτναπιστίμ του διηγείται πως πριν από πολλά χρόνια ο θεός Ένκι τον είχε προειδοποιήσει για το σχέδιο των θεών να καταστρέψουν κάθε είδους ζωή στον κόσμο με μία πλημμύρα και τον είχε συμβουλέψει να φτιάξει μία μεγάλη κιβωτό, για να σώσει την οικογένεια του, τους φίλους του, τη περιουσία και τα ζώα του. Μετά την πλημμύρα οι θεοί μετάνιωσαν για την πράξη τους και τον έκαναν αθάνατο.

Ο μύθος του κατακλυσμού ή μύθος της πλημμύρας είναι συχνός ανά τον κόσμο μύθος κατά τον οποίο μία ή περισσότερες θεότητες τιμωρούν έναν πολιτισμό στέλνοντας πλημμύρα για να τον καταστρέψει. Ο μύθος συναντάται σε πολλούς πολιτισμούς, αν και σήμερα είναι περισσότερο γνωστός χάρη στη βιβλική ιστορία της κιβωτού του Νώε, την Ινδουϊστική ιστορία του Μανού, τον Ελληνικό μύθο του κατακλυσμού του Δευκαλίωνα και την ιστορία του Ουτναπιστίμ στο έπος του Γκιλγκαμές που προαναφέραμε.

Β. Ο υπόλοιπος κόσμος

Ας δούμε όμως τον μύθο του κατακλυσμού όπως αναφέρεται και σε διάφορους άλλους πολιτισμούς

Εβραίοι : ο Κατακλυσμός του Νώε

Brueghel,The Flood with Noah's Ark

Η πιο γνωστή εβραϊκή εκδοχή του μύθου του κατακλυσμού βρίσκεται στο Βιβλίο της Γένεσης (Γένεσης 6–9). Η χρονολογία του εν λόγω βιβλίου δεν είναι γνωστή αλλά υπολογίζει πως γράφτηκε μεταξύ 1450 π.Χ και 450 π.Χ

Σύμφωνα με τον μύθο ο Θεός βλέποντας το ανθρώπινο γένος να αμαρτάνει, μετάνιωσε για τη δημιουργία του, και αποφάσισε να αφανίσει με μία πλημμύρα κάθε ζωντανό οργανισμό της Γης.

Παρόλα αυτά πρόσταξε τον Νώε, τον οποίο θεώρησε ως τον μόνο ευσεβή άνθρωπο, να φτιάξει μία κιβωτό για να σώσει τον εαυτό του, την οικογένεια του, και όλα τα ζώα της Γης. Μόλις η κιβωτός ήταν έτοιμη, ξεκίνησε ο κατακλυσμός. Έπειτα από 40 μέρες βροχής και 150 μέρες ανόδου της στάθμης της θάλασσας, η κιβωτός του Νώε προσάραξε σε ένα βουνό. Ο Νώε περίμενε άλλες 150 μέρες μέχρι να υποχωρήσουν τα νερά και άνοιξε την κιβωτό. Στη συνέχεια θυσίασε ένα ζώο στον Θεό, ο οποίος είπε πως δεν θα καταστρέψει ποτέ ξανά τη Γη με νερό.

Μουσουλμάνοι

Το Κοράνι περιγράφει μία ιστορία παρόμοια της Ιουδαιο-Χριστιανικής εκδοχής, με μόνη σημαντική διαφορά πως τον Νώε τον ακολούθησαν ελάχιστα άτομα. Ο γιος του Νώε (ένας από τους τέσσερις) και η γυναίκα του αρνήθηκαν να επιβιβαστούν στην κιβωτό, πιστεύοντας πως θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την πλημμύρα μόνοι τους. Η κιβωτός του Νώε προσάραξε στο όρος Τζούντι που βρίσκεται στο σημερινό Ιράκ.

Έλληνες

Τρεις είναι οι μεγάλοι κατακλυσμοί της Ελληνικής μυθολογίας. Ο Ωγύγιος κατακλυσμός, ο κατακλυσμός του Δευκαλίωνα, και ο κατακλυσμός του Δαρδάνου, δύο εκ των οποίων έδωσαν τέλος σε δύο Εποχές του Ανθρώπου (όπως τις διακρίνει ο Ησίοδος): Ο Ωγύγιος κατακλυσμός τελείωσε την Ασημένια Εποχή, ενώ ο κατακλυσμός του Δευκαλίωνα έδωσε τέλος στην πρώτη Χάλκινη Εποχή.

Ωγύγιος

Ο πρώτος κατακλυσμός ονομάζεται Ωγύγιος, επειδή συνέβη όταν βασίλευε ο Ωγύγος[1] ένας μυθικός βασιλιάς της Αττικής (ή της Βοιωτίας σύμφωνα με άλλες εκδοχές). Το επίθετο Ωγύγιος πιθανόν να σημαίνει, αρχέγονος, πρωταρχικός ή πολύ αρχαίος. Σε πολλά αρχαία κείμενα λέγεται πως η Ωγύγια πλημμύρα κάλυψε ολόκληρο τον κόσμο, και ήταν τόσο καταστροφική που άφησε την Αττική χωρίς βασιλιά μέχρι την εποχή του Κέκρωπα.

Ο Πλάτων στους Νόμους του, υπολογίζει πως η πλημμύρα συνέβη 10.000 χρόνια πριν από την εποχή του. Επίσης, στον Κριτία, περιγράφει την πλημμύρα ως "την μεγαλύτερη όλων".

Δευκαλίων

Ο θρύλος του Δευκαλίωνα όπως ειπώθηκε από τον Απολλοδώρο στη Βιβλιοθήκη του έχει αρκετές ομοιότητες με τον μύθο του κατακλυσμού του Νώε: Ο Προμηθέας, συμβούλεψε τον γιο του, Δευκαλίωνα, να φτιάξει ένα πλοιάριο επειδή ο Δίας είχε αποφασίσει να καταστρέψει το διεφθαρμένο ανθρώπινο γένος. Η πλημμύρα του Δία κάλυψε ολόκληρο τον κόσμο, και αφάνισε το ανθρώπινο είδος εκτός από τον Δευκαλίωνα και τη γυναίκα του, την Πύρρα. Το πλοιάριο του περιφερόταν για εννέα μέρες και εννέα νύχτες, μέχρι που προσάραξε, τη δέκατη μέρα, στον Παρνασσό. Όταν σταμάτησε η καταιγίδα, και υποχώρησαν τα νερά ο Δευκαλίωνας και η Πύρρα κατέβηκαν στην ξηρά και έκαναν θυσία στον Φύξιο Δία (προστάτη των φυγάδων). Ο θεός που επικαλέστηκε ο θεοσεβής Δευκαλίωνας έστειλε τον Ερμή για να τους μεταφέρει την υπόσχεση ότι ο Δίας θα πραγματοποιούσε την πρώτη ευχή τους. Και η πρώτη ευχή του Δευκαλίωνα και της Πύρρας δεν ήταν άλλη από το να δώσει και πάλι ζωή ο Δίας στο ανθρώπινο γένος. Έτσι ο Δευκαλίων και η Πύρρα άρχισαν να πετάνε πέτρες πίσω τους, οι οποίες μετατρέπονταν σε άντρες και γυναίκες αντίστοιχα.

Δάρδανος

Σύμφωνα με τον Διονύσιο τον Αλικαρνασσέα, ο Δάρδανος έφυγε από την Αρκαδία για να ιδρύσει μία αποικία στο βορειοανατολικό Αιγαίο Πέλαγος. Όταν άρχισε ο κατακλυσμός του Δαρδάνου, το έδαφος πλημμύρισε και το βουνό στο οποίο κατέφυγε μαζί με την οικογένεια του για να επιβιώσει, δημιούργησε το νησί της Σαμοθράκης. Μετά το τέλος της πλημμύρας έφυγε από τη Σαμοθράκη και πήγε στη Μικρά Ασία. Φοβούμενος μία νέα πλημμύρα δεν έχτισε κάποια πόλη, αλλά περιφερόταν για τα επόμενο πενήντα χρόνια. Ο εγγονός του, ο Τρως, τελικά έχτισε μία πόλη, την Τροία ή οποία πήρε και το όνομα του.

Ρόδου

Στης 316 π.χ. γίνεται στη Ρόδο Μεγάλος Κατακλυσμός, προκαλώντας ζημιές, καταστροφές, πλημμύρες και πολλούς θανάτους.

Σκανδιναβοί

Η Σκανδιναβική μυθολογία κάνει αναφορά σε δύο μεγάλες πλημμύρες. Η πρώτη πλημμύρα συνέβη στην απαρχή του κόσμου. Ο Υμίρ, ο πρώτος γίγαντας, σκοτώθηκε από τον θεό Οντίν και τα αδέρφια του Βίλι και Βε. Όταν έπεσε νεκρός χύθηκε τόσο πολύ αίμα από τις πληγές του που έπνιξε σχεδόν ολόκληρη τη φυλή των γιγάντων, εκτός από τον γίγαντα Μπέρκελμιρ και τη γυναίκα του οι οποίοι έφτιαξαν ένα καράβι, επιβίωσαν και έγιναν προπάτορες της νέας γενιάς των γιγάντων. Το σώμα του Υμίρ αποτέλεσε το έδαφος της Γης και το αίμα του έγινε η θάλασσα.

Η δεύτερη, σύμφωνα με τους Σκανδιναβούς, θα γίνει στο μέλλον, στην τελική μάχη μεταξύ θεών και γιγάντων, γνωστή και ως Ράγκναροκ. Κατά τη διάρκεια αυτής της μάχης, ο Γιόρμουνγκαντ, το μεγάλο Ερπετό του Κόσμου, το οποίο βρίσκεται στο βυθό της θάλασσας γύρω από το Μίντγκαρντ, το βασίλειο των θνητών, θα αναδυθεί από τα βάθη της θάλασσας για να συμμετάσχει στη μάχη, προξενώντας μία τεράστια καταστροφική πλημμύρα που θα καλύψει τη Γη.

Ινδοί

Το Μάτσγια (Ψάρι στα Σανσκριτικά) ήταν η πρώτη Αβατάρα του θεού Βισνού.

Σύμφωνα με τις Βέδες που αφορούν το Μάτσγια (Μάτσγια-Πουράνα), ο μονάρχης Μανού έπλενε τα χέρια του σε ένα ποτάμι, όταν ξαφνικά ένα μικρό ψάρι πήδησε μέσα στη χούφτα του και τον ικέτεψε να του σώσει τη ζωή. Ο Μανού αρχικά το τοποθέτησε σε ένα βάζο, αλλά το ψάρι άρχισε συνεχώς να μεγαλώνει με αποτέλεσμα να το τοποθετήσει στη συνέχεια σε μία δεξαμενή, ύστερα σε ένα ποτάμι, και τέλος στον ωκεανό. Τότε το ψάρι τον προειδοποίησε πως σε μία εβδομάδα ένας κατακλυσμός θα αφανίσει τη ζωή. Ο Μανού, προκειμένου να σωθεί, έφτιαξε μία βάρκα, την οποία, όταν ήρθε η καταιγίδα, ρυμούλκησε το ψάρι μέχρι την κορυφή ενός βουνού, και έτσι επιβίωσε μαζί με τους "σπόρους της ζωής" με τους οποίους επανέφερε τη ζωή στη Γη.

ΠΗΓΕΣ

https://el.wikipedia.org/wiki/Κατακλυσμός_(μυθολογία)

https://www.sakketosaggelos.gr/Article/1026/